Bạn,
Theo báo quốc nội, tại tỉnh Bình Dương, đến cuối năm nay, 230 lò gốm ở ba khu vực Thủ Dầu Một, Lái Thiêu và Tân Phước Khánh bị Ủy ban tỉnh ra lệnh "giải toả trắng" để dời vào khu công nghiệp hoặc đổi nghề nhằm mục tiêu bảo vệ môi trường. Quyết định này không chỉ gây hoang mang cho hàng trăm chủ lò, hàng ngàn thợ gốm mà còn làm xốn xang đến những ai quan tâm đến nền sự sống còn của những làng nghề truyền thống. Báo Sài Gòn Tiếp Thị ghi nhận tình cảnh khốn khổ của những người thợ gốm Bình Dương như sau.
Phóng viên đến lò gốm Huỳnh Nguyên ở gần ngã ba Lò Chén, thuộc phường Chánh Nghĩa, thị xã Thủ Dầu Một vào buổi chiều, trời đang lắc rắc đổ mưa. Mấy chị công nhân hối hả bê từng kệ chén thô đang phơi trên mái ngói những mái ngói âm dương cổ kính nằm ẩn mình trong vườn cây phía sau dãy phố ồn ào. Ông chủ lò Huỳnh Sẻn trạc tuổi sáu mươi, mặc quần cụt, ở trần, người đen sạm. Phóng viên nói chủ lò sao mà bụi hơn cả công nhân, anh nói ở đây tất cả cùng lao động, trong giờ làm không thể phân biệt ai là chủ ai là thợ, không riêng gì anh mà lò nào cũng vậy, cái nghề này chủ yếu lấy công làm lời. Từ đời này sang đời khác, ông bà cha mẹ để lại cho cháu con cái lò cũng như để lại số vốn, lớn lên là bắt đầu vọc đất, rồi thành thợ, cứ thế mà sống. Anh Sẻn cho biết, anh là người Phước Kiến, ông nội anh ngày xưa từ Trung Hoa sang đây làm thợ, đến đời cha anh, được kiến họ giúp vốn để xây nên lò chén Huỳnh Nguyên từ thập niên 30, tính ra đã trên 70 năm.
Phóng viên bước vào bên trong, gặp anh Cường, cũng đang mặc quần cụt, ở trần, thoăn thoắt đôi tay bên chiếc bàn xoay. Anh bốc từng cục đất ném vào khuôn quay rồi dùng một cái que gạt ngang miệng khuôn, chỉ trong vài mươi giây thì một cái chén thô ra đời. Phóng viên hỏi mỗi ngày làm được bao nhiêu cái chén thô như thế, anh nói khoảng 1.500 cái. Hỏi thu nhập, anh nói mỗi cái 25 đồng. Phóng viên nhẩm tính chưa được 50 ngàn đồng. Nhìn vào kho thành phẩm, phóng viên giật mình khi nhận ra ở đây vẫn còn sản xuất loại chén thất hiền, tức loại chén đá màu trắng có in hình bảy ông tiên màu xanh quanh miệng. Phóng viên hỏi anh Sẻn, bây giờ chén mica, chén sứ Trung Quốc tràn ngập thị trường, giá rẻ mạt, phóng viên đâu còn thấy ai dùng loại chén này nữa. Anh Sẻn nhìn khách cười như mỉa mai: "Người ta mua về để đập bỏ". Thấy khách ngạc nhiên, anh giải thích: "Nói chơi vậy thôi, tôi có hai nguồn tiêu thụ, thứ nhất là ngoài Huế họ mua về để đập ra lấy miểng trang trí chùa chiền, nguồn thứ hai là dân nghèo, dân vùng sâu vùng xa ở miền trung và miền tây họ vẫn còn xài. Một chục chén Trung Quốc rẻ lắm cũng năm bảy chục ngàn, tôi bán chỉ sáu ngàn, rẻ gấp mười lần. Khi nào đất nước này hết người nghèo thì chén của tôi mới ế".
Bạn,
Báo SGTT viết tiếp: Ngừng một lát, anh Sẻn nói giọng ngậm ngùi: "Mình nghĩ vậy nhưng cuối cùng không phải vậy, người nghèo vẫn còn cần chén của tôi nhưng tôi lại phụ lòng họ, không sản xuất nữa, sắp bị giải toả rồi, chuyện này chắc các anh đã biết".
Send comment
