-Ipress, cái gì vậy cà" Nhân vật thần thoại Hy Lạp hả" Xếp hỏi tôi.
-Thưa đó là một cái tên viết tắt. Nôm na, nó có nghĩa là Tẩy Não.
Tẩy Não mở ra bằng những câu thơ, lấy từ kịch Henry IV, của Shakespeare:
Tôi sẽ mở ra một cuốn sách bí mật
Và trong khi cái đầu của bạn như muốn nổ bung ra, vì giận dữ,
Tôi sẽ nói cho bạn biết nội dung sâu xa, và nguy hiểm của nó.
-Thưa đó là một cái tên viết tắt. Nôm na, nó có nghĩa là Tẩy Não.
Nhà phê bình văn học người Pháp, Marthe Robert cho rằng, có hai cách "làm thịt" người. Một cách, cứ tạm gọi bằng cái tên, làm thịt người theo kiểu Cam Bốt, giống như người ta thường nói, làm món vịt quay theo kiểu Bắc Kinh, thí dụ vậy - và một, theo kiểu... Việt Nam. Kiểu thứ nhất, theo bà, là kiểu của những tên đồ tể "hăm hở", kiểu thứ nhì, của những tay "nhẩn nha". Sau cùng, kiểu nhẩn nha thắng, nó làm thịt luôn cả những tên đồ tể "hăm hở".
[Nguyên văn: Nhận xét của tôi về tính "hăm hở" của những người Cam Bốt, và tính "nhẩn nha" của Việt Nam, đã được nghiệm chứng một cách thật là kinh khiếp. Chỉ là vấn đề thời gian: những kẻ "hăm hở" làm thịt thế giới của họ ngay lập tức, liền tù tì, trong khi những kẻ "nhẩn nha", nhẫn nại hơn, kiên trì hơn: từng tí, từng tí, họ làm thịt thế giới của họ, trong khi đợi làm sạch luôn cả những tên đồ tể "hăm hở"] (1)
Phải nhẩn nha lắm, mới có thể nhốt "thế giới của họ" hàng chục năm trời, trong những trại cải tạo, mà mục đích của nó, là tẩy não, phục hồi nhân phẩm cho những con người "không phải là con người": những tên ngụy.
Theo nhà văn người Anh chuyên viết chuyện điệp viên, Len Deighton, Tẩy Não, tên tiếng Anh của nó, và cũng là tên một cuốn tiểu thuyết điệp viên của ông, là : Ipcress.
Cho phép người viết giới thiệu sơ, về ông.
Sinh ngày 18 tháng Hai, 1929, tại London, Anh Quốc. Nhà văn, ký giả, nhà làm phim, và là người viết tiểu thuyết điệp viên hàng đầu. Cuốn tiểu thuyết đầu tiên đưa ông lên đài danh vọng, là Hồ Sơ Ipcress (1962), thuật câu chuyện phản bội, thanh toán lẫn nhau, tại một cơ quan tình báo. Cuốn thứ nhì Đám Tang tại Bá Linh (1964) cũng nổi tiếng chẳng kém cuốn đầu. Hầu hết những tác phẩm của ông đều được quay thành phim. Ngoài ra, ông còn viết một số sách sử học, và sách dậy nấu ăn.
Tẩy Não mở ra bằng những câu thơ, lấy từ kịch Henry IV, của Shakespeare:
Tôi sẽ mở ra một cuốn sách bí mật
Và trong khi cái đầu của bạn như muốn nổ bung ra, vì giận dữ,
Tôi sẽ nói cho bạn biết nội dung sâu xa, và nguy hiểm của nó.
Như trong kỳ trước Quách Tường tôi đã tường trình cùng các bạn, hai đứa chúng tôi, tức là Mai Thảo và tôi, đã coi phim, trước khi coi truyện. Và chẳng hề biết đến cái tên Ipcress, ngoại trừ cái tên Nguy Hiểm Tức Thời. Thật khó mà hiểu được con đường đi, từ Ipcress tới Nguy Hiểm Tức Thời.
Nghe nói ở trong nước mới dựng phim Mê Thảo - Thời Vang Bóng, phỏng theo truyện Chùa Đàn của Nguyễn Tuân. Và đang có dư luận, khen cũng dữ mà chê cũng chẳng kém, về cuốn phim này. Trong một kỳ tới, người viết sẽ tản mạn về vấn đề chuyển thể, từ truyện qua phim, và ngược lại. Ở đây, chỉ xin lạm bàn về "cái đuôi" "Thời Vang Bóng" của phim. Chữ này cũng của Nguyễn Tuân, nhưng không phải nói về Mê Thảo, về Chùa Đàn, về Thị Trấn Ngày Mai, về Ngày Mai Ca Hát... mà về một cõi đã trở thành dĩ vãng, với những thú ăn chơi như Thả Thơ, Đánh Chữ, Uống Trà Tầu... Tôi không hiểu, đạo diễn Việt Linh của phim Mê Thảo, khi cho thêm cái đuôi, Thời Vang Bóng, vào trong tên phim, liệu ông muốn sử dụng "ẩn dụ", theo nghĩa, cái thế giới Cách Mạng, mà anh chàng Lãnh Út, chủ dất Mê Thảo, đã lao vào, rút cục cũng chỉ là "Thời Vang Bóng""
Bởi vì, một cách nào đó, Tẩy Não cũng là nói về Ngày Mai Ca Hát không phải ở trong thế giới Mê Thảo, mà là thế giới những người gián điệp. Nên nhớ, Lãnh Út, có bí số là..., có thành tích là một tên khủng bố, như trong Chùa Đàn cho thấy...
(Còn Tiếp)
Quách Tường
Send comment
