Hôm nọ, đọc báo Mỹ thấy một em gái gửi thư hỏi ý kiến các bậc trưởng thượng xem có nên đánh con cái không" Em thấy hai bạn của em cũng trong lớp tuổi "Teen", đi chơi về khuya bị bố đánh sưng mông, nên xót ruột. Tuy em không nói ra, nhưng đọc thư em, người đọc cũng biết là em cũng trong nhóm người rủ bạn đi "pạcti" ở lại trễ, để khi bạn bị đòn thì muốn giúp bạn bớt đau bằng cách đăng báo. Và cũng từ lá thư này mà người đọc biết rằng hai em gái kia là những thiếu nữ rất ngoan, vẫn còn ngoan nên chịu đòn mà không kêu 911. Những em gái này đã "chấp nhận thương đau" khi biết mình làm lỗi, không như nhiều em gái khác, đã làm bậy, gây khổ cho bố mẹ, lại nhanh chóng kêu cảnh sát tới nhà nhốt hai đấng sinh thành lại, chỉ vì một cái tát tai của bậc thân sinh.
Trong các chương trình hội thoại trên đài phát thanh, không thiếu các đấng cha mẹ kêu khổ khi không còn quyền kiểm soát con cái. Một bà mẹ nghẹn ngào: "Tôi chỉ dùng tay cản nó, không cho nó xách va li ra khỏi nhà đi theo người yêu, mà nó kêu 911 tới ngay. Oâng cảnh sát tới, nó xác nhận là tôi chưa đánh nó, nhưng yêu cầu ông ta giữ tôi lại để cho nó ra đi." Bà mẹ tội nghiệp kể tiếp: "Từ ngày vượt biên đến nay, tôi chỉ cắm đầu cắm cổ đi làm để nuôi nó, không hề nghĩ đến bản thân mình, dù lúc ấy tôi vẫn còn trẻ. Nó là đứa con duy nhất của tôi, nay nó đùng đùng bỏ đi, tôi còn sống với ai"" Nước mắt bà rơi xuống lẫn trong lời nói làm người nghe cảm thấy như trái tim mình thắt lại. Điều đau đớùn cho bà mẹ không phải chỉ là sự mất mát, cô đơn đăèng đẳng kéo dài suốt đời bà cho tới lúc yên nghỉ, sự phẫn hận của người bị phụ bạc, mà còn là sự âu lo cho tương lai của đứa con không biết sau này đi về đâu" Chắc chắn khi nửa trái tim kia dứt áo ra đi, thì nửa trái còn lại chỉ sống thoi thóp.. Ngày chờ đêm, đêm mong sáng...
Biết bao ông bố chới với, kinh hoàng khi chiếc còng sáng loáng tới bập vào cổ tay mình. Biết bao bà mẹ vò xé những chiếc khăn giấy đẫm lệ khi đứa con hoang đàng bỏ đi. Những thiếu nữ mười lăm mười sáu sinh con ra rồi vứt lại cho bố mẹ nuôi hoặc quẳng hài nhi mới sinh vào thùng rác. Nhẹ nhàng hơn thì bố mẹ ngồi thở dài nhìn con trong chiếc áo cưới hở hang, gần như khoe hết thân thể cho họ hàng, bạn bè xem, hoặc nhẩy nhót điên loạn với chồng và với bạn. Nhiều bậc thân sinh khác không nói một lời trong đám cưới con trai, chỉ cúi đầu im lặng buồn bã vì cậu quý tử chỉ thông báo cưới vợ mà không hỏi ý kiến! Vậy, có nên "dợt" con cái không" Có nên áp dụng mãi câu châm ngôn: "Yêu cho con cho vọt, ghét cho ngọt cho bùi" không"
Câu trả lời dĩ nhiên là "không" rồi, vì "nhập gia tùy tục, nhập giang tùy khúc", ở nước Mỹ này mà khơi khơi "dợt" con thì bố mẹ gặp Cảnh sát đến 90%! Nhưng ngược lại, cũng có khoảng 10% thì lại đánh con điên luôn, mà con cái lại chịu nín câm, không dám tố khổ bố mẹ, đến trường chỉ dám nói những lằn ngang nét dọc là do tự ý té ngã! Người viết đã có lần được nghe một em gái Mỹ đã 19 tuổi gọi lên đài hỏi tại sao mỗi lần đi chơi về trễ là bố lấy dây thắt lưng quất cho một trận tơi bời" Người hội thoại đã trả lời một câu mà ai cũng biết trước: "gọi 911 đi!"
Tuy nhiên, không phải vì thế mà "chào thua" con cái, cũng có rất nhiều phương cách để giáo dục con mà không cần đến roi vọt.
1-Trước hết, là tìm hiểu con cái. Tuổi trẻ ở Mỹ không như ở Việt Nam. Chúng có sách dậy không thiếu thứ gì, kể cả tình dục cho con nít, có In-tơ-nét, có "ghêm" biến hóa hơn phép lạ. Cho nên tư tưởng của chúng tiến bộ nhiều hơn bố mẹ, nhưng chúng có chung một số đặc tính như thích ở một mình nhiều hơn là chia xẻ thời giờ với bố mẹ. Có nhiều đứa trẻ, khi vừa dậy thì và biết mình dậy thì, liền tìm bạn bè để suy nghiệm về những chuyện người lớn. Gọi ít thưa, ít đến, có đến cũng chầm chậm mà tới. Thích gọi "phôn", vừa buông cặp sách ra là chụp lấy cái điện thoại ngay lập tức, nói mỏi miệng mới bỏ xuống. Kế tiếp là thích in-tờ-nét. Thời nay là thời "hiện đại" tức là "hại điện!" In-tờ-nét là một con dao hai lưõi. Vừa giúp mở mang trí tuệ, vừa giúp học trò làm bài, nhưng lại rất tốn điện và hại thần kinh. Sau nữa là chúng thích mời bạn tới nhà và thích tới nhà bạn để học bài. Điều này quan trọng lắm lắm. Bạn xấu tới nhà là sẽ có ... cướp đi theo! Bạn của con không xấu lắm, nhưng bạn-của- bạn con lại rất xấu. Chúng sẽ lên kế hoạch và làm thịt mình bữa nào đó. Còn đến nhà bạn, nào ai biết ai hay nhà của đứa bạn kia thế nào. Bố mẹ chúng có thuơng yêu chúng không" Chúng sẽ làm gì khi đến nhà bạn chúng" Bao nhiêu câu hỏi cần đặt ra khi con trẻ muốn có bạn lại nhà và muốn lại nhà bạn. Sau nữa, là việc chúng ít chịu đi ra ngoài đường (đi chợ, đi thăm bà con, đi lễ nhà thờ, nhà chùa...với bố mẹ. Mấy em gái còn có thể hay đi "shopping" với mẹ, còn con trai, thì rất khó mà bảo chúng đi chơi, nhất là đi "shopping".
2-Để giải quyết những vấn đề trên, bố mẹ phải ứng phó như thế nào" Câu trả lời rất đơn giản: gần gũi, chia sẻ và giải thích. Muốn con làm theo một điều gì, cần phải giải thích lý do, không nên ra lệnh gắt gao. Với những đòi hỏi của con cái, không thể cấm tuyệt đối, nhưng lại càng không thả lỏng. Nên kiểm soát thời gian con cái khi chúng điện thoại hay mở "computer", cách tốt nhất là giải thích các điểm lợi và hại cho chúng tự tin, tự tìm tòi, nhưng không tìm hiểu cái xấu. Khi chúng hiểu rõ rồi, không cần kiểm soát nữa làm chúng mất tự do, chỉ thỉnh thoảng nhắc nhỡ, nhưng không nên... lải nhải. Muốn con bớt xài "computer", nên gọi con lại, nói cho con nghe những điều lợi và hại: "Lợi" khi con tìm tài liệu, nghiên cứu, học bài, đánh máy bài làm, nộp bài qua "e-mail". "Hại" nếu đánh máy nhiều quá, thường hay phải mổ cổ tay (đa số thư ký văn phòng phải mổ cổ tay); mắt sẽ bị tia phóng xạ trong máy làm yếu đi, sự nhìn lâu quá vào những hình ảnh thay đổi quá nhanh làm giảm thị lực; óc bị tập trung quá sức sẽ giảm trí nhớ, giảm sự tiếp nhận những thông tin ngoài xã hội khác; cổ sẽ bị mỏi, ngoài ra còn tiền điện cũng là một phí khoản đáng kể, nhất là các cô cậu dùng máy để in hình ảnh.. Rất nhiều cô cậu thích "chít chát" trên máy, có thể nói con nên dùng thời giờ đó để học hoặc phụ giúp bố mẹ làm chút việc nhà, mai mốt lập gia đình sẽ bớt khổ...
Nói chung, có gần gũi, có thông cảm, có nghe lời. Nhiều bố mẹ rất thương con mà lo "cầy" quá nên con hư hồi nào không hay. Còn nói chuyện thế nào mới đạt hiệu quả thì.. . kỳ sau xin tiếp. "Nói dai, nói dài,nói dở, nói.. dô diên" thì chỉ làm con trẻ xa lánh mình. Chúng sợ bị lên lớp hoài, và với trí thông minh của chúng, sẽ không thiếu cách qua mặt người lớn gấp ba tuổi chúng! Nói chuyện với con cái là một nghệ thuật cao, cần kiến thức nhiều, chứ không đơn giản. Thiếu chi bố mẹ là nhà giáo mà con mất dậy! Thiếu chi nhà văn chuyên viết chuyện nhi đồng mà con trộm cướp! Nên hay Hư phần lớn là ở sự kiên nhẫn và khéo léo của cha mẹ.
Chu Tất Tiến.
Trong các chương trình hội thoại trên đài phát thanh, không thiếu các đấng cha mẹ kêu khổ khi không còn quyền kiểm soát con cái. Một bà mẹ nghẹn ngào: "Tôi chỉ dùng tay cản nó, không cho nó xách va li ra khỏi nhà đi theo người yêu, mà nó kêu 911 tới ngay. Oâng cảnh sát tới, nó xác nhận là tôi chưa đánh nó, nhưng yêu cầu ông ta giữ tôi lại để cho nó ra đi." Bà mẹ tội nghiệp kể tiếp: "Từ ngày vượt biên đến nay, tôi chỉ cắm đầu cắm cổ đi làm để nuôi nó, không hề nghĩ đến bản thân mình, dù lúc ấy tôi vẫn còn trẻ. Nó là đứa con duy nhất của tôi, nay nó đùng đùng bỏ đi, tôi còn sống với ai"" Nước mắt bà rơi xuống lẫn trong lời nói làm người nghe cảm thấy như trái tim mình thắt lại. Điều đau đớùn cho bà mẹ không phải chỉ là sự mất mát, cô đơn đăèng đẳng kéo dài suốt đời bà cho tới lúc yên nghỉ, sự phẫn hận của người bị phụ bạc, mà còn là sự âu lo cho tương lai của đứa con không biết sau này đi về đâu" Chắc chắn khi nửa trái tim kia dứt áo ra đi, thì nửa trái còn lại chỉ sống thoi thóp.. Ngày chờ đêm, đêm mong sáng...
Biết bao ông bố chới với, kinh hoàng khi chiếc còng sáng loáng tới bập vào cổ tay mình. Biết bao bà mẹ vò xé những chiếc khăn giấy đẫm lệ khi đứa con hoang đàng bỏ đi. Những thiếu nữ mười lăm mười sáu sinh con ra rồi vứt lại cho bố mẹ nuôi hoặc quẳng hài nhi mới sinh vào thùng rác. Nhẹ nhàng hơn thì bố mẹ ngồi thở dài nhìn con trong chiếc áo cưới hở hang, gần như khoe hết thân thể cho họ hàng, bạn bè xem, hoặc nhẩy nhót điên loạn với chồng và với bạn. Nhiều bậc thân sinh khác không nói một lời trong đám cưới con trai, chỉ cúi đầu im lặng buồn bã vì cậu quý tử chỉ thông báo cưới vợ mà không hỏi ý kiến! Vậy, có nên "dợt" con cái không" Có nên áp dụng mãi câu châm ngôn: "Yêu cho con cho vọt, ghét cho ngọt cho bùi" không"
Câu trả lời dĩ nhiên là "không" rồi, vì "nhập gia tùy tục, nhập giang tùy khúc", ở nước Mỹ này mà khơi khơi "dợt" con thì bố mẹ gặp Cảnh sát đến 90%! Nhưng ngược lại, cũng có khoảng 10% thì lại đánh con điên luôn, mà con cái lại chịu nín câm, không dám tố khổ bố mẹ, đến trường chỉ dám nói những lằn ngang nét dọc là do tự ý té ngã! Người viết đã có lần được nghe một em gái Mỹ đã 19 tuổi gọi lên đài hỏi tại sao mỗi lần đi chơi về trễ là bố lấy dây thắt lưng quất cho một trận tơi bời" Người hội thoại đã trả lời một câu mà ai cũng biết trước: "gọi 911 đi!"
Tuy nhiên, không phải vì thế mà "chào thua" con cái, cũng có rất nhiều phương cách để giáo dục con mà không cần đến roi vọt.
1-Trước hết, là tìm hiểu con cái. Tuổi trẻ ở Mỹ không như ở Việt Nam. Chúng có sách dậy không thiếu thứ gì, kể cả tình dục cho con nít, có In-tơ-nét, có "ghêm" biến hóa hơn phép lạ. Cho nên tư tưởng của chúng tiến bộ nhiều hơn bố mẹ, nhưng chúng có chung một số đặc tính như thích ở một mình nhiều hơn là chia xẻ thời giờ với bố mẹ. Có nhiều đứa trẻ, khi vừa dậy thì và biết mình dậy thì, liền tìm bạn bè để suy nghiệm về những chuyện người lớn. Gọi ít thưa, ít đến, có đến cũng chầm chậm mà tới. Thích gọi "phôn", vừa buông cặp sách ra là chụp lấy cái điện thoại ngay lập tức, nói mỏi miệng mới bỏ xuống. Kế tiếp là thích in-tờ-nét. Thời nay là thời "hiện đại" tức là "hại điện!" In-tờ-nét là một con dao hai lưõi. Vừa giúp mở mang trí tuệ, vừa giúp học trò làm bài, nhưng lại rất tốn điện và hại thần kinh. Sau nữa là chúng thích mời bạn tới nhà và thích tới nhà bạn để học bài. Điều này quan trọng lắm lắm. Bạn xấu tới nhà là sẽ có ... cướp đi theo! Bạn của con không xấu lắm, nhưng bạn-của- bạn con lại rất xấu. Chúng sẽ lên kế hoạch và làm thịt mình bữa nào đó. Còn đến nhà bạn, nào ai biết ai hay nhà của đứa bạn kia thế nào. Bố mẹ chúng có thuơng yêu chúng không" Chúng sẽ làm gì khi đến nhà bạn chúng" Bao nhiêu câu hỏi cần đặt ra khi con trẻ muốn có bạn lại nhà và muốn lại nhà bạn. Sau nữa, là việc chúng ít chịu đi ra ngoài đường (đi chợ, đi thăm bà con, đi lễ nhà thờ, nhà chùa...với bố mẹ. Mấy em gái còn có thể hay đi "shopping" với mẹ, còn con trai, thì rất khó mà bảo chúng đi chơi, nhất là đi "shopping".
2-Để giải quyết những vấn đề trên, bố mẹ phải ứng phó như thế nào" Câu trả lời rất đơn giản: gần gũi, chia sẻ và giải thích. Muốn con làm theo một điều gì, cần phải giải thích lý do, không nên ra lệnh gắt gao. Với những đòi hỏi của con cái, không thể cấm tuyệt đối, nhưng lại càng không thả lỏng. Nên kiểm soát thời gian con cái khi chúng điện thoại hay mở "computer", cách tốt nhất là giải thích các điểm lợi và hại cho chúng tự tin, tự tìm tòi, nhưng không tìm hiểu cái xấu. Khi chúng hiểu rõ rồi, không cần kiểm soát nữa làm chúng mất tự do, chỉ thỉnh thoảng nhắc nhỡ, nhưng không nên... lải nhải. Muốn con bớt xài "computer", nên gọi con lại, nói cho con nghe những điều lợi và hại: "Lợi" khi con tìm tài liệu, nghiên cứu, học bài, đánh máy bài làm, nộp bài qua "e-mail". "Hại" nếu đánh máy nhiều quá, thường hay phải mổ cổ tay (đa số thư ký văn phòng phải mổ cổ tay); mắt sẽ bị tia phóng xạ trong máy làm yếu đi, sự nhìn lâu quá vào những hình ảnh thay đổi quá nhanh làm giảm thị lực; óc bị tập trung quá sức sẽ giảm trí nhớ, giảm sự tiếp nhận những thông tin ngoài xã hội khác; cổ sẽ bị mỏi, ngoài ra còn tiền điện cũng là một phí khoản đáng kể, nhất là các cô cậu dùng máy để in hình ảnh.. Rất nhiều cô cậu thích "chít chát" trên máy, có thể nói con nên dùng thời giờ đó để học hoặc phụ giúp bố mẹ làm chút việc nhà, mai mốt lập gia đình sẽ bớt khổ...
Nói chung, có gần gũi, có thông cảm, có nghe lời. Nhiều bố mẹ rất thương con mà lo "cầy" quá nên con hư hồi nào không hay. Còn nói chuyện thế nào mới đạt hiệu quả thì.. . kỳ sau xin tiếp. "Nói dai, nói dài,nói dở, nói.. dô diên" thì chỉ làm con trẻ xa lánh mình. Chúng sợ bị lên lớp hoài, và với trí thông minh của chúng, sẽ không thiếu cách qua mặt người lớn gấp ba tuổi chúng! Nói chuyện với con cái là một nghệ thuật cao, cần kiến thức nhiều, chứ không đơn giản. Thiếu chi bố mẹ là nhà giáo mà con mất dậy! Thiếu chi nhà văn chuyên viết chuyện nhi đồng mà con trộm cướp! Nên hay Hư phần lớn là ở sự kiên nhẫn và khéo léo của cha mẹ.
Chu Tất Tiến.
Gửi ý kiến của bạn
