Nào vào ra còn đâu nữa bóng mẹ hiền!”
Trong văn hóa, văn chương Việt Nam có không biết bao nhiêu ca dao, thi văn, âm nhạc ca ngợi tình mẹ thiêng liêng. Trên thế gian này tình cảm nào rồi cũng nhạt phai với thời gian , chỉ có tình mẹ thương con là thiên thu bất tận. Trái tim mẹ là một kỳ quan của vũ trụ. Mẹ thương con vô điều kiện. Mẹ thương con dù con bao nhiêu tuổi già và Mẹ thương con cho đến giây phút cuối cùng của đời mẹ.
Chử “Hiếu” trong đạo Phật vô cùng quan trọng. Đạo Phật cũng được gọi là Đạo “ Hiếu” , cho nên hằng năm vào dịp Rằm Tháng Bảy Âm Lịch hầu hết các chùa VN đều tổ chức Lễ Vu Lan để Phật tử có dịp cầu nguyện cho hương linh Cửu Huyền Thất Tổ được siêu sinh tịnh độ và phụ mẫu hiện tiền có được đời sống an lành, phước lộc.
Được biết hai chữ Vu Lan dịch âm từ tiếng Phạn:”Vu Lan Bồn” , có nghĩa là cứu tội người đang bị đọa trong địa ngục. Theo truyền thống VN trong lễ Vu Lan , sau khi cúng kiến ông bà cha mẹ , có tục lệ “Mông sơn thí thực” , có nghĩa là cúng cô hồn, bố thí thức ăn cho những oan hồn, uẫn tử.
Lễ Vu Lan bắt nguồn từ chuyện Ngài Mục Kiền Liên, một đệ tử của Đức Phật Thích Ca, có mẹ là Bà Mục Liên Thanh Đề đã gây nhiều tội ác thuở sinh thời, nên khi chết bị đọa vào địa ngục, làm ngạ quỷ đói khổ.
Ngài Mục Kiền Liên sau khi đắc đạo, chứng quả A La Hán đã vận dụng thiên nhãn để tìm mẹ, ngày rất xót thương thấy mẹ bị đọa trong địa ngục. Ngài về bạch Phật và xin chỉ dạy cách cứu mẹ. Phật dạy, ngày rằm Tháng Bảy là ngày Tự Tứ của Chư Tăng, sau ba tháng an cư kiết hạ, quý Chư Tăng có tâm rất thanh tịnh, nhờ vậy lời chú nguyện có nhiều năng lực giải trừ tội lỗi, ách nạn. Vào ngày Rằm Tháng Bảy nên đem lễ vật cúng dường và xin Chư Tăng, hiền thánh cầu nguyện cho mẹ, thì cha mẹ quá vãng cũng như hiện tiền đều được nhiều phước đức.
Ngài Mục Kiền Liên làm như lời Phật dạy. Ngay sau đó mẹ Ngài, Bà Mục Liên Thanh Đề được thoát kiếp ngạ quỷ và sinh lên cõi Trời. Lời chú nguyện của các chư tăng coi như một bài kinh giảng, nếu vong linh nghe theo, xả bỏ sân hận, phát tâm từ bi hỹ xã thì ngay sau đó sẽ thoát cảnh địa ngục. Từ đó Phật Tử theo gương Ngài Mục Kiền Liên tổ chức Đại Lễ Vu Lan vào ngày Rằm Tháng Bảy để cầu nguyện cho cha mẹ.
Ở Nhật , trong ngày nhớ ơn mẹ có phong tục cài hoa hồng lên áo. Người nào còn mẹ thì được cài hoa hồng đỏ, ngưòi nào không còn mẹ thì cài hoa hồng trắng. Một nhà sư VN đi Nhật thấy phong tục này có ý nghĩa nên đã du phập vào VN. Phong trào “Bông Hồng Cài Áo” trong ngày Lễ Vu Lan được Phật Tử hưởng ứng và phổ biến rộng rãi từ đó. Bản nhạc “Bông Hồng Cài Áo” được hát rất nhiều trong dịp Lễ Vu Lan.
Ở Hoa Kỳ, trong ngày nhớ ơn cha hay nhớ ơn mẹ (Father’s Day hay Mother’s Day) con cái đưa cha mẹ đi nhà hàng hay mua quà cho cha mẹ. Người Việt Nam có truyền thống tốt đẹp, nhiều con cái rất hiếu thảo, cung phụng cha mẹ rất đầy đủ vật chất lúc còn sống và khi cha mẹ mất thì làm đám tang rất linh đình coi như trả hiếu một lần chót.
Nhưng Đạo Phật chủ trương chết chưa phải là hết, mà phải luân hồi trong nghiệp báo mà mình đã gieo trong kiếp này. Nếu con cái chỉ đem vật chất ra đền đáp công ơn cha mẹ, thì không thể nào đền đáp đầy đủ công ơn trời biển của mẹ cha. Phật dạy, cách trả ơn quý báu nhất là con cái giúp cha mẹ hiểu và có lòng tin ở luật “Nhân - Quả”, làm lành, tránh dữ. Giúp cha mẹ nuôi dưỡng và phát triển tứ vô lượng tâm : Từ, Bi, Hỷ, Xả , là bốn đức tính cao quý nhất. Được nhu vậy cha mẹ sẽ có đời sống an lạc, thanh tịnh trong hiện tại, khi lâm chung sẽ thanh thản ra đi và được vãng sanh về cõi niết bàn. Chỉ có cách này mới đền đáp được trọn vẹn công ơn dưỡng dục sinh thành của mẹ cha.
Tình mẹ thương con bao la như trời biển, nhất là những bà mẹ Việt Nam sống lâu dài trong chinh chiến, suốt đời chỉ biết tần tảo, chịu đựng, hy sinh cho con. Mẹ thuơng con từ lúc còn là bao thai trong bụng mẹ. Rồi khi con lọt lòng, nghe tiếng khóc chào đời của con, mẹ vui mừng, cảm động ứa nước mắt theo. Từ đó cuộc đời mẹ đi liền với cuộc đời con. Nhìn nụ cười đâu tiên của con (mụ bà dạy) mẹ vui sướng vô cùng. Con là núm ruột, là hòn máu, là niềm vui, là kho tàng vô giá của mẹ. Con đau mẹ lo, con vui chơi mẹ mừng, nghe con bập bẹ nói, nhìn con chập chững những bước đi đầu tiên, lòng mẹ hạnh phúc biết bao. Dần dà với thời gian con khôn lớn, mẹ luôn bên cạnh, dẫn dắt con từng bước, đi đến trường học, đi ra trường đời. Con thành danh mẹ vui mừng, con nhỗ nghịch, hư hỏng, mẹ thứ tha. Mẹ là dòng suối tắm mát, là dòng sông êm đềm, là vòng tay ấm áp che chở cuộc đời con.
Vì vậy giờ phút này người nào còn mẹ thì nên biết mình là người có diễm phúc. Trên đời này không có niềm vui nào bằng niềm vui còn mẹ, và cũng không có nỗi buồn nào xót xa bằng nỗi buồn mất mẹ:
“Con có mẹ con còn tất cả,
Mẹ đi rồi tất cả cùng đi
Trong huyệt lạnh mẹ có nghe con khóc
Khóc bây giờ và mãi mãi ngàn sau.”
