Lìa tất cả, để sống một mình

20/06/202210:16:00(Xem: 1391)
blank

Lìa tất cả, để sống một mình

Nguyên Giác

Trong hàng đệ tử của Đức Phật, có một vị tăng hình dung xấu xí, lùn thấp, không chút nào hảo tướng, nên người mới gặp tự nhiên khó tôn kính. Đó là Trưởng lão Bhaddiya. Cũng chính vì nhận ra nhiều vị tăng đã khởi tâm bất kính khi thấy nhà sư lùn thấp Bhaddiya, Đức Phật đã nói lên hai bài kệ làm giựt mình đại chúng, rằng chính nhà sư Bhaddiya đã giết cha, giết mẹ, giết vua, giết cả triều đình… Bài này sẽ nhìn về cách Đức Phật nói lên các ẩn dụ như thế. Để rồi dẫn tới ý nghĩa về hạnh sống một mình. Các sai sót có thể có, người viết xin được sám hối.
 

Trong Kinh Pháp Cú, ghi lại các ẩn dụ đó là hai bài Kệ 294 và 295. Bản dịch của Thầy Minh Châu như sau.
 

294. "Sau khi giết mẹ cha,
Giết hai Vua Sát lỵ,
Giết vương quốc, quần thần
Vô ưu, phạm chí sống."
.
295. "Sau khi giết mẹ cha,
Hai vua Bà-la-môn,
Giết hổ tướng thứ năm
Vô ưu, phạm chí sống."
(1)
 

Trong tích truyện về Kinh Pháp Cú, kể rằng, trong khi cư ngụ tại Tu viện Jetavana, Đức Phật đọc hai bài Kệ 294 và 295, là khi nói về Trưởng lão Bhaddiya, vị sư có thân hình lùn thấp. Lúc đó, một số tu sĩ tới thăm, đảnh lễ Đức Phật. Khi họ tới trước Đức Phật, tình cờ thấy gần đó là nhà sư Bhaddiya. Đức Phật nói với nhóm tu sĩ tới thăm hãy chú ý về nhà sư lùn thấp và nói với đám đông các nhà sư: “Hỡi các tỳ khưu, hãy nhìn vị sư đó. Nhà sư đó đã giết cả cha và mẹ của sư, giết xong rồi, bây giờ không vương chút khổ nào nữa.” Các nhà sư tới thăm không hiểu câu nói đó, nên xin Đức Phật giải thích cho rõ.  
 

Trong ẩn dụ đó, Đức Phật nói giết “mẹ” là diệt tham ái (craving), giết “cha” là diệt chấp ngã (conceit). Nói giết “hai vua” trong bài kệ là trong tâm nhà sư Bhaddiya không còn dính chút nào về Thường kiến (chấp Vĩnh cửu, Eternity-belief) và Đoạn kiến (chấp Đoạn diệt Hư vô, Annihilation-belief), giết “vương quốc” là thấy không hề có cái gì gọi là các căn (mắt, tai, mũi, lưỡi, thân, ý), giết “quần thần” là thấy không hề có cái gì gọi là “cái được thấy, cái được nghe, cái được ngửi, cái được nếm, cái được chạm xúc, cái được tư lường.”
 

Trong bài Kệ 295 ghi trên, ẩn dụ giết mẹ và cha cũng là dứt trừ tham ái và ngã chấp, giết hai vua Bà La Môn là lìa Thường kiến và Đoạn kiến, con hổ là năm triền cái. Sau khi giải thích, Đức Phật đọc hai bài Kệ 294 và 295.
 

Bản dịch của Thầy Minh Châu hoàn toàn phù hợp từng chữ với bốn bản Anh dịch của bốn học giả: Bhikkhu Thanissaro, Bhikkhu Sujato, Bhikkhu Ānandajoti, Peter Feldmeier. Tuy nhiên, bản Anh dịch bài Kệ 294 của Ācāriya Buddharakkhita lại khác, ghi là giết thêm ông Bộ Trưởng Tài Chính giữ kho bạc (có lẽ, dựa theo một cổ bản Pali khác):
 

294. Having slain mother (craving), father (self-conceit), two warrior-kings (eternalism and nihilism), and destroyed a country (sense organs and sense objects) together with its treasurer (attachment and lust), ungrieving goes the holy man. (2)
 

Nơi đây, chúng ta sẽ dịch theo sát từng chữ như sau:
 

294. Giết xong mẹ (tham ái), cha (ngã chấp), hai vua Sát lỵ (thường kiến và đoạn kiến), phá hủy một quốc gia (căn và trần) và [giết] viên quan thủ quỹ (dính mắc và ái dục), bậc thánh tăng bước đi, không ưu phiền.


 

Sau khi Đức Phật giải thích xong, các nhà sư tới thăm đều đắc quả A la hán. Nghĩa là, khi thấy cả thân tâm, trong và ngoài đều không có gì buộc nữa, thì là xong. Duyên khởi về nhà sư Bhaddiya trước đó cũng tương tự. Vị sư này hẳn nhiên là lùn thấp, xấu xí nổi bật, cho nên các Kinh khi dịch sang tiếng Anh đều ghi lúc thì “Bhaddiya the Dwarf” hay lúc thì “The Short one” --- nghĩa là, hễ nói thấp là người nghe nghĩ tới Thầy này.
 

Trong Kinh Udana 7.1 có ghi về trường hợp ngài Bhaddiya chứng quả, giải thoát. Nơi đây, xin dịch sang tiếng Việt, dựa vào bản Anh dịch của ngài Sujato:
 

Như vầy tôi nghe. Một lần, Đức Phật cư ngụ gần thành Sāvatthī (Xá vệ) trong vườn Jeta (Kỳ đà), tu viện Anāthapiṇḍika (Cấp cô độc). Lúc đó, Đại sư Sāriputta (Xá lợi phất) đang thuyết giảng, sách tấn, thúc giục, gợi cảm hứng nhà sư lùn thấp Bhaddiya bằng một bài Pháp. Sau khi được nghe dạy, tâm của ngài Bhaddiya được giải thoát khỏi lậu hoặc bằng cách không nắm giữ gì (freed from defilements by not grasping: xa lìa lậu hoặc vì tâm vô sở trụ). Đức Phật thấy chuyện xảy ra như thế. Đức Phật mới nói lời cảm hứng tự trong tâm:

‘Phía trên, phía dưới, mọi nơi đều giải thoát,
không còn tư lường ‘Tôi là thế này’.
Giải thoát như thế, vị này đã vượt dòng thác lũ
nơi trước đó chưa qua được, bây giờ sẽ không còn tái sinh nữa.
(3)
 

Nên ghi chú rằng: “trên, dưới, mọi nơi” có nhiều nghĩa. Trong đó, nghĩa đơn giản nhất là: trong mọi trường hợp của “quá khứ, vị lai, hiện tại.” Người đã “sát tận, diệt tuyệt” như thế cũng được gọi là người sống một mình, người sống hạnh đơn độc. Chứ không nói đơn giản người “sống một mình” là người lui vào góc núi, ven rừng.
 

Đức Phật từng giải thích về người biết sống một mình qua bài Kinh SA-1071, bản dịch của hai Thầy Tuệ Sỹ, Đức Thắng trich như sau:
 

Tỳ-kheo Thượng Tọa bạch Phật: “Con chỉ ở một mình nơi vắng vẻ, khen ngợi người sống một mình, đi khất thực một mình, ra khỏi làng một mình, ngồi thiền tư một mình.”

Phật bảo Tỳ-kheo Thượng Tọa: “Ông là kẻ sống một mình, Ta không nói là chẳng phải sống một mình. Nhưng lại có lối sống một mình thắng diệu hơn. Sao gọi là lối sống một mình thắng diệu? Đó là Tỳ-kheo phía trước thì khô cằn, phía sau thì diệt tận, ở giữa thì không tham hỷ. Đó là Bà-la-môn tâm không còn do dự, đã xả ưu hối, lìa các hữu ái, đoạn các kết sử. Đây gọi là sống một mình không có lối sống nào thắng diệu hơn nữa.”…” (4)
 

Nghĩa bài kinh vừa dẫn rất minh bạch: “phía trước khô cằn” là đừng mơ tưởng gì nơi tương lai, “phía sau diệt tận” là chớ bận tâm gì tới quá khứ, “ở giữa không tham hỷ” là hiện tại, ngay giây phút này, xa lìa mọi tham ái trong ba cõi. Đó mới thực là sống một mình.

 

GHI CHÚ:

(1) HT Minh Châu. Kinh Pháp Cú:  https://thuvienhoasen.org/p15a7964/pham-21-26

(2) Kệ 294 (bản Ācāriya Buddharakkhita): https://accesstoinsight.org/tipitaka/kn/dhp/dhp.21.budd.html

(3) Kinh Ud 7.1, bản dịch Sujato: https://suttacentral.net/ud7.1/en/sujato

(4) Kinh SA-1071: https://suttacentral.net/sa1071/vi/tue_sy-thang

 

 




Gửi ý kiến của bạn
Vui lòng nhập tiếng Việt có dấu. Cách gõ tiếng Việt có dấu ==> https://youtu.be/ngEjjyOByH4
Tên của bạn
Email của bạn
)
Tròn 50 năm trước, Quân đội Hoa Kỳ rời Việt Nam trong tuần này. Vào ngày 29/3/1973, hai tháng sau khi ký hiệp định Paris, đơn vị tác chiến cuối cùng của Hoa Kỳ rời miền Nam Việt Nam khi Hà Nội trả tự do cho nhiều tù binh Mỹ còn bị giam giữ ở miền Bắc Việt Nam. Nhưng 2 thập niên can dự của Hoa Kỳ sẽ không chính thức kết thúc cho đến 20 tháng sau
30/4/1975, cộng sản xâm chiếm miền Nam Việt Nam. Những tệ nạn xã hội lúc đó đều bị chính quyền mới quy chụp là “ tàn dư Mỹ Nguỵ”. Gần nửa thế kỷ trôi qua từ ngày “giải phóng miền Nam”, các tệ nạn không chỉ ở ngoài xã hội, mà còn len lỏi vào những mái gia đình. Trách nhiệm lúc này thuộc về ai? Và sẽ mang tên gọi là gì?
Một trong những nhân viên quốc hội của Thượng nghị sĩ Rand Paul đã bị thương nặng sau khi bị đâm ở thủ đô DC vào hôm Thứ Bảy khi anh này rời một nhà hàng. Cảnh sát Thủ đô đã phản ứng với vụ đâm dao xảy ra ở dãy nhà 1300 trên Phố H Street lúc 5:17 giờ chiều Thứ Bảy, theo bản tin báo The Hill.
Dân biểu Zoe Lofgren (Dân Chủ-Calif.) nói với Jim Acosta trên CNN hôm Chủ nhật rằng giọng điệu hung hăng của Trump về có thể bị Biện lý Alvin Bragg truy tố là “công khai và trắng trợn” hơn ngôn từ của Trump những ngày trước ngày bạo loạn 6/1/2021
Cựu Tổng Thống Donald Trump vừa mắc thêm một trọng tội mới vì vi phạm luật tiểu bang New York. Ông ta đã đe dọa luật sư quận Mahattan Alvin Bragg, chính là người đang điều tra vụ án tiền bịt miệng của Donald Trump ở New York cho ngôi sao phim người lớn Stormy Daniels trong chiến dịch tranh cử tổng thống năm 2016. Ông ta đã làm như vậy với mục đích đe dọa Alvin Bragg khi thi hành nhiệm vụ. Điều này vi phạm luật New York. Cụ thể là Luật Hình Sự, mục 195.05 cản trở hành chính nhà nước ở mức độ thứ hai...
Đài Loan đã mất một đối tác ngoại giao khác—Honduras, quốc gia đã cắt đứt quan hệ với Đài Loan hôm thứ Bảy để thiết lập bang giao với Trung Quốc. Điều đó có nghĩa là Đài Loan hiện chỉ được 13 quốc gia có chủ quyền công nhận, bao gồm cả Thành phố Vatican, đã mất 9 đồng minh ngoại giao kể từ năm 2016.
✱ ABC News: Mặc dù biết được sự thật - Fox vẫn loan truyền và tán thành những 'tuyên bố gian lận về cuộc bầu cử' do Dominion gây ra, ngay cả khi nội bộ công ty xác nhận những lời dối trá đó là 'điên rồ', 'lố bịch' và 'liều lĩnh một cách đáng kinh ngạc' . ✱ Delaware Court documents: Tờ New York Post do gia đình Murdoch kiểm soát đã viết một bài xã luận yêu cầu Trump "ngừng luận điệu về cuộc bầu cử bị đánh cắp" và ngừng cho Rudy Giuliani xuất hiện trên truyền hình. ✱ Reuters: Grossberg -Fox News Producer, kiện lại Fox News - cáo buộc Fox quảng bá những tuyên bố sai trái của Donald Trump về gian lận bầu cử - Fox đã cho cô ta tạm nghỉ việc vào ngày thứ Hai (20.3.2023)...
Mississippi: bão lớn, giông thổi làm ít nhất 24 người chết. Có ít nhất 24 người chết, hàng chục người bị thương và 4 người mất tích sau những cơn bão mạnh và ít nhất một cơn lốc xoáy đổ bộ vào Mississippi vào tối thứ Sáu
Chủ Nhật, ngày 19/3/2023 lúc 10 giờ sáng, ban trị sự Phật Giáo Hòa Hảo tổ chức kỷ niệm 76 năm Đức Thầy vắng bóng, với sự hiện diện của cựu Dân biểu Vi Anh, luật sư Đỗ Đức Hậu, dược sĩ Quách Nhật Danh, nhà báo Nguyễn Tú Anh và nhiều đồng hương tham dự buổi lễ này...
Thầy THÍCH PHÁP HÒA sẽ có buổi thuyết pháp tại chùa Bảo Quang vào thứ bẩy ngày 22 tháng 4 năm 2023, lúc 2 giờ chiều
NHẬN TIN QUA EMAIL
Vui lòng nhập địa chỉ email muốn nhận.