Lúc 2 giờ chiều ngày Chúa Nhật 13.5.2001, tại trung tâm sinh hoạt cộng đồng người Việt tự do ở Bonnyrigg, Sydney, hội ái hữu không quân quân lực VNCH tiểu bang NSW, đã tổ chức buổi tường trình chuyến đi thăm và dự phiên tòa xử anh hùng Lý Tống ở Bangkok, Thái Lan. Đến tham dự buổi tường trình đa số là các cựu chiến binh thuộc liên hội ái hữu không quân quân lực VNCH và một số đồng hương quan tâm đến số phận của cựu phi công Lý Tống.
Mở đầu buổi tường trình là nghi thức chào quốc kỳ VNCH, mặc niệm các anh hùng tử sĩ đã hy sinh vì tổ quốc, cũng như một phút cầu an dành cho chiến sĩ Lý Tống hiện đang bị giam giữ tại Thái Lan.
Hai diễn giả chính của buổi tường trình là hai ông Nguyễn Hưng Chữ và Võ Minh Cương. Ông Nguyễn Hưng Chữ là đại diện chính thức của hội ái hữu không quân NSW cử đi thăm và dự phiên tòa xử Lý Tống ở Thái Lan. Trong khi đó ông Võ Minh Cương đã đến Thái Lan theo tư cách cá nhân với sự tài trợ của một số thân hữu. Tuy nhiên ông Cương là diễn giả chính đã báo cáo chi tiết về chuyến đi thăm và phiên tòa xử Lý Tống diễn ra vào ngày 24.4.2001.
Mở đầu phần tường trình ban tổ chức đã có nhã ý chiếu lại cuốn băng video ghi lại nhiều hình ảnh về chuyến đi thăm và phiên tòa. Do luật pháp của Thái Lan nghiêm cấm việc quay phim và chụp hình các nhà tù và các phiên tòa, cho nên ông Nguyễn Hưng Chữ đã mạo hiểm bí mật quay cuốn băng video nói trên. Do phải quay lén và quay qua cửa kính của một chiếc xe cho nên nhiều đoạn hình ảnh không được rõ ràng. Dù thế người xem cũng đã nắm được một số chi tiết quan trọng trọng của chuyến đi và phiên tòa xử anh hùng Lý Tống.
Theo lời tường thuật của ông Nguyễn Hưng Chữ và ông Võ Minh Cương thì vì Lý Tống sau khi rải truyền đơn tại Sài Gòn đã bay về và đáp xuống sân bay Utapao, một sân bay nằm về phía bắc của thủ đô Băng Cốc, cách Băng Cốc chừng 270 cây số. Chính vì thế anh Lý Tống đã bị giam tại một nhà tù địa phương và từ đó bị đem ra tòa. Phái đoàn đi thăm Lý Tống đến từ nhiều quốc gia như Úc, Hoa kỳ và Canada với tổng số người tham dự chừng 40 người. Trong đó có ba người đến từ Úc gồm hai ông Võ Minh Cương, Nguyễn Hưng Chữ từ tiểu bang NSW và một phụ nữ tại tiểu bang Victoria là bà Quỳnh Nga.
Sau phần trình chiếu cuốn băng video là phần tường thuật chi tiết của ông Võ Minh Cương. Theo lời của ông Cương thì phái đoàn đã đến thăm anh Lý Tống tại nhà tù nơi anh bị giam giữ vào ngày 23.4.2001. Ngày hôm sau 24.4.2001 anh Lý Tống bị đưa ra xét xử trước một tòa án Thái Lan. Tuy nhiên phiên tòa này chỉ là một phiên tòa nghiệm chứng như tại Úc và phiên tòa chính thức xử Lý Tống sẽ được tiến hành vào ngày 25.5.2001.
Tại nhà tù giam giữ Lý Tống mỗi ngày thân nhân chỉ được vào thăm tù nhân trong 13 đợt khác nhau. Vì muốn được gặp Lý Tống trước khi ra tòa, phái đoàn ông Cương phải xin gặp Lý Tống vào đợt thứ 14 tức là đợt không nằm trong chương trình chích thức của trại giam. Do đó phái đoàn đã phải hối lộ cho các viên chức nhà tù để được bố trí gặp anh Lý Tống. Các ông Chữ và Cương đã nói chuyện với anh Lý Tống qua hai lớp hàng rào mắt cáo và giữa là một lối đi dành cho nhân viên an ninh của nhà tù. Trong lần gặp mặt này ông Cương đã nói với anh Lý Tống ba điểm chính là khi ra tòa, anh Lý Tống không nên tố cáo tệ tham nhũng và đối xử tệ của chính phủ Thái với tù nhân, phải nhờ luật sư biện hộ và phải tự mình sắp xếp thông dịch viên để tránh thông dịch viên do cộng sản gài vào.
Những phái đoàn từ Hoa kỳ, Úc, Canada cũng đã thảo luận với nhau về cách ăn mặc, cách hành xử đúng đắn khi dự phiên tòa vào ngày hôm sau, đề phòng có sự tham dự của các nhân viên của Hà Nội nhằm gây rối trong phiên tòa. Theo sự ghi nhận của ông Chữ và ông Cương thì toàn bộ những người tham dự phiên tòa xử Lý Tống đều là người Việt ngoại trừ viên thám tán của tòa đại sứ Mỹ tại Thái và hai nữ phóng viên của các cơ quan truyền thông tại Thái. Ông Chữ cho biết theo một người Lào tiết lộ thì có hai người Việt ngồi phía sau là nhân viên của tòa đại sứ Việt Cộng tại Thái lan nhưng báo chí chính thức của Thái Lan thì cho biết Hà Nội không cử một đại diện nào đến tham dự phiên tòa.
Theo ông Võ Minh Cương thì mặc dầu là một tù nhân, tinh thần của anh Lý Tống vẫn rất vững vàng và cái hào khí của anh thể hiện rõ trên khuôn mặt, trong cử chỉ và trong các lời nói của anh trước tòa. Anh Lý Tống đã trả lời các câu hỏi của tòa bằng tiếng Anh và một cô thông dịch viên người Thái đã dịch lại bằng tiếng Thái cho chánh án và công tố viện nghe.
Trước tòa anh Lý Tống đã khẳng định rằng anh không cần luật sư biện hộ cho anh vì cho rằng luật sư không thể nói thay anh những gì anh muốn tự mình trình bày với tòa, và chỉ làm mất thêm nhiều thì giờ của tòa án mà thôi. Lý Tống cũng khẳng định rằng việc tòa án Thái Lan đòi phải có 17 nhân chứng theo đúng luật pháp và buộc anh phải cung cấp đủ 17 nhân chứng là một điều phi lý, vì trong khi bay vào không phận Việt Nam anh chỉ bay với một viên phi công Thái. Sau đó anh đã được một viên trung úy và một sĩ quan hải quân Thái khác phỏng vấn. Như vậy chỉ có ba nhân chứng và vì bị giam giữ, tòa không thể buộc anh phải tự mình cung cấp các nhân chứng đó được. Về con số 17 nhân chứng anh Lý Tống nói với tòa rằng anh không thể tự mình chạy ra đường và gọi thêm cả chục người vào tòa để đủ con số 17 nhân chứng trước tòa được. Anh Lý Tống cũng khẳng định rằng việc đưa các nhân chứng ra trước tòa án là việc của tòa chứ không phải của anh.
Anh Lý Tống cho biết khi yêu cầu viên phi công Thái giúp anh bay vào không phận Việt Nam để thả truyền đơn, anh đã hứa tặng cho viên phi công 10 ngàn đô la. Anh cũng đã quay cuốn băng video chuyến bay dài 20 phút trong đó cho thấy anh không dùng bất cứ một loại vũ khí nào, cũng như không có bất cứ hành động hăm dọa nào để cưỡng bách viên phi công bay vào Việt Nam. Do đó Lý Tống cho rằng Thái lan không thể kết tội anh là không tặc được.
Kết thúc phiên tòa nghiệm chứng, viên chánh án đã tuyên bố công nhận rằng anh Lý Tống là một người tranh đấu cho lý tưởng tự do và dân chủ. Tuy nhiên khẳng định rằng anh Lý Tống đã phạm tội nhập cảnh Thái Lan bất hợp pháp và xâm phạm không phận của Thái Lan. Theo báo chí chính thức của Thái thì với hai tội danh trên anh có thể bị xử tù từ 6 tháng đến 20 năm. Theo dự suy đoán riêng của phái đoàn thì việc tòa án Thái xác định anh Lý Tống là một chiến sĩ đấu tranh cho lý tưởng tự do dân chủ,và không kết anh vào tội không tặc là một dấu hiệu rất tốt cho anh Lý Tống trong phiên tòa ngày 22.5 sắp đến.
Đích thân Lý Tống đã gửi một bức thư viết vội trên một bì thư gửi lời thăm hỏi và cảm ơn sự quan tâm của đồng bào Úc Châu đối với anh. Mặc dầu mặc áo quần tù như các nông dân, chân không giày dép và bị còng bằng một chiếc còng thép có gắn xây xích, anh Lý Tống vẫn tươi tỉnh, hóm hỉnh và tỏ ra hoàn toàn chủ động giống như anh đang tham dự một buổi hội thảo cộng đồng hơn là tù nhân đang bị đưa ra tòa tại Thái Lan và có thể bị án tử hình. Thậm chí anh Lý Tống tuyên bố trước tòa rằng anh muốn rằng phiên tòa này là phiên tòa đầu tiên và cũng là phiên tòa cuối cùng xử anh và nếu tòa kết án tử hình, anh cũng chẳng thèm quan tâm.
Được biết tòa đại sứ Mỹ tại Thái Lan đã vào thăm anh Lý Tống mỗi tháng một lần và viên tham tán đại sứ Mỹ cho biết chính phủ Mỹ rất quan tâm đến trường hợp của Lý Tống vì anh là công dân Hoa kỳ. Tuy nhiên vì lý do ngoại giao đại diện tòa đại sứ Mỹ không thể nào cho biết quan điểm riêng của chính phủ Mỹ về việc làm và trường hợp của anh Lý Tống.
Lê Thảo Minh
Gửi ý kiến của bạn
