Chúng tôi như có cái duyên kỳ ngộ với vùng cao Ban-Mê-Thuột, qua các thành viên của “Phong trào Du ca” (và “Cơ sở Văn-nghệ Con người”), từ những năm đầu thập niên 1970 ở quê nhà cho đến gần đây khi Nguyễn Minh Nữu viết Thương Quá Sài Gòn Ngày Trở Lại (2017), Đoàn Văn Khánh với Ám Ảnh Đơn Thân (2019) và nay là nhà thơ/nhạc sĩ Phan Ni Tấn xuất bản tập tùy bút Ngòi Viết Lang Thang, sau tập truyện Có Một Thời Ở Quê Hương Tôi (2019).
Đến với Ngòi Viết Lang Thang là chúng tôi đã khởi đi với tâm trạng “buôn”, “vùng cao” và tinh thần “nhập cuộc” của ngày nào; không ngờ tác phấm đã là một bất ngờ thích thú thực sự và nội dung đặc biệt khiến chúng tôi không thể không ghi lại đây vài cảm tưởng.
Ngay từ trang đầu, Phan Ni Tấn đã cho biết: “Tôi sinh ra ở Banmêthuột cho nên núi rừng là bạn của tôi. Đi đâu, làm gì, thức hay ngủ, rừng núi lúc nào cũng kề một bên. Lớn lên tôi có đọc chút ít lịch sử trước 1975 của quê tôi, ở đó miên man trải dài ngút mắt, là núi và rừng, nơi xanh um một màu xanh lá, nơi chói chang một trời nắng lụt, và cũng là nơi lầy lội, ẩm ướt những trận mưa vào mùa. Từ thị xã đến thôn quê, nhà cửa theo thời gian lần lượt mọc lên suốt dải cao nguyên đất đỏ; con người sống trong màu đất đỏ, tử sinh cùng đất đỏ...” (Quê Tôi).
Trong phần đầu, Phan Ni Tấn đã ghi lại những nét tổng quát và chi tiết về vùng đất cao nguyên này, như một “địa chí văn hóa” trong đó lịch sử, phong tục tập quán, tín ngưỡng, văn hóa, giáo dục, nghệ thuật dân gian, v.v. được ngòi bút đa dạng, tài hoa có thừa của tác giả, giới thiệu cũng như kể chuyện, xen kẽ với những kỷ niệm, nhớ nhung, cảm xúc,... của chính tác giả hoặc người thân, bạn hữu. Mà bạn ông Tấn từ tấm bé đến nay thì khá nhiều để nhớ và kể lại, nhất là những khi được “ngộ cố tri” mặt đối mặt hoặc qua thư từ, báo chí, kỷ yếu: thôi thì cảnh cũ người xưa từng chi tiết, biến cố, được tác giả “lang thang” lùi trở về, ký ức sống lại - thành công thì bài dài, nhưng ít thì ... tùy bút trong vài đoản văn.
Trai thời loạn, nhập ngũ, “đoạn đường chiến binh” của người lính trẻ cũng được Phan Ni Tấn hồi tưởng với những con chữ trân trọng và sống động nhất: “Tuổi trẻ là tuổi dấn thân đi tìm lại chính mình. Và chiến trường là nơi đầy thách thức bản thân, là nỗi ám ảnh, là sự ngã xuống hay vươn lên trong cuộc sống còn. Tuổi trẻ chúng tôi đi vào cuộc chiến tranh tuy là một sự chọn lựa của số kiếp nhưng lại là bổn phận của một công dân yêu nước, là niềm tự hào của đời trai trong thời lửa đạn. Chết thì thành chiến sĩ vô danh, làm phân bón cho đất thêm mầu mỡ. Sống thì thể xác lẫn tinh thần mang đầy thương tích và hoài niệm. Bài học làm người sau chiến tranh như ứa ra từ những trang lịch sử gây nên một cảm giác buồn thê thiết, có cái gì đó khiến cõi lòng vẫn âm ỉ, ray rứt một niềm cay đắng, xót xa, nó tích tụ ở đó lâu ngày chầy tháng thành một thứ kỷ niệm buồn”. Dĩ nhiên sau tháng Tư 1975 là ký ức không phai của những ngày tháng bị đày đọa trong trại tù cải tạo trên cao nguyên và cuộc vượt ngục tìm về Sài Gòn.
Rời Banmêthuột “thẳm sâu” và quá khứ còn đó, và quê ngoại Huế vì có bà cố tổ Hồ Thị Chỉ, Ân Phi của vua Khải Định, cũng như Sài-Gòn và tạt ngang văn Hồ Biểu Chánh, Amai B’Lan,..., “ngòi viết” theo Phan Ni Tấn “lang thang” sang miền đất lạnh tình nồng Gia-nã-đại của Bắc Mỹ. Nơi đây, Phan Ni Tấn đưa người đọc đến các thiền tự, những lễ hội, Tết, 30-4, nơi xứ người, với những tinh tế nhìn ra “cái hắt hiu, cô tịch của mắt trăng xuyên qua cửa sổ” của con trăng 16 (Mắt Trăng), hoặc những nhận xét về đồng quê, thiên nhiên của xứ người,...
Ngòi Viết Lang Thang còn đưa người đọc đến với một số văn nghệ sĩ Việt Nam trước và sau biến cố năm 1975 cũng như sự nghiệp, tác phẩm của các vị này, như Bùi Giáng, Doãn Quốc Sỹ, Võ Đình, Nguyễn Mộng Giác, Trương Đình Quế, Phạm Văn Hạng, Lê Văn Ngăn, Chu Trầm Nguyên Minh, Lam Phương, Anh Bằng, Việt Dzũng, Nguyễn Đức, Huỳnh Công Ánh, Chí Tâm, Nhã Ca, Song Thao, Luân Hoán, Hoàng Xuân Sơn, Ngô Vương Toại, Cung Trầm Tưởng, Lữ Quỳnh, Đỗ Quyên, Hà Nguyên Du, Lê Hân, Phương Tấn, Nguyễn Thị Thanh Dương, Đỗ Xuân Tê, Hoàng Quốc Bảo, Tô Thùy Yên... qua những hạnh ngộ và tình cờ của cuộc đời hoặc sinh hoạt văn nghệ, những ngày vinh quang, cũng như cái thời “chợ sách bán sách và thuốc lá ké một góc sạp sách của người bạn cùng đơn vị trước 75 để kiếm sống qua ngày” trước khi chuyển sang bán quán kiếm sống qua ngày ... Phan Ni Tấn thuộc hạng văn nghệ đa tài đa dạng, nên ông sinh hoạt, quen biết nhiều nhà văn, thơ, nghệ sĩ và nhạc sĩ – ông cũng đã phổ nhạc khá nhiều thơ của nhiều nhà thơ từ nhiều thập niên qua và thơ ông cũng được các tri âm nhạc sĩ phổ nhạc!
Chủ yếu là cảm xúc, hoài niệm về quá khứ và quê hương đất nước, nhưng “ngòi viết” Phan Ni Tấn như “thần” khi viết về những “bánh buýt”, “trường xưa, bạn cũ”, “con Dế “, ..., và nhất là về người bạn đời mà ông âu yếm gọi là “Con Bạn”: “... con bạn về với tôi gần 40 năm, tóc đã muối tiêu mà cái nết thuần lương vốn có của người phụ nữ phương đông nó thấm vào huyết quản sao mà dễ thương quá chừng chừng. Có được con bạn chí tình chí nghĩa này ai mà không sướng thấu trời xanh. Nhất là những ngày cuối năm sắp Tết.
Nói "sướng" là sướng làm sao? Thì đây, nói nghe chơi: Hồi còn sung sức, cứ tới 23 tháng Chạp là tôi lăng xăng phụ con bạn vàng quét dọn trong nhà ngoài ngõ, lau chùi bếp núc, lễ mễ cúng kiếng tiễn ông Táo về trời. Con bạn của tôi mau mắn lắm. Tay liền tay, miệng liền miệng, năm nào cũng nhờ hai Táo nhà ta lên trển nhớ tâu với Ngọc Hoàng Thượng Đế làm ơn ban phước cho thế giới hòa bình, muôn dân no ấm, gia đình hai họ tụi tôi thân tâm an lạc. Rồi nường lỏn lẻn xì xầm thêm cái gì thì tôi không nghe nên không biết.
Nghĩ mà thắc cười. Xưa nay Táo quân ở yên trong bếp thì không sao, mà hễ sanh tật làm biếng, ham vui chạy ra đường thả dê, không bị lính bắt cũng bị mang tiếng "công xúc tu sỉ". Bị tại từ ngày ra đời Táo nhà ta có được mặc quần bao giờ đâu nà, cứ... ở truồng miết hà. Phong tục gì kỳ cục.
Từ ngày Táo ta theo đồng bào mình di tản qua xứ người, đặc biệt ở xứ tuyết, mỗi năm cứ tới 23 tháng Chạp trời buốt giá, tuyết bay tá lả, nhà nhà đều thành tâm cúng kiếng tiễn ông Táo về trời. Thấy hàng hàng lớp lớp nhà Táo thăng thiên mà tội nghiệp cho mấy ổng. Là vì có "me-xừ" Táo nào được mặc quần đâu, nên "xừ" nào cũng... lạnh teo. Riêng hai Táo nhà tôi được con bạn vàng trang bị đầy đủ nào mũ cánh chuồn, nào quần là áo lụa, ủng cao cỡi cá chép về trời mà mặt mày vênh váo hí ha hí hửng thấy... bắt ghét. Sống ở chốn phồn hoa đô hội, văn minh dàn trời mà con bạn quê quít của tôi vẫn ôm riệt ba cái phong tục tập quán của ngày ta ngày tết tuy mệt nhưng tôi thấy cũng dễ thương quá xá ể...”.
Ngòi Viết Lang Thang cho thấy ở Phan Ni Tấn một tình yêu quê hương và tình người chân thành mà con chữ dù văn hoa đến mấy cũng không che giấu được. Gốc rễ địa lý dù đã bị bứng gốc, chặt ngang, còn lại là những vết thương, những u hoài của ngày tháng, nhà văn vẫn ân cần “lang thang” đi tìm lý lịch và chân dung của chính mình và người thân, bạn bè còn mất như một cái cớ và đã đụng chạm với mọi đa đoan, góc cạnh của đời sống. “Ngòi viết” của tác-giả như tung hoành trong một thế giới có thật hay đã từng như vậy nhưng đã được sáng tạo, hình dung ra theo một cách thế riêng.
Tùy-bút hay tạp-ghi là một thể loại "ký" tự do ở đề tài, có thể thu gọn trong một đoản văn (kiểu “chớp”) và cũng có thể dài cả tập. Quan trọng là tác giả viết về sự, chuyện gì và viết như thế nào, từ vị thế nào. Vả lại, tác giả và người đồng thời cũng như từng sinh sống chung, cùng nơi, cùng hoàn cảnh, đã là những chất liệu sống động, tạo hồn cho “ngòi viết”. Từ những bước chân “du ca” của ngày nào, Phan Ni Tấn đã tiếp tục lang thang qua các sáng tác vận dụng bút pháp tùy bút, nhiều khi cũng có thể là những cái cớ để ông thả hồn về một thời quá vãng hoặc chỉ để đơn thuần rung cảm!
Khi đến với Ngòi Viết Lang Thang là chúng tôi đã đến với tâm trạng “buôn”, “vùng cao”, “nhập cuộc”, nhưng khi đọc đến những trang cuối, tâm trạng này vẫn như không rời bỏ; chúng tôi nghĩ đó là do “ngòi viết” của tác giả Phan Ni Tấn đã thành công để lại nơi tâm hồn người đọc vậy!
Nguyễn Vy Khanh
Toronto 27-5-2019
17/10/2019(Xem: 116)
Mấy hôm nay tiệm sao mà như cái nồi áp suất, chỉ chờ chực một tí lửa là bung lên ngay. Người nào cũng mặt mày bí xị, chẳng ai nói với ai tiếng nào; hổng ưa nhau nhưng vì cơm áo nên ai cũng phải ngày ngày đến đây để…kiếm cơm, để xụ mặt.
16/10/2019(Xem: 174)
Sách do Ni sư Thích Nữ Giới Hương biên soạn - Sách này sẽ nằm trong nhóm 300 đầu sách triển lãm tại Hội Chợ Sách tại San Jose vào ngày 19/10/2019.
16/10/2019(Xem: 690)
Chính sách liên tục thay đổi, nội bộ các đảng chính trị liên tục bất đồng, các đảng chính trị liên tục tranh cãi, luận tội, truất phế, là đặc tính nổi bật trong sinh hoạt chính trị tại Hoa Kỳ.
16/10/2019(Xem: 602)
Lào đã rất khôn ngoan hiểu rõ rằng từ nay 2007, trên thực tế – de facto, mọi phản đối của Việt Nam nếu có cũng chỉ là chiếu lệ... Hà Nội bị chi phối bởi các nhóm lợi ích, và đã bị khuất phục và quy hàng trước chiến lược thủy điện của Lào
16/10/2019(Xem: 852)
Tổng bí thư, Chủ tịch nước Nguyễn Phú Trọng nhấn mạnh việc “chỉnh đốn Đảng … để lấy lại niềm tin và tình thương yêu, quý trọng của nhân dân.” Sao không “chỉnh cái mả mẹ đốn cái mả cha của chúng mày đi” cho nó xong chuyện!
16/10/2019(Xem: 954)
Chúng ta đang sống trong thời cách mạng thông tin. Nơi đó, lợi và hại cùng đi bên nhau, thiện và ác cùng sinh khởi dễ dàng từ một bàn phím. Chiến trường có khi hiện ngay trên màn hình vi tính, đao kiếm là những ngón tay quẹt trên điện thoại
16/10/2019(Xem: 386)
“Kính thưa bà con cô bác, hườn này bổ nhất, tật bệnh tiêu trừ, phẻ như ông kẹ, tể này thậm phê, ông uống bà khen… maị dô, maị dô, tiền trao cháo múc, mua một tặng hai… maị dô, maị dô…” gánh Sơn Đông Mãi Võ của nhóm Thập Môn Đường vừa múa võ bán thuốc tể, hườn, đan, cao đơn hoàn tán…
15/10/2019(Xem: 348)
Kinh Chú Tâm Tỉnh Giác do Hoang Phong dịch, nhà xuất bản Ananda Viet Foundation ấn hành, sẽ triển lãm ở Hội Chợ Sách tại San Jose vào ngày 19/10/2019.
15/10/2019(Xem: 379)
Tôi vốn có xu hướng quý, trọng những tác giả mà, ngay tự tác phẩm đầu tay, đã cho thấy tài năng sáng chói của họ. Như Huy Cận với “Lửa Thiêng”; Xuân Diệu với “Phấn Thông Vàng”; Vũ Hoàng Chương với “Thơ Say”; Đinh Hùng với “Mê Hồn Ca” hay Nguyên Sa, với “Thơ Nguyên Sa; v.v...
15/10/2019(Xem: 1378)
Hiện nay Bank Teller là một nghề đầy triển vọng mà giới trẻ thường mơ ước. Nhưng nghề nầy đòi hỏi phải có kiến thức tối thiểu là phải tốt nghiệp High School hoặc hơn.
15/10/2019(Xem: 841)
Hội Nghị Trung Ương-11 khóa XII vừa kết thúc chiều 12 tháng 10 năm 2019. Chúng ta cố tìm hiểu những thay đổi tầm nhìn về cương lĩnh lãnh đao Chính trị và Kinh tế-xã hội của tbt-ctn Nguyễn Phú Trọng từ Hội Nghi Trung Ương-10 (HNTƯ-10) đến Hội Nghị Trung Ương-11 (HNTƯ-11).
15/10/2019(Xem: 1527)
Riêng bài hát "Người về như bụi" cứ vang vang trong đầu tôi phút tôi nghe tin ông vừa lên đường, khoác áo đi về nơi vô định, không bao giờ trở lại. Bài thơ này của ông được Hoàng Quốc Bảo phổ nhạc, ca sĩ Kim Tước hát
15/10/2019(Xem: 1169)
Khi cầm cuốn hồi ký của cô Nhã trong tay, tôi đã biết là mình sẽ không đọc như đọc truyện, hay đọc một tác phẩm văn học.
15/10/2019(Xem: 500)
Nó buồn tình cứ đi lang thang vô định, nhiều khi xong ca không muốn về nhà cứ để mặc cho tư tưởng và đôi chân muốn đi đâu thì đi.
15/10/2019(Xem: 577)
Andrew Yang là ứng cử viên gốc Á trong cuộc bầu cử TT Mỹ năm nay. Sinh năm 1975, tại New York, cư ngụ tạ Manhattan, New York City.
Tin công nghệ
Các công ty công nghệ đang lên như Uber và WeWork liên tục xuất hiện trên các mặt báo thời gian qua, nhưng không phải vì lý do tăng trưởng hay một sự đột phá nào về doanh thu nào.
Khoảng giữa tháng 10/2019, Purdue Pharma, hãng sản xuất ra loại thuốc OxyContin, loại thuốc giảm đau được cho là nguyên nhân của vấn nạn lạm dụng thuốc giảm đau ở Mỹ đã đệ đơn xin phá sản.
Trong ngành hàng không, nữ giới chỉ chiếm số ít ở các mảng như phi công, kỹ sư, thợ máy và nhiều công việc chuyên môn khác. Tuy nhiên, trước sự thiếu hụt về nhân lực chuyên nghiệp, một giải pháp được đưa ra đó là khuyến khích nữ giới tham gia ngành hàng không, vì đây vẫn là nguồn nhân lực dồi giào chưa được khai phá. Khoảng giữa tháng 10/2019, Ủy ban hàng không liên bang (FAA) đã thành lập Ban cố vấn hàng không dành cho phụ nữ nhằm thực hiện chính sách mới.
Khoảng giữa tháng 10/2019, một số nguồn tin cho biết, Samsung có thể ra mắt Galaxy S11 vào đầu năm 2020, cụ thể là vào tháng 2. Và dù còn ít nhất 5 tháng nữa mới đến ngày ra mắt, thông tin dự đoán về chiếc điện thoại mới đã xuất hiện khá nhiều.
Một kỹ sư phần mềm Facebook cho biết anh bị công ty sa thải vì lên tiếng về vụ tự sát của đồng nghiệp hồi tháng 09/2019.
Khoảng giữa tháng 10/2019, Beats giới thiệu tai nghe Solo Pro, giá 299.95 USD. Đây là một chiếc tai nghe không dây với khả năng khử tiếng ồn, có thiết kế kiểu on-ear vốn khá phổ biến trên dòng sản phẩm Solo trước đây của hãng.
Ước tính có khoảng 50 quả bom hạt nhân được lưu trữ tại căn cứ không quân Mỹ ở Thổ Nhĩ Kỳ, đang trở thành những quân bài mặc cả tiềm năng trong mối quan hệ căng thẳng giữa Washington và Ankara sau khi Thổ Nhĩ Kỳ tấn công vào miền Bắc Syria.
Trước khi phát hành, iOS 13 từng được kỳ vọng giúp những mẫu iPhone đời cũ có thể hoạt động mượt mà, ổn định hơn. Tuy nhiên, đây lại là phiên bản hệ điều hành thảm họa khi chứa hàng loạt lỗi "ngớ ngẩn" gây khó chịu trong quá trình sử dụng.
Khoảng giữa tháng 10/2019, tại sự kiện Made by Google 2019 được tổ chức ở New York (Mỹ), Google đã chính thức ra mắt Pixel Buds 2 - mẫu tai nghe không dây tiếp theo của hãng, sau thành công từ người tiền nhiệm Pixel Buds từng được giới thiệu vào năm 2017.
Khoảng giữa tháng 10/2019, cuộc chiến chống lại biến đổi khí hậu của con người ghi nhận thêm một tin lạc quan.
“Chuyện thật như đùa” đang xảy ra với một số người dùng Facebook. Sau khi báo cáo tài khoản giả mạo, lừa đảo, họ lại bị mạng xã hội khóa nick.
Nếu bầu trời nơi ta sống cũng ảo diệu như thế này, có lẽ nhiều người sẽ chiêm ngưỡng nó thường xuyên hơn!
Khoảng giữa tháng 10/2019, trang The Hollywood Reporter cho biết hãng phim của Apple hiện vẫn chưa được đặt tên chính thức, nhưng sẽ do các giám đốc bộ phận Worldwide Video mới của công ty là Zack Van Amburg và Jamie Erlicht điều hành
Từ trước đến nay, trình duyệt Safari của Apple, vẫn gửi dữ liệu tới Google Safe Browsing để giúp bảo vệ người dùng tránh khỏi những trang web lừa đảo. Nhưng có vẻ như công ty Internet Trung Quốc - Tencent cũng nhận được dữ liệu.
Ở Châu Á, các ứng dụng như WeChat, Alipay, Grab, Go-Jek, Paytm, Kakao và Line đang trở thành một phần không thể thiếu của nhiều người. Phần lớn đều bắt đầu từ các tính năng cơ bản như nhắn tin, thanh toán, gọi xe… nhưng dần trở nên đa năng hơn.
Copyright © 2019 vietbao.com All rights reserved 