ĐỌC KHÔNG ĐỀ THÁNG TƯ của Nguyễn Lương Vỵ
Tô Đăng Khoa
Bài thơ Không Đề Tháng Tư của Nguyễn Lương Vỵ là một bài thơ thâm sâu, thấm đậm một nhận thức dung hòa cả đời và đạo về một biến cố lịch sử có ảnh hưởng lớn đối với toàn dân tộc Việt đương đại.
Cấu trúc bài thơ gồm 3 đoạn phơi bày sự cô đọng và sự thăng hoa về nhận thức của thi sĩ về biến cố quan trọng của lịch sử Việt Nam cận đại.
Đoạn I:
Tháng Tư, 42 năm về trước: cả một thể hệ bỗng một chốc như chim lạc bầy, vết thương còn mới toanh, đau nhói: “đau tim”, “buốt óc”, “oan khốc”, “khôn khuây” là các thi từ được thi sĩ sữ dụng để mô tả tâm trạng phổ quát của thế hệ đó:
Biệt xứ ly hương thương ngọn gió
Đau tim buốt óc nhớ lưng mây
Trời quen ma khóc lời oan khốc
Đất lạ quỷ hờn thơ khôn khuây
Nhưng vết thương nào rồi cũng có ngày lành, nước mắt nào đổ ra rồi cũng có ngày cạn khô. Và đêm nay Thi Sĩ “ngồi như tượng” trầm ngâm chiêm nghiệm lại những thăng trầm thịnh suy của thế cuộc trong thinh lặng. Vừa lúc đó, "một đống chiêm bao" chợt ùa về nắm tay rủ Thi Sĩ đi sâu hơn nữa về miền hồi tưởng:
Lệ khô đêm tận ngồi như tượng
Một đống chiêm bao đến nắm tay...
Hai câu thơ trên thật hay tuyệt, và các ý, tứ rất mới lạ: "một đống chiêm bao"? Hình ảnh "lệ khô đêm tận ngồi như tượng" cho ta thấy thi sĩ như đang nhập thiền định bất động để "tu chữ". Tâm thức Thi Sĩ rất quân bình, độc lập không hệ luỵ vì lệ đã khô, vết thương không còn đau nữa, và Thân lúc đó cũng bất động như Tượng. Đó là trạng thái định tĩnh của cả Thân và Tâm, là điều kiện cần thiết để mở màn cho sự phơi bày của Trí Tuệ trong Đoạn II và III.
Đoạn II:
Khuya tháng Tư nghiêng hết mái đầu
Cuối đời ta như nắng ngàn thâu
Long lanh tinh huyết sôi âm nhạc
Lóng lánh thời kinh dịu nỗi đau
Tình sau chưa dứt lơi đôi nhịp
Ý trước còn vang đọng mấy câu
Lệ khô đêm tận ngồi như miếu
Một đống chiêm bao đến thỉnh cầu...
Bốn mươi hai năm! Thế hệ chim lạc bầy ngày nào nay đã đi đến đoạn cuối của cuộc đời: "Cuối đời ta như nắng ngàn thâu". Thời gian không còn lại bao lâu, ai nỡ hoang phí nó trong việc ấp ủ, nuôi dưỡng vết thương ngày nào? Bao tinh huyết hãy cho hết cho thi ca, cho âm nhạc, hãy sống cống hiến hết cho đời khi ta còn có thể, khi ta còn diễm phúc còn được thở ra thở vô. Hãy làm tất cả các việc thiện, hãy buông bỏ các điều ác. Đây là lời kinh, lời Phật dạy, là thần dược xoa dịu nỗi đau chung.
Lệ khô đêm tận ngồi như miếu
Một đống chiêm bao đến thỉnh cầu...
Từ "Ngồi như tượng" đến "ngồi như miếu" là một sự thăng hoa, một sự chìm sâu hơn nữa vào trong sự định tĩnh. Đền miếu là nơi có những thời kinh xoa dịu nỗi đau.
"Một đống chiêm bao" của đời sống, hôm nay không còn đến rủ rê "người ngồi như tượng' đi chơi trò chơi cút bắt nơi "Miền Hồi Tưởng" nữa, mà chúng đến để "thỉnh cầu" Thi Sĩ hãy nhập thế cống hiến cái thấy cái nghe của một "bậc ẩn sĩ tu chữ" cho đời!
Đoạn III:
Khuya tháng Tư thinh lặng uy nghi
Cuối đời ta chẳng được quái gì
Phím gõ lăng nhăng như giẻ rách
Thân già lãng đãng tợ âm ti
Người đi hắt bóng trong tâm cảnh
Kẻ ở in hình giữa loạn ly
Lệ khô đêm tận ngồi như núi
Một đống chiêm bao đến rủ đi...
Đoạn III là cao trào của tâm định tĩnh: của sự "thinh lặng uy nghi". Trong cái thinh lặng uy nghi đó, ba sự giải thoát được Thi Sĩ chứng ngộ trực tiếp từ cái thấy của người đứng trên miền “Thinh lặng uy nghi” :
1. Vô Sở Đắc: "Cuối đời ta chẳng được quái gì"
2. Vô Chấp: "Phím gõ lăng nhăng như giẻ rách" các thi phẩm được gõ ra lăng nhăng như ghẻ rách.
3. Giải Thoát: "Người đi hắt bóng trong tâm cảnh
Kẻ ở in hình giữa loạn ly"
Người đi, kẻ ở đều không có mặt ở đây! Có chăng chỉ là những hình, những bóng, đang hắt trong tâm cảnh hay đang “in hình giữa loạn ly”.
Tâm bậc "ẩn sĩ tu chữ" nay đã kiên định như núi, cũng một đống chiêm bao đó đến rước ông đi dấn thân vào đời để cống hiến hết cho nhân gian cái thấy suốt rốt ráo cùng tột của một người đã suốt 42 năm với không biết bao nhiêu đêm "Lệ khô đêm tận ngồi như núi".
Xin tri ân thi nhân ngồi lau cổ độ.
Tô Đăng Khoa.
04.2017
(Ghi chú: Tất cả các chữ in nghiêng đều là Thơ của Nguyễn Lương Vỵ)
Gửi ý kiến của bạn
Tôi tha phương cầu thực đã lâu nên tiếng mẹ đẻ không khỏi có phần giới hạn. Bữa qua, đứng xếp hàng ở chợ chờ trả tiền thùng bia, chợt nghe loáng thoáng dăm câu đối thoại của mấy người đồng hương mà không khỏi có đôi chút băn khoăn:
Vậy chớ chị thuộc diện gì?
Nào có “thuộc diện” gì đâu. Mình chỉ là loại … ăn theo thôi mà!
Về nhà, xem qua tự điển thì thấy Soha định nghĩa (“ăn theo”) thế này: Khẩu ngữ: Được hưởng hoặc có được nhờ dựa theo cái khác, người khác, không phải do tự bản thân có hoặc làm nên: “Nước lên cá đuối ăn theo, Lái buôn hết gạo bỏ neo cầm chừng.” (Cdao)
Lời người dịch: Các lý giải của Jude Blanchette và Richard McGregor về sự ra đi và kế vị của Tập Cận Bình trong tương lai là một đóng góp hữu ích cho độc giả quan tâm đến sự nghiệp chính trị của Nguyễn Phú Trọng và sự thống trị của ĐCSVN, vì không có sự khác biệt to lớn trong hệ thống chính trị của Trung Quốc và Việt Nam. Nhưng hai tác giả không nêu lên một khía cạnh thời sự đang tác động cho tình thế là dịch bịnh COVID-19.
Cả hai ĐCSTQ và ĐCSVN đều luôn tự hào về các thành tích kinh tế toả sáng mà không cần cải cách tự do chính trị và tự tuyên dương là “cường quốc chống dịch bịnh” hữu hiệu hơn các nước dân chủ phương Tây.
Hiện nay, biến chuyển thảm khốc về dịch bịnh tại Việt Nam cho thấy một sự thật khác hẳn và giúp cho người dân có một cơ hội để nhận định đúng đắn hơn về sự lãnh đạo của ĐCSVN.
Ở độ cao hơn 46,000 feet tức là cao hơn 14 kilomets trên vùng sa mạc khô cằn của tiểu bang New Mexico, chiếc phi thuyền không gian màu trắng và bạc đã được hỏa tiễn phóng lên hướng về bầu khí quyển của Trái Đất, cỡi lên một chòm khói khí đốt và nhiên liệu cao su cứng đang cháy rực, theo ký giả Michael Greshko của báo National Geographic. Một vài phút sau, 2 phi công và 4 hành khách của phi thuyền, gồm tỉ phú Richard Branson, đã trôi trên bề mặt của hành tinh chúng ta hơn 53 dặm, tức hơn 85 cây số là độ cao đủ để nhìn thấy độ cong của Trái Đất và trượt qua mối ràng buộc của hấp lực, trong vòng ít nhất vài phút. Chiếc phi thuyền lấp lánh đó -- Virgin Galactic’s V.S.S. Unity – được phóng vào không trung từ một chiếc máy bay lớn hơn để đạt tới độ cao hơn 53 dặm trên bầu trời. Khi nó hoàn tất đường phóng lên, nó xoay cặp đuôi của nó lại, sắp xếp lại hình dạng chiếc phi thuyền để cho phép nó rơi trở lại thượng tầng khí quyển như một trái banh vũ cầu. 15 phút sau khi tách khỏi phi thuyền mẹ,
Câu chuyện của Giannis Antetokounmpo cũng là câu chuyện của những người di dân Mỹ. Bất kể đến từ đâu, bất kể màu da, bất kể chủng tộc, giá trị của người di dân chỉ có thể được đánh giá trên sự phấn đấu và những đóng góp của họ cho quê hương mới.
Như vậy, thì “mạng xã hội” đã lũng đoạn thành công và làm tha hóa đảng Cộng sản chưa, hay là, nói như lời để lại ngày 15/09/2017 của Cố Thiếu tướng Nguyễn Trọng Vĩnh, nguyên Đại sứ của CSVN tại Bắc Kinh (Trung Cộng) rằng: ”ĐCSVN nay đã hoàn toàn biến chất, trở nên quá hư hỏng, khó có thể sửa chữa được! Đảng đã đánh mất mình, không còn xứng đáng là lực lượng lãnh đạo nhà nước và xã hội nữa.”
Sóng radio, sóng ánh sáng lan tỏa trong không gian như thế nào ta đã biết. Chỉ còn một thắc mắc: Nguyên do nào khiến một vi phân tử, thí dụ như photon, “bay” nhanh đến thế – có thể nhanh nhất trong Vũ Trụ.
Theo truyền thống, trước hết, thỉnh ý tiền nhân.
Lên Gúc, tra cứu sách báo khoa học, không thấy các ngài – như Einstein, Newton – dạy bảo gì rõ ràng, dứt khoát về vụ này. Đành trông chờ ở các bậc cao minh của thời đại chúng ta.
Kỷ Niệm Ngày Ký Kết Hiệp Định Genève: 20 tháng 7 năm 1954 - Bối Cảnh, Diễn Tiến, Nội Dung và Hậu Quả
Trong bóng hậu trường đàm phán có các sự thật khác mà hồi ký của Khrushchev hé lộ một phần trong chi tiết. Khrushchev kể lại nội dung trao đổi giữa Chu Ân Lai với Hồ Chí Minh. Về diễn tiến trận Điện Biên Phủ, Hồ Chí Minh cho biết tình hình chiến sự là tuyệt vọng, nếu không ngừng bắn sớm, Việt Minh không thể chống Pháp trong lâu dài. Trước nguy cơ này, Viêt Minh, khi cùng đường, có thể tháo chạy qua biên giới tìm nơi trú ẩn và xin Trung Quốc tiến quân sang Việt Nam, như đã làm ở Triều Tiên.
Với riêng những người dân Việt Nam, còn có thêm câu trả lời rằng, chính phủ Mỹ của tổng thống Joe Biden hiện nay cũng là một ân nhân khi đã viện trợ và chấp thuận các hãng chế tạo thuốc ngừa Covid của Mỹ được phép bán thuốc cho Việt Nam vì nội các tiền nhiệm của Trump đã từ chối tham gia chương trình viện trợ nhân đạo COVAX cho thế giới. Chích mũi thuốc Pfizer hay Moderna, hy vọng người dân Việt Nam sẽ nhớ đến điều này.
Đạo đức của thị trường không phải kinh doanh lương thiện mà chính ở chổ đầu tư khôn ngoan và chính chắn sẽ được thị trường tưởng thưởng, bằng ngược lại liều lỉnh hay lảng phí sẽ bị đào thải. Bàn tay vô hình thường xuyên tẩy sạch các sai lầm thì thị trường mới sinh hoạt tự do và lành mạnh.
Sách báo kinh tế Hoa Kỳ lại nhắc đến “moral hazard” hay là rủi ro đạo đức. Giống như cháu hư tại bà tức có can thiệp từ bên ngoài - thường là do bàn tay hữu hình của nhà nước – dung dưỡng bao che khiến thị trường trở nên ỷ lại không cải sửa thói hư tật xấu. Thị trường không tự sửa sai sẽ có ngày vấp ngã giết chết nền kinh tế.
“Các ‘đại gia’ đó đã trở về Việt Nam từ thập niên 1990 khi đất nước bắt đầu mở cửa để đổi mới. Họ đầu tư chủ yếu vào bất động sản và xây dựng quan hệ là hai thứ tài sản có lợi nhất trong thời quá độ. Với túi tiền và kinh nghiệm tham nhũng ở Liên Xô và Đông Âu cũ, họ là những người cơ hội (như ‘carpetbaggers’) đặc trưng của thời kỳ tích tụ tư bản hoang dã.
Copyright © 2021 vietbao.com All rights reserved 