Quốc ngữ Việt Nam hiện tại so với trước ngày 30 tháng 4 năm 1975 có rất nhiều thay đổi. Khi những thay đổi này, dù đúng hay sai, xâm nhập vào văn tự, theo thời gian thành thói quen khi nói cũng như viết. Tuy nhiên, khi cuốn “Từ điển tiếng Việt” của Viện ngôn ngữ học việt Nam xuất bản tại Hà Nội từ năm 1988 đã thu thập thêm vào chữ viết bốn phụ âm FJWZ để viết các từ mượn của tiếng nước ngoài bằng phiên âm và đặc biệt là các thuật ngữ khoa học kĩ thuật. Việc đổi mới mày chẳng được giới trí thức trong nước hưởng ứng. Ngoài Việt Nam, những văn thi sĩ cũng tránh những phụ âm này trong bài viết.
Từ năm 1945 tới năm 1975, tiếng Việt phát triển mạnh mẽ nhất. Tuy nhiên, nhiều từ ngữ ở miền Nam không có miền Bắc hoặc ngược lại. Thí dụ trong quân đội CSVN có Thượng Úy, Thượng Tướng, quân hàm... Trong quân lực VNCH có Chuẩn Úy, chuẩn Tướng, thống Tướng, cấp bậc...
Tiếng lóng và tiếng lái của chúng ta rất phong phú. Thí dụ nói về người vợ: nhà tôi, bà xã tôi, má bầy trẻ, hiền thê tôi, ái khanh tôi... hoặc diễn tả về ăn: ùm, xơi, dùng, đớp, chạp, xực, dằn bụng, bỏ bụng... Ngoài ra, nhiều tiếng lóng bay bướm như: giũa (rầy rà, khiển trách), chị em ta (gái mãi dâm), gõ đầu trẻ, bán cháo phổi, kỹ sư tâm hồn (làm nghề dạy học), Bùi Lan (bàn lui, nói ra, không hưởng ứng)...
Một số tiếng nói trại ra: Nguyễn Y Vân (vẫn y nguyên), bảng đỏ sao vàng (bỏ đảng sang giàu), hoảng chưa (chửa hoang)...
Về vấn đề thay Y bằng I, theo quyết định số 240/QD ngày 5 tháng 3 năm 1984 của Bộ Giáo Dục Hà nội:
“nguyên âm i cuối âm tiết được viết thống nhất bằng I (viết HI, KI, LI, MI, TI thay cho HY, KY, LY, MY, TY), trừ uy (/-wi/) vẫn viết UY (LUY, TUY...) để giữ sự thống nhất với với UYEN, UYET, UYT.”
Nhiều chữ Y tôi thấy giữ nguyên trông đẹp hơn là thay bằng I. Quí vị nghĩ thế nào về chữ viết: Nước Mĩ, Hoa Kì, lí do, hợp lí, Lí Sĩ Di... thay vì Nước Mỹ, Hoa Kỳ, lý do, hợp lý, Lý Sỹ Dy...
Là thông dịch viên, người làm thuế, phóng viên tuần cảnh xa lộ, và cũng là người viết một số tài liệu về Anh cũng như Việt ngữ, tôi thấy ngôn ngữ chúng ta về chữ viết lẫn lời nói tuy bị “chuyển hóa” nhiều từ sau ngày 30 tháng 4 năm 1975 tới nay nhưng chúng ta vẫn có thể đàm thoại và liên lạc thơ từ với nhau để trao đổi tư tưởng một cách dễ dàng.
Tuy nhiên, một số từ ngữ hiện dùng trong nước, nhiều người Việt ở hải ngoại vẫn không hiểu nổi như: quí (tam cá nguyệt), sự cố (trục trặc), kiều hối (ngoại tệ kiều bào gửi về), hộ chiếu (thông hành), phục viên (giải ngũ), tên lửa (hỏa tiễn), nhất trí (đồng ý), tổng biên tập (chủ bút), máy bay lên thẳng (trực thăng)...
Viết đến đây, tôi buồn cười khi nhớ lại một người khách của tôi, sau hơn một tiếng chăm chú xem tôi làm thuế và cắt nghĩa về các qui luật thuế nói: “You have a high sense of mentality!” Tôi hỏi tại sao anh không vắn tắt thay a high sense of mentality bằng intelligent. Anh ta khôi hài “Anh có nghe câu nói: học dốt thì thích nói chữ, thùng rỗng hay kêu to chưa"” Tôi đưa ra ý kiến: Kiss: Keep it simple and safe.
Xin quí vị đọc thử một đoạn văn: “Nhớ lại những kỉ niệm ngày mới tới Hoa Kì, mình tìm mãi chẳng kiếm được Đại nam Quốc Âm Tư Vị của Huinh Tịnh Của. Có người chỉ mình đi xuyên bang tới cảng San Pedro, cửa hàng... Mình phải xử lí làm sao vì chẳng biết nút giao thông nào tới đó. Tổng biên tập báo Z hứa sẽ đăng cai cho mình đi. Nhất trí!... Mĩ thật khác với fường 9 của mình... Nghe nói nhiều vận động viên nổi tiếng có hộ khẩu ở California. Mình ước có một li bia cao cấp...”
Nếu viết theo văn chương VNCH thì: “Nhớ lại những kỷ niệm ngày mới tới Hoa Kỳ, mình tìm mãi chẳng kiếm được Đại nam Quốc Âm Tự Vị của Huỳnh Tịnh Của. Có người chỉ mình đi tới tiểu bang khác tới hải cảng San Pedro, tiệm... Mình phải giải quyết làm sao vì chẳng biết giao lộ lớn nào tới đó. Chủ bút báo Z hứa sẽ tổ chức cho mình đi. Đồng ý! Mỹ thật khác với phường 9 của mình... Nghe nói nhiều lực sĩ nổi tiếng cư ngụ ở tiểu bang California. Mình ước có một ly bia thượng hạng...”
Để có thể ”cập nhật hóa” kiến thức về nói và viết Việt ngữ trong nước cũng như ở hải ngoại hiện tại, quí độc giả nên tìm đọc 100 năm phát triển tiếng Việt của Phụng Nghi. Quyển sách này nói về sự hình thành của chữ quốc ngữ, những chặng đường phát triển đặc điểm của tiếng Việt, chữ viết hoa, câu đối, sự khác biệt của chữ quốc ngữ giữa quốc nội và quốc ngoại…
Từ năm 1945 tới năm 1975, tiếng Việt phát triển mạnh mẽ nhất. Tuy nhiên, nhiều từ ngữ ở miền Nam không có miền Bắc hoặc ngược lại. Thí dụ trong quân đội CSVN có Thượng Úy, Thượng Tướng, quân hàm... Trong quân lực VNCH có Chuẩn Úy, chuẩn Tướng, thống Tướng, cấp bậc...
Tiếng lóng và tiếng lái của chúng ta rất phong phú. Thí dụ nói về người vợ: nhà tôi, bà xã tôi, má bầy trẻ, hiền thê tôi, ái khanh tôi... hoặc diễn tả về ăn: ùm, xơi, dùng, đớp, chạp, xực, dằn bụng, bỏ bụng... Ngoài ra, nhiều tiếng lóng bay bướm như: giũa (rầy rà, khiển trách), chị em ta (gái mãi dâm), gõ đầu trẻ, bán cháo phổi, kỹ sư tâm hồn (làm nghề dạy học), Bùi Lan (bàn lui, nói ra, không hưởng ứng)...
Một số tiếng nói trại ra: Nguyễn Y Vân (vẫn y nguyên), bảng đỏ sao vàng (bỏ đảng sang giàu), hoảng chưa (chửa hoang)...
Về vấn đề thay Y bằng I, theo quyết định số 240/QD ngày 5 tháng 3 năm 1984 của Bộ Giáo Dục Hà nội:
“nguyên âm i cuối âm tiết được viết thống nhất bằng I (viết HI, KI, LI, MI, TI thay cho HY, KY, LY, MY, TY), trừ uy (/-wi/) vẫn viết UY (LUY, TUY...) để giữ sự thống nhất với với UYEN, UYET, UYT.”
Nhiều chữ Y tôi thấy giữ nguyên trông đẹp hơn là thay bằng I. Quí vị nghĩ thế nào về chữ viết: Nước Mĩ, Hoa Kì, lí do, hợp lí, Lí Sĩ Di... thay vì Nước Mỹ, Hoa Kỳ, lý do, hợp lý, Lý Sỹ Dy...
Là thông dịch viên, người làm thuế, phóng viên tuần cảnh xa lộ, và cũng là người viết một số tài liệu về Anh cũng như Việt ngữ, tôi thấy ngôn ngữ chúng ta về chữ viết lẫn lời nói tuy bị “chuyển hóa” nhiều từ sau ngày 30 tháng 4 năm 1975 tới nay nhưng chúng ta vẫn có thể đàm thoại và liên lạc thơ từ với nhau để trao đổi tư tưởng một cách dễ dàng.
Tuy nhiên, một số từ ngữ hiện dùng trong nước, nhiều người Việt ở hải ngoại vẫn không hiểu nổi như: quí (tam cá nguyệt), sự cố (trục trặc), kiều hối (ngoại tệ kiều bào gửi về), hộ chiếu (thông hành), phục viên (giải ngũ), tên lửa (hỏa tiễn), nhất trí (đồng ý), tổng biên tập (chủ bút), máy bay lên thẳng (trực thăng)...
Viết đến đây, tôi buồn cười khi nhớ lại một người khách của tôi, sau hơn một tiếng chăm chú xem tôi làm thuế và cắt nghĩa về các qui luật thuế nói: “You have a high sense of mentality!” Tôi hỏi tại sao anh không vắn tắt thay a high sense of mentality bằng intelligent. Anh ta khôi hài “Anh có nghe câu nói: học dốt thì thích nói chữ, thùng rỗng hay kêu to chưa"” Tôi đưa ra ý kiến: Kiss: Keep it simple and safe.
Xin quí vị đọc thử một đoạn văn: “Nhớ lại những kỉ niệm ngày mới tới Hoa Kì, mình tìm mãi chẳng kiếm được Đại nam Quốc Âm Tư Vị của Huinh Tịnh Của. Có người chỉ mình đi xuyên bang tới cảng San Pedro, cửa hàng... Mình phải xử lí làm sao vì chẳng biết nút giao thông nào tới đó. Tổng biên tập báo Z hứa sẽ đăng cai cho mình đi. Nhất trí!... Mĩ thật khác với fường 9 của mình... Nghe nói nhiều vận động viên nổi tiếng có hộ khẩu ở California. Mình ước có một li bia cao cấp...”
Nếu viết theo văn chương VNCH thì: “Nhớ lại những kỷ niệm ngày mới tới Hoa Kỳ, mình tìm mãi chẳng kiếm được Đại nam Quốc Âm Tự Vị của Huỳnh Tịnh Của. Có người chỉ mình đi tới tiểu bang khác tới hải cảng San Pedro, tiệm... Mình phải giải quyết làm sao vì chẳng biết giao lộ lớn nào tới đó. Chủ bút báo Z hứa sẽ tổ chức cho mình đi. Đồng ý! Mỹ thật khác với phường 9 của mình... Nghe nói nhiều lực sĩ nổi tiếng cư ngụ ở tiểu bang California. Mình ước có một ly bia thượng hạng...”
Để có thể ”cập nhật hóa” kiến thức về nói và viết Việt ngữ trong nước cũng như ở hải ngoại hiện tại, quí độc giả nên tìm đọc 100 năm phát triển tiếng Việt của Phụng Nghi. Quyển sách này nói về sự hình thành của chữ quốc ngữ, những chặng đường phát triển đặc điểm của tiếng Việt, chữ viết hoa, câu đối, sự khác biệt của chữ quốc ngữ giữa quốc nội và quốc ngoại…
Nguyễn Kinh Doanh
Gửi ý kiến của bạn
