Tay Cắt Tay Sao Nỡ
Vi Anh
Los Angeles một thành phố lớn nhứt nhì của TB Cali, một tiểu bang đông dân, rộng đất nhứt của Mỹ. Arizona là một tiểu bang lân cận của TB Cali, tuy ít dân hơn. Nhưng khi lập quốc vẫn các tiểu bang được xem ngang hàng, đồng vai vế với tất cả các tiểu bang qua việc mỗi tiểu bang lớn nhỏ gì cũng vậy đều có 2 nghị sĩ điều trần. Chuyện dân nhập cư là một chuyện nhức đầu kinh niên, chuyện mỗi mùa bầu cử dều tái phát, chuyện đâu còn có đó, chẳng lẽ mấy ông dân cử là những người phục vụ cho toàn dân, chẳng lẽ tẩy chay kinh tế, cúp điện nhau. Tay cắt tay sao nỡ, ruột cắt ruột sao đành để người dân Mỹ nói chung mà quí ông đại diện khổ sở hay sao.
Diễn biến mới nhứt đọc không vui chút nào. Ô. Gary Pierce, ủy viên của Công Quản Điện Arizona bằng công văn tên dề dấu đóng gởi cho Antonio Villaraigosa, Thị Trưởng Thành Phố Los Angeles, “ Nếu Ngài thực sự mong muốn tung ra một cuộc tẩy chay kinh tế, tôi lấy làm hân hạnh khuyến khích cơ quan cung ứng điện năng của Arizona xét lại những khế ước điện của quí Ngài theo chiều hướng Los Angeles không còn nhận diện sản xuất ở Arizona nữa”. Viện chức có thẩm quyền về điện của TB Arizona, tiều bang cung ứng 25% cho Los Angeles, còn nhấn mạnh “ Tôi chắc rằng cơ quan cung ứng điện của Arizona sẽ hân hoan không chuyển qua quí vị một watt diện nào nữa”. Đó là diễn biến mói nhứt những lời qua tiếng lại có vẻ hết sức ngoại giao và lễ độ nhưng bên trong chứa nhiều dao to búa lớn của của những viên chức chánh quyền dân cử của thành phố Los Angeles và tiểu bang Arizona.
Nguyên do chánh là trong ba tuần qua, tiểu bang Arizona đã thông qua mấy đạo luật siết chặt dân nhập cư. Luật đầu SB 1070 nhân dạng, theo dõi, trục xuất những người nhập cư không giáy tờ. Và đặc biệt thay vì việc kiềm soát người nhập cư do ngành Di Trú và Nhập Tịch được phân công điều hành, luật SB 1070 của Arizona cho cảnh sát quyền bắt giữ những nghi can nhập cư bất họp pháp. Chưa đủ TB Arizona còn vào trường học nữa. TB Arizona, Quốc Hội ra luật, Thống Đốc nhanh nhẹn ký ban hành cấm không cho trường học những môn liên quan dến nhân chủng, mà lâu nay trường dạy về những vấn để nhập cư của người Latinos và lịch sử của nước nhà của những người ấy. Đối với người gốc Latinos – nhập cư hợp pháp hay không hợp pháp - tất cả coi luật này nhắm vào họ. Số người không giấy tở tức nhập cư bất hợp pháp đang ở Mỹ đông hơn người hợp pháp. Thế cho nên quyết dịnh sau này Thống Đốc mói vửa ký ban hành là một giọt nước tràn ly. Các cộng đồng của người nói tiếng Tây ban Nha ở Cali nổi lên chống luật nhập cư mới của tiểu bang Arizona lân cận. Nhưng đa số người Mỹ nói chung ủng hộ luật này của TB Arizona.
Ở Cali, số người gốc Latinos trở thành khối đa số về số lượng con người, chiếm trên 50% dân số. Nên sự tức giận, phẩn nộ bùng nổ ở Cali trước. Các cộng đồng Latinos kêu gọi tẩy chay kinh tề Arizona. Chánh quyền dân cử sống bằng lá phiếu trong đó số phiếu gốc Latinos khá cao, không khỏi bị ảnh hưởng của cử tri. Hai thành phố lớn của Cali là Los Angeles và San Francisco công bố biện pháp trả đũa Arizona. Hội đồng TP Los Angeles, mà thị trưởng Antonio Villaraigosa xuất thân là một người nhập cư Mỹ gốc Latinos đã đồng ý thông qua một nghị quyết tầy chay kinh tế Arizona với 13 phiếu. Trong đó ngưng mọi chuyến công tác thương mại của chánh quyến thành phố với Arizona. Và chỉ thị cho các sở như nước, điện, hải cảng, phi cảng ngưng 15 hợp dồng có dính líu những công ty toạ lạc ở Arizona. Thành phố sẽ sẵn sàng những cơ sở cung ứng ngoài TB Arizona cũng như giúp cho các công ty ở Arizona muốn dọn về Cali.
Dù hai thành phố lớn của Cali và San Fran phản ứng mạnh, chống Arizona quyết liệt, nhưng hai thành phố này vẫn là hai thành phố có vẻ cô đơn trên bình diện tiểu bang Cali và trên bình diện liên bang. Thống kê vào cuối tháng tư cho biết, 60% ngưởi Mỹ nói chung đồng ý luật siết chặt nhập cư của Arizona. Còn các cây hàn thử biểu chánh trị tromg mùa bầu cử , những ứng cử viên thống đốc đơn vị bầu cử lả cả tiểu bang, nhứt là quí vị ứng cử viên thuộc đảng Cộng Hoà cũng ủng hộ những biện pháp của TB Arizona. Như Bill McCollum ở Florida. Và Steve Poizner ở Cali.
Trong một đất nước rộng lớn, hiệp chủng, dân số Latino chiếm 30%, nỗi lo ngại và dè dặt với người Latino tăng nhanh như vậy sẽ dễ lan truyền. Tin tổng hợp ghi nhận được 10 tiểu bang khác đang chuẩn bị siết chặt nhập cư như Arizona. Ứng cử viên thống đốc Colorado Scott McInnis nói mạnh, “chúng ta không rút lui, nếu không vận động được toàn nước Mỹ chống nhập cư lậu, thì Ông sẽ làm ở Colorado.” TB Oklahoma đang dự trù những hình phạt gắt gao hơn đối vơi những ngưởi nhập cư lậu khi nhân viên công lực phải nổ súng khi bắt họ. TB South Carolina coi là trái luật muớn người nhập cư lậu làm việc. Và các TB Idaho, Utah, Missouri, Texas, North Carolina, Maryland, Minnesota, và Colorado, cơ quan lập pháp cũng dự trù dưa ra những biện pháp siết việc nhập cư lậu. Arizona là TB tiên phuông đưa ra những biện pháp siết nhập cư. Như chấp nhận dự luật không cho người nhập cư lậu nhận những phúc lợi của TB và các TB khác cũng noi theo.
TT Mexico có đến Toà Bạch Ốc Mỹ, gặp TT Barack Obama về luật của TB Arizona. Nhưng những thái độ của các tiểu bang làm cho liên bang phải chú ý cần có một bộ luật nhập cư. TT Obama tuyên bố không thể có luật cải tổ nhập cư khả thi trong thời gian ngắn. Điều này khiến phản ứng của các TB muốn noi gương Arizona mạnh thêm. Nhiều webs và youtube loan tải, nhắc lại việc TT Obama cười ngạo TB Arizona trong một bữa ăn tại Toà Bạch Ốc và nói móc TT Obama, “ TT Obama, xâm phạm biên giới không phải là chuyện đùa. Nhiệm vụ của Ông là bảo vệ an ninh biên giới.”