Hôm nay,  

Uể Oải vào mùa Đông? Điều gì dẫn đến sự mệt mỏi theo mùa này?

06/01/202300:00:00(Xem: 2765)
ue oai mua dong
Unplash via  Getty Images

 

Có rất nhiều lý do khiến chúng ta cảm thấy mệt mỏi vào mùa đông. 
 
Đêm dài ngày ngắn và nhiệt độ lạnh giá trong mùa đông có thể khiến nhiều người cảm thấy mệt mỏi, uể oải, không muốn hoạt động chỉ muốn ngủ vùi. Nhưng tại sao mùa màng lại ảnh hưởng đến mức năng lượng của chúng ta?

Guy Meadows, một nhà nghiên cứu về giấc ngủ và đồng sáng lập của The Sleep School cho biết: "Mùa đông đến kéo theo một số thách thức tiềm ẩn cho giấc ngủ, bao gồm việc giảm tiếp xúc với ánh sáng mặt trời, nhiệt độ mát hơn, thay đổi đồng hồ và khả năng miễn dịch giảm", theo một trang mạng trực tuyến cung cấp các thông tin hỗ trợ dựa trên cơ sở khoa học về giấc ngủ. "Tất cả những [yếu tố] này làm rối loạn giấc ngủ, khiến bạn khó thức dậy hơn vào buổi sáng."

Thay đổi nội tiết, cuộc sống thể lực không lành mạnh và thiếu hụt vitamin nhất định cũng có thể là nguyên nhân dẫn đến sự mệt mỏi theo mùa.
Tuy nhiên, đối với một số người, sự khởi đầu của mùa đông có thể dẫn đến nhiều thứ hơn là cảm giác buồn tẻ. Đối với họ, mệt mỏi quá mức, uể oải, thiếu năng lượng và tâm trạng chán chường là triệu chứng của chứng rối loạn được gọi là rối loạn cảm xúc theo mùa (SAD).

Sau đây là một số nguyên nhân phổ biến gây ra thay đổi này.

RỐI LOẠN ẢNH HƯỞNG THEO MÙA

Chứng SAD là một hội chứng trầm cảm xảy ra khi ngày trở nên ngắn hơn vào mùa đông. Theo Viện Sức khỏe Tâm thần Quốc Gia (NIMH), các triệu chứng thường bắt đầu vào cuối mùa thu hoặc đầu mùa đông và biến mất vào mùa xuân hay hè đến.

Nhiều triệu chứng của SAD là do tâm lý, chẳng hạn như tâm trạng buồn bã, mất hứng thú với các hoạt động và cảm giác vô vọng. Cũng có thể có các triệu chứng thể chất, chẳng hạn như năng lượng thấp, khó ngủ hoặc thay đổi khẩu vị, cảm thấy uể oải và thờ ơ, năng lượng thấp, gặp vấn đề về giấc ngủ và cảm thấy thèm ăn hoặc lên cân.

Viện NIMH lưu ý rằng hội chứng SAD phổ biến ở phụ nữ hơn nam giới và có xu hướng ảnh hưởng đến những người sống xa hơn về phía bắc, nơi mùa đông ngắn ngày hơn.

Nếu bạn nghĩ rằng mình có thể bị SAD, hãy tham khảo với bác sĩ để có kế hoạch điều trị thích hợp.
 
THAY ĐỔI HORMONE

Nội tiết tố hay hormone có thể ảnh hưởng đến mức năng lượng. Serotonin, một loại hormone thường gắn liền với tâm trạng và melatonin, một loại hormone điều chỉnh giấc ngủ, duy trì đồng hồ sinh học của cơ thể - đồng hồ bên trong cơ thể - dao động theo chu kỳ ngày đêm theo mùa.

Tuyến tùng của não chịu trách nhiệm sản xuất melatonin để phản ứng với bóng tối. Tuy nhiên, vì những tháng mùa đông thường tối hơn và có ít giờ nắng hơn, điều này có thể làm thay đổi quá trình sản xuất melatonin, khiến chúng ta sản xuất nhiều hormone hơn vào buổi sáng (khi trời vẫn còn tối) và sớm hơn vào buổi tối. Theo Mayo Clinic, mức độ dao động của hormone có thể đóng một vai trò gây ra hội chứng SAD qua việc thay đổi giấc ngủ và tâm trạng.

Theo Meadows, tiếp xúc với ánh sáng ngay sau khi thức dậy có thể giúp giảm lượng sản xuất melatonin vào ban ngày.

Ông nói: “Việc tiếp xúc với ánh sáng tự nhiên hoặc nhân tạo ngay sau khi thức dậy có thể giúp các hiệu ứng biến đổi." Có thói quen 'khởi động' thường xuyên sẽ giúp khuyến khích não bộ liên kết thời gian đó vào buổi sáng với việc tỉnh táo, giúp tăng cường sự tỉnh táo và năng lượng vào buổi sáng, đồng thời giảm cảm giác uể oải."
 
Tương tự như vậy, phương pháp trị liệu bằng “hộp ánh sáng” được thiết kế để cung cấp ánh sáng rực rỡ như một phương pháp điều trị cho các triệu chứng của SAD, theo Mayo Clinic. Tuy nhiên, Mayo Clinic đề nghị quý vị nên tham khảo với bác sĩ trước khi sử dụng hộp đèn.
 
VITAMIN D

Theo Trung tâm Kiểm Soát và Phòng Ngừa Dịch Bệnh (CDC), vitamin D rất cần thiết cho xương và răng khỏe mạnh, đồng thời có thể giúp hệ thống miễn dịch chống lại vi khuẩn và vi rút.

Thiếu vitamin D có thể gây mệt mỏi. Trong một nghiên cứu năm 2016 được công bố trên tạp chí Y học, các nhà nghiên cứu đã bổ sung vitamin D hàng ngày cho một nhóm người có mức vitamin D thấp, trong khi một nhóm người khác cũng có mức vitamin D thấp nhận được một loại thuốc bổ sung giả dược. Sự gia tăng nồng độ vitamin D đem đến những cải thiện đáng kể về tình trạng mệt mỏi.

Theo NIMH, vitamin D cũng có thể hỗ trợ gia tăng mức serotonin lành mạnh, vốn có thể giảm đi trong mùa đông do melatonin tăng lên. Điều này là do serotonin tạo ra melatonin, do đó mức độ melatonin tăng lên sẽ làm cạn kiệt nguồn cung cấp serotonin. Mức serotonin thấp có thể dẫn đến tâm trạng buồn chán và cảm giác bơ phờ và uể oải.

Tuy nhiên, theo một bài xã luận trên Hiệp Hội Bác sĩ Gia Đình Hoa Kỳ, việc bổ sung vitamin D mà không được chẩn đoán là thiếu hụt vẫn chưa được chứng minh là có lợi. Chỉ có bác sĩ mới có thể chẩn đoán tình trạng thiếu vitamin D.
 
GIÁN ĐOẠN ĐỐI VỚI NHỊP SINH HỌC

Đồng hồ sinh học rất nhạy cảm với ánh sáng, vì vậy những ngày ngắn hơn khi không tiếp xúc với ánh sáng mặt trời và những buổi tối dài hơn khi tiếp xúc nhiều hơn với ánh sáng nhân tạo, có thể khiến nhịp sinh học bị xáo trộn và gây ra các vấn đề về giấc ngủ.

Theo Tổ chức Sleep Foundation, việc giữ nhiệt vào buổi tối cũng có thể làm gián đoạn nhịp sinh học. Nhiệt độ cốt lõi của cơ thể giảm xuống một cách tự nhiên vào ban đêm và việc giảm nhiệt độ này giúp mọi người ngủ ngon hơn. Nhiệt độ ấm hơn có thể làm gián đoạn quá trình tự nhiên này. Tổ chức Sleep Foundation khuyên bạn nên giữ máy điều nhiệt trong khoảng từ 60 đến 67 độ F (16 đến 19 độ C) để có nhiệt độ ngủ tối ưu.

Học Viện Y học về Giấc Ngủ Hoa Kỳ (AASM) cũng khuyên mọi người nên đảm bảo phòng ngủ không quá nóng hoặc quá lạnh để có giấc ngủ ngon. Điều này là do một trong hai trạng thái cực đoan có thể khiến cơ thể thức dậy trong đêm.

THAY ĐỔI CHẾ ĐỘ ĂN TRONG MÙA ĐÔNG

Theo Meadows, ăn sáng vào cùng một thời điểm mỗi sáng có thể giúp ổn định nhịp sinh học. "Nó cho phép đồng hồ cơ thể biết ngày đã bắt đầu," ông nói. "Điều này làm tăng mức độ tỉnh táo và năng lượng và là một khởi đầu tuyệt vời cho ngày mới."
 
KHÔNG TẬP THỂ DỤC ĐỦ

Theo một nghiên cứu năm 2019 trên Tạp chí Khoa học Thể thao và Sức khỏe, gần một nửa số người Mỹ trì hoãn việc tập thể dục trong những tháng mùa đông, lấy lý do thời tiết xấu để ở trong nhà. Thay vào đó, họ sẽ trì hoãn trong nhiều ngày - hoặc nhiều tháng - khi thời tiết có nhiệt độ dễ chịu hơn.
Tuy nhiên, điều này có thể đồng nghĩa với việc bỏ lỡ ánh sáng cần thiết ban ngày và làm cạn kiệt mức năng lượng tổng thể. Theo CDC, hoạt động thể chất là một trong những cách tốt nhất để duy trì năng lượng suốt cả ngày và cũng có thể cải thiện sức khỏe tinh thần và giấc ngủ. Mặc dù có thể tập thể dục trong nhà, nhưng hoạt động và thể dục ngoài trời là một phần quan trọng để duy trì thể chất lành mạnh, theo tạp chí Khoa học & Công nghệ Môi trường.
 
CHÚNG TA CÓ CẦN NGỦ THÊM TRONG MÙA ĐÔNG KHÔNG?

Khoảng một phần ba người Mỹ nói rằng họ ngủ nhiều hơn trong mùa đông, theo một cuộc khảo sát của AASM. Nhưng điều đó có nghĩa chúng ta thực sự cần ngủ nhiều hơn trong mùa lạnh hơn hay không?

Sleep Foundation và AASM đều khuyên rằng người lớn nên ngủ khoảng 7 đến 9 tiếng mỗi đêm. Những hướng dẫn này không thay đổi theo mùa, điều này cho thấy rằng con người không cần ngủ nhiều hơn trong những tháng lạnh hơn.

Tuy nhiên, tất cả các yếu tố theo mùa ở trên có thể ảnh hưởng đến giấc ngủ của chúng ta, Meadows nói.

Ông nói: “Các nghiên cứu đã chỉ ra rằng ở những quốc gia có sự thay đổi theo mùa rõ rệt, mọi người có xu hướng đi ngủ và dậy muộn hơn vào mùa đông so với mùa hè." Việc thiếu ánh sáng tự nhiên ban ngày có thể giải thích điều này trong suốt mùa đông, khiến chu kỳ ngủ/thức của chúng ta bị trì hoãn."
*Bài viết này chỉ dành cho mục đích thông tin và không nhằm đưa ra lời khuyên y tế. Trao đổi với bác sĩ nếu bạn nghĩ mình có thể mắc chứng rối loạn cảm xúc theo mùa và trước khi bổ sung vitamin D.
 
Việt Báo dịch từ tạp chí Live Science.

Gửi ý kiến của bạn
Vui lòng nhập tiếng Việt có dấu. Cách gõ tiếng Việt có dấu ==> https://youtu.be/ngEjjyOByH4
Tên của bạn
Email của bạn
)
Rụng tóc (alopecia) thường xảy ra trên da đầu, nhưng cũng có thể xảy ra ở bất kỳ nơi nào trên cơ thể. Rụng tóc là một tình trạng phổ biến và không phải là vấn đề đáng lo ngại. Ở Úc, khoảng một nửa đàn ông ở độ tuổi 50 thường có dấu hiệu hói đầu, và hơn 1/4 phụ nữ trong cùng độ tuổi cho biết tóc họ bị thưa đi. Thường thì vấn đề này là do di truyền. Nếu thấy mình đang bị rụng tóc và đang lo lắng về điều đó, quý vị nên đi khám hoặc hỏi ý kiến bác sĩ để được chẩn đoán trước khi thử bất kỳ phương pháp điều trị nào. Rất nhiều sản phẩm được quảng cáo là có khả năng đảo ngược tình trạng rụng tóc, nhưng lại có rất ít sản phẩm đã được kiểm nghiệm khoa học về hiệu quả.
Hàm răng của bệnh nhân có vẻ như được chăm sóc khá tốt, nhưng nha sĩ James Mancini, giám đốc lâm sàng của Trung Tâm Nha Khoa Meadville ở Pennsylvania, cảm thấy phần nướu có vấn đề. Tình cờ, Mancini có quen biết với bác sĩ của bệnh nhân đó nên đã liên lạc để chia sẻ sự lo ngại – và rồi họ ‘lần’ ra bệnh thật! Mancini cho biết: “Thực ra, Bob mắc bệnh ung thư bạch cầu (leukemia). Dù ông ấy không thấy mệt mỏi hay có các triệu chứng khác, nhưng vấn đề xuất hiện ở phần răng miệng. Khi bác sĩ của Bob biết được tình trạng, Bob đã được điều trị ngay lập tức.”
Thời nay, nhiều người thường bị đau cổ vai gáy, lại còn kèm theo cả đau đầu. Nỗi đau này có thể gây ra thêm nỗi đau khác, không chỉ về mặt vật lý mà còn về mặt tâm sinh lý. Xét về mặt sinh lý, ngày càng có nhiều nghiên cứu chứng minh rằng những cơn đau ở cổ thường khiến cho người ta bị thêm chứng đau đầu. Một nghiên cứu mới được công bố trên tạp chí The Journal of Headache and Pain là nghiên cứu đầu tiên cung cấp những dấu hiệu khách quan về sự liên quan của cơ bắp với tình trạng đau nhức đầu.
Một nghiên cứu mới cho thấy thiếu ngủ không chỉ ảnh hưởng đến tâm trạng và hiệu suất làm việc trong ngày, mà còn có thể làm tăng nguy cơ mắc bệnh tiểu đường loại 2. Theo nghiên cứu được công bố trên tạp chí JAMA Network Open, so với những người ngủ từ 7 đến 8 tiếng mỗi ngày, những người ngủ ít hơn 6 tiếng/ngày có nguy cơ mắc bệnh tiểu đường type 2 cao hơn khi về già.
Khi nói đến việc giữ cho xương khỏe mạnh, nhiều người sẽ nghĩ ngay đến vitamin D, chất dinh dưỡng giúp cơ thể hấp thụ lượng canxi cần thiết để giúp cho bộ xương chắc khỏe. Nhưng dù rằng vitamin D đúng là một chất dinh dưỡng thiết yếu, trong những năm gần đây, các nhà nghiên cứu đã nhận thấy tầm quan trọng của các loại vitamin khác trong việc chống gãy xương (fractures) và bệnh loãng xương, hay bệnh xương xốp (osteoporosis).
Không thể nhìn thấy bằng mắt thường, không có mùi và cũng chẳng có vị, những lượng nhỏ chì (lead) hiện diện trong các vật dụng mà chúng ta sử dụng hàng ngày, trong nhà chúng ta ở, và cả trong nước chúng ta uống. Thậm chí, chì còn xuất hiện trong các bình nước tái sử dụng, như việc phát hiện ra chì trong đáy ly Stanley. Vụ việc đã làm dấy lên nhiều tranh cãi và khơi dậy sự chú ý của người tiêu dùng đối với một vấn đề đã tồn tại từ rất lâu.
Hôm cuối tháng Hai vừa qua, Tòa Tối cao của bang Alabama phán quyết rằng: “Phôi đông lạnh là trẻ em.” Tuyên án này tuy chỉ có uy lực theo Hiến pháp và luật pháp ở Alabama, tuy nhiên, sự bắt đầu này tạo ra tiền lệ cho tất cả những vụ án vế sau của tất cả các bang khác và kề cả hiến pháp Hoa Kỳ, ảnh hưởng đến thời kỳ cho phép phá thai. Nhiều người và nhiều cơ quan sẽ phải chịu trách nhiệm, sẽ bị trừng phạt nếu làm hỏng phôi thai, như một tội giết trẻ em. Phán quyết của Alabama, được công bố hôm thứ Sáu, bắt nguồn từ hai vụ kiện của ba nhóm cha mẹ đã trải qua thủ tục thụ tinh trong ống nghiệm (IVF) để sinh con và sau đó chọn đông lạnh số phôi còn lại. Giáo sư Nicole Huberfeld của Trường Luật Đại học Boston cho biết, đó cũng là một quyết định có thể gây ảnh hưởng lan rộng đến việc sử dụng các phương pháp điều trị sinh sản như thụ tinh trong ống nghiệm (IVF).
Thử tưởng tượng rằng chỉ cần uống một viên thuốc là quý vị sẽ tràn trề năng lượng, da dẻ mịn màng, và tim mạch khỏe re? Các viễn cảnh hấp dẫn này vẫy gọi mãnh liệt mỗi khi chúng ta dạo quanh qua các quầy hàng bán các loại thực dược phẩm bổ dưỡng trong hiệu thuốc, từ các loại viên uống dầu cá (fish oil), bột collagen (collagen powder), kẹo bổ sung ma-giê và muôn hình vạn trạng các loại vitamin.
Hơn một thập niên từ sau cái chết bất ngờ của mẹ, Sehrish Sayani mắc chứng rối loạn tâm thần hậu chấn (PTSD). Suốt những năm đó, những cơn hoảng loạn dữ dội nhất đã giảm dần, nhưng các triệu chứng như nghi ngại thái quá (hypervigilance), trở nên đặc biệt nhạy cảm với một số yếu tố và những giấc ngủ chập chờn đã trở nên quen thuộc trong cuộc sống của cô.
Trong cuốn tiểu thuyết Chuyện Hai Thành Phố (A Tale of Two Cities) của Charles Dickens, được xuất bản năm 1859 và lấy bối cảnh thời Cách Mạng Pháp, có đoạn viết: “Đó là thời đại tốt đẹp nhất, cũng là thời đại tồi tệ nhất, đó là thời đại của sự khôn ngoan, cũng là thời đại của sự ngu xuẩn.” Đại dịch COVID-19 cũng là một thời đại như thế. Một mặt, khoa học đã cứu sống được nhiều người. Chưa đầy một năm sau khi phát hiện virus, Hoa Kỳ đã tạo ra và thử nghiệm vắc xin, rồi cho sản xuất, phân phối và triển khai tiêm chủng hàng loạt miễn phí cho người dân. Ước tính vắc xin COVID đã cứu được ít nhất 3.2 triệu người chỉ riêng ở Hoa Kỳ. Những thành tựu này tạo ra hy vọng về việc chúng ta có thể nhanh chóng ứng phó với đại dịch trong tương lai.
NHẬN TIN QUA EMAIL
Vui lòng nhập địa chỉ email muốn nhận.