CHÚA NGUYỄN: NGUYỄN PHÚC THUẦN
(1754 - 1777)
.
Nguyễn Phúc Thuần là người con thứ 16 của chúa Võ (Nguyễn Phúc Khoát). Sau khi chúa Võ mất, Trương Phúc Loan lộng quyền, không lập Nguyễn Phúc Luân 33 tuổi lên ngôi chúa theo di chúc của chúa Võ, vì lớn tuổi khó điều khiển, còn bắt Phúc Luân giam cho đến chết. Trương Phúc Loan lập Nguyễn Phúc Thuần mới 12 tuổi lên ngôi chúa xưng là Định Vương (1765-1777), ông là chúa Nguyễn thứ 9 ở Đàng Trong. Trương Phúc Loan tự giữ chức Quốc phó.
.
Các con trai của Phúc Loan là Trương Phúc Thặng, Trương Phúc Nhạc, đều lấy con gái của chúa Võ và giữ các chức vụ quan trọng. Trong khi đó, Lại bộ thượng thư Nguyễn Cư Trinh là trụ cột của Đàng Trong lại qua đời vào năm 1767. Họ Trương không còn ngần ngại ai nữa, mua quan bán tước, ai có tiền lo lót thì tha tội, thuế má nặng nề, nhân dân cơ cực. Những người có tài như Tôn Thất Dục thì bị Trương Phúc Loan tìm cách hãm hại. Tài chính Đàng Trong bị kiệt quệ.
.
Năm 1774, chúa Trịnh cử Hoàng Ngũ Phúc đem quân đánh kinh đô Phú Xuân. Tôn thất của chúa Nguyễn bắt trói Trương Phúc Loan nạp cho quân chúa Trịnh, Nguyễn Phúc Thuần rút quân vào miền Nam, chúa Trịnh cử người cai trị Thuận Hóa.
.
Năm 1777, Tây Sơn tạm hòa với chúa Trịnh để tiêu diệt Đàng Trong. Nguyễn Huệ đem quân đánh vào Định Tường, chúa Nguyễn Phúc Thuần tử trận lúc 24 tuổi. Nguyễn Ánh lúc ấy 17 tuổi là con của Nguyễn Phúc Luân chạy ra đảo Thổ Chu. Nguyễn Ánh tập hợp được một đội quân nghĩa dũng, với 50 chiến thuyền, do Đỗ Thành Nhân phò trợ, quân sĩ mặc đồ tang, quyết tử chiến đánh chiếm lại Sài Gòn, nhưng thất bại.
Các chúa Nguyễn cai trị được 8 đời chúa thịnh trị, đến đời chúa thứ 9 bị suy sụp, tổng cộng 177 năm (1600-1777).
.
Cảm niệm: Nguyễn Phúc Thuần
.
Chúa Nguyễn Phúc Thuần, rầu rĩ lòng!
Cường thần tác quái, ngậm ngùi trông!
Đàng Trong suy sụp, nhiều ngang trái
Quyền bính lung lay, đành đoạn vong!
.
Nguyễn Lộc Yên
.
.
Tình yêu = Công lý - Thứ Tha .
VÔ TRÍ DIỆT VÔ ĐẮC
và Thuyết Lập Quốc của Nguyễn Trãi thì nước Việt mới sáng lạn !
Trí Nhân >< Cường Bạo => Sử dụng mặt Thiện hoặc hữu dụng của con người và khống chế hoặc khóa chặt mặt Ác hay vô dụng của con người .
=> Phải khích tướng tư tưởng Dân Chủ trong tòan dân : " Tuấn kiệt như sao buổi sớm , nhán tài như lá Mùa Thu " , " Nơi duy ác hiếm người bàn bạc "
=> " Nhân tài " sẽ dụng " Trí nhân " và " Đạo Nghĩa " .
Đối Nội = Đạo Nghĩa - Hung Tàn = Trí Nhân - Cường Bạo ( 0=1-1+0=0 )
Ngài đã dụng vũ lực nên chính Ngài cũng chẳng tồn tại được bao lâu , huynh đệ tương tàn , dân chúng chết chóc lầm than và chính Ngài cũng chấp nhận việc phong vương của phương Bắc . Ngài là mẫu người Bảo Quốc chứ không phải mẫu người Lập Quốc như Nguyễn Trãi !