Hôm nay,  

Annie Ernaux: Viết những gì mình sống

17/01/202315:21:00(Xem: 3185)
Giới thiệu sách mới

chỉ là - bia truoc đen 2


“Chỉ là nỗi đam mê” (Passion Simple, 1991
) là một trong số gần 30 tác phẩm của nhà văn nữ người Pháp Annie Ernaux, người vừa được Hàn Lâm Viện Thụy Điển trao tặng giải thưởng Nobel về Văn Chương 2022.

 

Đây là một câu chuyện có thực từ một đoạn đời sôi nổi của một người đàn bà năm nay 82 tuổi, đã từng phá thai, đã từng ly dị và đã từng có nhiều tình nhân. Tất cả những tác phẩm của bà đều lấy đề tài từ chính mình, về cha mẹ mình. Giới phê bình văn học Pháp không bao giờ có sự đồng thuận với nhau về việc xếp loại những tác phẩm của Ernaux: Tự truyện, Hồi ức, Tiểu thuyết. Nhưng họ đều phải đồng ý rằng tất cả những nhân vật trong các tác phẩm của bà không phải là nhân vật hư cấu (hiểu theo nghĩa nhân vật của tiểu thuyết). Bà được giới phê bình văn học Mỹ mệnh danh là người biến những hồi ức đời mình, những sự kiện có thật đã từng xẩy ra, thành những ghi chép mang đầy tính nghệ thuật.

 

Tác phẩm “Chỉ là nỗi đam mê” được giới thiệu ở đây là một thí dụ chính xác nhất cho nhận định trên. Câu chuyện có thật, nhân vật có thật, những tình tiết có thật (trong truyện, TÔI chính là tác giả; CHÀNG hay A – viết tắt – là một nhà ngoại giao người Nga làm việc cho sứ quán Nga ở Paris.) Người đọc sẽ ngạc nhiên trước những tình tiết rất thầm kín xẩy ra trong một cuộc tình “vụng trộm” (CHÀNG đã có vợ; Nàng ly dị nhưng có hai con trai tuổi thành niên) mà địa điểm gặp gỡ nhau chỉ có một nơi duy nhất: phòng ngủ của người đàn bà. Người kể chuyện lại là một nhà văn tăm tiếng trong thế giới văn học Pháp.

 

Tác phẩm “Passion Simple”, ấn bản Pháp ngữ được Ernaux cho ra mắt độc giả năm 1991. Năm 2001, bà cho nhà Gallimard xuất bản quyển Se Perdre (Lạc Lối), nguyên là tập nhật ký ghi lại từng chi tiết ngày tháng và những gì đã xẩy ra từ năm 1988 đến 1990, khoảng thời gian Ernaux “dan díu” với người tình trẻ tuổi – nhà ngoại giao Nga đã có vợ. Chính trong tập nhật ký này, bà xác nhận người tình của mình là một nhà ngoại giao người Nga (trong nhật ký này, bà gọi tên ông ta là S.) qua chi tiết cuộc điện thoại gọi đến tòa đại sứ Nga ở Paris để hỏi thăm tin tức về CHÀNG sau một thời gian dài CHÀNG vắng tin. Năm 2021, trong một cuộc trò chuyện với độc giả ở Thư Viện Quốc Gia Pháp, có độc giả thắc mắc nguyên nhân nào Ernaux đã cho công bố một tác phẩm mô tả hết sức “thành thực”, hết sức “trần trụi” về một cuộc tình không lấy gì làm trong sáng lắm hiểu theo nghĩa luân lý như quyển Passion Simple. Annie chỉ nhún vai, và trả lời bằng một phong cách rất “Ernaux” qua một câu ngắn ngủi “Well, passion!” (Ờ, Đam mê mà!), và không nói thêm bất cứ lời nào để giải thích.

 

Đoạn trích dưới đây nằm ở phần cuối quyển sách sẽ chuẩn bị tâm tư người đọc trước khi bước vào thế giới khác thường của “Chỉ là nỗi đam mê”:

 

“…Tôi ngắm nhìn những trang giấy đầy chữ với một nỗi kinh ngạc và một cảm giác tương tự như sự xấu hổ, những cảm tưởng mà trước đây - khi còn đắm chìm trong nỗi đam mê và nhu cầu cần phải viết về nỗi đam mê ấy - tôi đã không hề có. Viễn tượng một ngày nào đó quyển sách sẽ đến tay độc giả đưa tôi đến gần hơn với sự phán xét của công chúng và những chuẩn mực ‘bình thường” của xã hội. (Phải trả lời những câu hỏi đại loại “đây có phải là một quyển tự truyện hay không?” và phải tìm cách biện minh điều này điều kia có thể làm cho nhiều quyển sách không bao giờ được ra đời, ngoại trừ dưới dạng tiểu thuyết hư cấu như một cách để giữ sĩ diện.)…”

 

Bản chuyển ngữ này dựa trên bản Anh ngữ của Tanya Leslie (NXB Seven Stories Press 2003).

 

T.Vấn

 

PASSION SIMPLE đã được dựng thành phim năm 2020 với đạo diễn Danielle Arbid và hai diễn viên Lætitia Dosch (TÔI) và Sergei Vladimirovich Polunin (CHÀNG).

 

Screenshot 2023-01-17 151637 

 Để đọc tác phẩm, xin bấm vào đường dẫn sau:

ANNIE ERNAUX: CHỈ LÀ NỖI ĐAM MÊ – T.Vấn và Bạn Hữu (t-van.net)

Gửi ý kiến của bạn
Vui lòng nhập tiếng Việt có dấu. Cách gõ tiếng Việt có dấu ==> https://youtu.be/ngEjjyOByH4
Tên của bạn
Email của bạn
)
Không ai ngờ nhà thơ này làm được các bài thơ kể chuyện về các Thiền sư Việt Nam trong thể thơ Đường luật, y hệt như khai mở lại một mạch nguồn thi ca sinh động. Những bài thơ của thầy, tinh luyện từng chữ, dịu dàng mang hơi thở Thiền Tông Việt Nam. Tôi đọc và kinh ngạc, như gặp lại một tri kỷ những năm rất xưa cũ, nhưng với một chân trời thi ca hoàn toàn mới. Nơi đó, riêng một mình Thầy Thích Chúc Hiền bước đi đơn độc, trong văn phong thanh thản, giữa những như dường gian nan trong từng chữ, từng ý đối, từng vần trau chuốt khó gieo, và trong từng âm vang Thiền ngữ. Tôi đọc và cảm nhận từng trang thơ đầy những tràn ngập hạnh phúc, hẳn nhiên là cho cả thi sĩ Thích Chúc Hiền và cho cả những độc giả khó tính như tôi. Từ thầy, tôi nhận ra rằng thơ Đường luật không hề cũ, chỉ là vì mình đã tránh né một lối đi rất khó khăn của thi ca.
THUYỀN là cuốn tiểu thuyết của nhà thơ Nguyễn Đức Tùng. Tác phẩm thuật lại chuyến vượt biên bằng đường biển của một nhóm người khi phong trào vượt biên trong nước lên cao, vào khoảng giữa hai thập niên 70s và 80s. Vì là tiểu thuyết nên cuốn sách thoát xác ra khỏi dạng hồi ký (mặc dù tự sự của nó bám sát sự thật và những điều có thể xem như sự thật) và nhất là nhờ được viết với bút pháp “dòng ý thức” nên nó đồng thời bật mở những suy nghiệm về lịch sử, chiến tranh, quê hương, tình yêu, sự sống, sự chết, sự tàn bạo, lòng nhân đạo, ký ức, lòng khao khát được sống, dòng chảy thời gian, cái nhẹ của nhân sinh, và nhiều thứ khác...
Tôi kinh ngạc khi thấy mình có thể sống trong rất nhiều thế giới trong một ngày. Bật máy vi tính lên, tìm các bản tin thế giới và quê nhà qua Google, chọn tin và dịch. Từ những xúc động có khi rơi nước mắt khi đọc tin về nỗi đau đớn của những người đang sống dưới mưa bom như Palestine, Ukraine, cho tới nỗi lo lắng khi thấy các bản tin về Biển Đông và đói kém ở quê nhà, cho tới những sân si trong thế giới quyền lực ở Hoa Kỳ... Thời gian nghỉ tay, đọc những dòng thơ nơi này hay nơi kia, từ khắp thế giới, là hạnh phúc đời thường của tôi. Trong đó, tôi thường theo dõi những dòng chữ của nhà thơ Thiện Trí, người cũng là một thiền sư đang dạy Thiền thực nghiệm ở Nam California. Có khi tôi mở bản sách giấy ra xem, và có khi vào Facebook tìm đọc "Monk Thiện Trí."
Cuốn tiểu thuyết “Đường về thủy phủ” của nhà văn Trịnh Y Thư là một tác phẩm ám ảnh và đầy trăn trở, khiến tôi phải đọc đi đọc lại và phải suy ngẫm nhiều lần. Vì sao? Vì mỗi khi khép sách lại, tôi luôn có cảm tưởng dường như mình đã bỏ sót một điều gì đó…
Tôi sẽ nói gì về Phiến Hạ khi mùa hè chưa tới? Khi biển đã rộn ràng khơi nồng trong gió? Tôi có thể gợi khêu gọi nắng lên nhân quần khi lạnh gây vẫn u ẩn không gian? Có lẽ tôi sẽ mơ một khắc giây hội tụ, khát vọng liền tâm. Những mối dây xoắn gút cột thắt linh hồn. Ôi tôi mong bức đứt, chặt phăng mắt xích trói ghì...
Viết cho thế hệ trẻ là quan tâm lớn của nhiều nhà văn gốc Việt. Và mới trong tháng qua, nhà văn Trần Ngọc Ánh vừa ấn hành 2 bản dịch tiếng Anh, tiếng Pháp của tập hồi ký “Ba, Con Không Muốn Là Người Cộng Sản.” Bản dịch sang tiếng Anh do dịch giả Kim Vũ từ California thực hiện, nhan đề “Daddy, I don't Want to be a Communist.” Bản dịch sang tiếng Pháp do dịch giả Bảo Hưng từ Paris thực hiện, nhan đề “Papa, Je ne voudrais pas être communiste.” Cả hai bản dịch này ấn hành chung trong cuốn sách dày 184 trang. Bìa sách thực hiện bởi hai họa sĩ: Trần Nho Bụi và Phan Trường Ân. Một số tranh trong sách là từ họa sĩ Nguyễn Tư.
Có những cách để tưởng niệm 50 năm ngày Miền Nam tự do sụp đổ. Trong khi những cuộc hội thảo, chiếu phim, nhạc hội... do cộng đồng tổ chức sôi nổi khắp những tuần lễ trong tháng 4/2025, nhà văn Phan Nhật Nam và dịch giả Kim Vu có một cách lặng lẽ hơn: Dịch giả Kim Vu trong tháng Tư 2025 đã ấn hành tác phẩm tiếng Anh “The Sound Of A Suffering Land” – tuyển tập bản dịch 8 truyện của nhà văn Phan Nhật Nam.
Thơ mộng, uyên bác, thấu suốt Phật lý... Những dòng thơ của Thầy Tuệ Sỹ hiện lên trang giấy như các dãy núi nơi những đỉnh cao ẩn hiện mơ hồ giữa các vầng mây. Do vậy, dịch thơ Thầy Tuệ Sỹ qua tiếng Anh cũng là một công trình lớn, khi phải cân nhắc từng chữ một để giữ được cái thơ mộng, cái uyên bác, và cái nhìn thấu suốt ba cõi sáu đường của một nhà sư thiên tài, độc đáo của dân tộc. Hai dịch giả Terry Lee và Phe X. Bạch đã làm được phần rất lớn trong việc giới thiệu thơ của Thầy Tuệ Sỹ cho các độc giả trong thế giới Anh ngữ.
Mặc dù chỉ mới ba năm trôi qua kể từ khi bà Merkel rời nhiệm sở, nhưng thế giới đã thay đổi quá nhiều đến mức mà chức thủ tướng của bà đã được cảm thấy như nó thuộc về một thời đại khác. Cuốn hồi ký mới của bà cho thấy bà bình tâm với những quyết định đã đưa ra, bao gồm cả những quyết định bị phê phán nghiêm khắc nhất.
Nhà thơ, nhà báo Phạm Chu Sa đã tổ chức một buổi ra mắt hai tác phẩm trong vòng thân hữu tại tư gia của họa sĩ Nguyễn Đình Thuần chiều Thứ Sáu 2/5/2025. Tập thơ nhan đề “Tình Không” -- ấn hành cuối đời, gom lại tất cả các bài thơ tình của nhà thơ trong đó có 36 bài thơ đã đăng trước 1975 trên các tuần báo Khởi Hành, Tuổi Ngọc và các tạp chí Văn, Vấn Đề... và nhiều bài thơ tình gần đây. Cuốn thứ nhì là hồi ức “Chuyện Làng Văn” về các mảng đời trước và sau 1975 của 50 văn nghệ sĩ mà tác giả có cơ duyên thân tình.
NHẬN TIN QUA EMAIL
Vui lòng nhập địa chỉ email muốn nhận.