Nhà mới tại miền Tây |
Thế rồi đây tình hình sẽ ra sao"
Hôm kia, Thứ Ba mùng 9, hiệp hội địa ốc National Association of Realtors (NAR) đã công bố những dự báo có điều chỉnh của họ, theo hướng bi quan hơn chút đỉnh so với trước đây.
Do tiêu chuẩn tài trợ đã trở nên khó khăn hơn và do mối lo của thị trường về loại cho vay có ưu đãi mà nhiều rủi ro (loạu sub-prime mortgage), hiệp hội NAR dự báo là quy ra toàn năm thì số nhà cũ được bán trong năm nay sẽ giảm 2,9%, khoảng sáu triệu 290 ngàn căn trên toàn quốc. Mức sút giảm do hiệp hội dự báo trước đó là 2,2%.
Đấy là về loại nhà cũ (existing homes). Về loại nhà mới xây thì sự sút giảm còn nặng hơn nữa, khoảng 18% cho toàn năm 2007. Trước đây, hiệp hội NAR dự đoán là số "new home sale sẽ giảm 14%.
Về giá nhà tính theo lối trung vị (median price), hiệp hội NAR tiếp tục cho rằng giá nhà sẽ còn giảm trong toàn năm, lần đầu tiên kể từ khi hiệp hội ghi nhận thống kê nhà đất, từ đầu thập niên 60. Tuy nhiên, và đây mới là chi tiết đáng chú ý, giá nhà loại cũ có giảm thì cũng rất ít, chừng 1% mà thôi, và qua năm sau sẽ lại tăng, thêm 1,4%. Còn về nhà loại mới thì... không sụt mà qua năm tới sẽ còn tăng mạnh hơn, chừng 2,2%! Không nhiều thì vẫn là tăng.
Một trong những nguyên nhân khiến thị trường bị trũng trong năm nay là sự rút lui của giới đầu tư tay ngang.
Trước đây, người Mỹ mua ngôi nhà thứ nhì trong mục tiêu đầu tư dài hạn, để tài sản không mất giá mà còn tăng, dù không nhiều. Thế rồi trong năm năm qua, giá nhà đủ loại cứ tăng vùn vụt nên nhiều người ham lợi đã nhảy vào thị trường làm nhà đầu tư theo tinh thần ngắn hạn, mà mua qua bán lại thật nhanh để thu lời thật lẹ. Thành phần lạc quan và đầu cơ ấy có góp phần làm giá nhà càng tăng mạnh. Giờ đây, tình hình không còn sôi nổi như vậy cho nên họ đã rút khỏi thị trường, còn lại là giới đầu tư có cái nhìn trường kỳ.
Thành phần này không chạy theo mối lợi ngắn hạn là mua nhà để bán nhanh như người ta lật bánh tráng. Họ cũng không sợ hãi mà lập tức bán tháo khiến giá nhà sụp đổ đồng loạt. Họ chỉ tạm ngưng không đầu tư thêm vào nhà đất, và đầu tư nơi khác mà thôi. Một lý do thứ hai khiến thị trường nhà đất không sụp đổ là tình hình kinh tế vẫn tốt đẹp và công ăn việc làm cũng dồi dào, khiến lợi tức dân chúng không suy giảm. Nếu kinh tế sa sút và giới đầu tư bán tháo thì thị trường nhà đất sẽ còn nguy ngập hơn và gia cư mà khủng hoảng là kéo theo suy trầm kinh tế.
Với tình hình hiện tại, giới kinh tế trong ngành địa ốc cho rằng giá nhà có thể sút giảm nhẹ và số nhà bán có thể đình đọng từ nay đến cuối năm, nhưng sau đó sẽ lại khởi sắc và giá nhà lúc ấy sẽ lại tăng, nhưng không còn hung hãn như trong quá khứ.
Riêng về tình hình California thì giới kinh tế cũng kết luận là kinh tế sung mãn đi cùng một hiện tượng lạ (của một tiểu bang lớn như vậy) là đất đai khan hiếm, đã khiến giá nhà không giảm mạnh khi thị trường gia cư bị đóng băng. Như tại quận Los Angeles, dù nhà bán chậm hơn giá đất vẫn tăng (9% trong Tháng Hai và 2,6% trong Tháng Ba) khiến giá nhà vẫn không sụt. Los Angeles còn là quận đứng đầu nước Mỹ là có nhiều nhà trị giá hơn một triệu Mỹ kim (quận Orange đứng hạng ba), ở giữa là một quận của New York. Sáu trong 10 quận có nhiều nhà thuộc loại "triệu phú" đó là ở tại California, là nơi mà luật lệ khá khe khắt về đất đai khiến người ta thiếu đất xây nhà.
Ngay trong California, nếu Los Angeles hay San Francisco là những quận đứng đầu về nạn "hiếm đất" thì các quận nằm sau trong lục địa như Riverside và San Berndardino lại là nơi còn nhiều đất xây nhà nên giá nhà rẻ hơn và sụt mạnh hơn trong chu kỳ trũng của 12 tháng qua. Theo chiều hướng ấy, giá nhà tại Riverside sẽ còn giảm nữa trong năm nay, và Orange County thì vẫn hiên ngang đứng vững! Những ai chờ mong nhà sụt giá để có thể mua thì có lẽ phải tìm nơi khác - và càng ở xa thì chi phi di chuyển càng đắt - chứ tại miền Nam California, những khu vực như Los Angeles hay Orange County và San Diego vẫn thuộc loại "sang" với giá nhà khá đắt so với toàn quốc.
Rồi sẽ còn đắt hơn nữa kể từ cuối năm nay qua đầu năm tới!