Hôm nay,  

Liên Hiệp Quan Thuế của Liên Bang Nga

19/09/201300:00:00(Xem: 18165)
...vào quỹ đạo Trung Quốc hay Liên bang Nga sẽ là điều cực kỳ bất lợi cho đất nước...

Tháng Tám năm ngoái, Liên bang Nga đã gia nhập Tổ chức Thương mại Thế giới WTO sau 18 năm chuẩn bị hồ sơ và đàm phán. Chỉ một năm sau, nhiều thành viên WTO đã than phiền và thậm chí lập hồ sơ khiếu nại việc xứ này sử dụng mậu dịch như một võ khí ngoại giao chính trị chứ không thật lòng cải cách theo những cam kết trước đó. Tuần này, Diễn đàn Kinh tế sẽ tìm hiểu về những mục tiêu thật của Liên bang Nga.

Vũ Hoàng: Xin kính chào ông Nguyễn-Xuân Nghĩa. Thưa ông, ngày 22 Tháng Tám năm ngoái, Liên bang Nga chính thức gia nhập Tổ chức Thương mại Thế giới WTO. Nhưng chưa đầy một năm thì đã có tranh chấp mậu dịch với nhiều nước khác, gần nhất là với Cộng hoà Ukraine, và gây phản ứng từ phía Liên hiệp Âu châu cùng nhiều quốc gia khác. Giới quan sát kinh tế cho rằng Nga không chấp hành những quy định của WTO mà còn muốn tăng cường ảnh hưởng qua một kế hoạch Liên hiệp Quan thuế kéo dài từ Âu sang Á, dưới quyền lãnh đạo của mình. Vì vậy, kỳ này, chương trình chuyên đề của chúng ta sẽ tìm hiểu về chuyện liên hiệp quan thuế và những mục tiêu của Nga. Trước hết, xin đề nghị ông trình bày cho bối cảnh của hồ sơ này.

Nguyễn-Xuân Nghĩa: - Trước hết, ta biết WTO là một định chế quốc tế gồm có 159 thành viên cùng chấp nhận quy tắc tự do mậu dịch, tức là buôn bán với nhau với tối thiểu hạn chế vì tin rằng việc trao đổi tự do là điều có lợi cho mọi thành viên. Muốn gia nhập WTO thì xứ nào cũng phải chấp hành chính sách ngoại thương tự do theo những cam kết với từng hội viên khi xin gia nhập. Nga mất 18 năm thương thảo mới được các thành viên nhận vào tổ chức này kể từ năm ngoái. Nhưng ngay sau đó, Liên bang Nga đã vi phạm những cam kết, và dần dần các thành viên WTO thấy xứ này có chính sách ngoại thương riêng, nhằm theo đuổi mục tiêu khác hơn là phát triển mậu dịch để tạo thêm của cải, nhất là khi sản lượng và xuất khẩu của Nga đang sa sút nặng.

Vũ Hoàng: Xin ông nhắc lại một số vi phạm đã khiến các thành viên của WTO phải khiếu nại.

Nguyễn-Xuân Nghĩa: - Nói về thời gian thì chỉ vài ngay sau khi gia nhập, Nga lập ra một sắc thuế mới trên xe nhập khẩu, tiếng là để lấy tiền tu bổ hạ tầng vận tải mà thực chất là để yểm trợ kỹ nghệ xe hơi nội địa và chiêu dụ các nước công nghiệp trực tiếp đầu tư để sản xuất xe hơi tại Nga. Loại thuế tiêu dùng ấy vi phạm quy định của WTO nên bị Liên hiệp Âu châu lập hồ sơ phản đối. Hoa Kỳ ngỏ ý sẽ tham gia việc phản đối và nhiều nước bắt đầu xuất khẩu xe hơi như Trung Quốc và Cộng hoà Thổ Nhĩ Kỳ cũng đang theo dõi vụ việc với tư cách quan sát viên.

- Ví dụ thứ hai là sau khi gia nhập, Nga không chấp hành những cam kết giải tỏa, nhất là trong lĩnh vực lương thực, trong khi vẫn trợ cấp nông sản nhằm bảo vệ khu vực nội địa của mình. Họ cấm nhập khẩu thịt có chất ractopamine và vì vậy bị Hoa Kỳ, Canada và Brazil phản đối. Nghiêm trọng nhất và mới xảy ra hồi Tháng Bảy là việc Nga cấm nhập hàng dệt sợi từ một doanh nghiệp lớn nhất của Cộng hoà Ukraine. Khi bị xứ láng giềng này phản đối, hôm 14 Tháng Tám, Nga áp đặt chế độ kiểm tra quan thuế lên mọi mặt hàng của Ukraine. Lúc đó, thế giới mới thấy là Nga đang gây sức ép để Ukraine phải từ bỏ dự tính hội nhập với Liên Âu mà quay về gia nhập Liên hiệp Quan thuế của Nga với hai nước Cộng hoà Belarus và Kazakhstan.

Vũ Hoàng: Bây giờ chúng ta mới bước qua hồ sơ Liên hiệp Quan thuế. Thưa ông bối cảnh của kế hoạch thống nhất chế độ hải quan này là gì?

Nguyễn-Xuân Nghĩa: - Tôi xin lỗi trước thính giả của chúng ta là sẽ trình bày nguyên ủy từ đầu của chuyện này. Sau khi Liên bang Xô viết sụp đổ cuối năm 1991, Liên bang Nga bị 10 năm khủng hoảng rồi mới tạm phục hồi từ khi ông Vladimir Putin lên nắm quyền. Trong giai đoạn ấy, các nước Đông Âu được giải phóng khỏi hệ thống Xô viết đã cải cách về kinh tế và chính trị để theo chế độ tự do và dân chủ của Âu Châu rồi là thành viên của Liên Âu cùng Minh ước NATO.

- Sau khi hồi phục thì Nga mở cuộc phản công để giành lại ảnh hưởng đã mất trong các nước xưa kia thuộc quỹ đạo Liên bang Xô viết và đẩy lui phong trào dân chủ đang đe dọa khu vực ngoại vi của họ, từ Đông Âu qua Trung Âu, thậm chí đến Trung Á như tại Cộng hòa Kyrgyzstan. Cao điểm của cuộc tổng phản công là việc đưa quân vào tấn công Georgia ngày tám Tháng Tám năm 2008, rồi dùng khí đốt làm võ khí gây áp lực với Ukraine vào ngày đầu năm 2009. Sau đó, Nga đòi thành lập chế độ thống nhất hải quan với Belarus và Kazahkstan, gọi là Liên hiệp Quan thuế.

- Chế độ này thành hình từ đầu năm 2010 với tiêu chí là ba thành viên có một hệ thống hải quan thống nhất vào Tháng Bảy năm đó để sẽ tạo ra một Không gian Kinh tế Thống nhất vào năm 2012. Giữa năm 2011, ông Putin vạch ra bước kế tiếp là thành lập Liên hiệp Quan thuế Âu Á, khởi sự từ năm 2015, sẽ kéo dài từ Trung Âu qua khu vực Caucaus, Trung Á sang tới khu vực Viễn Đông của Nga với các nước đồng chí như Trung Quốc và cả Việt Nam.

- Đúng một năm trước, tiết mục chuyên đề của chúng ta có đề cập tới hồ sơ quan thuế này khi tại Hội nghị Cấp cao của diễn đàn APEC ở Vladivostok, Bộ trưởng Công thương Hà Nội đã ký với Bộ trưởng của Liên hiệp Thuế quan biên bản nghiên cứu để khởi sự đàm phán một Hiệp định Thương mại Tự do giữa Việt Nam với tổ chức này. Mục tiêu chiến lược của Moscow là tạo ra sức hút kinh tế để làm lực đối trọng với Liên hiệp Âu châu và Hoa Kỳ. Vì nằm tại vùng tiếp cận giữa Âu Châu với Nga, Georgia và Ukraine đang bị sức ép quan thuế rất nặng của Nga, sức ép đó thể hiện trên lĩnh vực mậu dịch, nhưng thực chất là chính trị, nêu sâu xa và rộng rãi hơn.


Vũ Hoàng: Như vậy thì kế hoạch của Nga có hai bước thứ nhất là lập ra và mở rộng Liên hiệp Quan thuế từ ba nước ban đầu qua các nước khác để có một không gian kinh tế thống nhất. Bước thứ hai là Liên hiệp Âu-Á sẽ khởi sự từ năm 2015 để đối đầu với Liên hiệp Âu châu. Thưa ông, trong bước đầu là Liên hiệp Quan thuế thì các thành viên được những gì?

Nguyễn-Xuân Nghĩa: - Tôi lại xin lỗi là phải nói về chuyện xưa vì nhiều thính giả trẻ tuổi của chúng ta ngày nay ở Việt Nam không biết hoặc không còn nhớ. Việc lập ra Liên hiệp Quan thuế này của Nga chỉ là một tái diễn của Hội đồng Tương trợ Kinh tế COMECON mà Liên Xô đã thực hiện từ năm 1949 cho đến khi tan rã vào năm 1991. Dưới danh nghĩa là hội nhập để phát triển các nền kinh tế trong khối COMECON, tổ chức này thật sự áp dụng chế độ phân công lao động làm cho các thành viên đều bị lệ thuộc vào kinh tế Xô viết và không thể phát triển độc lập.

- Kế hoạch Liên hiệp Quan thuế của Nga nhắm vào việc lập ra một không gian kinh tế thống nhất, vẫn do Moscow chi phối và biến các hội viên thành chư hầu về chính trị không có dân chủ và thậm chí thành vùng trái độn quân sự để bảo vệ nước Nga.

Vũ Hoàng: Xin đề nghị ông giải thích cho nội dung của một kế hoạch đầy tham vọng như vậy.

Nguyễn-Xuân Nghĩa: - Quả thật là phải giải thích nội vụ cho rõ ràng thì người ta mới hiểu ra.

- Thứ nhất, hệ thống hải quan thống nhất có nghĩa là các thành viên đều áp dụng quan thuế biểu khá cao của Nga. Khi có hạn ngạch và thuế suất nhập nội cao như vậy thì các nước khó phát triển ngoại thương với thị trường khác ở ngoài nước Nga, tức là bị lệ thuộc nhiều hơn vào kinh tế Nga, kể cả các tập đoàn kinh tế nhà nước của Nga. Thứ hai, khi thi hành việc kiểm soát mậu dịch, các thành viên phải nhờ tới lực lượng công an thuế vụ và thực chất là an ninh của Nga, nên cái không gian kinh tế thống nhất chỉ dẫn tới một chế độ an ninh thống nhất của Nga.

Vũ Hoàng: Nếu như vậy thì vì sao nhiều nước vẫn gia nhập hệ thống bất cân đối và bất lợi này?

Nguyễn-Xuân Nghĩa: - Trước sau thì chỉ có Belarus và Kazahkstan, và một nước nhỏ và nghèo nhất Trung Á là Kyrgyzstan có ngỏ ý xin tham dự. Thực tế, tham vọng của Putin là kết hợp thêm các nước lân cận như Armenia, Azerbaijan, Moldovia và nhất là Georgia và Ukraine.

Vũ Hoàng: Từ khi đi vào áp dụng, Liên hiệp Quan thuế tay ba giữa Nga, Belarus và Kazahkstan đã đạt kết quả gì?

Nguyễn-Xuân Nghĩa: - Trước hết thì việc buôn bán giữa Belarus và Kazahkstan có tăng, chủ yếu là về năng lượng, thiết bị gốc sắt thép và xe hơi. Nhưng việc rà soát để thống nhất chế độ hải quan đã không đạt tiến bộ và Belarus có phản đối, dân chúng đã biểu tình. Belarus ở vào thế yếu chứ không mạnh như Kazahkstan mà còn như vậy, cho nên việc xây dựng chế độ mậu dịch hài hòa giữa ba nước hội viên ban đầu chưa hẳn thành công. Ngoài ra, Kazahkstan, hoặc một xứ Trung Á khác là Turkmenistan, còn có giải pháp là bán năng lượng cho Trung Quốc nên sự việc không lạc quan như Moscow trù tính. Chính vì vậy, Liên bang Nga mới gây sức ép cho các nước láng giềng như Georgia và Ukraine và bị các thành viên của WTO phản đối.

Vũ Hoàng: Thưa ông, các nước đang ở trong tầm nhắm của Nga có thể xoay trở như thế nào?

Nguyễn-Xuân Nghĩa: - Tôi nghĩ là thế giới đã đổi khác mà một kẻ xuất thân từ chế độ Xô viết và dù có bản lĩnh như ông Vladimir Putin vẫn không ý thức được giới hạn của mình.

- Thứ nhất, các xứ Đông Âu từng là nạn nhân của Liên Xô nay đã là thành viên của Liên Âu dân chủ, họ rất quan tâm đến số phận của các quốc gia nằm trong tầm nhắm của Moscow. Thí dụ như Ba Lan, Hung Gia Lợi, Cộng hoà Tiệp và Slovakia cùng nhiều nước Bắc Âu thường báo động về động thái khuynh đảo của Moscow. Thứ hai, từ mấy năm nay, Ba Lan và Thụy Điển đã vận động tập thể Liên Âu mở rộng quan hệ kinh tế để hội nhập vào Âu Châu sáu nước ở hướng Đông bị kẹt ở giữa, là Georgia, Ukraine, Armenia, Azerbaijan, Belarus và Moldovia trong kế hoạch đối tác với Âu Châu, gọi là Eastern Partnership. Tháng 11 tới đây, tại Thượng đỉnh Liên Âu ở thủ đô Vilnius của xứ Lithuania, các nước sẽ thảo luận về nghị trình hội nhập này và hôm Thứ Năm mùng năm vừa qua, Quốc hội của Ukraine đã biểu quyết đạo luật cho phép đàm phán việc hội nhập kinh tế với Liên Âu trong khuôn khổ Eastern Partnership, gọi là Đối Tác Hướng Đông.

Vũ Hoàng: Câu hỏi cuối, thưa ông, dưới sức ép của Trung Quốc, Việt Nam lại đang cùng lúc thương thuyết hai chuyện là kế hoạch Liên hiệp Quan thuế Âu-Á của Nga và Hiệp định Đối tác Xuyên Thái Bình Dương TPP. Theo như ông nghĩ thì quyền lợi của Việt Nam nằm ở đâu?

Nguyễn-Xuân Nghĩa: - Ngược với nhiều người lãnh đạo Hà Nội, tôi nghĩ rằng Việt Nam chỉ thịnh vượng khi có kinh tế tự do và chỉ bảo vệ được độc lập khi có dân chủ và vì kinh tế cũng là chính trị nên quyết định hội nhập kinh tế vào phía này hay phe kia là quyết định chính trị.

- Theo hướng đó thì tôi cho rằng Việt Nam nên cố gắng khắc phục khó khăn và nhất là thông tin rộng rãi để gia nhập khối TPP trong vài năm tới sau 19 lần đàm phán vì hệ thống này quy tụ các nước biết thượng tôn luật pháp và dân chủ, chứ không hẳn là một công cụ khống chế của Mỹ. Còn đi vào quỹ đạo của Trung Quốc hay Liên bang Nga sẽ là điều cực kỳ bất lợi cho đất nước, dù rằng lãnh đạo Hà Nội có cảm tưởng là nhờ đó họ bảo vệ được chế độ. Vì thế, chúng ta rất nên theo dõi những tranh cãi về mậu dịch của xứ khác để học hỏi kinh nghiệm đối phó cho mình.

Vũ Hoàng: Xin cảm ơn ông Nghĩa về cuộc phỏng vấn này.

Gửi ý kiến của bạn
Vui lòng nhập tiếng Việt có dấu. Cách gõ tiếng Việt có dấu ==> https://youtu.be/ngEjjyOByH4
Tên của bạn
Email của bạn
)
Ngài tự nhận trọn đời ngài chỉ là một nhà sư đơn giản, nhưng sóng gió tiền định đã đưa ngài vào ngôi vị Đức Đạt Lai Lạt Ma đời thứ 14 để gánh vác chức lãnh đạo cả đạo và đời cho dân tộc Tây Tạng từ khi ngài còn thơ ấu. Ngài từ những ngày mới lớn, miệt mài tu học theo lời Đức Phật dạy về hạnh từ bi và trí tuệ, nhưng từ khi chưa đủ tuổi thành niên đã chứng kiến khắp trời khói lửa chinh chiến để tới lúc phải đào thoát, vượt nhiều rặng núi Hy Mã Lạp Sơn để xin tỵ nạn tại Ấn Độ.
Zohran Mamdani tuyên bố tranh cử thị trưởng New York vào tháng 10/2024. Khi đó, phần lớn New York vẫn không biết đến vị lập pháp tiểu bang 33 tuổi này là ai. Ngày 1/7/2025, Zohran Mamdani chính thức đánh bại cựu Thống đốc Andrew Cuomo, chiến thắng vòng bầu cử sơ bộ cuộc tranh cử thị trưởng New York vào tháng 11/2025.
Tồn tại qua hơn hai thế kỷ, Tối Cao Pháp Viện Hoa Kỳ chưa bao giờ là một cánh cửa vô tri. Mỗi nhiệm kỳ Tòa để lại một dấu ấn ảnh hưởng đến đời sống người dân. Có nhiệm kỳ, Roe v. Wade1 mất hiệu lực, tòa cắt quyền phá thai khỏi tay người phụ nữ, coi như món nợ trả về từng tiểu bang, tự lo tự liệu. Có nhiệm kỳ, cánh cửa Affirmative Action2 sập lại, đám trẻ da màu nghèo khỏi cơ hội cầu tiến. Có nhiệm kỳ, Tòa thả lỏng súng đạn, cãi vã sân trường cũng đủ gây đổ máu3. Nhưng cũng đã có những nhiệm kỳ Tòa đứng thẳng lưng, bảo vệ người dân buộc Bạch Ốc Nixon phơi ra hồ sơ mật với Pentagon Papers
Nelson Mandela (1918-2013), quán quân Giải Nobel Hòa Bình năm 1993, nhà hoạt động chống chế độ phân biệt chủng tộc bị tù 27 năm, và là vị tổng thống người da đen đầu tiên được bầu trong cuộc bầu cử dân chủ đầu tiên của nước Nam Phi vào năm 1994, đã từng nói rằng, “Giáo dục là vũ khí có sức mạnh nhất mà bạn có thể sử dụng để thay đổi thế giới.” Hơn ai hết, Nelson Mandela là người không những hiểu rõ giá trị thực sự của nền giáo dục mà còn áp dụng kiến thức đó trong việc làm thay đổi đất nước và dân tộc Nam Phi của ông. Ông đã dẫn dắt Nam Phi từ một quốc gia ngập chìm trong bóng tối của thù hận, phân hóa và lạc hậu để vươn mình lên trong ánh sáng của đoàn kết, hòa bình và phát triển.
Hoa Kỳ đã tấn công Iran. Chỉ vài ngày sau khi Tổng thống Mỹ Donald Trump gợi ý rằng có thể trì hoãn bất kỳ hành động quân sự nào của Mỹ trong nhiều tuần, ông tuyên bố vào ngày 21/6 rằng máy bay Mỹ đã tấn công ba địa điểm hạt nhân của Iran, bao gồm cả cơ sở bị chôn sâu ở Fordow. Các quan chức Iran xác nhận rằng các cuộc không kích đã diễn ra. Mặc dù ông Trump khẳng định rằng các địa điểm này đã bị "xóa sổ", nhưng vẫn chưa rõ các cuộc tấn công đã gây ra thiệt hại gì.
Jena, Louisiana – một thị trấn 4.000 dân lọt thỏm giữa rừng thông – nơi bảng hiệu đầu làng ca ngợi đội bóng nữ vô địch của bang, nhưng cách đó chỉ ba dặm, sau hàng rào kẽm gai và lời Kinh Thánh treo lủng lẳng, là Trại Giam ICE đồ sộ - do GEO Group điều hành. Nơi đây hiện giam giữ hơn 1000 người – phần lớn chưa từng bị kết tội hình sự, nhiều người chỉ là dân đang xin tị nạn hợp pháp, số còn lại chưa kịp hiểu vì sao mình bị bắt...
Tại sao Trump lại vội vàng ban hành hàng loạt sắc lệnh hành pháp và chính sách mới như vậy?AI: Có hai lý do.Đầu tiên, tổng thống vội vàng vì nếu có bất kỳ điều gì sai trái xảy ra vào đầu nhiệm kỳ, ông có thể đổ lỗi cho chính quyền trước và nhà nước (những người làm việc cho ông). Nếu để lâu, những điều sai trái sẽ là trách nhiệm của ông, và Trump không thích chịu trách nhiệm.Thứ hai, ông biết trong hai năm nữa, đảng Cộng hòa sẽ mất quyền kiểm soát Hạ viện trong cuộc bầu cử quốc hội và ông sẽ trở thành què quặt. Ông cần phải hoàn thành mọi việc ngay bây giờ. Ông muốn tập trung vào các doanh nghiệp của mình trong hai năm cuối nhiệm kỳ tổng thống,
Bao dung – một từ nghe thật thanh thoát. Âm tiết của nó cũng thật bình dị, thốt ra từ thanh quản nhẹ nhàng không cần uốn nắn, như cỏ mọc từ đất, như mưa từ trời. Vậy mà ngày nay, trong một xã hội đứng đầu thế giới về tự do, về quyền con người, hai từ “bao dung” bỗng dưng khó tìm. Chính trong tháng Sáu này, tháng gọi là Pride Month, những câu chuyện thương tâm về cộng đồng LGBTQ+ bị chìm trong bóng tối. Có lẽ trong sáu tháng qua, nước Mỹ có quá nhiều những phát ngôn, biến cố, thay đổi mà đối với truyền thông, đó là điều cần phải nói, và nói mỗi ngày. Hoặc cũng có lẽ, trong một chính quyền đang nỗ lực bác bỏ DEI, đóng chặt cửa với di dân, thì truyền thông cũng không dám đào sâu về những gì thuộc về cộng đồng yếu thế. Cho dù, đó là một án mạng lấy đi cuộc sống một con người, hoặc chấm dứt những nguyên tắc vốn đã được nhìn nhận hàng thập kỷ.
“Nơi nào người ta bắt đầu đốt sách, nơi đó người ta rồi cũng sẽ thiêu người.”— Heinrich Heine. Câu nói nổi tiếng từ thế kỷ XIX của thi sĩ Heinrich Heine, tưởng chỉ là tiếng vọng u ám của bóng ma lịch sử nhưng hôm nay, giữa thế kỷ XXI, lời cảnh báo ấy lại trở nên rúng động – ngay trên đất nước từng được xem là ngọn hải đăng của tự do học thuật. Oái oăm thay, những dấu hiệu đầu tiên của bóng tối không phát xuất từ một chế độ độc tài phương Đông, mà từ chính nước Mỹ – xứ sở từng được xem là ngọn hải đăng của giáo dục tự do.
Donald Trump không đội vương miện, nhưng ông đã luyện được cách bắt cả một đảng chính trị quỳ gối. Và cũng như các ông vua cổ đại, ông không cần luật – ông chính là luật. Nếu Toà Tối cao chống đối, ông sẽ gọi đó là “phản quốc.” Nếu truyền thông phản biện, ông gọi đó là “tin giả.” Nếu có cuộc bầu cử mà ông thua, ông sẽ bảo đó là “gian lận.” Và nếu có ai dám nói điều gì khác, ông sẽ gửi quân đội tới – như ông đã làm ở Los Angeles, để dạy cho đám biểu tình “hỗn xược” ấy một bài học về dân chủ... bằng đạn cao su và lựu đạn cay.
NHẬN TIN QUA EMAIL
Vui lòng nhập địa chỉ email muốn nhận.