Đời Người, Đời Chiếu
Bạn,
Theo báo quốc nội, tại huyện Lạc Dương, tỉnh Lâm Đồng, có một xã của người Lạch thuộc sắc tộc K'ho chuyên nghề đan chiếu truyền thống. Đó là xã Lát với những phụ nữ từ khi sinh ra đã gắn bó với nghề này.Hàng ngày, sau những giờ lên rừng, làm rẫy, các cô gái, phụ nữ trong bản làng lại trở về với nghề đan chiếu hoa. Báo Người Lao Động ghi nhận về nghề đan chiếu tại xã này qua đoạn ký sự như sau.
Những chiếc chiếu hoa độc đáo là nét văn hóa truyền thống khá đặc trưng của người Lạch. Không giống như chiếu cói phương Bắc, chiếu lác (bàng) phương Nam. Chiếc chiếu bêl bàng (chiếu hoa) ở nơi đây được làm từ cây tơ đung, một loại cây rừng thường mọc ở chỗ trũng, đầm lầy. Cây tơ đung phát triển rất nhanh, có khi cao đến 4m. Những công đoạn làm chiếu bêl bàng khá tỉ mỉ và công phu. Đầu tiên là việc chọn nguyên liệu. Cây tơ đung mọc hoang trong rừng và mỗi tháng một lần người ta cắt tơ đung. 30 ngày tuổi là thời gian đủ để thu hoạch. Khi tơ đung được phơi khô phải phân loại to theo to nhỏ theo nhỏ để khi đan các dây có kích thước đều nhau và đem ngâm nước 20 đến 30 phút cho chắc, dẻo. Kế đến dùng chân đạp cho các sợi tơ đung dập nát rồi dùng thanh tre vót cho các sợi đều nhau và đem phơi khô lại. Khi phơi lần thứ hai xong phải giữ độ ẩm để sợi dây mềm mại. Cuối cùng trước khi hoàn chỉnh nguyên liệu phải vót các sợi tơ đung thêm lần nữa cho thật đều nhau.
Và cũng từ nguyên liệu của cây tơ đung này, phụ nữ Lạch còn đan cho mình những chiếc túi đa dụng. Đấy không chỉ dùng để cất vật dụng trong nhà mà còn là chiếc đãy đựng gạo khi đi xa, đựng cơm nắm khi lên rừng, lên rẫy. Chị Kna Jan Tư, một người gắn bó với công việc đan chiếu bêl bàng từ thủa nhỏ, giờ đã là người truyền nghề cho lớp con cháu cho biết: "Dường như người phụ nữ Lạch khi sinh ra đã có khiếu đan. Không khuôn mẫu, không cần dụng cụ kèm theo, chỉ có đôi tay chắp nối sợi ngang sợi dọc là có thề tạo ra những sản phẩm theo ý muốn. Đan chiếu bêl bàng là một nghề truyền thống của người Lạch mà không đâu có cả, thế nhưng để làm nên một chiếc chiếu không chỉ tốn công sức mà còn phải kiên trì (mỗi chiếc chiếu từ chuẩn bị nguyên liệu đến khi đan xong ít nhất phải mất 15 ngày) vì thế chúng tôi đang dành nhiều tâm huyết để lưu giữ nét văn hóa riêng của sắc tộc mình không bị mai một theo thời gian".
Bạn,
Cũng theo báo NLĐ, cùng với nghề dệt tổ cẩm truyền thống, phụ nữ Lạch từ khi sinh ra đã gắn bó và không thể nào dứt mình ra khỏi manh chiếu bêl bàng. Trong ngày lễ trong đại nhất đời người là ngày cưới, dù nhà giàu hay nghèo cũng không thể nào thiếu được cặp chiếu bêl bàng.Dường như đó là chứng nhân cho sự thủy chung, cho hạnh phúc lứa đôi.Rồi đến khi nhắm mắt lìa đời, chiếc chiếu lại là kỷ theo họ về bên kia thế giới. Với người Lạch, nếu ai không được bó trong chiếc chiếu bêl bàng khi về với tổ tiên, họ như thấy kiếp người chưa trọn.
Send comment
