Về Việc Truyền Hình SBTN Đi VN Làm Phóng Sự
Tin nhựt báo Việt báo: "[Bộ Ngoại Giao] Hà Nội [đã cấp visas] Cho Phóng Viên SBTN Vào Làm Phóng Sự Về WTỌ Theo bản tin của đài truyền hình SBTN vào hôm Thứ Ba, 30-1-2007 vừa qua cho hay, sau khi Việt Nam được gia nhập vào tổ chức Thương Mại thế giới WTO, và được Hoa Kỳ ban cho hiệp ước PNTR vào tháng 11 năm ngoái, đài truyền hình SBTN đã liên lạc với bộ Ngoại giao Hoa Kỳ để yêu cầu can thiệp cho 3 thông tín viên của đài về Việt Nam thực hiện một loạt phóng sự với chủ đề "Việt Nam Hậu WTO", đồng thời yêu cầu được phỏng vấn các Bộ trưởng của nhà cầm quyền Hà Nội về chủ đề nàỵ Sau một thời gian chờ đợi, Hà Nội đã trả lời chấp nhận, và yêu cầu các thông tín viên gởi những câu hỏi trước cũng như sắp xếp lịch trình cho các cuộc phỏng vấn. Vào chiều ngày 30/1/07, ba thông tín viên là Thanh Toàn, Đặng Minh và Thủy Phan đã sửa soạn lên đường rời khỏi California để về Việt Nam, với trọng trách thực hiện các cuộc phỏng vấn hoàn toàn dựa trên tinh thần chuyên nghiệp của một cơ quan truyền thông. Đây là lần đầu tiên Hà Nội chấp nhận để cho một đài truyền hình Việt ngữ từ hải ngoại về nước để thực hiện phóng sự theo tinh thần của hiệp ước PNTR và sau khi đã ký kết WTỌ"
Toán phóng sự đã đến làm việc ở Hà nội và phóng sự đầu tiên đã chiếu trên màn hình của SBTN. Mọi thủ tục quá cảnh và làm việc suông sẻ. Hành động thật chuyên nghiệp như phóng viên ngoại quốc, toán phóng sự SBTN xuống phi trường, ra đến xe là dán ngay phù hiệu SBTN lên xe để chứng tỏ thuộc Press Corps. Kế đó đi Bộ Ngoại Giao của Hà nội và Quản lý Báo Chí Nước Ngoàị Trước đó Phòng Tùy viên Báo Chí của Tòa Đại sứ Mỹ bên cạnh Hà nội cũng được chánh thức thông báọ
Truyền hình SBTN theo qui chế hiện hành của Mỹ là một cơ quan truyền thông của Mỹ. Nhân sự là người Mỹ gốc Việt, công dân Mỹ. Chương trình do công ty vệ tinh lớn nhứt của Mỹ là DirecTV phát sóng, 24 giờ một ngày, 7 ngày một tuần, khắp nước Mỹ, Canada, và Uc Châụ Đài làm việc theo luật lệ Mỹ và đóng thuế cho chánh quyền Mỹ như bất cứ công ty truyền thông nào của Mỹ. Nói khác khi ra ngoài nước Mỹ, ngoại quốc trong đó có VN sẽ thuộc nghĩa vụ bảo vệ của Tòa Đại sứ Mỹ, chiếu các hiệp ước Mỹ đã ký với nước sở quan.
Sau đó toán phóng sự đi lấy hình và chuyển về đài mẹ ở Little Saigon (Nam Calfornia) phát. Phóng sự đầu quay cảnh Hà nội sau WTO, thành phố kiến trúc có mới, có thay đổi, nhưng người Hà nội còn nghèo, rửa xe bằng tay với thùng nylon nước, chở rơm bằng xe cút kít do người kéọ Người xem không khỏi xúc động về cuộc sống của đồng bào mình những phó thường dân Hà Nộị Tin học đã giúp người Việt Hải ngoại mắt thấy tai nghe cảnh đời của đồng bào ở nước nhà cách nửa vòng Trái Đất.
Còn quá sớm để biết 5 vị Bộ Trưởng mà toán phóng sự xin phỏng vấn cho phóng sự truyền hình có đồng ý hay không vì sơ khởi phần đồng quí vị ấy nói phải chờ sắp xếp thời điểm thuận tiện. Cũng còn quá sớm để biết xem lộ trình từ Bắc chí Nam, phỏng vấn các thành phần xã hội xem đồng bào suy nghĩ và hành động thế nào sau khi VN được vào WTỌ Hướng dẫn là những người thuộc Phòng Quản lý Báo Chí Nước Ngoài thuộc Bộ ngoại Giao có để cho toán phóng sự tiếp xúc theo điệu nghệ chuyên môn hay không. Tức là để cho hỏi đủ thành phần tiêu biểu của xã hội VN, theo tiêu chuẩn lứa tuổi, nguồn gốc địa phương, ngành nghề sinh sống, nhứt là nông dân, và lơp trẻ là thành phần đa số của dân chúng VN hiện tại, như thăm dò xã hội học. Nhiều câu hỏi chưa trả lời được vì chuyến đi kéo dài 27 ngày, có thức khuya mới biết đêm dàị Nhưng có thể nghĩ SBTN gởi toán phóng sự là một thử nghiệm chẳng những đối với Hà nội mà đối với cả Washington nữạ Trắc nghiệm xem nhà cầm quyền Hà nội có "chuyển biến" gì sau khi được Mỹ cấp PNTR hay không. PNTR là một vé tàu để Hà nội vào WTO đối với quốc tế mà cũng là vé tàu để Hà nội tự do vào thị trường lớn nhứt thế giới là Mỹ. Mỹ vốn thực dụng, không có thù muôn thuở, không bạn muôn đời, chỉ có quyền lợi Mỹ là muôn năm. Mỹ cấp PNTR, Mỹ có điều kiện mật gì với Hà nội không và Hà nội có mật ước gì với Mỹ không. Chỉ sự kiện thật và con người thật mới giúp khán thính giả có cái nhìn chính xác.
Nói thị trường thì phải nói hàng hóạ Hàng hóa có sản phẩm vật chất và sản phẩm tinh thần. Nếu hàng hóa từ VN được tự do vào Mỹ thì hàng hóa Mỹ cũng phải được tự do vào VN. Sách báo, băng đĩa, phóng viên VN được vào Mỹ, thì sách báo, băng đĩa, phóng viên của người Mỹ, của công dân Mỹ cũng phải được vào VN. Do vậy khi làm thủ tục "đài truyền hình SBTN đã liên lạc với bộ Ngoại giao Hoa Kỳ để yêu cầu can thiệp cho 3 thông tín viên của đài về Việt Nam thực hiện một loạt phóng sự với chủ đề "Việt Nam Hậu WTO"
Có thể nghĩ khi SBTN chỉ xin "thực hiện một loạt phóng sự với chủ đề "Việt Nam Hậu WTO", là để tránh vấn đề chánh trị, là vấn đề nhà cầm quyền rất dễ dị ứng, hầu có thể vào được cái đã. Nhưng chánh trị và kinh tế là môi với răng, tuy hai mà là một vấn đề. Chỉ cần nghe lời nói, nhìn hình ảnh của những viên chức hữu quyền (xin phỏng vấn 5 bộ trưởng) và của bà con cô bác dân thường, là nhân chứng, vật chứng thực sự sống ở nước nhà là khán thính giả sẽ tự có nhận định về chánh trị.
Có thể nghĩ toán phóng sự gồm có một người từng có nhiều kinh nghiệm truyền thông tiếng Việt và hai cô gái được đào tạo ở đại học Mỹ về báo chí ắt hẳn biết rõ sự kiện, sự thật, tin thật có giá trị như thế nàọ Một sự kiện, một sự thật, một tin thật có thể tốt đối với người này, xấu với người kia nhưng nó vẫn là một sự kiện, một sự thật, một tin thật, Thượng Đế cũng không thay đổi được và chính Thượng Đế qua nhiều kinh kệ của nhiều tôn giáo cũng từng dạy sự thật sẽ giải thoát con người (The truth will get you free).
Do đó người làm truyền thông có đức nghiệp có nghĩa vụ phải cố gắng đạt đến mức tối đa có thể được về sự thật để trình bày cho công chúng. Theo tìm hiểu riêng nơi người có trách nhiệm của SBTN, nguyên tắc SBTN đề ra cho toán phóng sự là làm việc chuyên nghiệp, dẻo dai, không cảm tính, vô tư, nhưng kiên quyết đối với nguyên tắc- nếu cần thì ngưng việc trở về Mỹ, chớ không tương nhượng trong vấn đề nguyên tắc là tìm hiểu sự thật, sự kiện như bản chất của sự kiện, chớ không phải sự kiện dàn dựng phải thế này hay thế khác.
Sau cùng tìm hiểu sự kiện thật là nhiệm vụ của truyền thông. Quyền hiểu biết sự thật của công chúng là tối thượng. Nhận định sự kiện là của quyền của công chúng.
(Độc giả có thể xem một số trích đoạn phim tại http://sbtn.net/, mục Phóng Sự VN Hậu WTỌ)