Bạn thân
Chùa và nỗi lo có... tiền! Đó là nhan đề một bài viết của nhà báo Thành Sơn trên tờ Thanh Niên, cho thấy hiện tượng các pho tượng Phật cũng bị “biến tấu” cho phù hợp nhu cầu du lịch và thị trường. Câu chuyện ghi nhận như sau.
“Có tiền người ta đua nhau sửa chùa tô tượng; cung tiến vô số các pho tượng lớn nhỏ vào các ngôi chùa cổ nhằm "khai tâm lấy lộc" khiến cho các giá trị văn hoá-thẩm mỹ cổ bị gọt xoá không thương tiếc.
Chúng tôi chọn khảo sát khu vực có mật độ chùa dày đặc: vùng Gia Lâm (Hà Nội). Trước lúc lên đường, một nhà nghiên cứu phê bình mỹ thuật bày cho chúng tôi phương pháp chứng minh nỗi đau bị tô vẽ của các vị tượng hết sức thuyết phục: ấy là dùng các tấm ảnh mà ông đã chụp cách đây chưa lâu đem đến vái các vị tượng cổ trên chùa rồi so sánh. So sánh xong mới toát mồ hôi vì sợ hãi.
Bởi, bên cạnh nhiều ông tượng biến mất theo bàn tay đạo chích, để lại bệ tượng và một ông tượng thay thế mới; có quá nhiều ông tượng bị tô phẩm màu loè loẹt. Không ít vị trụ trì khoác tay khắp kho tượng quý trong ngôi chùa trăm năm tuổi hoan hỉ khoe: "Chúng tôi nhờ tiền công đức của khách thập phương đã tô lại gần hết các ngài rồi. Năm nay cố gắng mời thợ về tô nốt mấy pho này nữa là yên tâm, thanh thản!". Câu nói đáng ghi vào kỷ lục... buồn này là của bà cụ "ăn mày cửa Phật" ở chùa Tướng, nằm trong thành nội Luy Lâu.
Cụm kiến trúc Phật giáo - Tứ pháp ở vùng Thuận Thành (Bắc Ninh) gồm nhiều ngôi chùa với hệ thống tượng phật được coi là tối cổ. Một trong các ngôi chùa đó là chùa Tướng. Chùa Tướng, thờ thần Sấm trong hệ thống thờ tứ pháp Mây-Mưa-Sấm-Chớp. Mang dáng dấp của một ngôi chùa rất cổ kính, nhưng căn cứ vào các tấm bia trong chùa Tướng có thể thấy chùa đã được sửa sang nhiều công trình vào thời Vua Tự Đức, triều Nguyễn, và "có lẽ loạt tượng mang phong cách điêu khắc thế kỷ 19 (ở chùa Tướng) cũng được bổ sung trong giai đoạn này" (nhận định của hoạ sĩ Phan Cẩm Thượng).
Nhưng thật đau lòng, tháng 3.2005 trở lại chùa Tướng, chúng tôi mở sách của ông Phan Cẩm Thượng ra so sánh thì thấy hầu như không có điểm gì giống nhau giữa các pho tượng được in trong sách với các pho tượng trong chùa Tướng. Bởi tượng đã bị thợ sơn cấp xã tô vẽ cho biến đổi hoàn toàn. Đến các vị ở trong chùa cũng không biết chắc chắn ông tượng nào là thờ ông thần ông thánh nào, chỉ biết giới thiệu rằng pho này đã được sơn năm ngoái, thợ còn thách giá mấy triệu đồng, nhà chùa chưa có đủ tiền để sơn vẽ nốt. Tất cả các pho tượng hoặc là đen bóng gỗ phủ sơn ta, hoặc là nâu cũ đất phủ sơn ta đến từ mấy thế kỷ trước... nay đều được sơn bóng nhoáng...”
Vậy rồi nhà chùa giải thích ra sao" Phóng viên kể tiếp.
“Có chùa như chùa Bình (còn là nơi bình văn thơ của các bậc tao nhân mặc khách vùng Luy Lâu - Bắc Ninh), nhà chùa khoe, cách đây 3 năm "chúng tôi đã sơn lại toàn bộ các pho tượng trong chùa". Không còn bất cứ pho tượng nào giữ được dáng dấp xưa cũ.”
Bạn thân,
Bài báo kết luận bằng lời than thở: “...bà con có tâm nhưng lại thuê thợ vườn tô vẽ, đắp điếm, làm hỏng cái hồn cốt của di sản. Không biết các nhà quản lý di tích có biết thực trạng này không"”
Chùa và nỗi lo có... tiền! Đó là nhan đề một bài viết của nhà báo Thành Sơn trên tờ Thanh Niên, cho thấy hiện tượng các pho tượng Phật cũng bị “biến tấu” cho phù hợp nhu cầu du lịch và thị trường. Câu chuyện ghi nhận như sau.
“Có tiền người ta đua nhau sửa chùa tô tượng; cung tiến vô số các pho tượng lớn nhỏ vào các ngôi chùa cổ nhằm "khai tâm lấy lộc" khiến cho các giá trị văn hoá-thẩm mỹ cổ bị gọt xoá không thương tiếc.
Chúng tôi chọn khảo sát khu vực có mật độ chùa dày đặc: vùng Gia Lâm (Hà Nội). Trước lúc lên đường, một nhà nghiên cứu phê bình mỹ thuật bày cho chúng tôi phương pháp chứng minh nỗi đau bị tô vẽ của các vị tượng hết sức thuyết phục: ấy là dùng các tấm ảnh mà ông đã chụp cách đây chưa lâu đem đến vái các vị tượng cổ trên chùa rồi so sánh. So sánh xong mới toát mồ hôi vì sợ hãi.
Bởi, bên cạnh nhiều ông tượng biến mất theo bàn tay đạo chích, để lại bệ tượng và một ông tượng thay thế mới; có quá nhiều ông tượng bị tô phẩm màu loè loẹt. Không ít vị trụ trì khoác tay khắp kho tượng quý trong ngôi chùa trăm năm tuổi hoan hỉ khoe: "Chúng tôi nhờ tiền công đức của khách thập phương đã tô lại gần hết các ngài rồi. Năm nay cố gắng mời thợ về tô nốt mấy pho này nữa là yên tâm, thanh thản!". Câu nói đáng ghi vào kỷ lục... buồn này là của bà cụ "ăn mày cửa Phật" ở chùa Tướng, nằm trong thành nội Luy Lâu.
Cụm kiến trúc Phật giáo - Tứ pháp ở vùng Thuận Thành (Bắc Ninh) gồm nhiều ngôi chùa với hệ thống tượng phật được coi là tối cổ. Một trong các ngôi chùa đó là chùa Tướng. Chùa Tướng, thờ thần Sấm trong hệ thống thờ tứ pháp Mây-Mưa-Sấm-Chớp. Mang dáng dấp của một ngôi chùa rất cổ kính, nhưng căn cứ vào các tấm bia trong chùa Tướng có thể thấy chùa đã được sửa sang nhiều công trình vào thời Vua Tự Đức, triều Nguyễn, và "có lẽ loạt tượng mang phong cách điêu khắc thế kỷ 19 (ở chùa Tướng) cũng được bổ sung trong giai đoạn này" (nhận định của hoạ sĩ Phan Cẩm Thượng).
Nhưng thật đau lòng, tháng 3.2005 trở lại chùa Tướng, chúng tôi mở sách của ông Phan Cẩm Thượng ra so sánh thì thấy hầu như không có điểm gì giống nhau giữa các pho tượng được in trong sách với các pho tượng trong chùa Tướng. Bởi tượng đã bị thợ sơn cấp xã tô vẽ cho biến đổi hoàn toàn. Đến các vị ở trong chùa cũng không biết chắc chắn ông tượng nào là thờ ông thần ông thánh nào, chỉ biết giới thiệu rằng pho này đã được sơn năm ngoái, thợ còn thách giá mấy triệu đồng, nhà chùa chưa có đủ tiền để sơn vẽ nốt. Tất cả các pho tượng hoặc là đen bóng gỗ phủ sơn ta, hoặc là nâu cũ đất phủ sơn ta đến từ mấy thế kỷ trước... nay đều được sơn bóng nhoáng...”
Vậy rồi nhà chùa giải thích ra sao" Phóng viên kể tiếp.
“Có chùa như chùa Bình (còn là nơi bình văn thơ của các bậc tao nhân mặc khách vùng Luy Lâu - Bắc Ninh), nhà chùa khoe, cách đây 3 năm "chúng tôi đã sơn lại toàn bộ các pho tượng trong chùa". Không còn bất cứ pho tượng nào giữ được dáng dấp xưa cũ.”
Bạn thân,
Bài báo kết luận bằng lời than thở: “...bà con có tâm nhưng lại thuê thợ vườn tô vẽ, đắp điếm, làm hỏng cái hồn cốt của di sản. Không biết các nhà quản lý di tích có biết thực trạng này không"”
Gửi ý kiến của bạn