PAKSE, Lào (AP) - Bom đã nổ tại một tiệm ăn đông người, tại một khách sạn snag trọng, tại một chợ ngoài trời. Những người dân sắc tộc Hmong, từng một thời chiến đấu cho CIA, đã tấn công từ các nơi ẩn nấp trên núi. Quân nổi dậy chiếm một đồn hải quan.
Có 2 nhóm Hmong chính. Nhóm yếu hơn dựa vào Vang Pao, cựu tướng hoạt động cho CIA. Mạnh hơn, là phong trào Chao Faa, lãnh đạo bởi một cựu thiếu tá quân đội Vang Pao tên là Pa Kao Her.
Cuộc biểu tình chống chính phủ đầu tiên được biết tới trong 25 năm đã tổ chức hồi tháng 10 qua, bên ngoài dinh chủ tịch ở thủ đô Vạn Tượng. Một số người biểu tình, chủ yếu là các sinh viên kêu gọi dân chủ, đã bị bắt. Trong khi đó, các nhóm quân nổi dậy vẫn chiến đấu.
Nước Lào đã không còn bình yên. Nhưng tình hình thực sự ra sao"
Nhà nước đổ các vụ bom nổ cho dân Hmong hay “các phần tử xấu,” và tố cáo Thái Lan đã dễ dãi cho dân Lào hải ngoại thọc tay làm suy yếu thiên đàng XHCN Lào Quốc. Và các viên chức chối là không có chuyện nội bộ Đảng CS Lào tranh chấp.
Nhưng Sunai Phasuk, một chuyên gia về Lào tại Đại Học Chulalongkorn của Thái Lan, nói là các tranh chấp nội bộ đang làm rạn vỡ cơ cấu quyền lực Lào Quốc và một hay nhiều tranh chấp đã gây ra các vụ bom nổ.
Có tranh chấp trên cấp cao nhất giữa những lãnh tụ Lào thân Việt Nam và thân Trung Quốc.
Chủ Tịch Khamtay Siphandone, 76 tuổi, và những người cùng thế hệ từng chiến đấu bên cạnh CSVN thì thân Hà Nội. Có những người khác nữa lại muốn cởi mở kinh tế hơn đối với thế giới bên ngoài, điều mà phe bảo thủ chống đối.
Lòng căm thù người Việt như dường đang tăng thêm, và vài vụ bom nổ có vẻ như nhắm vào cộng đồng Việt. Lại thêm nỗi bất mãn của những người nghèo nhắm vào các “đồng chí lãnh tụ” lợi dụng cửa mở để làm giàu.
Những nhóm mạnh nhất hiển nhiên là tàn quân du kích Hmong, với các tân binh mới tuyển, từng chống quân CS thời Cuộc Chiến VN với hỗ trợ của CIA. Đánh ghi nhận, họ vẫn có thể chiếm những vùng núi xa mà không có bao nhiêu giúp đỡ từ bên ngoài. Người ta nói là họ được ủng hộ bởi các nhóm dân cư bất mãn với cách các nhà nước [VN, Lào] đối xử với dân Hmong.
Có 2 nhóm Hmong chính. Nhóm yếu hơn dựa vào Vang Pao, cựu tướng hoạt động cho CIA. Mạnh hơn, là phong trào Chao Faa, lãnh đạo bởi một cựu thiếu tá quân đội Vang Pao tên là Pa Kao Her.
Một nhóm kháng chiến khác tại Lào là lực lượng không tên gồm 200 du kích đang trong vùng rừng tam biên Lào, Việt, Miên.
Đại tá Bouasieng Champapanh, một sĩ quan cao cấp Lào, nói, “Họ không thể mở một phong trào tại Lào. Họ không có vai trò nào trên thế giới.” Các phân tích gia đồng ý.
Màn tấn công lớn nhất trong các năm gần đây có thể sẽ là một màn kịch cải lương nếu không có chuyện 6 người bị giết khi quân du kích chiếm một đồn hải quan hôm 3.7 và treo cờ hoàng gia cũ.
Nhóm này, trong đó có một tài xế taxi 54 tuổi và những người khác sử dụng súng vụng về, phần lớn tuyển từ người Lào đang sống ở Thái và hứa hẹn sẽ tặng đất và tiền trong một nước Lào được giải phóng. Lãnh tụ của họ là Sisouk Sayseng, người có ông anh tại California đã kể cho AP rằng tiền tài trợ kháng chiến chống cộng thu từ dân Lào lưu vong tại Mỹ, Canada và Âu Châu.
Những người Lào vũ trang này, hỗ trợ bở người Thái và vài tổ chức cánh hữu ở Mỹ, hoạt động dọc biên giới Thái-Lào các năm 1970s và 1980s nhưng lại không đoàn kết và xâm nhập nổi.
Sunai tin là sẽ không thể có đoàn kết giữa các nhóm chống cộng, và cũng không có nỗ lực đoàn kết nào đang thực hiện, nhưng tất cả các nhóm đều muốn xuất hiện khi họ thấy chính phủ Lào đang suy yếu, đặc biệt là sau khủng hoảng tài chánh 1997 ở Á Châu.
(Theo tin AFP tuần trước, quân Hmong có khoảng 4,000 người ở vùng núi. Tin AP không ghi nhận con số.)
Gửi ý kiến của bạn
