Noland Arbaugh, người đầu tiên được cấy BCI của Neuralink, đang chơi game trên laptop chỉ bằng suy nghĩ. (Nguồn:YouTube)
Ngày 20/3/2024, Neuralink, công ty của Elon Musk, đã tiết lộ về danh tính của người đầu tiên được cấy chip não – và chàng trai trẻ này tỏ ra vô cùng biết ơn công nghệ “mang lại thay đổi lớn lao cho cuộc sống.”
Bối cảnh: Giao diện não-máy tính (Brain-computer interfaces, BCIs) dịch những tín hiệu trong não thành các lệnh mà máy tính, máy móc hoặc các thiết bị khác (như cánh tay robot) có thể hiểu được. Mặc dù một số tín hiệu não có thể được phát hiện từ xa thông qua các bộ đeo EEG, nhưng các cấy ghép được lắp đặt bên trong hộp sọ lại mạnh mẽ và chính xác hơn rất nhiều.
BCIs hiện nay thường được thiết kế để giúp những người có vấn đề về sức khỏe, chẳng hạn như bị liệt. Tuy nhiên, Neuralink đang hướng tới mục tiêu phát triển một loại BCI an toàn và hiệu quả đến mức, theo lý thuyết, bất kỳ ai cũng có thể sử dụng để điều khiển điện thoại, máy tính hoặc các thiết bị công nghệ khác bằng suy nghĩ của họ.
Trường hợp của Noland: Trong tháng 1, Musk thông báo rằng Neuralink đã cấy ghép công nghệ của mình cho một người đầu tiên, và bệnh nhân này “đang hồi phục tốt.” Ông cũng cho biết BCI đang có những dấu hiệu tích cực trong việc phát hiện những thay đổi đáng chú ý trong hoạt động của não.
Neuralink đã sử dụng tính năng phát sóng trực tiếp (livestream) trên trang mạng xã hội X để giới thiệu bệnh nhân đầu tiên được cấy ghép: Noland Arbaugh, chàng trai 29 tuổi bị liệt từ vai trở xuống sau một tai nạn nghiêm trọng 8 năm trước.
Trong buổi livestream kéo dài khoảng 9 phút, Arbaugh cho biết ca phẫu thuật cấy ghép chip não của Neuralink diễn ra “rất dễ dàng” và anh có thể rời bệnh viện về nhà một ngày sau khi cấy ghép.
Arbaugh cũng giải thích cách đội ngũ của Neuralink giúp anh huấn luyện BCI để có thể di chuyển con trỏ trên màn hình máy tính chỉ bằng suy nghĩ. Trước đó, anh phải dùng miệng ngậm một thiết bị để điều khiển, và phải ngồi dậy nếu muốn sử dụng iPad. Còn với hệ thống của Neuralink, Arbaugh có thể thoải mái sử dụng các thiết bị công nghệ từ trên giường mà không cần phải gọi ai giúp đỡ mình ngồi dậy.
Arbaugh nói: “Trước đây, tôi chẳng thể chơi một trò chơi hoặc làm bất kỳ việc gì một cách êm xuôi, trọn vẹn. Nhưng bây giờ tôi có thể chỉ cần nằm tại giường mà chơi game một cách thoải mái.”
Ưu điểm của Neuralink: Công nghệ BCI đã tồn tại từ lâu, và đã được sử dụng để điều khiển các con trỏ trên máy tính bằng suy nghĩ của người dùng. Trường hợp sử dụng BCI đầu tiên là vào năm 1998, một người đàn ông bị liệt đã có thể điều khiển con trỏ máy tính bằng suy nghĩ.
Tuy nhiên, bệnh nhân đó phải mất 9 tháng để học cách điều khiển con trỏ một cách gian nan, đòi hỏi rất nhiều nỗ lực. Trong khi đó, không tới 2 tháng sau khi phẫu thuật, Arbaugh đã có thể điều khiển con trỏ máy tính một cách thành thạo trong khi đang chat với một kỹ sư của Neuralink. Có thể thấy, chúng ta đã tiến bộ rất lớn với công nghệ BCI.
Theo John Donoghue, khoa học gia về thần kinh của Đại Học Brown và là người tiên phong trong lĩnh vực BCI, các nhóm khác cũng đã thể hiện được tiến bộ tương tự trong lĩnh vực giao diện não-máy tính (BCI), nhưng điều khiến cho BCI của Neuralink khác biệt, là cảm biến và thiết bị của Neuralink được cấy ghép vào bên trong hộp sọ, thay vì phải sử dụng các phụ kiện bên ngoài.
Hầu hết mọi giao diện BCI khác đều yêu cầu bệnh nhân phải có “cổng” trong hộp sọ để có thể kết nối với cáp hoặc với các thiết bị bên ngoài, rồi mới có thể truyền dữ liệu không dây đến máy, nhưng trường hợp của Neuralink thì không.
Donoghue giải thích: “Họ đã phát triển một hệ thống không dây. Họ ‘chuyển hướng’ vào bên trong. Điều này giúp tạo ra một sản phẩm thương mại tiện lợi hơn và khả thi hơn. Da không bị ‘đục’ lỗ, cũng không phải cắm cái gì lên đầu, mà cũng không có dây nhợ rườm rà. Đó là thành tựu chúng ta hằng ao ước.”
Tiềm năng: Giờ đây, Neuralink đã chứng minh rằng công nghệ của họ có thể hoạt động hiệu quả trên con người. Các bước tiếp theo sẽ là tiếp tục nghiên cứu và phát triển để cải thiện hệ thống, giải quyết những thách thức tương tự như của các BCI khác.
Donoghue cho hay: “Để mà ví von thì, công nghệ BCI bây giờ cũng giống như những chiếc máy bộ đàm từ hồi Thế Chiến II – có thể xài được đó, nhưng nếu đem so với những gì chúng ta đang có hiện nay thì không khác gì cục gạch. BCI cũng đang sơ khai như vậy, và chúng ta cần phải cải thiện rất nhiều – pin nhỏ hơn, liên lạc nhanh hơn, kết nối không dây hiệu quả hơn, băng thông lớn hơn…”
Dù Arbaugh có nói rằng BCI của anh vẫn còn cần phải cải thiện, nhưng anh cũng tỏ ra vô cùng vui mừng và biết ơn về những khả năng mà công nghệ mới đã mang lại cho mình, và rất lạc quan về tương lai của công nghệ.
Arbaugh chia sẻ: “Hệ thống này vẫn chưa hoàn hảo… Tôi không muốn mọi người nghĩ rằng mọi chuyện đến đây là kết thúc. Dù vẫn còn rất nhiều việc phải làm để cải thiện công nghệ, nhưng cuộc đời tôi đã có những thay đổi tích cực. Tôi muốn cảm ơn Neuralink vì đã tạo ra thứ này, vì đã làm việc chăm chỉ ngày qua ngày để biến điều này thành hiện thực. Tôi tin rằng Neuralink sẽ thay đổi thế giới.”
Nguồn: “First person with a Neuralink brain implant reveals how he uses it” được đăng trên trang Bigthink.com.
Gửi ý kiến của bạn
