Hôm nay,  

Đọc “Sấp Ngửa” của Trần Yên Hòa

6/4/201600:00:00(View: 5361)
blank
Sách Trần Yên Hòa.

Sấp Ngửa, tác phẩm mới nhất của Trần Yên Hòa ra mắt tháng 5 năm nay (2016), sau khi vừa tái bản truyện dài Mẫu Hệ, như là một kết hợp vừa tân truyện vừa vẽ lại chân dung một số bạn văn đa phần người cùng quê anh. Sách dày hơn 350 trang, khổ lớn, trình bày in ấn đẹp, trang nhã, phát hành song hành trên amazon và các nhà sách địa phương, cùng qua địa chỉ của chính tác giả.

Vốn là một cây bút thành danh ở hải ngoại, đã ấn hành cả trên chục tác phẩm vừa thơ vừa văn, lại chủ biên một website văn học văn nghệ nhiều người thăm viếng, Trần Yên Hòa không cần giới thiệu nhiều về mình, đại để quê quán, xuất thân, bề dày văn bút, tác phẩm đã in, mà tác giả đã để Uyên Nguyên (trình bày & lay out) bê luôn phần Lời BẠT nằm gọn trên bìa sau của sách như lời trần tình dẫn dắt độc giả hiểu ngay ý nghĩă và chủ điểm về sự ra mắt tác phẩm của mình.

Là người ưa tìm và đọc các tác phẩm mới, tôi hay để ý cả hình thức lẫn nội dung, ít khi thấy có lối in ấn kiểu này, cùng lắm chỉ vài trich đọan để mào đầu những điều muốn nói những ý muốn trao cho người đọc dễ nắm bắt, thường thấy ở những ấn bản phát hành lần đầu.

Nhưng đi sâu vào nội dung của đôi dòng dẫn truyện, ta mới thấy Trần Yên Hòa muốn đi thẳng vào chủ đích, khác hẳn các lần trước, anh muốn trình làng một lối viết mới, một thách thức mới khi muốn “đề cập một thực tế đáng buồn của con người, là Sấp Ngửa khôn lường” qua bối cảnh của xã hội đương thời, trong nước lẫn hải ngoại, mà anh đã khái quát, Con người càng lúc càng đông /Thạch Sanh thì ít, Lý Thông thì nhiều.

Cũng qua cuốn sách, anh muốn theo chân những cây viết bậc thầy về thể loại xã hội hiện thực kiểu Vũ Trọng Phụng, Nam Cao, Ngô Tất Tố, xa hơn là Nguyễn Du, gần hơn là Nguyễn Thụy Long (như anh viện dẫn) nhằm giới thiệu với người đọc những Chí Phèo mới, những Xuân tóc đen thời kỳ đồ đểu, những tên ăng-ten thời tù cải tạo, những xếp lớn bỏ lính bỏ dân thời di tản, những tướng tá hết thời còn ham hố bon chen, những thằng lừa thầy phản bạn, những kẻ đạo đức giả, những em neo mất nết, những chàng Việt kiều hồi hộp và muôn vàn nhân vật phản diện mà nước Việt ta … thời nào cũng có.

Tôi vốn biết Trần Yên Hòa từ khá lâu, anh sống rất có tình đặc biệt đối với bạn bè, đồng đội, đồng tù, với những người anh yêu anh phục, chẳng vậy mà trong số Bạn văn anh phác thảo trong Tạp ghi Văn Nghệ (Phần 2) của sách, độc giả trong đó có tôi tuy không được quen và thân họ mức độ như anh nhưng cũng luôn có lòng kính trọng như những đàn anh đáng quí trong làng văn hải ngoại.

Cũng con người và tác phẩm, tôi thích anh ở tính nói thẳng nói thật, vừa gốc lính vừa mang dòng máu của những cây bút Quảng Nam, lãng mạn trong văn chương, trong thơ nhưng cũng không ngần ngại nói, viết những điều huỵch toẹt mà các cây bút khác có phần nể nang e dè không dám viết. Chính vậỳ mà SẤP NGỬA sẽ có nhiều đụng chạm, vì những nhân vật của anh giống như đồng tiền xu xưa, cũng có hai mặt sấp và ngửa. vừa không khó nhận diện lại xuất hiện nhãn tiền trong xã hội nơi quê nhà mà trong nhiều mẩu truyện xuất hiện trong sách này lại nằm ngay trên đất khách.

Tất nhiên truyện viết ra thường là hư cấu nhưng đôi khi nhân vật và tình huống nó thật hơn cả thật, nên anh cũng phải vịn vào mấy dòng tôi viết (trong cuốn sách mới in của ĐXT) để thưa thốt với độc giả tránh ngộ nhận, suy diễn dù đơn giản cũng chỉ là câu thòng thường thấy trong những truyện dài truyện ngắn, Tác giả hoàn toàn không chịu trách nhiệm nếu có sự trùng hợp về nhân vật, bối cảnh, thời điểm, và tình huống…

Nay quay sang nội dung của sách, xem Tác giả Sấp Ngửa có theo nổi những tiền bối đi trước như anh kỳ vọng khi muốn thử nghiệm kiểu văn chương xã hội hiện thực qua văn phong và xây dựng nhân vật của mình. Trần Yên Hòa có nhiều lợi thế là anh viết được cả truyện dài, truyện ngắn và nhiều thể loại cùng với một trí nhớ khá sắc bén những chuyện của đời, của người, của riêng anh, cho nên cứ đọc qua ta sẽ thấy văn phong khá thoải mái, không hoa hòe hoa sói, không kén ý nặn chữ như trong thơ của anh, mà lại viết giống như anh đang kể, anh kể trung thực như người trong cuộc, hay xử dụng ngôi thứ nhất TÔI trong nhiều nơi nhiều chỗ làm như câu chuyện của mình, không cường điệu, không che dấu, không ác ý, chẳng bêu rếu, có sao nói vậy kể cả những sự việc và đối thoại, độc thoại sống sượng nhất.

Ít nhất anh thành công ở điểm này, nhiều chỗ làm tôi nóng mặt đỏ mặt, phải ngừng lại và tự hỏi tại sao xã hội lại có chuyện này, con người bất nhẫn như vậy sao, cùng cảnh khổ, tù tội sao nỡ hại nhau, bồng bế nhau ra đến hải ngoại mà vẫn bon chen chụp mũ nhau không thương tiếc, rồi đạo đức ở đâu khi còn nạn cầm nhầm vợ người, vui trên thân xác phụ nữ nhẹ dạ cả tin, rồi liêm sỉ ở đâu khi còn ham hố để nhận thêm sao trên cổ, chức danh trong chính phủ ma từ tay những Chí Phèo thời đại mới?

Thôi thì đủ chuyện, qua bức màn khói giả nhân giả nghĩă, xuất hiện đủ loại những con cù đánh lận con đen, tuy không lộ hình rõ nét như những Xuân tóc đỏ, Mã giám sinh, Chí Phèo, Lý Thông một thời trong văn chương hiện thực, nhưng về mưu mô thủ đoạn trong quan hệ xã hội, tính lừa lọc vô cảm trong đối xử tình người, nhiều nhân vật phản diện trong 15 mẩu truyện của Sấp Ngửa đủ sức thuyết phục người đọc như những người thật việc thật đã được trải nghiệm và bị nhiễm độc từ một xã hội băng hoại của thời kỳ u ám trong nửa sau của thế kỷ trước.

Những khuôn mặt như Biển hói, tên ăng ten mạt hạng trong Chuyện nghe ở phòng tập thể dục, bọn hám danh sát phạt lẫn nhau trong Bạch hoá Thái thượng hoàng, ả lừa lọc tên Hằng trong Của tin, mối tình hờ giữa Đăng và Hân trong Em xưa, những mối tình lẻ của ông Việt kiều trong Thời thượng, lối sống giả giữa Nghi và Hường qua truyện Sống ảo, ký ức phũ phàng của một H.O. phơi bày trong Ảo vọng …cùng nhiều câu chuyện khác mà đa phần lấy bối cảnh và nhân vật ít nhiều liên hệ đến xã hội neo và giai thoại thường thấy trong sinh hoạt của những người lính cũ. Là một nhà văn có thời làm báo, kể cả biên tập cho một tờ lá cải rất đông người đọc, Trần Yên Hòa va chạm nhiều, biết nhiều, chưa kể mối giao lưu rộng rãi với nhiều giới trong sinh hoạt hải ngoại, cùng đôi ba lần trở về quê cũ nhìn lại thực địa, nhớ lại người xưa tạo cho anh vốn sống khá phong phú, giúp anh đưa vào truyện những cảnh đời sấp ngửa khôn lường và những con người biến chất sản phẩm của một thời xã hội nhiễu nhương.

Qua Phần hai của tác phẩm, tác giả dành hơn 1/3 số trang dưới hình thức Tạp Ghi Văn Nghệ để giới thiêu những khuôn mặt khá quen thuộc trong làng văn. Tôi không hiểu chủ ý của tác giả khi thêm phần này trong cuốn sách, tại sao không đi hết trọn cuốn cho một chuyên đề SẤP NGỬA mà lại kết hợp vừa tân truyện vừa tạp ghi mà chủ đề của sách cứ theo sở trường của người từng viết truyện dài Mẫu Hệ thì Trần Yên Hòa có thể viết bốn, năm trăm trang cho Sấp Ngửa vẫn chưa kể là đủ.

Thắc mắc cứ để đó, ta quay sang những nhân vật có thật, tôi ghi nhận tác giả rất tế nhị khôn ngoan trong chỗ giao lưu khi biết chọn bạn mà chơi/ chọn thầy mà kính trong giới văn bút, không hẳn do óc địa phương nhưng đa phần trong số họ là những người ít nhiều gắn bó vì tình bà con quê quán, vì kết nghĩa văn bút, vì hỗ trợ tinh thần, không phải từ quê nhà mà càng đậm đà tình đồng hương trong những ngày mới định cư nơi đất tạm dung.

Ta sẽ thấy những khuôn mặt rất quen thuộc với độc giả hải ngoại, từ Trần Hoài Thư, nhà văn miệt mài với Thư Quán Bản Thảo, một thời là nhà giáo đất Tam Kỳ, Phan Xuân Sinh, tác giả Đứng Dưới Trời Đổ Nát, rồi Luân Hoán, một đời thơ với kỷ lục in thơ đến chóng mặt, một Hoàng Lộc có duyên chuyên trị thơ tình, một Trần Thế Phong, chỉ một tập thơ Em ngó giùm ta, những buổi chiều để lại trong tôi nhiều xao xuyến, trừ Đạm Thạch gốc miền Nam với những câu thơ Nam rặc, còn đều là những nhà thơ gốc Quảng một thời rũ nợ chiến tranh, một đời đam mê chữ nghĩa, đặc biệt bốn người được kể vai trên vừa là đàn anh vừa bạn hiền, họ vừa làm thơ viết văn, vừa làm báo, nghiên cứu, trong đó có nhà thơ Thành Tôn, nhà báo Phạm Phú Minh, nhà văn Phạm Xuân Đài, nhà phê bình, biên khảo Trần Văn Nam, đều là những khuôn mặt văn bút rất được nể trọng tại Quận Cam.

Trần Yên Hòa viết về họ với tâm tình của một người bạn, một người anh, một đồng hương đồng nghiệp, vừa nêu bật cá tính, tài hoa, vừa trích dẫn văn thơ, cùng những kỷ niệm đáng nhớ với từng khuôn mặt. Cho nên nếu nói TYH có cái duyên vẽ chân dung các Bạn văn qua Tạp ghi thì cũng chẳng có gì quá lời vì anh phác thảo họ bằng ngòi bút trung thực, đượm tình từ chính con tim của mình. Cũng là một gợi ý nếu in riêng phần Tạp ghi với chân dung văn bút chắc sách cũng có nhiều độc giả muốn xem.

Cũng trong mục này tôi chú ý đến hai khuôn mặt không hẳn là bạn văn. Thầy Nguyễn Văn Xuân, nhà văn nhà biên khảo, nhà giáo người Đà Nẵng, mà nhiều độc giả thế hệ tôi đều biết tên. Ông đã sống trong cảnh nghèo nàn của một cao niên, cuối đời được Hội nhà văn đất Quảng in cho một cuốn sách mang tính biên khảo. Nhuận bút không trao, chỉ cho cụ hai mươi cuốn bảo đem bán lấy tiền thay cho nhuận bút. Sách khó bán, trừ vàì cuốn trong đó tác giả Sấp Ngửa khi đến thăm thầy mua dùm một cuốn.

Giai thoại thứ hai có liên quan đến nhà văn Cao Xuân Huy. Bài viết có phần gay gắt vì Tác giả muốn nói chuyện rạch ròi với cố nhà văn. Chuyện có dính líu đến một nhân vật trong Tháng Ba Gẫy Súng nên TYH muốn làm rõ sự việc sau khi đã liên lạc với nhân chứng (bạn cùng khóa) hiện còn sống để minh xác và chỉ ra người viết chuyện có thiếu sót, không hẳn ác ý, nhưng thiếu kiểm chứng và xét đóan chủ quan. Đọc xong tôi thấy như có vị đắng khi tác phẩm có thêm chuyện này trong chỗ Tạp Ghi.

Phần viết thêm: Trùng hợp khi viết bài, tôi đã mở đài VNA 57.3, theo dõi khúc chuyện trò văn học của tác giả Sấp Ngửa với nhà báo Phạm Long, chủ ý xem có chi tiết gì mới khi anh muốn giới thiệu với độc giả màn hình về tác phẩm của mình, nhưng cũng chỉ là lập lại những điều đã viết trong phần giới thiệu sách, không khai mở gì thêm. Tiện đây cũng xin chúc mừng Nhà văn Trần Yên Hòa vừa có thêm tác phẩm mới và hân hạnh mời độc giả tìm đọc như đã từng đọc và yêu mến tác phẩm của anh.

Đỗ Xuân Tê

Cali, tháng 6/2016

Send comment
Vui lòng nhập tiếng Việt có dấu.Cách gõ tiếng Việt có dấu ==> https://youtu.be/ngEjjyOByH4
Your Name
Your email address
)
Những người đấu tranh cho quyền hợp pháp của di dân có trong Tu chính án thứ Tư và thứ Năm của Hiến Pháp, vui mừng gọi phán quyết của chánh án liên bang hôm thứ Sáu 11/7 là “chiến thắng.” Chánh án Maame E. Frimpong ra phán quyết các cảnh sát di trú ở Nam California phải tạm dừng việc bắt giữ, tra hỏi di dân chỉ dựa vào chủng tộc hoặc ngôn ngữ Tây Ban Nha. Nhưng Jaime Alanís Garcia, 57 tuổi, người làm việc ở nông trại Glass House Farms, quận Ventura 10 năm, đã không có cơ hội vui với chiến thắng tạm thời này. Với ông, và gia đình ông, tất cả đã quá muộn. ICE đã thực hiện cuộc đột kích quy mô lớn ở nông trại Glass House Farms gần Camarillo, quận Ventura hôm thứ Năm 10/7. Đoạn video ghi lại cảnh những chiếc xe bọc thép có chữ Police rượt đuổi theo nhóm nông dân tháo chạy hoảng loạn. Càng chạy, xe càng lao tới, bất kể có người đang cố bám vào đầu xe để chặn bánh xe lăn. Súng hơi, đạn cay mù mịt trên cánh đồng từng rất yên ả với những cây cà chua, dưa leo, và cây cannabis có giấy phép.
Tổng thống Mỹ Donald Trump đang đe dọa áp đặt mức thuế cao hơn nữa đối với hàng hóa nhập khẩu từ Liên minh châu Âu (EU), đặc biệt là dược phẩm. Thông qua các vòng đàm phán mới, EU hiện đang nỗ lực tìm cách ngăn chặn nguy cơ này. Tuy nhiên, triển vọng đạt được thỏa thuận vẫn rất mong manh, trong khi mức thiệt hại kinh tế dự kiến đối với EU có thể lên đến khoảng 750 tỷ đô la, một con số khổng lồ.
Rạng sáng thứ Bảy, tại Rafah, một em bé 12 tuổi – chưa xác định tên – bị bắn chết ngay tại chỗ hôm 12 tháng 7, khi em đang cố len lỏi tiến lên rào sắt để nhận phần lương thực cho gia đình. Cùng hôm đó, hơn ba mươi người khác gục xuống giữa bụi cát và khói đạn, trong lúc chen chúc tại điểm phát thực phẩm của một tổ chức mang tên Gaza Humanitarian Foundation (GHF).Trước đó, tại trại Nuseirat, sáu trẻ em – có em chỉ độ sáu tuổi – trúng pháo kích thiệt mạng khi đang hứng nước vào ca. Trong tay các em không có đá, không có súng… chỉ có chiếc bình nhựa, vài mẩu bánh mì chưa kịp đem về nhà. Giữa cảnh Gaza bị phong toả hoàn toàn, dân chúng đói khát, bệnh tật, kiệt sức… thì chính phủ Hoa Kỳ chọn rót ba mươi triệu Mỹ kim cho GHF – một tổ chức tư nhân, lập ra vội vã, không kinh nghiệm, không kế hoạch, không kiểm toán, không ai giám sát.
Có một câu hỏi đã ám ảnh tôi suốt gần mười năm: Làm sao mà một nửa nước Mỹ nhìn Donald Trump mà không thấy ông ta đáng ghê tởm về mặt đạo đức? Một người luôn nói dối, gian lận, phản bội, tàn nhẫn và tham nhũng một cách công khai như vậy mà hơn 70 triệu người vẫn chấp nhận ông ta, thậm chí còn ngưỡng mộ. Việc gì đã khiến cả một xã hội trở nên chai lì về mặt đạo đức như vậy? Để tôi kể cho bạn nghe một câu chuyện. Câu chuyện này, phần lớn dựa trên tư tưởng của nhà triết gia đạo đức Alasdair MacIntyre, một người mới qua đời vào tháng Năm vừa rồi, thọ 94 tuổi. Ông là một trong những nhà trí thức lớn hiếm hoi dám đào tận gốc sự suy đồi đạo lý của thế giới Tây phương, và của nước Mỹ hiện nay.
Donald Trump không giống như các vị tổng thống tiền nhiệm. Ông từng úp mở chuyện tái tranh cử nhiệm kỳ thứ ba, khiến không ít đối thủ phải giật mình. Nhưng trước mắt, Trump đang phải đối mặt với một quy luật lịch sử đã từng làm khó các vị Tổng thống khác: lời nguyền nhiệm kỳ hai. Từ trước đến nay, có đến 21 Tổng thống Mỹ bước vào nhiệm kỳ hai, nhưng không một ai đạt được thành tựu tương đương như giai đoạn đầu tiên. Thành tích nhiệm kỳ hai thường tụt dốc – từ thiếu sức sống, mờ nhạt cho đến những giai đoạn đầy biến động hoặc thậm chí thảm khốc. Người dân không còn hài lòng, tổng thống bắt đầu mệt mỏi, và không còn hướng đi rõ ràng cho tương lai.
Trong bài viết “Thế thời không phải thế” đăng trên Việt Báo ngày 4 tháng 4 về sau 100 ngày hành xử của tổng thống Trump (*), tôi có dự đoán rằng bên Dân Chủ sẽ giữ thế im lặng nhiều hơn lên tiếng ồn ào chống những việc làm của ông Trump và đảng Cộng Hòa vì muốn ông Trump tự sa lầy dẫn đến hậu quả đảng Cộng Hòa sẽ bị mất ghế, mất chủ quyền đa số trong lưỡng viện quốc hội quốc gia. Cho đến nay gần sáu tháng tổng thống, ông Trump vẫn tiếp tục gây hấn với thế giới và một số lớn thành phần dân chúng Mỹ và đảng đối lập vẫn giữ sự im lặng, thỉnh thoảng vài người lên tiếng một cách yếu ớt, kiểu Tôn Tẩn đối phó với Bàng Quyên.
Ngày 12/6/2025, từ văn phòng làm việc tại gia của mình ở Washington DC, ký giả, xướng ngôn viên kỳ cựu gần 28 năm của ABC News, Terry Moran loan báo đơn giản: “Có lẽ các bạn đã biết, tôi không thuộc về nơi đó nữa. Tôi sẽ ở đây, tại nền tảng Substack này. Có rất nhiều việc mà tất cả chúng ta cần phải làm trong thời gian đất nước quá nhiều vết nứt. Tôi sẽ tiếp tục tường thuật, phỏng vấn, để gửi đến các bạn sự thật, với tư cách là một nhà báo độc lập. Tôi là một ký giả độc lập.” Từ hôm đó, Terry Moran chính thức bước ra khỏi “luật chơi” của truyền thông dòng chính. Và cũng ngay ngày hôm đó, Terry Moran là danh khoản xếp thứ hạng đầu tiên (#1) về số người theo dõi (follower), số “subscriber” trả phí theo tháng và năm.
Ngày 2/7/2025 Tổng Thống Hoa Kỳ Donald Trump thông báo ngắn gọn trên mạng xã hội Truth rằng Việt-Mỹ đã thỏa thuận để Hoa Kỳ áp thuế 20% lên hàng hóa nhập khẩu từ Việt Nam và 40% trên hàng hóa trung chuyển qua Việt Nam; ngược lại Việt Nam đánh thuế 0% vào hàng hóa mua của Mỹ...
Ngài tự nhận trọn đời ngài chỉ là một nhà sư đơn giản, nhưng sóng gió tiền định đã đưa ngài vào ngôi vị Đức Đạt Lai Lạt Ma đời thứ 14 để gánh vác chức lãnh đạo cả đạo và đời cho dân tộc Tây Tạng từ khi ngài còn thơ ấu. Ngài từ những ngày mới lớn, miệt mài tu học theo lời Đức Phật dạy về hạnh từ bi và trí tuệ, nhưng từ khi chưa đủ tuổi thành niên đã chứng kiến khắp trời khói lửa chinh chiến để tới lúc phải đào thoát, vượt nhiều rặng núi Hy Mã Lạp Sơn để xin tỵ nạn tại Ấn Độ.
Zohran Mamdani tuyên bố tranh cử thị trưởng New York vào tháng 10/2024. Khi đó, phần lớn New York vẫn không biết đến vị lập pháp tiểu bang 33 tuổi này là ai. Ngày 1/7/2025, Zohran Mamdani chính thức đánh bại cựu Thống đốc Andrew Cuomo, chiến thắng vòng bầu cử sơ bộ cuộc tranh cử thị trưởng New York vào tháng 11/2025.
NHẬN TIN QUA EMAIL
Vui lòng nhập địa chỉ email muốn nhận.