NHAØ VAÊN HOÏC TROØ<"xml:namespace prefix = o ns = "urn:schemas-microsoft-com:office:office" />
Taùc giaû: Nguyeãn Ñöùc Quang
Baøi soá 2444-16208521-vb3281008
Taùc giaû Nguyeãn Ñöùc Quang cöïu só quan, cöïu tuø caûi taïo, ñeán Myõ theo dieän H.O., ñònh cö taïi vuøng töø 1990 vaø laø cö daân <"xml:namespace prefix = st1 ns = "urn:schemas-microsoft-com:office:smarttags" />
***
Haøng ngaøy toâi môû Saigonbao.com ñeå ñoïc caùc baùo haûi ngoaïi, baùo trong nöôùc, CNN vaø nghe caùc ñaøi BBC, RFI, VOA. Khi ñoïc Vietbao.com, toâi chuù yù ñeán muïc Vieát Veà Nöôùc Myõ cuûa Vieât Baùo (Coù caû traêm, roài caû ngaøn baøi vieát ñöôïc phoå bieán taïi ñaây, moãi ngaøy ñeàu coù theâm baøi môùi.) Toâi ao öôùc baøi cuûa toâi ñöôïc nhieàu ngöôøi ñoïc.
Vieát baøi cho Ñaëc San hoäi aùi höõu, nhieàu nhaát chæ coù chöøng hai, ba traêm cöïu sinh vieân ñoïc. Baøi ñaêng treân Vieät Baùo, soá ngöôøi ñoïc coù theå leân caû ngaøn. Baøi vieát cuûa toâi khoâng theå göûi ñaêng treân muïc VVNM ñöôïc vì toâi chæ vieát veà nhöõng kyû nieäm thôøi toâi ñi hoïc ôû Vieät
Toâi vieát truyeän “Thaàn Ñoàng” noùi veà nhöõng kyû nieäm hai naêm ñaàu tieân toâi ñeán Myõ. Toâi göûi ñaêng treân muïc VVNM. Baøi cuûa toâi ñöôïc ñaêng vôùi lôøi khuyeán khích cuûa Vieät Baùo. Toâi khoe vôùi vôï. Vôï toâi bóu moâi noùi: "Chaúng nheõ ngöôøi ta cheâ. Ñöôïc choïn ñaêng cuõng laø gioûi roài". Toâi vieát baøi thöù hai: “OÂng Thousands.” Vieát baøi OÂng Thousands, toâi phaûi ñi ñeán soøng baøi EQC vaø Mutkleshoot ba laàn. Moãi laàn toâi thua ñuùng hai möôi laêm ñoàng, soá tieàn vôï toâi ñöa cho toâi, moãi laàn ñi soøng baøi. Baøi thöù ba: Gioøng Soâng Cheát, toâi vieát coâng phu hôn. Vieát baøi Gioøng Soâng Cheát ñem ñeán cho toâi lôïi ích veà kieán thöùc vaø söùc khoeû. Toâi vaøo thö vieän ñoïc saùch, luïc loïi treân web, vi phim vaø noùi chuyeän vôùi nhaân vieân thö vieän, vieän baûo taøng ñeå tìm taøi lieäu, baøi vieát, saùch vôû noùi veà con soâng Black River ñaõ cheát caùch ñaây gaàn moät theá kyû. Toâi ñi thaêm nhöõng di tích coøn soùt laïi cuûa doøng soâng. Nhôø vaäy kieán thöùc cuûa toâi veà thaønh phoá toâi ñang soáng
Trong saùu thaùng vieát baøi “Gioøng Soâng Cheát”, vaøo ngaøy nghæ thöù saùu haøng tuaàn, toâi ñi treân moät trail hoaëc trail Cedar River, hoaëc trail Duwamish River, hoaëc trail hoà Washington. Nhöõng gioøng soâng vaø hoà naøy coù lieân quan maät thieát ñeán con soâng
*
Toâi chia nhöõng ngöôøi vieát vaên thaønh ba loaïi: Nhaø vaên Hoïc Troø, Nhaø vaên Taøi Töû, Nhaø vaên Chuyeân Nghieäp. Nhaø vaên Hoïc Troø khoâng phaûi laø nhöõng ngöôøi chuyeân vieát nhöõng truyeän veà hoïc ñöôøng. Nhaø vaên hoïc troø laø nhöõng nhaø vaên chæ coù nhöõng baøi ñaêng treân bích baùo cuûa lôùp hay nhöõng noäi san, ñaëc san cuûa nhöõng hoäi aùi höõu. Treân nhaø vaên hoïc troø moät baäc laø nhaø vaên taøi töû. Nhaø vaên taøi töû thænh thoaûng coù baøi vaên, baøi thô ñaêng treân nhöõng taïp chí ñöôïc baày baùn trong tieäm saùch. Nhaø vaên taøi töû khoâng nhaän ñöôïc tieàn nhuaän buùt. Thöôøng thì hoï chæ nhaän ñöôïc tôø taïp chí bieáu, moät hình thöùc traû tieàn nhuaän buùt cuûa taïp chí ñaõ ñaêng baøi cuûa hoï. Cao hôn heát laø nhaø vaên chuyeân nghieäp. Toâi chia nhaø vaên chuyeân nghieäp thaønh hai loaïi. Nhaø vaên chuyeân nghieäp kieám ñöôïc tieàn vaø nhaø vaên chuyeân nghieäp khoâng kieám ñöôïc tieàn. Hoï coù nhieàu ñieåm gioáng vaø nhieàu ñieåm khaùc nhau. Hoï ñeàu coù vaên thô treân taïp chí coù giaù trò, nhöng ngöôøi coù tieàn nhuaän buùt, ngöôøi thì khoâng. Hoï ñeàu coù nhöõng taùc phaåm xuaát baûn, chæ khaùc laø ngöôøi töï xuaát baûn, ngöôøi ñöôïc nhaø xuaát baûn aán haønh vaø phaùt haønh. Kieám ñöôïc tieàn hay khoâng kieám ñöôïc tieàn, toâi cuõng goäp chung hoï vaøo loaïi nhaø vaên chuyeân nghieäp bôûi vì toâi thaáy hoï coù moät ñieåm chung quan troïng: Hoï mang vaøo thaân hoï caùi nghieäp vieát vaên, laøm thô.
Nhaø vaên chuyeân nghieäp khoâng kieám ñöôïc tieàn khoâng phaûi laø khoâng coù taøi. Toâi coù moät ngöôøi baïn ñöôïc toâi xeáp vaøo nhaø vaên chuyeân nghieäp khoâng kieám ñöôïc tieàn. Anh ta than vôùi toâi raèng :" Coù nhaïc só caû ñôøi chæ laøm ñöôïc moät baûn nhaïc chaúng hay ho gì. Vaäy maø ai cuõng bieát teân oâng ta. Coøn toâi laøm caû traêm baûn nhaïc hay, nhöng ít ngöôøi bieát ". Toâi nghó anh baïn toâi sinh khoâng truøng thôøi vaø khoâng may maén. Neáu anh ta sinh tröôùc naêm 1945 hoaëc anh ta may maén coù ngöôøi ñôõ ñaàu chaéc chaén teân cuûa anh ñaõ ñöôïc ghi vaøo vaên hoïc söû.
Toâi laø nhaø vaên hoïc troø. Toâi vieát vaên laàn ñaàu tieân khi toâi hoïc lôùp ba. Ai ñi hoïc cuõng ñeàu baét ñaàu vieát vaên luùc hoïc lôùp ba nhö toâi. Ñoù laø khi chuùng ta laøm nhöõng baøi taäp laøm vaên. Taäp laøm vaên laø nhöõng baøi vaên thôøi tieåu hoïc. Trung hoïc ñöôïc ñoåi teân thaønh baøi luaän. Baøi taäp laøm vaên vaø baøi luaän cuûa toâi hieám khi ñaït ñöôïc ñieåm trung bình 5/10 thôøi tieåu hoïc, 10/20 thôøi trung hoïc. Nhöõng caâu pheâ trong khuoân daønh cho lôøi pheâ bình cuûa giaùo sö thöôøng laø: "caâu vaên luûng cuûng, chaám pheát khoâng ñuùng choã .. vv & " Toâi nhôù baøi taäp laøm vaên ñaàu tieân cuûa toâi veà ñeå taøi : "Taû con choù nhaø em. " Toâi vieát nhö sau:
“Nhaø em coù nuoâi moät con choù. Teân con choù nhaø em laø Möïc vì loâng cuûa noù ñen nhö bình möïc cuûa em neân boá meï em ñaët teân noù laø Möïc. Con choù nhaø em suûa gaâu gaâu khi coù ngöôøi laï ñeán nhaø em. Con choù nhaø em vaãy ñuoâi möøng khi em ñi hoïc veà. Con choù nhaø em v.v... Em yeâu con choù cuûa em laém.”
Baøi vaên cuûa toâi chæ ñeå traû lôøi nhöõng caâu gôïi yù cuûa thaày giaùo. Thaày Tieán cho toâi ñieåm 1/10 vôùi lôøi pheâ: "Nhaø em coù maáy con choù" Choù nhaø em maàu tím nhö bình möïc hay maàu ñen nhö nhoï noài" " Sôû dó baøi taäp laøm vaên ñaàu tieân cuûa toâi ñöôïc ñieåm quaù teä vì nhaø toâi khoâng nuoâi choù. Neáu ñeà taøi laø: "Taû con meøo nhaø em", chaéc chaén toâi seõ ñöôïc ñieåm cao hôn. Saùu tuoåi, toâi ñaõ troän côm vôùi nhöõng con caù côm kho nhaït ñeå cho meøo aên. Baø ngoaïi toâi kho caù cho meøo aên raát nhaït, haàu nhö khoâng neâm muoái. Baø baûo "Meøo aên maën deã bò huûi." Toâi ñaõ thaáy daùng ñi ñuûng ña ñuûng ñænh, raát khoan thai cuûa noù khi voâ söï. Luùc noù rình chuoät vaø voà chuoät ñaõ laøm toâi phaûi thaùn phuïc khaû naêng taäp trung cao ñoä, tính kieân nhaãn, söï nhanh nheïn vaø chính xaùc cuûa loaøi meøo. Toâi ñaõ thaáy noù naèm thaân mình quaän troøn treân aåm gioû nöôùc traø nuï voái cuûa baø ngoaïi toâi. Moãi laàn muoán uoáng traø, baø ngoaïi toâi phaûi aüm noù vaøo loøng, coøn anh chò toâi ñaåy noù ngaõ laên xuoáng phaûn goã lim. Toâi nhôù nhöõng laàn meï toâi loâi toâi ñeán beå nöôùc ñeå röûa maët laïi cho toâi. Vöøa chaø saùt maët toâi, meï toâi vöøa maéng " Röûa maët nhö meøo".
Nhöõng ngaøy cuoái cuøng cuûa con meøo khieán khoâng khí trong gia ñình toâi buoàn thaûm. Loâng ruïng, thaân theå lôû loeùt, troâng noù thaät thieåu naõo. Noù khoâng aên, naèm phôi naéng vaø keâu nhöõng tieáng meo meo yeáu ôùt. Boãng moät hoâm noù bieán maát. Baø ngoaïi toâi baûo "Meøo khoâng bao giôø cheát ôû nhaø, tröø tröôøng hôïp bò xe caùn cheát hay bò ñaùnh cheát. Meøo ñi ñeán moät choã naøo ñoù ñeå cheát. Ngöôøi ta tìm ñöôïc nhöõng nghóa ñòa voi, nhöng ngöôøi ta chöa tìm ñöôïc nghóa ñòa meøo."
Vôùi oùc töôûng töôïng cuûa toâi, toâi nghó raèng con meøo nhaø toâi ñaõ ñeán moät nôi naøo ñoù ñeå ñöôïc moät vò thaàn cuûa loaøi meøo ñöa leân trôøi. Vôùi nhöõng quan saùt thöïc teá vaø tình caûm daønh cho con meøo, toâi caàm chaéc baøi taäp laøm vaên taû con meøo cuûa toâi ñöôïc ñieåm cao hôn baøi taäp laøm vaên taû con choù. Neáu toâi laø thaày giaùo tieåu hoïc, ñeå coâng baèng vôùi taát caû hoïc troø, toâi seõ cho ñeà taøi nhö sau: Taû con vaät, em nuoâi trong nhaø.
Nhöõng naêm trung hoïc, khaû naêng vieát vaên cuûa toâi ñöôïc caûi thieän nhôø vieát Löu Buùt vaø Bích Baùo. Töø naêm ñeä thaát ñeán naêm ñeä nguõ, moãi khi heø veà toâi phaûi vieát hai, ba chuïc baøi cho nhöõng quyeån Löu Buùt. Kyõ thuaät vieát Löu Buùt giuùp toâi ñoïc nhieàu vaên vaø thô. Ñoïc nhieàu ñeå coùp yù, söûa thô. Coù laàn toâi bò eâ maët vì toäi söûa thô cuûa thi só tieàn boái. Muøa heø naêm ñeä thaát, coâ baïn gaùi Höông ñöa cho toâi quyeån löu buùt. Toái hoâm ñoù, toâi ñem taát caû caùc quyeån vaên thô coù trong nhaø ñeå tham khaûo vaø tra cöùu. Toâi caån thaän vieát ra tôø giaáy nhaùp roài naén noùt cheùp laïi vaøo quyeån Löu Buùt. Hôn möôøi hai giôø khuya, toâi chöa vieát xong vì maáy chöõ trong baøi thô chöa oån. Meï toâi duïc toâi ñi nguû. Thöôøng ngaøy, möôøi giôø röôõi, toâi ñaõ toùt leân giöôøng ñaùnh moät giaác cho ñeán saùu giôø röôõi hoâm sau. Ñeán gaàn moät giôø saùng, meï toâi ñem ñeán cho toâi moät ly söõa noùng lôùn:
- Uoáng cho coù söùc maø hoïc
Thôøi baáy giôø, söõa laø xa sæ phaåm. Meï toâi chæ mua söõa cho toâi uoáng luùc toâi bò beänh. Toâi noác ly söõa moät hôi cho ñeán gioït söõa cuoái cuøng maø vaãn coøn theøm. Söõa ngoït vaø noùng laøm tinh thaàn toâi saûng khoaùi. Chæ möôøi laêm phuùt sau, toâi hoaøn thaønh ñöôïc baøi thô. Toâi ñoïc laïi toaøn baøi vieát hai laàn. Toâi toùt leân giöôøng nguû, loøng thaàm phuïc mình ñaõ thöïc hieän ñöôïc moät baøi vaên laõng maïng chaúng thua chi nhöõng nhaø vaên lôùn.
Hai hoâm sau, chò tröôûng lôùp Mai vaø Höông ñeán tröôùc toâi. Chò Mai neùm quyeån Löu Buùt cuûa Höông tröôùc maët toâi vaø noùi:
- Mi laøm baøi thô ni "
- Toâi chöù ai
- Mi laøm caùi moác xì. Ba tao noùi hai caâu ñaàu laø cuûa Theá Löõ "Ñoâi maét em nhö say nhö ñaém, Nhö buoàn in hình aûnh giaác mô xöa." Mi söûa laïi laø Ñoâi maét Höông nhö say nhö ñaém, Vaãn coøn in hình aûnh maùi tröôøng xöa. Hai caâu sau laø cuûa Xuaân Dieäu:"Ñaõ nghe reùt möôùt luoàn trong gioù, Ñaõ vaéng ngöôøi sang nhöõng chuyeán ñoø." Mi söûa laïi laø: Toâi nghe naéng aám vaø söông gioù, Ñaâu boùng ngöôøi xöa choán hoïc ñöôøng. Boán caâu cuoái laø cuûa mi hay cuûa ai thì ba tao khoâng bieát. Ba tao noùi boán caâu cuoái dôû quaù, chaéc laø cuûa mi.”
Khoâng phaûi chæ coù mình toâi coùp vaø söûa yù thô vaên. Caùc thi só tieàn boái cuõng söûa yù thô vaên nhö toâi. Toâi ñöa ra moät baèng chöùng cuï theå. Trong baøi thô Baøi Haùt Muøa Thu, thi só Ñinh Huøng vieát:
Ai veà xa maõi coâ thoân,
Moät mình troâng khoùi hoaøng hoân nhôù nhaø
(Baøi Haùt Muøa Thu - Meâ Hoàn Ca 1954)
Trong baøi thô Traøng Giang, thi só Huy Caän vieát :
Loøng queâ dôïn dôïn vôøi con nöôùc
Khoâng khoùi hoaøng hoân cuõng nhôù nhaø
(Traøng Giang - Löûa Thieâng 1940)
Toâi khoâng bieát ai laáy yù vaø söûa yù thô cuûa ai. Neáu laáy theo thôøi gian xuaát baûn, Löûa Thieâng ra ñôøi tröôùc Meâ Hoàn Ca, nhöng chöa chaéc Traøng Giang ñaõ coù tröôùc Baøi Haùt Muøa Thu. Neáu laáy theo yù thô, theo yù toâi Baøi Ca Muøa Thu coù tröôùc Traøng Giang. Anh troâng khoùi hoaøng hoân môùi nhôù nhaø, coøn toâi khoâng coù khoùi hoaøng hoân toâi vaãn nhôù nhaø. Tình hoaøi höông cuûa toâi saâu ñaäm hôn anh. Laáy yù thô vaên cuûa ngöôøi khaùc khoâng quan troïng bôûi vì haøng traêm thi só, vaên só ñaõ vieát veà khoùi beáp buoåi chieàu nôi laøng queâ vaø nieàm thöông nhôù queâ höông tröôùc khi thi só Ñinh Huøng (1920 - 1967) vaø Huy Caän (1919 - ñeán nay...) chaøo ñôøi. Ñieàu quan troïng laø hai baøi thô Baøi Haùt Muøa Thu vaø Traøng Giang laø hai baøi thô tuyeät hay, khoâng quaù teä vaø ngoâ ngheâ nhö nhöõng caâu thô coùp yù vaø söûa yù thoâ baïo vaø traéng trôïn cuûa toâi.
Vieát Bích Baùo khaùc vieát Löu Buùt veà thôøi gian vaø kyõ thuaät. Löu buùt vieát vaøo dòp heø töø ñeä thaát cho ñeán ñeä nguõ. Heø naêm ñeä töù, khoâng ai vieát löu buùt, coù leõ vì baän hoïc thi Trung Hoïc Ñeä Nhaát Caáp. Trung hoïc ñeä nhò caáp, khoâng coøn ai vieát Löu Buùt, coù leõ luùc ñoù ñaõ lôùn neân khoâng ai coøn thích chôi troø treû con nöõa. Bích Baùo thì vieát vaøo dòp teát Nguyeân Ñaùn töø naêm ñeä thaát ñeán naêm ñeä nhò. Kyõ thuaät vieát Bích Baùo khaùc hôn kyõ thuaät vieát Löu Buùt. Baát cöù ai cuõng coù theå vieát Löu Buùt, nhöng khoâng phaûi ai cuõng vieát Bích Baùo ñöôïc. Vieát Löu Buùt chæ caàn daùn moät taám hình cuûa mình, hay moät caùnh hoa phöôïng khoâ, hay moät caâu chuùc, hay vaøi caâu thô con coùc vaø moät chöõ kyù to. Bích baùo gioáng nhö moät baøi luaän, nghóa laø coù môû ñeà, thaân baøi vaø keát luaän. Chæ khaùc giöõa baøi luaän vaø bích baùo laø thaày giaùo ra ñeà taøi cho baøi luaän, coøn ñeà taøi bích baùo do mình töï choïn, Naêm naøo toâi cuõng coù moät baøi ñöôïc phoå bieán treân bích baùo cuûa lôùp toâi.
Ñaïi hoïc khoâng môû cho toâi moät khoâng gian roäng lôùn trong ñòa haït vaên chöông. Hoaït ñoäng vaên ngheä goàm vaên, thô, nhaïc taïi vieän Ñaïi Hoïc cuûa toâi raát soâi noåi. Ngoaøi nhöõng tôø baùo chính thöùc cuûa Toång Hoäi Sinh Vieân, Ban Ñaïi Dieän caùc phaân khoa, coøn coù khoâng ít nhöõng tôø noäi san in roneo cuûa nhieàu nhoùm vaên ngheä. Toâi khoâng chen chaân ñöôïc vaøo giôùi vaên chöông trong thôøi gian toâi hoïc ñaïi hoïc. Ñaúng caáp cuûa nhöõng caây buùt sinh vieân ñoàng moân ñeàu cao moät baäc hôn toâi. Haàu heát hoï laø nhöõng nhaø vaên taøi töû. Hoï ñaõ coù vaên thô ñaêng treân caùc taïp chí Vaên, Saùng Taïo, Khôûi Haønh, Theá Kyû Hai Möôi... Töôûng chöøng nhö cuoäc ñôøi vieát vaên cuûa toâi chaám döùt.
Khoâng vieát ñöôïc cho caùc baùo sinh vieân, toâi vaãn coù cô hoâi vieát. Toâi vieát nhöõng böùc thö tình cho ngöôøi toâi yeâu ôû cuøng xoùm ga Hueá vôùi toâi , maëc duø coâ ta chaúng yeâu toâi. Kyõ thuaät vieát thö tình coù ñieåm gioáng vaø ñieåm khaùc vieát Löu Buùt. Ñieåm gioáng laø toâi ñoïc saùch. Ñieåm khaùc laø vieát löu buùt chæ caàn ñoïc vaên vaø thô, vieát thö tình khoâng nhöõng caàn ñoïc vaên, thô maø coøn ñoïc chính trò, thôøi söï, khoa hoïc & Kyõ thuaät vieát thö tình laø söï keát hôïp giöõa vieát Löu Buùt, vieát baøi luaän vaø bích baùo, nhöng ôû trình ñoä cao hôn. Nghóa laø vieát thö tình phaûi vieát thaän troïng, ñöùng ñaén hôn, khoâng coùp vaø söûa yù nhö vieát Löu Buùt maø phaûi vieát roõ caâu thô , ñoaïn vaên ñoù laáy ôû truyeän naøo, saùch naøo vaø taùc giaû laø ai. Phaàn ñoâng moïi ngöôøi cho raèng noäi dung vieát Löu Buùt vaø thö tình thöôøng giaû doái vaø thöôøng duøng nhöõng caâu hoa myõ, dao to buùa lôùn. Hoaøn toaøn traùi ngöôïc, löu buùt vaø thö tình coù moät ñieåm chung quan troïng ñoù laø söï chaân thaät.
Tröôùc khi vieát thö tình, toâi ñoïc nhieàu laàn quyeån Hai Möôi Böùc Thö Tình Noåi Tieáng, toâi queân teân taùc giaû. Toâi vieát theo söï höôùng daãn cuûa quyeån saùch. Nhöng ñoïc laïi böùc thö tình tröôùc khi göûi, toâi khoâng caûm thaáy xuùc ñoäng. Toâi khoâng göûi vaø toâi vieát laïi theo kyõ thuaät keát hôïp giöõa vieát löu buùt, vieát baøi luaän vaø bích baùo. Vieát xong, ñoïc laïi, toâi caûm thaáy xuùc ñoäng. Toâi nghieäm ra raèng, taát caû nhöõng böùc thö trong cuoán Hai Möôi Böùc Thö Tình Noåi Tieáng ñeàu laø cuûa nhöõng danh nhaân nhö Napoleon göûi cho ngöôøi phuï nöõ chim sa caù laën Josephine. Toâi khoâng phaûi laø Napoleon, ngöôøi toâi yeâu cuõng chaúng phaûi laø Josephine. Toâi khoâng theå baét chöôùc loái vieát cuûa Napoleon. Toâi laáy yù naøo toâi yeâu thích töø nhieàu taùc giaû noåi tieáng vaø khoâng noåi tieáng roài nhaøo naën, saøng loïc, theâm thaét thaønh yù cuûa toâi ñeå daâng taëng cho baïn beø thaân thöông vaø ngöôøi toâi yeâu. Nhö vaäy laøm sao baûo vieát Löu Buùt vaø vieát thö tình laø giaû doái, traùi laïi raát thaønh thaät vaø raát tình caûm. Trung bình hai tuaàn toâi vieát moät böùc thö cho ngöôøi toâi yeâu. Trong boán naêm hoïc Ñaïi Hoïc toâi vieát khoaûng 104 böùc thö.
Toát nghieäp Ñaïi Hoïc, toâi nhaäp nguõ khoùa 9 naêm 1968 Thuû Ñöùc, toâi trôû thaønh lính. Soáng cuoäc ñôøi nhaø binh, toâi khoâng coøn tröôøng hoïc neân khoâng vieát baøi luaän, löu buùt vaø bích baùo. Ngöôøi toâi yeâu ñaõ trôû thaønh vôï toâi, toâi khoâng vieát thö tình. Khoâng vieát neân toâi cuõng khoâng ñoïc vaên thô. Taâm hoàn toâi troáng roãng. Trí tueä toâi toái taêm, Kieán thöùc toâi thuït luøi.
Thaùng naêm 1975 toâi ñi tuø caûi taïo. ÔÛ traïi Hoùc Moân ñöôïc hai thaùng, chuùng toâi ñöôïc leänh laøm baùo töôøng. Toâi vieát moät baøi nhan ñeà laø “Chieác Gheá Ñaåu. Baøi vaên ngaén Chieác Gheá Ñaåu” gaây xuùc ñoäng nhöõng ngöôøi tuø caûi taïo vaø caû moät soá caùn boä quaûn giaùo Coäng Saûn. Ngöôøi tuø caûi taïo vaø caùn boä quaûn giaùo Coäng Saûn coù ñieåm chung: Hoï ñeàu xa gia ñình vaø ñeàu coù taâm tö thöông nhôù nhöõng ñöùa con. Töø ngaøy ñoù, Anh Vónh Ty, cöïu caùn boä Xaây Döïng Noâng Thoân tænh Ninh Thuaän, goïi toâi laø “Chieác Gheá Ñaåu” thay vì keâu ñuùng teân toâi. Sau ngaøy ra tuø, ñi treân ñöôøng Hoàng Baøng quaän Naêm, moät ngöôøi chaïy ñeán oâm toâi vaø reo leân: “Chieác Gheá Ñaåu.” Ngöôøi oâm toâi laø anh Vónh Ty.
Saùu naêm röôõi tuø caûi taïo, toâi khoâng heà ñoïc saùch. Cuoái naêm 1982, toâi ñöôïc thaû khoûi traïi tuø caûi taïo. Cuoäc soáng vaát vaû, saùch baùo hieám hoi vaø noäi dung khoâng hôïp vôùi toâi neân toâi khoâng heà ñoïc saùch.
Ñeán nöôùc Myõ cuoái naêm 1990 theo dieän HO, tuoåi toâi gaàn naêm möôi. Hoïc Anh vaên vaø hoïc moät ngheà ñeå kieám soáng. Chuyeän vaên chöông boû qua moät beân.
Caùc cuï ngaøy xöa noùi: Ngöôøi coù hoïc moät ngaøy khoâng ñoïc saùch, coi nhö ngaøy ñoù khoâng röûa maët. Nhaåm tính laïi töø thaùng 6 naêm 1968 cho ñeán thaùng 6 naêm 2000, taát caû 32 naêm. Toâi ñaõ khoâng röûa maët trong 32 naêm. Toâi ñaõ laïc ñöôøng trong suoát ba möôi hai naêm. Ba möôi hai naêm, thay vì ñi treân con ñöôøng kieán thöùc, toâi laïi ñi treân con ñöôøng toái taêm. Khoù coù moät phuï nöõ naøo coù theå yeâu thöông ñöôïc moät ngöôøi choàng ba möôi hai naêm khoâng... röûa maët. May maén laø giöõa vôï toâi vaø toâi coøn coù sôïi daây lieân heä ñoù laø nhöõng ñöùa con. Neáu khoâng thì...
Thaùng 6 naêm 2000 laø moác ngaøy toâi röûa maët laïi sau ba möôi hai naêm.
*
Ba möôi thaùng Tö naêm 1975 laø ngaøy nöôùc maát. Maát nöôùc laø maát taát caû. Nhöng thaät ra laïi khoâng maát heát. Ngöôøi Vieät Haûi Ngoaïi soáng ñôøi soáng Vieät
Nöôùc maát, tröôøng Ñaïi Hoïc khoâng coøn. Ñaïi hoïc Vaïn Haïnh, Minh Ñöùc, Hoøa Haûo bò xoùa soå. Ñaïi Hoïc Hueá, Ñaø Laït, Caàn Thô, Saøi Goøn coøn ñoù, nhöng chính quyeàn môùi khoâng coâng nhaän vaên baèng cuûa cöïu sinh vieân thì chaúng khaùc gì hoï ñaõ maát tröôøng. Nhöng hoï laïi khoâng maát tröôøng, theá môùi laï. Coù leõ nhöõng ngöôøi cöïu sinh vieân vaãn giöõ ñöôïc Hoàn Tröôøng trong taâm. Hoäi cöïu sinh vieân Ñaø Laït, Vaïn Haïnh, Hoøa Haûo, Caàn Thô, Minh Ñöùc ... moïc ôû khaép nôi: Myõ, Canada, UÙc, AÂu Chaâu. Hoï cuõng baàu baùn, cuõng ñaïi hoäi, cuõng ra baùo chí, ñaëc san. Hoï coøn coù caû web vaø egroup ñeå lieân laïc vôùi nhau. Tình thaày troø, tình baïn beø thaém thieát gaáp traêm laàn tröôùc 1975. Hoï cöu mang caû cöïu giaùo sö, cöïu sinh vieân trong nöôùc. Toâi laïi coù tröôøng. Toâi laïi coù cô hoäi vieát noäi san. Toâi laïi phaûi ñoïc saùch ñeå coùp yù vaên, yù thô.
Thaùng 6 naêm 2000, Traàn Huyønh ñieän thoaïi cho toâi taát caû naêm laàn. Traàn Huyønh laø chuû nhieäm kieâm chuû buùt noäi san in roneo Soùng Vieät naêm 1964. Huyønh khoâng bao giôø ñaêng baøi cuûa toâi treân noäi san cuûa noù. Trong muïc traû lôøi thö tín, toâi chæ nhaän ñöôïc nhöõng caâu nhö: "Ñaõ nhaän ñöôïc baøi A, B, C... cuûa baïn. Vì soá trang giôùi haïn neân khoâng theå ñaêng trong kyø naøy. Seõ ñaêng baøi cuûa baïn trong soá tôùi. ". Nhöng chaúng bao giôø Huyønh ñaêng baøi cuûa toâi treân noäi san Soùng Vieät. Vaäy maø thaùng 6 naêm 2000, Huyønh naên næ toâi vieát baøi ñaêng cho ñaëc san
- Löu Bò môøi Khoång Minh coù ba laàn. Tao phone cho maøy laàn naøy laø laàn thöù tö...
Toâi nhaän lôøi sau ba laàn töø choái. Baøi vieát cuûa toâi keå veà nhöõng kyû nieäm boán naêm toâi hoïc taïi Ñaïi Hoïc. Baøi cuûa toâi ñöôïc ñaêng treân Ñaëc San Texas do Huyønh laøm tröôûng ban bieân taäp. Toâi ñoïc quyeån Ñaëc San ñeán taän hai giôø saùng. Toâi ñoïc laïi baøi cuûa toâi ñeán hai laàn. Nhieàu baøi vieát ñaõ ñem toâi trôû veà thôøi gian vaø khoâng gian ñeïp nhaát cuûa cuoäc ñôøi toâi. Nhieàu baïn beø email hay ñieän thoaïi cho toâi. Hoï khen trí nhôù cuûa toâi toát, baøi vieát gôïi laïi cho hoï nhieàu kyû nieäm maø hoï ñaõ queân, khieán hoï boài hoài xuùc ñoäng. Moät hoâm, ñieän thoaïi reo. Soá ñieän thoaïi cuûa Phong hieän treân maùy. Toâi baét phone :
- Hello Phong!
- Ñoà caø chôùn. Caø chôùn vöøa thoâi. Vieát baäy, vieát baï... Cuïp.
Toâi söõng sôø vì bò Phong chöûi laø ñoà caø chôùn. Phong laø baïn noái khoá cuûa toâi. Phong vaø toâi ôû chung phoøng trong boán naêm hoïc Ñaïi Hoïc. Naêm 1971, toâi töø Kontum vöôït quoác loä 14 veà Pleiku, nguû taïi Pleiku moät ñeâm, ñaùp maùy bay töø phi tröôøng Cuø Hanh veà Saøi Goøn, möôïn xe Honda cuûa oâng chuù, chaïy heát toác löïc ñeán nhaø Phong ôû Long Xuyeân luùc möôøi moät giôø toái ngaøy thöù saùu ngaøy 27 thaùng 8 naêm 1971. Thay boä ñoà lính, roài thöû moät boä ñoà veùt vaø caø vaït cuûa Phong ñeå ngaøy mai toâi laøm phuø reå cho ñaùm cöôùi cuûa noù vôùi Ngoïc Mai.
Toâi ngoài thöø, ngaãm nghó xem mình ñaõ vieát gì khieán Phong giaän giöõ. Toâi chôït tìm ra lyù do khieán toâi phaûi oâm ñaàu vaø than cho söï vuïng veà sô xuaát cuûa mình: "Thoâi cheát roài. Mình duøng teân baïn beø ñaët cho noù : Phong Ñieám. Noù giaän mình laø phaûi". Toâi voäi boác phone goïi Phong ñeå xin loãi. Goïi hai laàn, toâi chæ nghe hai tieáng cuïp vaø cuïp. Hai hoâm sau, toâi goïi phone cho Phong. Ngoïc Mai baét phone. Toâi noùi:
- Toâi goïi ñieän thoaïi ñeå xin loãi anh Phong..
- Loãi vôùi phaûi gì. Gia ñình anh vaø gia ñình em nhö anh em ruoät. Anh Phong ñaâu coù giaän anh. Anh giaän con Huyeàn.
- Anh giaän toâi vì toâi vieát hoãn danh cuûa anh trong baøi vieát cuûa toâi.
- Khoâng phaûi ñaâu, ñeå em keå cho anh nghe. Anh Phong ñoïc baøi vieát cuûa anh, anh raát thích. Anh ñöa cho em vaø anh chò em cuûa em ñoïc. Anh noùi huyeân thuyeân veà nhöõng kyû nieäm cuûa hai anh. Thöù baåy vöøa roài, gia ñình em veà nhaø boá meï em aên gioã oâng noäi em. AÊn xong, anh chò em quaây quaàn ñaùnh baøi. Khoâng bieát anh Phong coù gian laän gì khoâng maø con Huyeàn la leân: " Ai ñaët cho anh teân Phong Ñieám, thaät ñuùng". Hai anh em caõi nhau. Bao nhieâu giaän con Huyeàn, anh Phong ñoå heát leân ñaàu anh...
Naêm ngaøy sau, ñieän thoaïi reo. Soá ñieän thoaïi cuûa Phong hieän. Boác ñieän thoaïi, trong loøng toâi hoài hoäp, aâu lo:
- Hello!
- Phong Ñieám ñaây...
Toâi möøng quaù. Phong ñaõ heát giaän toâi. Chuùng toâi noùi chuyeän hôn hai tieáng ñoàng hoà veà nhöõng kyû nieäm cuûa chuùng toâi. Phong noùi:
- Tao noùi moûi mieäng quaù roài. Ñoïc baøi maøy vieát tao raát thích. Maøy vieát thieáu moät ñoaïn... Maøy khoâng vieát veà buoåi tieäc, tuïi maøy ñaët teân cho tao. Ngöôøi ñoïc khoâng bieát taïi sao tao coù teân laø Phong Ñieám. Maøy nhôù buoåi tieäc ñoù khoâng"
- Nhôù chöù, laøm sao tao queân ñöôïc...
- Heø naøy hai vôï choàng maøy qua DC chôi
- Ñieám vöøa vöøa chöù. Vôï choàng tao qua DC ôû nhaø maøy hai laàn. Moät laàn baåy ngaøy, naêm 1995, moät laàn ba ngaøy, naêm 1998. Tuïi maøy chöa qua
- Heø naêm nay, vôï choàng tao qua
- Chaéc khoâng. Cho tao bieát tröôùc moät thaùng ñeå tao laáy vacation.
- Heø naøy, vôï choàng tao khoâng ñi
Boû ñieän thoaïi xuoáng, toâi coøn ngaån ngô. Phong khoâng giaän toâi nöõa. Noù coøn höùa qua
*
Ñaàu thaùng 6 naêm 2008, toâi ñoïc thoâng baùo treân tôø Vieät Baùo Ñieän Töû maø cöù töôûng mình naèm mô. Toâi ñöôïc giaûi thöôûng Vieát Veà Nöôùc Myõ. Moät tuaàn sau, toâi nhaän ñöôïc giaáy môøi ñi laõnh thöôûng taïi
- Anh ñoïc kyõ thoâng baùo chöa" Toâi khoâng tieác ba traêm mua veù maùy bay. Toâi chæ sôï baïn beø anh cöôøi. Giaûi naøo cuõng ñeà roõ soá tieàn thöôûng. Coøn giaûi ñaëc bieät cuûa anh chæ laø giaûi khích leä neân khoâng ñöôïc ñoàng naøo. Giaûi khích leä cuûa anh ñaâu coù ghi soá tieàn thöôûng. Anh laáy ba traêm cuûa toâi maø chæ ñem veà baèng khen. Baïn beø cöôøi anh cho maø xem. Phaûi chi hoï göûi cho anh veù maùy bay khöù hoài thì toâi cuõng ñeå anh ñi.
Thaáy maët toâi tiu nghæu, vôï toâi an uûi:
- Anh ñi laøm sao ñöôïc. Hai möôi taùm thaùng saùu laø ngaøy phaùt giaûi thöôûng. Muøng ba thaùng baåy, vôï choàng mình ñi DC ñeå döï ñaïi hoäi cuûa tröôøng anh. Anh coøn thì giôø ñaâu maø ñi laõnh giaûi.
Hai ngaøy sau khi ñi DC veà, môû thuøng thô, tim toâi ñaäp maïnh khi nhìn thaáy moät hoäp lôùn cuûa Vieät Baùo gôûi cho toâi. Ñem hoäp vaøo nhaø, môû hoäp, chieác phong bì nhoû naèm trong hoäp ñaäp vaøo maét toâi. Toâi môû phong bì, laáy ra taám böu phieáu. Nhìn soá tieàn 300 ghi treân taám check, toâi thaàm tieác: Neáu toâi nhaän ñöôïc taám check naøy sôùm, chaéc chaén vôï toâi seõ cho pheùp toâi ñi laõnh giaûi. Toâi laáy nhöõng taëng phaåm trong hoäp ra ñaët treân baøn: Taám plaque cuûa Vieät Baùo, hai quyeån tuyeån taäp Vieát Veà Nöôùc Myõ Cay Ñaéng Ngoït Buøi vaø Vieát Veà Nöôùc Myõ Tuyeån Taäp IIX, moät CD VCR Laù Thö Vieát Töø Chieán Tröôøng cuûa haõng Asia, baèng khen cuûa Van Tran (Assemblyman 68th District), Janet Nguyen (Supervisor First District Orange County Board of Supervisors), Olretta Sanchez (Member of Congress), Margie L. Rice, Mayor vaø Andy Quach, Kermit Marsh, Frank Fry, Tri Ta (Westminsterter, CA).
Trong caùc taëng phaåm, toâi thích nhaát taám plaque.
Taám plaque ghi teân toâi vaø truyeän ñöôïc giaûi thöôûng cuûa toâi. Toâi ñem ñeå taám plaque tröôùc loø söôûi laø nôi tröng baày moät soá hình aûnh gia ñình vaø nhöõng bình coå. Nhìn taám plaque, toâi thaàm caùm ôn Vieät Baùo ñaõ traân troïng ngöôøi ñöôïc giaûi. Taëng phaåm thöù hai, toâi thích laø baèng khen cuûa thaønh phoá
- Boá chaùu hoïc cuøng tröôøng vôùi baùc. Baùc coù bieát boá chaùu khoâng "
- Boá chaùu khoâng nhöõng laø ñoàng moân cuûa baùc. Boá chaùu coøn sinh hoaït chung vôùi baùc trong toaùn traùng Höôùng Ñaïo. Baùc ñaõ nhìn thaáy hình chaùu treân egroup vaø baùo chí. Caùc baùc, caùc coâ, caùc chuù ñoáng moân cuûa boá chaùu raát haõnh dieän veà chaùu. Coá gaéng hôn nöõa ñeå thaønh coâng hôn nöõa.
- Caùm ôn baùc. Chaùu seõ coá gaéng.
Ñoaït giaûi Vieät Baùo laø may maén, nhöng tai hoïa ñeán doàn daäp. Chín giôø saùng, ñang laøm vieäc ôû sôû, toâi nhaän ñöôïc ñieän thoaïi cuûa Phuøng. Phuøng laø haøng xoùm saùt vaùch vôùi nhaø toâi ôû Vieät
- Congratula...tion, Congra- tulation, nhaø vaên nhôùn... Môû tieäc aên möøng ñi chôù.
Gioïng Phuøng oang oang trong ñieän thoaïi, khieán toâi ngöôïng vôùi caùc ñoàng nghieäp Myõ. Toâi noùi:
- Haï bôùt volume cho tao nhôø. Choù ngaùp phaûi ruoài, ñöôïc giaûi an uûi, tieäc tuøng gì.
- Giaûi naøo cuõng laø giaûi. Giaûi ruùt cuõng laø giaûi. Ñöôïc giaûi thì phaûi aên möøng. Mua hai chai Martel, ñem ñeán nhaø tao luùc saùu giôø thöù baåy naøy. Tao keâu tuïi noù tôùi. Laâu ngaøy, anh em khoâng gaäp nhau.
Naêm giôø chieàu, ñi laøm veà, chöa kòp thay quaàn aùo, ñieän thoaïi reo. Nghe gioïng meï toâi, toâi lo laéng khoâng bieát coù chuyeän gì xaåy ra ôû Vieät
- Meï coù khoûe khoâng. Coù chuyeän chi maø meï goïi con vaäy "
- Me khoûe. Toái hoâm qua, meï anh Phuøng qua nhaø vaø baùo cho meï bieát. Vôï anh Phuøng noùi vôùi baø: Con ñöôïc giaûi vaên chöông. Baø hoûi chò Phuøng, con laõnh giaûi ñöôïc bao nhieâu. Chi Phuøng noùi giaûi nhaát ñöôïc möôøi ngaøn ñoâ. Giaûi danh döï chaéc ñöôïc nhieàu hôn.
Toâi vöøa ngöôïng, vöøa töùc ñeán ñieân ngöôøi. Toâi noùi :
- Vôï thaèng Phuøng noùi baäy...
Meï toâi phôùt lôø nhö khoâng nghe toâi noùi. Baø tieáp tuïc :
- Con nghe meï noùi... Thaùng tröôùc thaèng Phöôùc döï ñònh söûa nhaø. Noù xin vôï choàng con naêm ngaøn. Vôï choàng con cho noù moät ngaøn. Laõnh ñöôïc giaûi thöôûng, con gôûi cho em theâm boán ngaøn. Toäi nghieäp em con. Nhaø cuûa noù beä raïc. Khoâng söûa, muøa möa naøy thì meät to. Vôï choàng con cho chò Phöôïng naêm traêm ñeå lo ñaùm cöôùi cho chaùu Thaûo vaøo thaùng möôøi moät naøy. Naêm traêm thì laøm sao ñuû. Con göûi cho chò con theâm moät ngaøn...
- Meï nghe con noùi. Con ñöôïc giaûi ñaëc bieät thaät. Giaûi ñaëc bieät laø giaûi an uûi. Con chæ nhaän ñöôïc moät check ba traêm. Vôï thaèng Phuøng khoâng bieát gì neân noùi baäy.
- Giaûi ñaëc bieät maø thua giaûi nhaát aø" Giaûi ñaëc bieät phaûi hôn giaûi nhaát chöù.
- Thoâi, con xin meï. Meï ñöøng coù ñi noùi tuøm lum leân. Ngöôøi ta ñoàn moät thaønh möôøi thì cheát con.
- Vaäy con khoâng cho thaèng Phöôùc ñoàng naøo aø.
- Con gôûi cho Phöôùc ba traêm
- Ba traêm thoâi aø!
- Con göûi cho Phöôùc naêm traêm...
Saùu giôø, toâi ñònh ñi taém thì nghe vôï goïi. Toâi chaïy voäi xuoáng nhaø ñeå xem vôï sai baûo ñieàu gì. Naøng nhìn toâi roài noùi vôùi gioïng mæa mai:
- Anh ñöôïc giaûi thöôûng maø im thim thíp. Chaúng môøi vôï con ñi aên ngoaøi moät böõa.
- Anh ñaõ deposit tieàn vaøo account thì tieàn aáy laø cuûa em.
- Vaãn bieát tieàn vaøo account laø tieàn cuûa toâi. Toâi chæ muoán noùi, anh ñöôïc giaûi thöôûng laø nhôø meï con toâi. Baøi ñöôïc giaûi thöôûng laø baøi anh vieát veà gia ñình, trong ñoù coù meï con toâi. Anh chæ töôøng thuaät laïi lôøi noùi, vieäc laøm cuûa meï con toâi. Neáu meï con toâi khoâng noùi, khoâng laøm thì anh coù gì ñeå vieát.
Toâi ñuoái lyù neân phaûi chaáp thuaän:
- Chieàu nay caû nhaø ñi aên. Em khoâng phaûi naáu côm.
Ñöôïc giaûi thöôûng, nhöng cuõng gaäp laém caùi böïc mình. Ñuùng nhö caùc cuï noùi: Caøng cao danh voïng, caøng nhieàu gian nan. Nhöng nghó laïi, toâi cuõng coøn lôøi nhieàu. Laõnh thöôûng ñöôc ba traêm. Mua hai chai Martel 150 ñoàng, nhöng ñöôïc vui thoaû thích vôùi baïn beø. Cho thaèng Phöôùc naêm traêm, thaèng Phöôùc laø em ruoät mình. Moät traêm naêm möôi ñoàng cho böõa aên gia ñình cuõng coøn reû. Khoâng deã gì coù dòp caû gia ñình ñi aên ngoaøi. Môøi ñöôïc vôï ñi aên cuõng khoù khaên. Vôï toâi thöôøng töø choái ñi aên ngoaøi vôùi lyù do aên tieäm vöøa ñaét, vöøa dôû, vöøa khoâng veä sinh. Môøi maáy ñöùa con ñi aên coøn khoù khaên hôn. Veà tieàn baïc coi vaäy maø khoâng loã laõ bao nhieâu. Coøn lôøi veà tinh thaàn thì voâ keå.
Moät buoåi toái thöù baåy, naêm saùu ñöùa baïn cuûa con gaùi toâi ñeán nhaø. Con toâi cho chuùng xem taám plaque. Chuùng ñeán chuùc möøng toâi:
- Baùc lôùn tuoåi maø gioûi quaù. Baùc vieát vaên, coøn ñöôïc giaûi thöôûng.
- Baùc in cho chaùu baøi baùc vieát ñeå chaùu ñem veà cho boá meï chaùu ñoïc
Nhöõng lôøi khen laøm toâi vui, nhöng nieàm sung söôùng to lôùn hôn laø con toâi haõnh dieän veà toâi.
Töø boû con ñöôøng toái taêm, trôû laïi con ñöôøng kieán thöùc vaøo naêm hai ngaøn, toâi ñaõ naêm möôi saùu tuoåi. Tuy muoän, nhöng cuõng giuùp gia ñình toâi eâm aám hôn tröoùc. Vôï toâi ñoái vôùi toâi nheï nhaøng hôn, tình caûm hôn. Caùc con toâi haõnh dieän veà toâi. Ñoù cuõng nhôø kieán thöùc cuûa toâi khaù hôn tröôùc, tuy chöa baèng baïn beø, nhöng khoaûng caùch ruùt ngaén daàn.
Tröôùc naêm hai ngaøn, trong nhöõng buoåi hoïp baïn, noùi veà nhöõng kyû nieäm cuõ thì toâi noåi troäi, nhöng chuyeån qua ñeà taøi kinh teá, chính trò, khoa hoïc kyõ thuaät taân tieán, vaên chöong thì toâi ngoài ngô ngaùc nhö moät thaèng ngoác, maø toâi ngoác thaät vì toâi ñaâu coù bieát gì ñeå goùp chuyeän hay tranh luaän. Nay thì toâi ñaõ tham gia cuøng baïn beø thaûo luaän nhieàu vaán ñeà. Nhöõng vaán ñeà naøo toâi chöa goùp yù ñöôïc, toâi luïc loïi internet ñeå tìm hieåu. Chaúng haïn moät hoâm, baïn beø noùi veà thi só Buøi Giaùng, nhaân dòp coù ngöôøi ñeà nghò chính quyeàn Haø Noäi laäp moät giaûi thöôûng vaên chöông mang teân Buøi Giaùng. Tröôùc ñaây toâi chæ nghe teân thi só Buøi Giaùng, nhöng khoâng bieát chuùt ít gì veà oâng ta. Sau buoåi hoïp maët, toâi ñoïc raát nhieàu baøi vieát veà thô vaø nhöõng truyeän dòch cuûa Buøi Giaùng trong Talawas, trong caùc web cuûa Phaät Giaùo. Toâi mua moät CD thô Buøi Giaùng do Hoàng Vaân dieãn ngaâm. Taát caû moïi ngöôøi vieát veà oâng ñeàu ca tuïng Buøi Giaùng nhö moät thaùnh thô, chæ coù nhaø pheâ bình vaên hoïc Thuïy Khueâ cheâ thô oâng. Thænh thoaûng toâi ñöôïc nghe baø Thuïy Khueâ phoûng vaán vaên thi só, hoaëc bình luaän vaên thô treân ñaøi phaùt thanh RFI. Toâi hoûi anh baïn nhaø vaên chuyeân nghieäp khoâng kieám ñöôïc tieàn cuûa toâi:
- Thô Buøi Giaùng hay, nhöng toâi chöa ñöôïc nghe moät baûn nhaïc naøo phoå thô Buøi Giaùng.
Anh ta traû lôøi:
- Thô Buøi Giaùng thaät hay, nhöng khoâng phoå nhaïc ñöôïc. Toâi coù thöû phoå nhaïc thô cuûa Buøi Giaùng maáy laàn, nhöng khoâng ñöôïc, nghe chaúng ra gì. Ñinh Huøng coù nhieàu baøi thô ñöôïc phoå nhaïc vaø raát hay.
Anh ta haùt cho toâi nghe baøi Moäng Döôùi Hoa, thô Ñinh Huøng, nhaïc Phaïm Ñình Chöông vaø baøi Baøi Haùt Muøa Thu, thô Ñinh Huøng, nhaïc cuûa anh ta. Nghe anh haùt hai baøi thaät hay. Toâi thaàm tieác cho anh baïn toâi khoâng gaäp thôøi vaø khoâng ñöôïc ai naâng ñôõ neân khoâng noåi danh.
Toâi nhö ngöôøi bò cuoán trong doøng nöôùc luõ. Nhöõng quyeån Ñaëc San cuûa hoäi aùi höõu tröôøng toâi , muïc VVNM cuûa Vieät Baùo vaø nhöõng trang Web nhö nhöõng khuùc goã troâi treân soâng. Toâi baùm ñöôïc vaøo nhöõng khuùc goã. Neáu toâi khoâng bieát caùch vaø yù chí tranh ñaáu vôùi caùi cheát ñeå ñöa khuùc goã vaøo beán bôø naøo ñoù beân bôø soâng, thì doøng nöôùc luõ cuõng seõ cuoán toâi ra bieån khôi. Nhieàu ngöôøi toát buïng saün saøng giuùp mình thoaùt khoûi choã toái taêm, nhöng yù chí cuûa chính baûn thaân vaãn laø chính yeáu.
Toâi phaûi caùm ôn caùc baïn ñoàng moân ôû Texas, Cali, Hoa thònh Ñoán, Paris, (ñaëc bieät laø Huyønh, thaèng baïn khoâng ñaêng baøi cuûa toâi trong noäi san Soùng Vieät cuûa noù tröôùc naêm 1975), ñaõ boû thôøi gian, coâng söùc vaø tieàn baïc, moãi naêm ôû moãi nôi xuaát baûn moät quyeån ñaëc san ñeå anh chò em cöïu sinh vieân tröôøng toâi ñöôïc nhôù laïi nhöõng kyû nieäm ñeïp nhaát cuûa cuoäc ñôøi.
Toâi phaûi caùm ôn nhöõng ngöôøi ñaõ thaønh laäp giaûi thöôûng Vieát Veà Nöôùc Myõ. Muïc Vieát Veà Nöôùc Myõ treân Vieät Baùo Online khoâng nhöõng höõu ích cho ngöôøi Vieät haûi ngoaïi maø caû nhöõng ngöôøi Vieät trong nöôùc. Toâi coi muïc VVNM nhö moät tröôøng hoïc cuûa toâi. Toâi ñaët teân cho tröôøng hoïc môùi cuûa toâi laø
Toâi caùm ôn nhöõng ngöôøi ñaõ taïo ra nhöõng web nhö Saigonbao, Vieät Nam Thö Quaùn, Ñaëc Tröng, Talawas, Du Ca, Thö Vieän Hoa Sen, Chim Vieät Caønh Nam, nhöõng web baùo chí vaø radio, nhöõng web vv vaø vv. Nhöõng trang Web ñoù taäp hôïp laïi thaønh moät ñaïi hoïc lôùn. Toâi ñaët teân cho ñaïi hoïc ñoù laø
Theá heä cha anh Khaùng Chieán Choáng Phaùp haøo huøng ñaõ ñi qua. Theá heä chieán tranh Quoác Gia vaø Coäng Saûn nhieàu cay ñaéng ít ngoït buøi ñang ñi qua. Theá heä cuûa Anddy Quach, Janet Nguyen vaø caùc con toâi ñang vaøo traän. Caùc theá heä ñeàu coù ñieåm chung laø coäi nguoàn. Moãi theá heä ñeàu coù nhöõng vaán ñeà rieâng do hoaøn caûnh chính trò, kinh teá, vaên hoùa cuûa xaõ hoäi ñoåi thay. Moãi theá heä ñeàu coù ñieåm thuaän lôïi vaø khoù khaên. Hy voïng trong töông lai muïc VVNM seõ ñoùng goùp ñöôïc cho coäng ñoàng Vieät Nam Haûi Ngoaïi vaø ñaát nöôùc Vieät Nam nhieàu vaán ñeà höõu ích khaùc ñeå caùc theá heä noái tieáp höôûng nhieàu ngoït buøi vaø chòu ít ñaéng cay.
Toâi vaãn coøn tröôøng trung hoïc, ñaïi hoïc ngaøy xöa cuûa toâi ngay taïi nöôùc Myõ. Nay toâi laïi coù tröôøng môùi
Theá heä toâi ñang ñi qua, nhöng nhöõng kinh nghieäm cuûa theá heä cha anh vaø cuûa theá heä chuùng toâi ñeå laïi cho nhöõng theá heä sau vaãn coù giaù trò naøo ñoù. Ñoù laø lyù do, toâi tieáp tuïc: Ñoïc ñeå laáy yù, boài ñaép kieán thöùc vaø saùng taùc cho mình, cho moïi ngöôøi.
NGUYEÃN ÑÖÙC QUANG
Gửi ý kiến của bạn
