Khoảng cách giàu nghèo trong nước Mỹ - Phần 4: Toàn Cầu Hóa
Đoàn Hưng Quốc
Ai cũng biết đến sự kiện nổi bật của Bức Màn Sắt sụp đổ vào cuối thế kỷ 20, nhưng quan trọng không kém khi một Bức Màn Tre được vén lên trong cùng khoảng thời gian này. Bức Màn Tre, tức là trào lưu hội nhập quốc tế của Trung Quốc, Ấn Độ, Đông Âu, Mễ Tây Cơ và vùng Đông Nam Á đã làm thay đổi bộ mặt thế giới trong thế kỷ thứ 21. Nhiều người từng linh cảm như một trận đại hồng thủy (titanic shift) 500 năm mới có một lần khi trọng tầm kinh tế chuyển dịch từ Đông sang Tây nhưng chỉ gần đây mới bắt đầu hiểu được hệ lụy của nó: khi hơn 3 tỷ nhân lực từ các nước đang mở mang tham gia vào chuỗi sản xuất toàn cầu góp phần mang đến sự thịnh vượng chưa từng thấy trong lịch sử nhân loại, nhưng đồng thời cũng là nguyên nhân dẫn đến nhiều chấn động chính trị do khoảng cách giàu nghèo ngày càng sâu sắc tại cả các quốc gia công nghiệp lẫn những nước đang phát triễn. Bài viết này phân tích về tác động của Bức Màn Tre đến khối Tây Phương, trong khi ảnh hưởng đến những nước đang mở mang xin dành vào khi khác.
Trọng lượng kinh tế của toàn khối các quốc gia chậm tiến trong Chiến Tranh Lạnh chỉ là 21% GDP toàn cầu, nhưng đến năm 2010 đã nhảy vọt lên 49% và sẽ còn tăng đến 60% vào năm 2030 [1]. Bức Màn Tre được vén ra khi cánh cửa kinh tế tại Đông Âu, Trung và Nam Mỹ, Đông và Nam Á mở rộng để thu hút đầu tư nước ngoài. Bên cạnh đó, các tiến bộ vượt bực về khoa học kỷ thuật thu hẹp thế giới khiến việc liên lạc và giao thương giữa các nước trở nên nhanh chóng và thuận tiện. Kết quả là những đại tập đoàn đa quốc gia Âu-Mỹ-Nhật đã đầu tư ồ ạt sang các nước đang phát triễn để xử dụng nguồn nhân lực giá rẻ, đồng thời khai phá thị trường tiêu thụ mới, trong khi các nước đang phát triễn cãi tổ sâu rộng hệ thống kinh tế và tài chánh nhằm hổ trợ xuất cảng, thu hút công ty nước ngoài và phát triễn tư doanh.
Cơn lốc nói trên mang theo 3 tỷ nhân lực từ các nước đang mở mang đến cạnh tranh trực tiếp với gần 1 tỷ công nhân và thợ thuyền ở Tây Phương, cuốn trôi đi hàng trăm triệu công ăn việc làm và tạo áp lực lương bổng khiến mức sống của giới trung lưu tại Âu-Mỹ không hề tăng trưởng trong suốt 30 năm kể từ ngày toàn cầu hóa. Không dừng tại đó, Trung Quốc, Ấn Độ, Đông Âu và Đông Nam Á còn đào tạo đội ngũ chuyên viên có trình độ đại học và chuyên môn ngày càng cao bắt kịp với tầng lớp trí thức ở những nước công nghiệp. Mặt khác dân chúng ở các nước chậm tiến ồ ạt tìm cơ hội sinh sống ở Tây Phương để được hưởng trợ cấp xã hội, y tế và giáo dục nhưng đồng thời với việc qua lại dễ dàng khiến nhiều người di dân không cố gắng hội nhập vào đất nước mới (thí dụ như về Việt Nam cưới vợ; đàn bà đạo Hồi che mặt). Hậu quả khiến thành phần trung lưu Âu-Mỹ cảm thấy nếp sống của họ bị đe dọa, kinh tế của họ bị thiệt hại. Dù vậy chỉ một số ít trong đó muốn tự cô lập chống toàn cầu hóa, đa số còn lại hiểu rằng đây là một trào lưu không thể cưỡng lại nhưng đòi hỏi nhà nước phải có những biện pháp bảo hộ (protectionism) thích đáng cho công ăn việc làm và trước làn sóng di dân.
Xã hội Tây Phương chia thành hai phe thắng và thua cuộc trong cuộc chạy đua toàn cầu hóa. Những ai bắt kịp đà phát triễn thu về hầu hết các lợi lộc kinh tế từ toàn cầu hóa (winners take most) trong khi số còn lại mang tâm trạng bất mãn bị bỏ rơi. Phe chiến thắng gồm các đại tập đoàn xuyên quốc gia, thành phần trí thức ưu tú (elites) có trình độ đại học và chuyên môn cao và những gia đình sống tập trung tại các trung tâm công nghệ và thương mại như New York, San Francisco, London, Sydney, Silicon Valley v.v… Bên thua cuộc là tất cả những người còn lại.
Một tầng lớp được ưu đãi (meritocracy) ra đời cổ võ cho nhịp độ gấp rút của toàn cầu hóa trong khi số đông dân chúng nhận thấy chẳng những họ không dự phần mà còn bị thiệt hại trong đó. Giới trung lưu và thợ thuyền đánh mất niềm tin vào truyền thông, báo chí, các định chế nhà nước, những tập đoàn tư bản và thành phần ưu tú (elites) thao túng hệ thống chính trị (rigged system) để phục vụ quyền lợi của riêng họ thay vì cho đa số. Đây chính là nguyên nhân dẫn đến Brexit và giúp Donald Trump thắng cử cùng với sự trổi dậy của phong trào dân tộc ở Pháp, Đức, Bắc Âu và Đông Âu.
Khuynh hướng bảo hộ xuất hiện ở cả cánh tả của ông Bernie Sander và bà Elizabeth Warren lẫn cánh hữu của Donald Trump để đáp ứng với nhu cầu của dân chúng. Nhưng cánh hữu của Donald Trump đặt nặng về vấn đề di dân còn cánh tả của ông Sander và bà
***
[1] Economy: Developing countries set to account for nearly 60% of world GDP by 2030, according to new estimates – OECD.org
Gửi ý kiến của bạn
Cùng với số phận chung của Thế giới, nạn dịch Covid-19 đã phủ mây mù lên nền kinh tế của Việt Nam trong 7 tháng đầu năm 2021. Khoảng 80,000 Doanh nghiệp đóng cửa và hàng chục triệu công nhân mất việc làm. Việt Nam đã nhập siêu 2,7 Tỷ Dollars trong thời gian này, trong khi tình hình dịch Covid-19 vẫn còn nghiêm trọng.
Mười một năm trời ròng rã, mỗi lần nghĩ tới anh là tôi nghĩ tới Nelson Mandela, chỉ ra được khỏi tù sau 27 năm, vì những người khác đã tranh đấu thành công để có một cuộc thay đổi toàn diện trong xã hội. Ngay sau khi ra tù, Mandela đã được bầu làm lãnh đạo một cuộc thương nghị với nhà cầm quyền cho vấn đề hòa giải dân tộc.
‘Tổng thu nhập một tháng trên một khẩu của chúng tôi là 40.000 đồng …’ 40.000 đồng có giá trị như thế nào lúc này. Đó là giá của 2 bát phở, giá của 4 lít xăng, giá của hai xuất cơm trưa văn phòng, giá của một cuốc xe ôm trên đoạn đường 10km, giá của hơn một bao thuốc lá 555, giá của 3 ly cà phê… Tôi biết sẽ có rất nhiều người không thể tin rằng tổng thu nhập hàng tháng của một khẩu trong hầu hết những gia đình nông dân lại chỉ với một con số ‘kinh hoàng’ như thế.”
Các lãnh tụ của Đảng Cộng Hòa có thể tiếp tục than phiền về tình trạng kinh tế khó khăn và các chương trình của Biden có khuynh hướng xã hội, nhưng khi nhìn những thống kê về dư luận quần chúng thì rõ ràng quan điểm của Đảng Cộng Hòa không phản ảnh đúng với nhận thức của đa số dân Mỹ.
Nhạc Sĩ Tô Hải và Cựu Đại Tá Bùi Tín là hai nhân vật đã có dịp theo dõi và tham gia cuộc sống trong thời gian hai biến cố kể trên xảy ra, đã phục vụ chính quyền Cộng Sản trong Quân Đội Nhân Dân, trong văn nghệ và báo chí, sau đó đã đổi thái độ. Ngày 11/8/ 2018, hơn một tuần lễ trước ngày có thể coi là mở đầu cho định mệnh của hai ông, hai ông cùng qua đời, cùng ở tuổi 91. Câu hỏi được đặt ra là hai ông đã nhận định ra sao về ngày 19/8/1945 này? Người viết xin vắn tắt ghi lại sau đây để người đọc tiện theo dõi và hiểu rõ hơn quan điểm của hai ông, đồng thời cũng xin ghi thêm một vai chi tiết liên quan tới ngày 19/8/1945 ít được mọi người biết tới hay chỉ biết mơ hồ, trong đó có chuyện tấm ảnh của Tướng Cọp Bay Chennault ký tặng Hồ Chí Minh, chuyện Việt Minh lấy đồ trong cung vua đem ra chợ bán, chuyện bốn tấn bạc người Nhật trả lại cho Chính Phủ Việt Nam, chuyện Việt Minh tịch thu của cải của nhà giầu...
Tuy nhiên, khi Chính phủ áp dụng giãn cách nhà với nhà, người với người, cấm ra đường nếu “không có lý do chinh đáng”, khoanh vùng, lập chốt kiểm soát cho tới ban hành lệnh giới nghiêm tại Sài Gòn từ 6 giớ tối đến 6 giớ sáng thì tình hình kinh tế và xã hội xáo trộn rất nhanh. Đời sống người dân bị đảo lộn, gặp muôn vàn khó khăn do mất việc, giảm việc, cạn kiệt tài chính vì dù không có việc làm nhưng vẫn phải ăn để sống, vẫn phải trả tiền thuê nhà, điện nước v.v…
Tôi tha phương cầu thực đã lâu nên tiếng mẹ đẻ không khỏi có phần giới hạn. Bữa qua, đứng xếp hàng ở chợ chờ trả tiền thùng bia, chợt nghe loáng thoáng dăm câu đối thoại của mấy người đồng hương mà không khỏi có đôi chút băn khoăn:
Vậy chớ chị thuộc diện gì?
Nào có “thuộc diện” gì đâu. Mình chỉ là loại … ăn theo thôi mà!
Về nhà, xem qua tự điển thì thấy Soha định nghĩa (“ăn theo”) thế này: Khẩu ngữ: Được hưởng hoặc có được nhờ dựa theo cái khác, người khác, không phải do tự bản thân có hoặc làm nên: “Nước lên cá đuối ăn theo, Lái buôn hết gạo bỏ neo cầm chừng.” (Cdao)
Lời người dịch: Các lý giải của Jude Blanchette và Richard McGregor về sự ra đi và kế vị của Tập Cận Bình trong tương lai là một đóng góp hữu ích cho độc giả quan tâm đến sự nghiệp chính trị của Nguyễn Phú Trọng và sự thống trị của ĐCSVN, vì không có sự khác biệt to lớn trong hệ thống chính trị của Trung Quốc và Việt Nam. Nhưng hai tác giả không nêu lên một khía cạnh thời sự đang tác động cho tình thế là dịch bịnh COVID-19.
Cả hai ĐCSTQ và ĐCSVN đều luôn tự hào về các thành tích kinh tế toả sáng mà không cần cải cách tự do chính trị và tự tuyên dương là “cường quốc chống dịch bịnh” hữu hiệu hơn các nước dân chủ phương Tây.
Hiện nay, biến chuyển thảm khốc về dịch bịnh tại Việt Nam cho thấy một sự thật khác hẳn và giúp cho người dân có một cơ hội để nhận định đúng đắn hơn về sự lãnh đạo của ĐCSVN.
Ở độ cao hơn 46,000 feet tức là cao hơn 14 kilomets trên vùng sa mạc khô cằn của tiểu bang New Mexico, chiếc phi thuyền không gian màu trắng và bạc đã được hỏa tiễn phóng lên hướng về bầu khí quyển của Trái Đất, cỡi lên một chòm khói khí đốt và nhiên liệu cao su cứng đang cháy rực, theo ký giả Michael Greshko của báo National Geographic. Một vài phút sau, 2 phi công và 4 hành khách của phi thuyền, gồm tỉ phú Richard Branson, đã trôi trên bề mặt của hành tinh chúng ta hơn 53 dặm, tức hơn 85 cây số là độ cao đủ để nhìn thấy độ cong của Trái Đất và trượt qua mối ràng buộc của hấp lực, trong vòng ít nhất vài phút. Chiếc phi thuyền lấp lánh đó -- Virgin Galactic’s V.S.S. Unity – được phóng vào không trung từ một chiếc máy bay lớn hơn để đạt tới độ cao hơn 53 dặm trên bầu trời. Khi nó hoàn tất đường phóng lên, nó xoay cặp đuôi của nó lại, sắp xếp lại hình dạng chiếc phi thuyền để cho phép nó rơi trở lại thượng tầng khí quyển như một trái banh vũ cầu. 15 phút sau khi tách khỏi phi thuyền mẹ,
Câu chuyện của Giannis Antetokounmpo cũng là câu chuyện của những người di dân Mỹ. Bất kể đến từ đâu, bất kể màu da, bất kể chủng tộc, giá trị của người di dân chỉ có thể được đánh giá trên sự phấn đấu và những đóng góp của họ cho quê hương mới.
Copyright © 2021 vietbao.com All rights reserved 