Hôm nay,  

Trịnh Y Thư: Say Đắm Bí Ẩn Với ‘Phế Tích Của Ảo Ảnh’

12/19/201701:30:00(View: 7522)
TRINH Y THU_ ra mat sach_Dec 17 2017

Trong buôi ra mắt thơ ở quán CafeZ, Westminster hôm 17/12/2017. Từ trái, hàng ngồi: Lê Lạc Giao, Nguyễn Lương Vỵ, Thu Vàng, Nguyễn Thị Khánh Minh, Thân Trọng Mẫn, Phan Tấn Hải, Tô Đăng Khoa, Trịnh Y Thư. Hàng đứng, từ trái: Hải Hồ, Lê Giang Trần.

TRINH Y THU_bia-Phe Tich Cua Ao Anh

Bìa tập thơ “Phế tích của ảo ảnh.”

Trịnh Y Thư: Say Đắm Bí Ẩn
Với ‘Phế Tích Của Ảo Ảnh’
 
Phan Tấn Hải

 
Đi tìm ngôn ngữ mới của sáng tạo, trong khi lòng đầy các hoài niệm về quê hương, về một cuộc chiến đã trôi qua nhưng còn di lụy, về những người tình và những người bạn đã trở thành hình bóng trên mây… Từ vị trí đó, Trịnh Y Thư đã viết những dòng thơ -- và như từ vị trí một người đứng chệch ra khỏi cõi này.

Thơ của anh là ký ức đau đớn, là những chữ viết được trân trọng chép xuống cho một cõi rất buồn, rất mực vắng vẻ, cho những gì như dường đã vuột ra khỏi bàn tay nắm giữ của con người, cho dù là anh làm thơ tiếng Việt hay tiếng Anh.

Từng trang một, Trịnh Y Thư viết bằng một văn phong mới và cái nhìn mới về ám ảnh của anh: Vâng, hãy hình dung rằng, một thời em đã ra đi, và tôi ngẩng nhìn lên bóng mây, chợt thấy hình em bay thật xa… Như trong thi tập “phế tích của ảo ảnh” vừa ra mắt tuần này, nơi trang 104, trong bài thơ “A Shadow in the Sky,” Trịnh Y Thư viết ngay dòng đầu bài thơ:

I love the shadows of clouds traversing…

Và nơi dòng đầu đoạn cuối là:

Call me a fool. Yes, that is me when I tell…

Được Hoàng Ngọc Thu dịch:

Tôi yêu những bóng mây vắt ngang…

Và:

Cứ gọi tôi là anh khờ. Vâng, chính là tôi đấy, khi tôi nói với em…

Phải chăng Trịnh Y Thư muốn nói rằng không ai níu lại được những bóng mây, và em là những gì đã bay thật xa trên bóng mây? Tất cả các bài thơ của Trịnh Y Thư trong thi tập đều viết về những bóng mây đã bay thật xa như thế, cho dù là anh viết về quê hương (như khi anh về thăm VN, và rồi viết trường thi “Phế tích của ảo ảnh”), hay khi viết về mẹ (Mẹ dòng nước mắt chia hai…), hay khi viết về tình bạn (sau những lần lên chùa thắp nhang cho Cao Xuân Huy), hay khi viết về một hình bóng giai nhân (Đường em đêm lầy trơn… mộ phần tôi được tiên tri), hay khi viết về trần gian (nỗi hoang tàn trong ngăn tim ghẻ lạnh/đời người rồi sẽ qua), hay viết về tháng tư chim én (xứ lạ reo vui/ta vẫn lầm quy lộ), hay khi đợi một người bạn trong bóng tối (vũ trụ này chỉ là góc bàn nơi tôi vẫn/ đêm qua đêm mỏi mòn ngồi chờ bạn), và vân vân…

.

Tôi vẫn luôn luôn có cảm giác rằng, Trịnh Y Thư là một người luôn luôn đứng chệch ra khỏi đời này. Trong khi cả nước ngập tràn binh lửa, anh được cơ may đi du học nước ngoài. Trong những năm, khi nhiều người trong thế hệ của anh trở thành người chiến bại và gánh chịu các truy bức của lịch sử, họ Trịnh trở thành một khoa học gia, một nghệ sĩ…

Khi nhìn lại ngay cả những tạp chí văn chương Trịnh Y Thư góp mặt, anh vẫn là một ngòi bút lệch pha, khó đồng bộ: giữ chức Chủ nhiệm kiêm Chủ bút tạp chí Văn Học, Trịnh Y Thư vẫn không chia sẻ chung một quá khứ, trong khi những người trong Ban biên tập hoặc đã từng mang áo trận, hoặc đã từng đi tù cải tạo, hoặc đã từng là thuyền nhân vượt biển…

Trịnh Y Thư trọn đời cư trú nơi những cõi bình an, nhưng thơ anh lại là những gì rất mực bất an, như dường khó tự hòa giải. Có một nỗi ám ảnh lớn trong thơ họ Trịnh: cuộc chiến Nam-Bắc.

Trịnh Y Thư đã viết trong bài thơ Phế tích của ảo ảnh (2) những dòng rất mực bất an như sau, trích:

 
Vẫn biết sự thật là tiếng vọng thiên thu

nhưng hãy cho tôi hòa giải

bởi cuộc chiến với kí ức

là cuộc chiến với sự lãng quên.

.

Kí ức như mộ phần người chết

hãy để nó vĩnh viễn nằm dưới đáy ngục sâu

bởi đào lên chỉ thấy toàn hồn ma

và xương xẩu kinh người.

(ngưng trích)

.

Dễ thấy nổi bật trong Trịnh Y Thư là khát vọng sáng tạo. Anh luôn luôn nghĩ tới cái mới trong từng dòng thơ. Kể cả khi anh làm thơ lục bát.

Nhưng câu hỏi nơi đây là, anh nghĩ gì về cái mới?

Trong bài “Cái Mới Trong Thơ,” Trịnh Y Thư đọc trong buổi ra mắt sách Tuyển tập 40 năm thơ Việt hải ngoại hôm 3/9/2017 tại Quận Cam, California, kể về ám ảnh sáng tạo trong thơ, trích:

“...làm mới ngòi bút luôn luôn là nỗi ám ảnh lớn cho người chọn nghiệp văn. Nhưng có lẽ nỗi ám ảnh này đè nặng lên vai người làm thơ nhiều hơn người viết văn xuôi....

...Nghệ thuật không có đường tắt và không có giá khuyến mại on-sale. Đi vào nghệ thuật có nghĩa là tự mình chấp nhận cái giá chịu khổ đau. “Phong vận kì oan ngã tự cư.” Chính cụ Nguyễn Du cũng đã chua xót thốt lên như thế.

Đến đây tôi lại xin mở dấu ngoặc nữa, đó là, một thế kỉ thi ca của nhân loại vừa qua là một thế kỉ của cách tân không ngừng. ..

...Thời gian sắp tới, sẽ có nhiều trường thơ khác ra đời, sẽ có nhiều thi sĩ tiếp tục làm mới thi ca. Tôi có cảm tưởng trong lúc không còn ai quan tâm đến thơ nữa thì nó vẫn lầm lũi đi. Con đường của nó là con đường xuyên vũ trụ, chẳng bao giờ đến đích, và nó cũng chẳng cần đến đích làm gì. Thơ không cần mục đích, lại càng không nói đến sứ mệnh cao cả, càng không quan tâm đến sự thành công hay thất bại của chính mình...

... tôi có thể nói, giữa những con chữ, ở tầng thứ nhất, tầng của chữ nghĩa, thơ phả luồng ánh sáng diệu kì vào sự vật khiến linh hồn chúng như trỗi dậy từ cái tầm thường, vô vị. Sang tầng thứ hai, tầng của cảm xúc, thơ đi vào lòng chúng ta. Nhưng phải bước lên tầng thứ ba, tầng của cái bất khả tư nghị, của sự phối ngẫu tuyệt mĩ giữa cảm xúc và nghệ thuật, thơ mới thật sự là con phượng hoàng bay lên từ cõi hoang tàn, đổ nát.

Nếu thế thì mỗi bài thơ là một sự cách tân, mỗi thi sĩ là một người làm mới sự vật mà chúng ta mãi mãi chịu ơn. Có những điều chỉ ngôn ngữ thi ca mới nói được, chỉ thi ca mới có cái “thần” giúp chúng ta thấu thị vào tận đáy sâu của bản ngã. Người làm thơ là người nắm trong tay quyền năng “soi sáng” sự vật, quyền năng cho sự vật một đời sống mới, quyền năng “đi vào linh hồn của sự vật”, và không ai có thể tước đoạt quyền năng đó từ tay hắn.”

(ngưng trích)

.

Mỗi bài thơ là một sự cách tân… họ Trịnh đã nói như thế. Cái giá chịu khổ đau nào Trịnh Y Thư đã trải qua để hình thành thi tập này?

Có phải nhà thơ sợ ánh sáng tới sẽ làm hình ảnh nàng tan biến trong bài thơ “Rèm Cửa Sổ Mùa Đông” nơi trang 45? Trích:

.

Em cứ để yên bức rèm cửa sổ suốt mùa đông

tôi sợ ánh sáng đánh tan ảo giác cuối ngày

     tô son môi

     vuốt mái tóc

     kẻ hàng lông mày cong cong

     nhìn lại lần cuối

     trong gương bộ áo đẹp

     làm một điệu bộ duyên dáng

     rồi mỉm cười với chính mình

     em ạ lúc bước ra khỏi phòng

     em đừng quên khép cửa.

(hết trích)

.

Cũng có khi ngậm ngùi cho cõi người… Trịnh Y Thư đã viết trong bài “Chùm thơ lập xuân” (trang 72) sau những buổi lên chùa thắp nhang cho Cao Xuân Huy, trích:

 

2.

Lên chùa ăn bát cơm chay

chợt nghe tiền kiếp chật dày thời gian

một mai về với mây ngàn

chỉ xin nhớ chút dịu dàng của nhau.

3.

Lên chùa ăn bát cơm chay

hỏi han mới biết nợ vay kiếp người

rồi đây như chiếc lá rơi

hạ đông ngọn cỏ dặm khơi ảnh nhoà.

(ngưng trích)

.

Thơ Trịnh Y Thư có khi hiển lộ những say đắm bí ẩn, nơi đó tình yêu ẩn mật giữa một cõi bóng tối, mưa nhanh, rồi hoàng hôn, rồi vụn vỡ… Bài "Trong bóng tối ta chẳng tìm thấy nhau" nơi trang 41 viết:

...

Trong nỗi hoài nghi tôi yêu người

mãi mãi đấy là điều bí ẩn

giấu trong cơn mê say đắm đuối

nỗi hoang mang của kẻ tội đồ...

 

hay như nơi trang 42, Trịnh Y Thư viết:

 

Bơ vơ tháng ngày mưa nhanh

thu vén những mảnh đời vụn vỡ

ta còn gì cho nhau

ngoài ánh mắt khoan dung

như lần chia tay trên đồi cát.

.

Hoàng hôn rồi cũng xuống

trong bóng tối ta chẳng tìm thấy nhau

chợt một hôm hóa thân cát bụi

gió tê xao xác cõi ngoài.

 

Nỗi buồn của Trịnh Y Thư cũng có khi rất thời sự, như dòng thơi xuôi nơi trang 29 với bài “Phế tích của ảo ảnh (8)” nhà thơ ghi lại sau một chuyến về thăm VN:

.

“Bây giờ thì tôi hiểu thành phố phóng thích tù nhân chính trị nhưng lại tống xuất tất cả các cô gái điếm lên tàu xuất dương du học. Về đâu thì làm sao tôi biết. Ban nhạc kèn đồng của đội lính cứu hỏa thành phố dàn hàng ngang dưới cầu tàu trỗi khúc nhạc tiễn đưa.

.

Ông nhạc trưởng vung tay điều khiển dàn nhạc, nhưng không ai buồn để ý đến ông bởi cô gái điếm số mười một trần truồng đứng trên boong nhoài nửa người ra ngoài thành lan can vẫy vẫy cánh tay trần chào mọi người trong lúc các cô khác cũng trần truồng nhảy cẫng xung quanh la hét.

.

Điều này gây khó khăn không ít cho những kẻ lý lịch mơ hồ như tôi. Tôi chỉ muốn chia tay lần cuối với Quá khứ, nhưng hình như hắn theo tên bạn đi chơi lêu lổng thế nào mà lạc vào sàn giao dịch thị trường chứng khoán rồi ở miết trong đó không chịu ra. Có giả thuyết được hỗ trợ bằng biện chứng chủ nghĩa xã hội với bộ mặt người cho là hắn đã bị chủ nghĩa tư bản với bộ mặt thú mua chuộc.” (ngưng trích)

.

Và những dòng thơ trôi chảy lặng lẽ như thế. Đọc tập thơ của Trịnh Y Thư, bạn sẽ thấy trang  nào cũng có sức mạnh thu hút. Đó là cái thu hút của những gì rất lặng lẽ. Ngôn ngữ thơ Trịnh Y Thư rất mực trầm lắng, y hệt như những giọt cà phê buổi sáng sớm, còn đượm thơm giấc mộng đêm qua chưa tan trong trí nhớ. Kể cả, khi họ Trịnh dùng thể thơ truyền thống.

Như ở trang 130, đoạn thơ 27 của bài "Con nước vô danh" với các dòng lục bát:

đêm xuân em ngủ được không

có buồn khăn lụa áo hồng nệm hoa

còn tôi quên lối về nhà

vào chùa mách Phật em xa tôi rồi

(ngưng trích)

.

Hôm  Chủ Nhật 17/12/2017, Trịnh Y Thư đã ra mắt thi tập “Phế tích của ảo ảnh” tại quán Café Z, thị trấn Westminster. Tới từ  xa nhất là ca sĩ Thu Vàng từ Việt Nam. Ngoài ra, trong giới cầm bút tham dự buổi ra mắt sách có: Lê Giang Trần, Hải Hồ, Nguyễn Lương Vỵ, Nguyễn Thị Khánh Minh, Tô Đăng Khoa, Thân Trọng Mẫn, Lê Lạc Giao, Phan Tấn Hải.

Trịnh Y Thư tên thật là Trịnh Ngọc Minh, sinh năm 1952 tại Hà Nội, lớn lên ở Sài Gòn và du học tại Hoa Kỳ từ năm mười tám tuổi. Nguyên Chủ bút tạp chí Văn Học (California).

Tác phẩm dịch đã xuất bản:

--  Đời nhẹ khôn kham (The Unbearable Lightness of Being), tiểu thuyết của nhà văn Pháp gốc Tiệp Milan Kundera, tạp chí Văn Hoc, 2002.

-- Căn phòng riêng (A Room for One’s Own), tiểu luận văn học của nữ sĩ Virginia Woolf, Tri Thức, ấn bản thứ nhất 2009, ấn bản thứ hai 2016.

-- Jane Eyre, tiểu thuyết của nữ sĩ Charlotte Bronte, Nhã Nam, 2016.

Sáng tác đã xuất bản:

-- Người đàn bà khác, tập truyện, Thế Giới, 2010.

-- Chỉ là đồ chơi, tạp bút, tạp chí Hợp Lưu, 2012.

-- Phế tích của ảo ảnh, VĂN HỌC Press, 2017.

Đặc biệt, nhà thơ Trịnh Y Thư cho biết rằng vào một ngày sau Tết Nguyên Đán, anh sẽ họp báo để nói về Nhà xuất bản VĂN HỌC với 3 ấn phẩm đầu tiên, và rồi sẽ in đều đặn các tuyển tập văn học của nhiều tác giả từ Văn Học, hay từ Da Màu, hay từ các tạp chí khác. Trịnh Y Thư nói, trong các ẩn phẩm dự kiến xuất bản trong năm 2018 sẽ tái bản “Ngựa nàn chân bon” của nhà văn quá cố Nguyễn Mộng Giác.

Độc giả có thể tìm mua  “Phế tích của ảo ảnh” hoặc liên lạc trực tiếp tới tác giả:   [email protected] .

Hoặc vào Amazon.com và tìm: "phe tich cua ao anh" hay "trinh y thu" sẽ thấy tập thơ.

Send comment
Vui lòng nhập tiếng Việt có dấu.Cách gõ tiếng Việt có dấu ==> https://youtu.be/ngEjjyOByH4
Your Name
Your email address
)
Trong bài viết “Thế thời không phải thế” đăng trên Việt Báo ngày 4 tháng 4 về sau 100 ngày hành xử của tổng thống Trump (*), tôi có dự đoán rằng bên Dân Chủ sẽ giữ thế im lặng nhiều hơn lên tiếng ồn ào chống những việc làm của ông Trump và đảng Cộng Hòa vì muốn ông Trump tự sa lầy dẫn đến hậu quả đảng Cộng Hòa sẽ bị mất ghế, mất chủ quyền đa số trong lưỡng viện quốc hội quốc gia. Cho đến nay gần sáu tháng tổng thống, ông Trump vẫn tiếp tục gây hấn với thế giới và một số lớn thành phần dân chúng Mỹ và đảng đối lập vẫn giữ sự im lặng, thỉnh thoảng vài người lên tiếng một cách yếu ớt, kiểu Tôn Tẩn đối phó với Bàng Quyên.
Ngày 12/6/2025, từ văn phòng làm việc tại gia của mình ở Washington DC, ký giả, xướng ngôn viên kỳ cựu gần 28 năm của ABC News, Terry Moran loan báo đơn giản: “Có lẽ các bạn đã biết, tôi không thuộc về nơi đó nữa. Tôi sẽ ở đây, tại nền tảng Substack này. Có rất nhiều việc mà tất cả chúng ta cần phải làm trong thời gian đất nước quá nhiều vết nứt. Tôi sẽ tiếp tục tường thuật, phỏng vấn, để gửi đến các bạn sự thật, với tư cách là một nhà báo độc lập. Tôi là một ký giả độc lập.” Từ hôm đó, Terry Moran chính thức bước ra khỏi “luật chơi” của truyền thông dòng chính. Và cũng ngay ngày hôm đó, Terry Moran là danh khoản xếp thứ hạng đầu tiên (#1) về số người theo dõi (follower), số “subscriber” trả phí theo tháng và năm.
Ngày 2/7/2025 Tổng Thống Hoa Kỳ Donald Trump thông báo ngắn gọn trên mạng xã hội Truth rằng Việt-Mỹ đã thỏa thuận để Hoa Kỳ áp thuế 20% lên hàng hóa nhập khẩu từ Việt Nam và 40% trên hàng hóa trung chuyển qua Việt Nam; ngược lại Việt Nam đánh thuế 0% vào hàng hóa mua của Mỹ...
Ngài tự nhận trọn đời ngài chỉ là một nhà sư đơn giản, nhưng sóng gió tiền định đã đưa ngài vào ngôi vị Đức Đạt Lai Lạt Ma đời thứ 14 để gánh vác chức lãnh đạo cả đạo và đời cho dân tộc Tây Tạng từ khi ngài còn thơ ấu. Ngài từ những ngày mới lớn, miệt mài tu học theo lời Đức Phật dạy về hạnh từ bi và trí tuệ, nhưng từ khi chưa đủ tuổi thành niên đã chứng kiến khắp trời khói lửa chinh chiến để tới lúc phải đào thoát, vượt nhiều rặng núi Hy Mã Lạp Sơn để xin tỵ nạn tại Ấn Độ.
Zohran Mamdani tuyên bố tranh cử thị trưởng New York vào tháng 10/2024. Khi đó, phần lớn New York vẫn không biết đến vị lập pháp tiểu bang 33 tuổi này là ai. Ngày 1/7/2025, Zohran Mamdani chính thức đánh bại cựu Thống đốc Andrew Cuomo, chiến thắng vòng bầu cử sơ bộ cuộc tranh cử thị trưởng New York vào tháng 11/2025.
Tồn tại qua hơn hai thế kỷ, Tối Cao Pháp Viện Hoa Kỳ chưa bao giờ là một cánh cửa vô tri. Mỗi nhiệm kỳ Tòa để lại một dấu ấn ảnh hưởng đến đời sống người dân. Có nhiệm kỳ, Roe v. Wade1 mất hiệu lực, tòa cắt quyền phá thai khỏi tay người phụ nữ, coi như món nợ trả về từng tiểu bang, tự lo tự liệu. Có nhiệm kỳ, cánh cửa Affirmative Action2 sập lại, đám trẻ da màu nghèo khỏi cơ hội cầu tiến. Có nhiệm kỳ, Tòa thả lỏng súng đạn, cãi vã sân trường cũng đủ gây đổ máu3. Nhưng cũng đã có những nhiệm kỳ Tòa đứng thẳng lưng, bảo vệ người dân buộc Bạch Ốc Nixon phơi ra hồ sơ mật với Pentagon Papers
Nelson Mandela (1918-2013), quán quân Giải Nobel Hòa Bình năm 1993, nhà hoạt động chống chế độ phân biệt chủng tộc bị tù 27 năm, và là vị tổng thống người da đen đầu tiên được bầu trong cuộc bầu cử dân chủ đầu tiên của nước Nam Phi vào năm 1994, đã từng nói rằng, “Giáo dục là vũ khí có sức mạnh nhất mà bạn có thể sử dụng để thay đổi thế giới.” Hơn ai hết, Nelson Mandela là người không những hiểu rõ giá trị thực sự của nền giáo dục mà còn áp dụng kiến thức đó trong việc làm thay đổi đất nước và dân tộc Nam Phi của ông. Ông đã dẫn dắt Nam Phi từ một quốc gia ngập chìm trong bóng tối của thù hận, phân hóa và lạc hậu để vươn mình lên trong ánh sáng của đoàn kết, hòa bình và phát triển.
Hoa Kỳ đã tấn công Iran. Chỉ vài ngày sau khi Tổng thống Mỹ Donald Trump gợi ý rằng có thể trì hoãn bất kỳ hành động quân sự nào của Mỹ trong nhiều tuần, ông tuyên bố vào ngày 21/6 rằng máy bay Mỹ đã tấn công ba địa điểm hạt nhân của Iran, bao gồm cả cơ sở bị chôn sâu ở Fordow. Các quan chức Iran xác nhận rằng các cuộc không kích đã diễn ra. Mặc dù ông Trump khẳng định rằng các địa điểm này đã bị "xóa sổ", nhưng vẫn chưa rõ các cuộc tấn công đã gây ra thiệt hại gì.
Jena, Louisiana – một thị trấn 4.000 dân lọt thỏm giữa rừng thông – nơi bảng hiệu đầu làng ca ngợi đội bóng nữ vô địch của bang, nhưng cách đó chỉ ba dặm, sau hàng rào kẽm gai và lời Kinh Thánh treo lủng lẳng, là Trại Giam ICE đồ sộ - do GEO Group điều hành. Nơi đây hiện giam giữ hơn 1000 người – phần lớn chưa từng bị kết tội hình sự, nhiều người chỉ là dân đang xin tị nạn hợp pháp, số còn lại chưa kịp hiểu vì sao mình bị bắt...
Tại sao Trump lại vội vàng ban hành hàng loạt sắc lệnh hành pháp và chính sách mới như vậy?AI: Có hai lý do.Đầu tiên, tổng thống vội vàng vì nếu có bất kỳ điều gì sai trái xảy ra vào đầu nhiệm kỳ, ông có thể đổ lỗi cho chính quyền trước và nhà nước (những người làm việc cho ông). Nếu để lâu, những điều sai trái sẽ là trách nhiệm của ông, và Trump không thích chịu trách nhiệm.Thứ hai, ông biết trong hai năm nữa, đảng Cộng hòa sẽ mất quyền kiểm soát Hạ viện trong cuộc bầu cử quốc hội và ông sẽ trở thành què quặt. Ông cần phải hoàn thành mọi việc ngay bây giờ. Ông muốn tập trung vào các doanh nghiệp của mình trong hai năm cuối nhiệm kỳ tổng thống,
NHẬN TIN QUA EMAIL
Vui lòng nhập địa chỉ email muốn nhận.