ĐỌC KHÔNG ĐỀ THÁNG TƯ của Nguyễn Lương Vỵ
Tô Đăng Khoa
Bài thơ Không Đề Tháng Tư của Nguyễn Lương Vỵ là một bài thơ thâm sâu, thấm đậm một nhận thức dung hòa cả đời và đạo về một biến cố lịch sử có ảnh hưởng lớn đối với toàn dân tộc Việt đương đại.
Cấu trúc bài thơ gồm 3 đoạn phơi bày sự cô đọng và sự thăng hoa về nhận thức của thi sĩ về biến cố quan trọng của lịch sử Việt Nam cận đại.
Đoạn I:
Tháng Tư, 42 năm về trước: cả một thể hệ bỗng một chốc như chim lạc bầy, vết thương còn mới toanh, đau nhói: “đau tim”, “buốt óc”, “oan khốc”, “khôn khuây” là các thi từ được thi sĩ sữ dụng để mô tả tâm trạng phổ quát của thế hệ đó:
Biệt xứ ly hương thương ngọn gió
Đau tim buốt óc nhớ lưng mây
Trời quen ma khóc lời oan khốc
Đất lạ quỷ hờn thơ khôn khuây
Nhưng vết thương nào rồi cũng có ngày lành, nước mắt nào đổ ra rồi cũng có ngày cạn khô. Và đêm nay Thi Sĩ “ngồi như tượng” trầm ngâm chiêm nghiệm lại những thăng trầm thịnh suy của thế cuộc trong thinh lặng. Vừa lúc đó, "một đống chiêm bao" chợt ùa về nắm tay rủ Thi Sĩ đi sâu hơn nữa về miền hồi tưởng:
Lệ khô đêm tận ngồi như tượng
Một đống chiêm bao đến nắm tay...
Hai câu thơ trên thật hay tuyệt, và các ý, tứ rất mới lạ: "một đống chiêm bao"? Hình ảnh "lệ khô đêm tận ngồi như tượng" cho ta thấy thi sĩ như đang nhập thiền định bất động để "tu chữ". Tâm thức Thi Sĩ rất quân bình, độc lập không hệ luỵ vì lệ đã khô, vết thương không còn đau nữa, và Thân lúc đó cũng bất động như Tượng. Đó là trạng thái định tĩnh của cả Thân và Tâm, là điều kiện cần thiết để mở màn cho sự phơi bày của Trí Tuệ trong Đoạn II và III.
Đoạn II:
Khuya tháng Tư nghiêng hết mái đầu
Cuối đời ta như nắng ngàn thâu
Long lanh tinh huyết sôi âm nhạc
Lóng lánh thời kinh dịu nỗi đau
Tình sau chưa dứt lơi đôi nhịp
Ý trước còn vang đọng mấy câu
Lệ khô đêm tận ngồi như miếu
Một đống chiêm bao đến thỉnh cầu...
Bốn mươi hai năm! Thế hệ chim lạc bầy ngày nào nay đã đi đến đoạn cuối của cuộc đời: "Cuối đời ta như nắng ngàn thâu". Thời gian không còn lại bao lâu, ai nỡ hoang phí nó trong việc ấp ủ, nuôi dưỡng vết thương ngày nào? Bao tinh huyết hãy cho hết cho thi ca, cho âm nhạc, hãy sống cống hiến hết cho đời khi ta còn có thể, khi ta còn diễm phúc còn được thở ra thở vô. Hãy làm tất cả các việc thiện, hãy buông bỏ các điều ác. Đây là lời kinh, lời Phật dạy, là thần dược xoa dịu nỗi đau chung.
Lệ khô đêm tận ngồi như miếu
Một đống chiêm bao đến thỉnh cầu...
Từ "Ngồi như tượng" đến "ngồi như miếu" là một sự thăng hoa, một sự chìm sâu hơn nữa vào trong sự định tĩnh. Đền miếu là nơi có những thời kinh xoa dịu nỗi đau.
"Một đống chiêm bao" của đời sống, hôm nay không còn đến rủ rê "người ngồi như tượng' đi chơi trò chơi cút bắt nơi "Miền Hồi Tưởng" nữa, mà chúng đến để "thỉnh cầu" Thi Sĩ hãy nhập thế cống hiến cái thấy cái nghe của một "bậc ẩn sĩ tu chữ" cho đời!
Đoạn III:
Khuya tháng Tư thinh lặng uy nghi
Cuối đời ta chẳng được quái gì
Phím gõ lăng nhăng như giẻ rách
Thân già lãng đãng tợ âm ti
Người đi hắt bóng trong tâm cảnh
Kẻ ở in hình giữa loạn ly
Lệ khô đêm tận ngồi như núi
Một đống chiêm bao đến rủ đi...
Đoạn III là cao trào của tâm định tĩnh: của sự "thinh lặng uy nghi". Trong cái thinh lặng uy nghi đó, ba sự giải thoát được Thi Sĩ chứng ngộ trực tiếp từ cái thấy của người đứng trên miền “Thinh lặng uy nghi” :
1. Vô Sở Đắc: "Cuối đời ta chẳng được quái gì"
2. Vô Chấp: "Phím gõ lăng nhăng như giẻ rách" các thi phẩm được gõ ra lăng nhăng như ghẻ rách.
3. Giải Thoát: "Người đi hắt bóng trong tâm cảnh
Kẻ ở in hình giữa loạn ly"
Người đi, kẻ ở đều không có mặt ở đây! Có chăng chỉ là những hình, những bóng, đang hắt trong tâm cảnh hay đang “in hình giữa loạn ly”.
Tâm bậc "ẩn sĩ tu chữ" nay đã kiên định như núi, cũng một đống chiêm bao đó đến rước ông đi dấn thân vào đời để cống hiến hết cho nhân gian cái thấy suốt rốt ráo cùng tột của một người đã suốt 42 năm với không biết bao nhiêu đêm "Lệ khô đêm tận ngồi như núi".
Xin tri ân thi nhân ngồi lau cổ độ.
Tô Đăng Khoa.
04.2017
(Ghi chú: Tất cả các chữ in nghiêng đều là Thơ của Nguyễn Lương Vỵ)
Gửi ý kiến của bạn
Như nhiều người khác, sự quý mến và ngưỡng mộ ông của tôi có lý do. Xem phim và đọc về ông, thỉnh thoảng lại dịch các bài viết xuất sắc của ông vốn dễ bắt gặp thì chúng thường là các bài nói chuyện sâu sắc, ý nghĩa, lan truyền niềm cảm hứng đến giới trẻ, người dân. Đặc biệt là những diễn từ với giới trẻ, tại các lễ ra trường đại học vào mỗi mùa bãi trường hàng năm. Chúng truyền cho giới trẻ một niềm lạc quan hy vọng, hướng họ đến với tâm thức bác ái cùng tinh thần phụng vụ xã hội, tha nhân. Chúng đem đến người trưởng thành cái nhìn khơi mở về vấn đề quốc gia, dân chủ.
Tiếng Việt của ta rất phong phú và có ý nghĩa thâm sâu. Khi áp dụng vào chính trị thì nghĩa chữ càng tím ruột, lộn gan lên đầu.
Tỷ dụ như khi báo Nhân Dân, tiếng nói chính thức của Đảng và Nhà nước CSVN nghêu gao rằng “dân chủ là bản chất chế độ xã hội, vừa là mục tiêu, vừa là động lực của sự phát triển đất nước” (ngày 10/07/2020) thì dân Nam Kỳ Lục Tỉnh biết ngay đó là xạo ke, ba xạo, ba đía, hay là chuyện tào lao thiên địa, bá láp bá xàm.
Trong lịch sử cách mạng tranh đấu giành Độc lập Việt nam gần đây, có 2 Đảng Cách mạng có tuồi thọ cao nhứt là Việt nam Quốc dân Đảng và Đại việt Quốc dân Đảng. Đảng cộng sản tuy xuất hiện năm 1930, sau Việt nam Quốc dân Đảng, nhưng không phải là đảng tranh đấu cách mạng cho Độc lập dân tộc, mà tranh đấu cho quyền lợi của phong trào cộng sản quốc tế. Vì người cộng sản không có dân tộc và không có đất nước riêng của họ.
Đại dịch Vũ hán do virus cộng sản Bắc Kinh gây ra chưa dứt thì nhiều tổ chức, nhiều nước đã lập hồ sơ kiện
Xi và đảng cộng sản Trung Quốc về tội dấu xử thật. Trong lúc đó, chánh phủ một số các nước khác cũng bị dân chúng khiếu kiện về tội không bảo vệ hữu hiệu xửc khỏe và đời sống dân chúng.
Sự tăm tối và độ hoang tưởng của các chú – xem ra – cũng ngang ngửa với các bác, chứ chả kém cạnh gì. Cỡ Lê Duẩn, Đỗ Mười, Nguyễn Phú Trọng, Nguyễn Xuân Phúc… e cũng chỉ “ngoan cố” và “ngu dốt” đến cỡ đó là cùng.
Tuổi trẻ và những năm du học, ngó bộ, không giúp cho các chú đỡ “gù” hơn các bác bao nhiêu. Vậy mà các chú vẫn được coi như những ngôi sao đang lên (rising stars) trên chính trường nước Việt, một đất nước là vô phúc. Thiệt là họa vô đơn chí!
Trump có tâm tính độc tài nhưng nhiều cử tri vẫn ủng hộ tin rằng nền dân chủ Mỹ sẽ tiếp tục đứng vững cho dù có phải chao đảo thêm bốn năm nửa do những quyết định độc đoán của Trump. Cho nên bỏ phiếu cho Trump là cái giá cần phải trả vì Trump chống Tàu và sẽ ngăn chận khuynh hướng xã hội chủ nghĩa của phe cấp tiến trong đảng Dân Chủ. Điều này chẳng khác gì bán linh hồn cho ác quỷ vì không kẻ nào thương lượng với quỷ dữ trước đó nghĩ rằng mình sẽ suốt đời trở thành nô lệ cho cái ác.
(Lời người dịch: Là một trong những nhân vật cuối cùng còn sót lại của nhóm Big Six, sáu lãnh tụ chính yếu của phong trào dân quyền Hoa Kỳ vào thập niên 60, Dân Biểu John Lewis vừa qua đời vào ngày 17/07/2020 vừa qua, hưởng thọ 80 tuổi. Tốt nghiệp Thần Học và trở thành Mục sư, Dân Biểu John Lewis đã sát cánh cùng Mục Sư Luther King Jr. để trở thành một biểu tượng của phong trào dân quyền và nhân quyền Hoa Kỳ, cũng như là một dân biểu Quốc Hội có tầm ảnh hưởng lớn lao trong suốt hơn 30 năm qua. Tang lễ của ông được tổ chức trang trọng với sự tham dự và phát biểu của các tổng thống tiền nhiệm như Bill Clinton, George W. Bush và Barack Obama. Chúng tôi xin lược dịch bài điếu văn của Tổng Thống Obama đọc trong tang lễ của ông vừa được tổ chức tại thành phố Atlanta, Georgia hồi cuối tuần qua).
Ngày 24/6/2020, Cố vấn an ninh quốc gia Robert O’Brien nêu lên một sự thật phũ phàng là gần nửa thế kỷ qua các chính trị gia cả hai đảng, các nhà khoa bảng, nhà giáo dục, nhà báo, nhà kinh doanh Mỹ đều thụ động và ngây thơ (passivity and naivety) trước Trung cộng.
Người Mỹ không biết sự khác biệt giữa người dân Trung Hoa và đảng Cộng sản, một tổ chức theo chủ nghĩa Marxist-Leninist, mà Tập Cận Bình là hiện thân của Joseph Stalin.
Giống như hầu hết các nước trên thế giới, Hoa Kỳ đang cố gắng vượt qua trận đại dịch COVID-19 và cuộc suy thoái kinh tế trầm trọng do lệnh đóng cửa của chính phủ. Tính theo tỷ lệ thường niên, nền kinh tế Mỹ đã giảm 5% trong quý đầu năm 2020 và trong quý hai vừa kết thúc, có thể giảm đến 40%, mức suy sụp mạnh nhất kể từ thời Đại Suy thoái năm 1930.
Hơn nữa, hàng chục triệu công nhân đã mất việc, khiến tỷ lệ thất nghiệp trong tháng Tư tăng vọt lên mức cao sau Đại Khủng hoảng là 14,7%. Dù 70% những người bị sa thải hy vọng sẽ được gọi làm việc lại, nhưng không phải tất cả sẽ có việc, vì nhiều doanh nghiệp sẽ sát nhập, di dời hoặc tổ chức lại.
Đúng vậy, lúc đầu, sự mở cửa lại của nền kinh tế đã dẫn đến tình trạng phục hồi mạnh mẽ, nó được dự kiến là sẽ tiếp tục trong quý ba. Việc làm đã tăng 2,5 triệu trong tháng Năm, trong khi dữ liệu từ các thẻ tín dụng và theo dõi di động cho tháng Năm và tháng Sáu cho thấy, mức phục hồi khá lớn từ lúc thấp trong tháng Tư, với hoạt động trong
Bộ Ngoại giao Cộng sản Việt Nam đã kín đáo bắn tiếng muốn Mỹ nhảy vào giải quyết xung đột ở Biển Đông, nhưng Bộ trưởng Ngoại giao Vương Nghị của Trung Cộng đã cảnh giác Việt Nam “không dành bất cứ cơ hội nào cho sự quấy rối và phá hoại của thế lực bên ngoài”.
Đề nghị bán chính thức của Việt Nam đưa ra ngày 17/7/2020, bốn ngày sau khi Bộ trưởnng Ngoại giao Mỹ, Mike Pompeo gọi hành động đe dọa các nước nhỏ để chiếm đoạt và mưu toan cướp chủ quyền nguồn tài nguyên ở phần lớn Biển Đông của Trung Quốc là “phi pháp”.
Người Việt Phone
Không còn nghi ngờ gì nữa, khẩu trang đã đóng một vai trò trung tâm trong các chiến lược đối đầu với dịch bệnh COVID-19 của chúng ta. Nó không chỉ giúp ngăn ngừa SARS-CoV-2 mà còn nhiều loại virus và vi khuẩn khác.
Hôm thứ Hai (06/07/2020), chính quyền Mỹ thông báo sinh viên quốc tế sẽ không được phép ở lại nếu trường chỉ tổ chức học online vào học kỳ mùa thu.
Đeo khẩu trang đã trở thành một vấn đề đặc biệt nóng bỏng ở Mỹ, nơi mà cuộc khủng hoảng Covid-19 dường như đã vượt khỏi tầm kiểm soát.
Trong khi thế giới đang đổ dồn tập trung vào những căng thẳng giữa Mỹ với Trung Quốc, thì căng thẳng tại khu vực biên giới Himalaya giữa Trung Quốc và Ấn Độ vào tháng 05/2020 đã gây ra nhiều thương vong nhất trong hơn 50 năm.
Ủy ban Tư pháp Hạ viện Mỹ cho biết các CEO của 4 tập đoàn công nghệ lớn Amazon, Apple, Facebook và Google đã đồng ý trả lời chất vấn từ các nghị sĩ Quốc hội về vấn đề cạnh tranh trong ngành công nghệ.
Copyright © 2020 vietbao.com All rights reserved 