Hôm Thứ Tư 11-2-2015 là ngày Ông Táo Về Trời, ngày 23 Tết Ta, theo niềm tin dân gian Việt Nam. Có bạn trẻ hỏi, ngày này là gì, nên có lời giảỉ thích ngắn gọn.
Dân tộc mình tin rằng hàng năm, trải qua các chuyện trong năm, sẽ có một ngày cuối năm cần ôn lại, để xem mình có lỗi gì cần sửa lại để sống tốt đẹp hơn trong năm mới sắp tới.
Trên nguyên tắc là đơn giản như thế. Ông Táo về trời chỉ là hình tượng rằng, táo là vị thần lo chuyện bếp núc, ẩn nghĩa là lo chuyện trong bụng chúng ta, nghĩa là tâm phúc. Ông Táo nhìn lại trọn năm để báo cáo với Ông Trời, có nghĩa là tự tâm mình xét nét chuyện cũ để rút kinh nghiệm cho năm mới sắp tới. Ông Trời là tâm của mình, vì chẳng hề có ông trời nào ở mặt trăng, ở mặt trời, ở Sao Hỏa cả...
Chuyện ông Táo cởi quần cỡi cá bay lên trời, nghĩa là ông táo chân thành tự xét, không giấu chuyện gì của năm cũ. Cỡi cá về Trời chỉ là hình tượng cá vượt vũ môn là thành rồng, tức là phải cỡi cá, rồi mới thành rồng bay đầy quyền lực sau này. Chuyện phái đoàn Táo 3 người chỉ có nghĩa là lò bếp ngày xưa có 3 chân, cũng là ý nghĩa phải có 3 mới vững.
Với trẻ thơ, cúng Ông táo là dịp vui chơi.
Infonet kể về chuyện “Tại sao phải cúng ông Công ông Táo trước 12 giờ trưa 23 tháng Chạp.”
Bản tin Infonet viết:
“Theo truyền thống của người Việt Nam, lễ cúng ông Công ông Táo thường được tiến hành từ chiều 22, hoặc sáng sớm ngày 23 tháng Chạp, muộn nhất là 12h ngày 23. Vì sao lại như vậy?
Nghi lễ cúng ông Táo (23 tháng Chạp) – ba vị thần cai quản việc bếp núc để tổng kết mọi việc lớn nhỏ trong năm của mỗi nhà.
Ngày 23 tháng Chạp - ngày ông Táo về chầu trời được xem như ngày đầu tiên của Tết Nguyên đán. Sau khi tiễn đưa ông Táo, mọi người bắt đầu dọn dẹp nhà cửa, lau chùi đồ cúng ông bà tổ tiên, treo tranh, câu đối, cắm hoa ở những nơi trang trọng.
Theo tục cổ truyền thì Táo quân gồm hai ông và một bà, tượng trưng là 3 cỗ "đầu rau" hay "chiếc kiềng 3 chân" ở nhà bếp. Lễ vật cúng Táo quân gồm có: Hai mũ cánh chuồn dành cho các Táo ông, một mũ không có cánh chuồn dành cho Táo bà...
...Về “phương tiện” để ông Công, ông Táo “chầu trời”, ở miền Bắc thường cúng cá chép còn sống thả trong chậu nước, ngụ ý "cá hóa long" - cá sẽ biến thành Rồng đưa ông Táo về trời. Ở miền Trung, người ta cúng một con ngựa bằng giấy với yên, cương đầy đủ. Còn ở miền Nam thì đơn giản hơn, chỉ cúng mũ, áo và đôi hia bằng giấy là đủ.
Ngoài các lễ vật chính kể trên, người ta có thể làm lễ mặn (với xôi gà, chân giò luộc, các món nấu nấm, măng...) hay lễ chay (với trầu cau, hoa, quả, giấy vàng, giấy bạc...) để tiễn Táo quân.
Theo các vị xuất gia, việc cúng này cần thành tâm và tùy theo gia cảnh. Lễ vật không nên quá câu nệ, có điều kiện thì làm mâm cơm canh, còn không thì thành tâm hoa quả là được. Không nên đốt nhiều vàng mã, quần áo hoặc sắm sanh ngựa, nhà, ô tô... vì vừa lãng phí mà cũng không thể hiện được cái tâm hướng thiện của mình...”
Tự Điển Bách Khoa Mở viết:
“... người dân vẫn quen gọi chung là Táo Quân hoặc Ông Táo. Bếp là bản nguyên của nhà khi người nguyên thủy có lửa và đều dựa trên nền móng là đất.
Ở Việt Nam, sự tích Táo Quân được truyền khẩu, rồi ghi chép, do đó có những sự khác nhau về tình tiết, nội dung chính được tóm tắt như sau:
Trọng Cao có vợ là Thị Nhi ăn ở với nhau đã lâu mà không con, nên sinh ra buồn phiền, hay cãi cọ nhau. Một hôm, Trọng Cao giận quá, đánh vợ. Thị Nhi bỏ nhà ra đi sau đó gặp và bằng lòng làm vợ Phạm Lang. Khi Trọng Cao hết giận vợ, nghĩ lại mình cũng có lỗi nên đi tìm vợ. Khi đi tìm vì tiền bạc đem theo đều tiêu hết nên Trọng Cao đành phải đi ăn xin.
Khi Trọng Cao đến ăn xin nhà Thị Nhi, thì hai bên nhận ra nhau. Thị Nhi rước Trọng Cao vào nhà, hai người kể chuyện và Thị Nhi tỏ lòng ân hận vì đã trót lấy Phạm Lang làm chồng.
Phạm Lang trở về nhà, sợ chồng bắt gặp Trọng Cao nơi đây thì khó giải thích, nên Thị Nhi bảo Trọng Cao ẩn trong đống rơm ngoài vườn. Phạm Lang về nhà liền ra đốt đống rơm để lấy tro bón ruộng. Trọng Cao không dám chui ra nên bị chết thiêu. Thị Nhi trong nhà chạy ra thấy Trọng Cao đã chết bởi sự sắp đặt của mình nên nhào vào đống rơm đang cháy để chết theo.
Phạm Lang gặp tình cảnh quá bất ngờ, thấy vợ chết không biết tính sao, liền nhảy vào đống rơm đang cháy để chết theo vợ.
Linh hồn của ba vị được đưa lên Thượng Đế. Thượng Đế thấy ba người đều có nghĩa, nên sắc phong cho làm Táo Quân, gọi chung là: Định Phúc Táo Quân, nhưng mỗi người giữ một việc:
Phạm Lang làm Thổ Công, trông coi việc bếp. Danh hiệu: Đông Trù Tư Mệnh Táo Phủ Thần Quân
Trọng Cao làm Thổ Địa, trông coi việc nhà cửa. Danh hiệu: Thổ Địa Long Mạch Tôn Thần
Thị Nhi làm Thổ Kỳ, trông coi việc chợ búa. Danh hiệu: Ngũ Phương Ngũ Thổ Phúc Đức Chánh Thần...”
Chuyện chỉ là vui thôi. Chủ yếu, chỉ nên nghĩ rằng chuyện cúng Ông Táo chỉ là lòời mời Hướng Thiện, Tu tâm...
Xin nhớ, lò bếp bây giờ không còn ba chân nữa, vì là bếp điện, bếp ga cả rồi...
Dân tộc mình tin rằng hàng năm, trải qua các chuyện trong năm, sẽ có một ngày cuối năm cần ôn lại, để xem mình có lỗi gì cần sửa lại để sống tốt đẹp hơn trong năm mới sắp tới.
Trên nguyên tắc là đơn giản như thế. Ông Táo về trời chỉ là hình tượng rằng, táo là vị thần lo chuyện bếp núc, ẩn nghĩa là lo chuyện trong bụng chúng ta, nghĩa là tâm phúc. Ông Táo nhìn lại trọn năm để báo cáo với Ông Trời, có nghĩa là tự tâm mình xét nét chuyện cũ để rút kinh nghiệm cho năm mới sắp tới. Ông Trời là tâm của mình, vì chẳng hề có ông trời nào ở mặt trăng, ở mặt trời, ở Sao Hỏa cả...
Chuyện ông Táo cởi quần cỡi cá bay lên trời, nghĩa là ông táo chân thành tự xét, không giấu chuyện gì của năm cũ. Cỡi cá về Trời chỉ là hình tượng cá vượt vũ môn là thành rồng, tức là phải cỡi cá, rồi mới thành rồng bay đầy quyền lực sau này. Chuyện phái đoàn Táo 3 người chỉ có nghĩa là lò bếp ngày xưa có 3 chân, cũng là ý nghĩa phải có 3 mới vững.
Với trẻ thơ, cúng Ông táo là dịp vui chơi.
Infonet kể về chuyện “Tại sao phải cúng ông Công ông Táo trước 12 giờ trưa 23 tháng Chạp.”
Bản tin Infonet viết:
“Theo truyền thống của người Việt Nam, lễ cúng ông Công ông Táo thường được tiến hành từ chiều 22, hoặc sáng sớm ngày 23 tháng Chạp, muộn nhất là 12h ngày 23. Vì sao lại như vậy?
Nghi lễ cúng ông Táo (23 tháng Chạp) – ba vị thần cai quản việc bếp núc để tổng kết mọi việc lớn nhỏ trong năm của mỗi nhà.
Ngày 23 tháng Chạp - ngày ông Táo về chầu trời được xem như ngày đầu tiên của Tết Nguyên đán. Sau khi tiễn đưa ông Táo, mọi người bắt đầu dọn dẹp nhà cửa, lau chùi đồ cúng ông bà tổ tiên, treo tranh, câu đối, cắm hoa ở những nơi trang trọng.
Theo tục cổ truyền thì Táo quân gồm hai ông và một bà, tượng trưng là 3 cỗ "đầu rau" hay "chiếc kiềng 3 chân" ở nhà bếp. Lễ vật cúng Táo quân gồm có: Hai mũ cánh chuồn dành cho các Táo ông, một mũ không có cánh chuồn dành cho Táo bà...
...Về “phương tiện” để ông Công, ông Táo “chầu trời”, ở miền Bắc thường cúng cá chép còn sống thả trong chậu nước, ngụ ý "cá hóa long" - cá sẽ biến thành Rồng đưa ông Táo về trời. Ở miền Trung, người ta cúng một con ngựa bằng giấy với yên, cương đầy đủ. Còn ở miền Nam thì đơn giản hơn, chỉ cúng mũ, áo và đôi hia bằng giấy là đủ.
Ngoài các lễ vật chính kể trên, người ta có thể làm lễ mặn (với xôi gà, chân giò luộc, các món nấu nấm, măng...) hay lễ chay (với trầu cau, hoa, quả, giấy vàng, giấy bạc...) để tiễn Táo quân.
Theo các vị xuất gia, việc cúng này cần thành tâm và tùy theo gia cảnh. Lễ vật không nên quá câu nệ, có điều kiện thì làm mâm cơm canh, còn không thì thành tâm hoa quả là được. Không nên đốt nhiều vàng mã, quần áo hoặc sắm sanh ngựa, nhà, ô tô... vì vừa lãng phí mà cũng không thể hiện được cái tâm hướng thiện của mình...”
Tự Điển Bách Khoa Mở viết:
“... người dân vẫn quen gọi chung là Táo Quân hoặc Ông Táo. Bếp là bản nguyên của nhà khi người nguyên thủy có lửa và đều dựa trên nền móng là đất.
Ở Việt Nam, sự tích Táo Quân được truyền khẩu, rồi ghi chép, do đó có những sự khác nhau về tình tiết, nội dung chính được tóm tắt như sau:
Trọng Cao có vợ là Thị Nhi ăn ở với nhau đã lâu mà không con, nên sinh ra buồn phiền, hay cãi cọ nhau. Một hôm, Trọng Cao giận quá, đánh vợ. Thị Nhi bỏ nhà ra đi sau đó gặp và bằng lòng làm vợ Phạm Lang. Khi Trọng Cao hết giận vợ, nghĩ lại mình cũng có lỗi nên đi tìm vợ. Khi đi tìm vì tiền bạc đem theo đều tiêu hết nên Trọng Cao đành phải đi ăn xin.
Khi Trọng Cao đến ăn xin nhà Thị Nhi, thì hai bên nhận ra nhau. Thị Nhi rước Trọng Cao vào nhà, hai người kể chuyện và Thị Nhi tỏ lòng ân hận vì đã trót lấy Phạm Lang làm chồng.
Phạm Lang trở về nhà, sợ chồng bắt gặp Trọng Cao nơi đây thì khó giải thích, nên Thị Nhi bảo Trọng Cao ẩn trong đống rơm ngoài vườn. Phạm Lang về nhà liền ra đốt đống rơm để lấy tro bón ruộng. Trọng Cao không dám chui ra nên bị chết thiêu. Thị Nhi trong nhà chạy ra thấy Trọng Cao đã chết bởi sự sắp đặt của mình nên nhào vào đống rơm đang cháy để chết theo.
Phạm Lang gặp tình cảnh quá bất ngờ, thấy vợ chết không biết tính sao, liền nhảy vào đống rơm đang cháy để chết theo vợ.
Linh hồn của ba vị được đưa lên Thượng Đế. Thượng Đế thấy ba người đều có nghĩa, nên sắc phong cho làm Táo Quân, gọi chung là: Định Phúc Táo Quân, nhưng mỗi người giữ một việc:
Phạm Lang làm Thổ Công, trông coi việc bếp. Danh hiệu: Đông Trù Tư Mệnh Táo Phủ Thần Quân
Trọng Cao làm Thổ Địa, trông coi việc nhà cửa. Danh hiệu: Thổ Địa Long Mạch Tôn Thần
Thị Nhi làm Thổ Kỳ, trông coi việc chợ búa. Danh hiệu: Ngũ Phương Ngũ Thổ Phúc Đức Chánh Thần...”
Chuyện chỉ là vui thôi. Chủ yếu, chỉ nên nghĩ rằng chuyện cúng Ông Táo chỉ là lòời mời Hướng Thiện, Tu tâm...
Xin nhớ, lò bếp bây giờ không còn ba chân nữa, vì là bếp điện, bếp ga cả rồi...
Gửi ý kiến của bạn
