INDIANAPOLIS (KL) – Khuôn trang khổng lồ, mầu xám nhạt, hiện nét trên nền trời xanh lơ, nhô lên khỏi cánh đồng cỏ, nằm phía xa đường băng của phi cảng quốc tế Indianapolis. Đứng trên đường đi vào, người ta có cảm giác như khuôn trang này vẫn đang hoạt động. Nhưng trên bãi đậu xe, người ta không thấy bất cứ bóng xe nào cả. Vào trong khuôn trang là 12 hangar máy bay rộng thênh thang có đủ các thiết bị, tối đen và im lặng như tờ. Chủ nhân đã hao phí nhiều tiền bạc để dựng nên khuôn trang này và bất thần bỏ phế, để lại mọi thứ tại đây.
Chắc có chuyện gì đã xẩy ra. Công ty hàng không United Airlines đã nhận được 320 triệu Mỹ kim tiền thuế của dân Hoa kỳ đóng để dựng ra những gì mà mọi người đều tin rằng đó là cái trung tâm bảo trì phi cơ có kỹ thuật hiện đại và tối tân nhất Hoa kỳ. Nhưng cách đây sáu tháng, công ty này đã bỏ phế nơi này, bỏ lại cho chính quyền thành phố và tiểu bang ôm lấy số tiền đã bỏ ra và chẳng có một hãng mới nào chú ý tới để mướn lại khuôn trang này.
Trung tâm bảo trì này đóng cửa trở nên hoang vu, có đậm nét bất thường để gợi ra cái rủi ro như dùng tiền công chúng làm canh bạc liên doanh đầu tư với các công ty Hoa kỳ. Nhưng tiểu bang và thành phố đang sắp sửa tài trợ các công ty khác theo như họ đưa ra giống như hàng không United đã làm, hy vọng các công ty này sẽ mang lại những việc làm cao lương và các tay nghề sành sõi cho tiểu bang Indiana.
Phần đông chính quyền thị xã và các tiều bang Hoa kỳ đều theo nhau, cho leo thang tranh thủ các hãng thầu; vì các công việc làm trước đây tại Hoa kỳ đang bị teo lại mặc dầu các chính quyền này đã phải thắt lại ngân sách từ nhiều năm nay. Chính quyền thành phố cũng như tiểu bang đều mong các công nhân mới của các công ty được họ tài trợ sẽ mang lại các thu nhập cho cộng đồng nhờ như đóng thuế vàï chi tiêu hơn là chuyện lấy lại được khoản tài trợ.
Các nhà phê bình lý giải rằng số tiền thuế lấy lại còn lớn hơn nữa khi tiền này được chuyển sang giáo dục và vận chuyển công cộng chẳng hạn, thà là chính quyền liên doanh với các công ty.
Các chính quyền cũng cho biết, các việc tài trợ này làm cho thị trường bị sai lệch: thí dụ như hàng không United không bỏ đi sớm thì số tiền 320 triệu là tiền của hãng này, chứ không phải là tiền của thành phố và tiều bang.
Thống đốc Joseph E. Kernan của tiểu bang Indiana góp ý kiến: việc tài trợ là chuyện không cần thiết, dù có thưởng cách nào đi chăng nữa công ty cũng phải xây cất xưởng bằng chi phí riêng của họ, không cần tài trợï. Nền kinh tế Hoa kỳ hưởng lợi, chứ không riêng gì thành phố và tiểu bang.
Ý kiến này không có nghĩa là Thống đốc Kernan có dự tính cắt hẳn việc tài trợ.
Thống đốc cho biết : “Theo lý giải của tôi là lấy các công việc làm của Boston để đưa chúng tới đây, trên bình diện quốc gia không có nơi nào lợi hay bị thiệt cả (zero-sum game). Nhưng tiểu bang Indiana thực sự cũng giống như mọi tiểu bang khác, sẽ không đơn phương chịu thua đâu.”
Không chịu thua, lập pháp của tiểu bang Indiana đã tu chỉnh lại hệ thống thuế cho các công ty để giảm thuế đóng cho tiểu bang như là việc khuyến kích các công ty dọn lại Indiana cũng như các công ty vẫn còn nằm lại tại đây.
Thống đốc cho biết, việc thất bại với hàng không United nằm trên mặt tinh thần về việc ưu đãi thuế hơn là việc đầu tư thẳng bằng tiền vào các dự án riêng biệt (Khi làm giao kết, các hãng thầu phải phân chia rõ nhỏ ra từng dự án đi theo thời gian, mỗi dự án đều có giai đoạn riêng để giám định hiệu quả trước khi được chính quyền xuất ngân để cho phép thực hiện dự án tới).
“Về những phần này, tiểu bang Indiana đang hỗ trợ rộng rãi các đại chủ như Eli Liily, một công ty dược phẩm đa quốc có bản doanh tại đây. Công ty Lilly hưởng một khoản 106 triệu Mỹ kim trong việc hứa để đầu tư một tỷ Mỹ kim và phát sinh thêm 7.500 việc làm vào năm 2009.
Hiện nay không có số liệu về số tiền tài trợ được phân phối khắp Hoa kỳ. Ông Alan Peters, một giáo sư về chương trình phát triển đô thị tại đại học University of Iowa và một hay hai viện sĩ khác đã gắng phỏng định tổng số thuế thu nhập bị mất qua việc bãi bỏ thuế, hạ thuế xuất lợi tức, số tiền giao công khai, khoản tiền bảo trợ để đào tạo, tài trợ tiền lương và các khoản tiền tương tự. Theo sự ước tính của ba nhân vật này sồ tiền thuế bị mất nằm trong khoảng từ 30 tỷ Mỹ kim cho tới 50 tỷ Mỹ kim hàng năm, còn ông Peters cho si61 tiền này nằm trong khoảng 40 tỷ Mỹ kim căn cứ vào cuộc khảo sát việc chi ra bằng tiền thuế.
“Việc này y như là vòng vàng, hột soàn và đồ tế nhuyễn của ông nội, bà ngoại và cuả cả gia đình đều đã trút ra hết theo như các quí vị biết để gọi tên chúng ra. Chứng cớ vặt cho thấy chiến tranh cho thầu leo thang cao hơn con số thống kê,” theo lời của ông Peters.
Những việc cho tiền này xẩy ra theo nhiều hình thức, tỷ dụ như 75 triệu Mỹ kim vừa mới cho phép để cấp hàng năm để tài trợ các công ty cho tới năm 2010. Tiểu bang Washington đã cấp cho hãng Boeing một khoản 3,2 tỷ Mỹ kim để tài trợ việc rời nhà máy chế tạo máy bay 7E7 chở khách tới tiểu bang này. New York đang tạo thêm các vùng “Empire Zones” có những khoảnh đất dành riêng cho những quốc gia có các công ty dọn tới hầu như được miễn thuế. Cách này hay cách khác, các tiểu bang và các thành phố đang gian lận hàng năm hơn 30 tỷ Mỹ kim tiền thuế thu nhập để chuyển sang lãnh vực tư đủ để mướn 375 ngàn thấy giáo với số lương 50 ngàn một năm chưa kể các phúc lợi hưởng.
Vào thập niên 1970, chính quyền liên bang của Hoa kỳ đã tài trợ công cuộc phát sinh ra việc làm. Chăm chú vào sự phát triển trong vùng, mục tiêu tài trợ là để phát sinh ra công việc làm trong những vùng có nạn thất nghiệp cao, Nhưng vai trò của liên bang đã bị tàn dần để thế bằng vai trò của các tiểu bang và các đô thị, sự chăm chú vào nạn thất nghiệp cao bị phai tàn.
“Không còn mẫu thức chung để phấn phối các khoản tài trợ nữa,” theo lời của ông Peters.
Tại tiểu bang Indiana, cho không tối đa 150 triệu Mỹ kim hàng năm để mong công ty hàng không United Ailines sẽ mướn trên 5000 thợ máy phi cơ trung bình kiếm mỗi giờ vào khoảng 25 Mỹ kim. Không được bao lâu cho tới thập niên 1990, người ta thấy trong bảng trả luơng của công ty này chỉ có 2500 thợ máy.
Các thợ máy này có số được đào tạo tại địa phương, nhưng phần lớn đều là các thợ máy chuyên về bảo trì phi cơ tại California được chuyển tới, họ tậu nhà, họ sắm sửa hay mua bán, họ đóng thuế nhà đất và thuế lợi tức cho điạ phương này. Dần dà theo thời gian, hiệu quả tăng gấp bội khiến phải cho chấn chỉnh lại việc tài trợ vĩ đại cho công chúng, giới chức tiểu bang và thành thị lý giải dẫu sao cũng có cái lợi nào đó như việc tăng phí giáo dục cho con cái của các thợ máy phi cơ và cung cấp những dịch vụ khác cho những người dọïn nhà tới điạ phương này.
Bà Melina Kennedy là phó thị truởng về phát triển kinh tế, ba cho biết : “Nằm trong chiến lược phát triển kinh tế như đưa những người có nghề nghiệp từ các thành phố khác tới đây, không những còn tạo thêm các việc làm cho các cư dân. Tôi lấy làm hãnh diện để tuyên bố như thế.”
Hàng không United Airlines đã nhận trung tâm này trong thời kỳ bành truớng vào đầu thập niên 1990, khi hãng này mua những chiếc Boeing 737 và những chiếc Airbus 320 và có thêm các chuyến bay nội địa Hoa kỳ. Mục đích là cho tăng đoàn phi cơ bay trong không trung, phát sinh thu nhập nhờ hành khách theo việc tối thiểu hóa thời gian tu sửa hay bảo trì máy bay.
Trung tâm bảo trì mới cho máy bay này sẽ giúp để đạt được việc giảm đi ngày vào đại tu phi cơ, theo chu kỳ phải tháo gỡ máy bay ra từng mảnh để kiểm tra, tái giám định từng cơ phận theo giờ hoạt động (operation hours) và ráp lại theo đúng yêu cầu của cơ quan FAA (Federation Aviation Administration : Cơ quan Quản trị Hàng không Liên bang).
Có chín mươi ba thành phố tranh nhau để thầu lấy trung tâm này, cuối cùng hàng không United đã chọn Indianapolis và hứa bỏ thêm 500 triệu Mỹ kim, tiền riêng của hãng này vào 320 triệu Mỹ kim của tiểu bang và thành phố gây được nhờ phát hành trái phiếu. Nhưng sau cùng, hãng hàng không này chỉ đầu tư được 229 triệu Mỹ kim. Hiện nay dẫy dụng cụ của 12 hangar, được trang bị cho từng hangar một thuộc quyền sở hữu của thành phố do giới chức phi cảng Indianapolis điều động và sẵn sàng để cho hãng khác mướn.
Hãng hàng không United đã bị lội vào một cuộc thương lượng gay go. Nhưng việc giao dịch này đã được ký trong lúc kinh tế năm 1990-91 bị suy thoái, thời kỳ có khó khăn đã thúc đẩy tiểu bang này thỏa thuận để kích thích kinh tế theo kế hoạch tiền tệ và phát sinh việc làm của John Maynard Keyns, theo như lời của ông Mark S. Moore, giám đốc tài chánh công cho tiểu bang Indiana và một trong những nhà thương thuyết.
“Hoặc chúng tôi chi tiền ra hay là hàng không United chi tiền ra, nhưng đừng quên kinh tế đang suy thoái. Chúng tôi dùng nhiều người để xây cất cơ sở này trong nhiều năm, và những người này đều được trả lương cao.”
Trong thời gian ngắn của thập niên 1990, hàng không United đã có một thành công đáng kể nhờ trung tâm bảo trì phi cơ này. Hãng này đã cắt được một phần ba hay bhiều hơn thời gian để đưa máy bay vào hangar đại tu, máy bay 737 lại cất cánh lên trời trong vòng 20 ngày hay ít hơn. Trung tâm này được xây cất với những đặïc trưng riêng biệt giúp cho có thể cắt ngắn thời gian : điển hình như được máy móc hóa, thang gấp gọn ghẽ và áp sát vào thân máy bay khiến cho người thợ máy bay có thể dễ dàng và nhanh chóng sờ tới từng phân một trên vỏ máy bay, có hệ thống giao cơ phận thay thế tự động, có hệ thống điều chỉnh không khí tối tân để giữ nhiệt độ bao giờ cũng ở 75 độ cho mọi khoang cấu trúc của máy bay để dùng vật liệu tổng hợp (composites) trong công tác sửa chữa.
Có phải hàng không United đã xây cất được trung tâm này không cần tài trợ hay miễn thuế hay không " Phát ngôn viên Jeff Green của United đã khước từ để trả lời thằng việc này từ nhiều năm qua sau thực tại. Song ông Moore biết rất rõ, ngay như không tài trợ hãng hàng không này có lẽ sẽ xây cất trung tâm này ở nơi nào khác tại Hoa kỳ.
Ông Moore cho biết : “Họ đã có sẵn viễn ảnh về trung tâm này đặt ra tiêu chuẩn phẩm chất về bảo trì và về thời gian phải hoàn tất. Xin cắt ngang cuộc bàn cãi mà chúng ta phải nín lại ở đây, nhưng tôi cho rằng hàng không United đã có cái nhìn đúng lúc.”
Như thế tiểu bang và thành phố đã đánh bạc, một canh bạc vốn có sẵn chua cay. Gặp phải việc đòi hỏi của nghiệp đoàn thợ máy bay, lại còn thêm biến cố ngày 11/9 đột nhiên cắt giảm việc di chuyển bằng máy bay khiến cho hãng này phải khai phá sản.
Hàng không United quay ra cắt giảm để còn sống. Đại tu máy bay là một nạn nhân. Các nhà thầu tư nhân tại phía Nam gia tăng, họ giao máy bay lại để phục vụ với thời gian dài hơn. Nhưng chi phí bảo trì máy nay thấp hơn để bù lại chuyện thu nhập nhờ hành khách bị mất đi, theo như giới chức của hàng không này cho biết.
Thợ máy bay phía Nam chỉ có thể lãnh lương và hưởng lợi bằng một phần ba số lương của đồng nghiệp tại Indianapolis, vào cuối tháng Tư hàng không United đóng cửa trung tâm bảo trì tại Indianapolis, sa thải vài trăm người thợ máy vẫn còn tại trung tâm này. Theo thỏa hiệp tài trợ, tiền phạt được đưa ra đã thất bại để làm nao núng giới giám đốc điều hành của hãng này.
Thị truởng Bart Peterson và bà Kennedy đã tin vào hợp đồng của United ký với Hiệp hội Thợ tiện Quốc tế để hăm hàng không này không rút ra được toàn bộ. Thỏa hiệp đó cấm để cho ngoài thầu tổng công tác bảo trì 20 phần trăm vì thoả thiệp này thị trưởng và bà Kennedy cho rằng hàng không sẽ giữ lại một số công tác bảo trì nội hãng.
Bà Kennedy cho biết: “Đó là chuyện chúng tôi chống lại để giữ trung tâm này tại Indianapolis. Khi họ công bố là hiện nay họ đang thương thảo để cho ngoài thầu tất cả, thực sự làm chúng tôi kinh hoàng.”
Hiện nay nhờ giới chức phi cảng, thành phố đang tìm kiếm hãng mới để cho mướn. Có vài hãng hàng không đã bác bỏ các đề nghị của giới chức phi cảng. Giống như United, các hãng này càng ngày càng quay sang các nhà thầu tư nhân, mặc dầu hàng không American Airlines đã đồng ý hồi cuối tháng để duy trì công tác bảo trì máy bay tại Kansas City sau khi thành phố và tiểu bang Missouri đã cấp cho họ các khoản tài trợ mới.
Các khoản tài trợ mới ra không lên bảng công khai tại tiểu bang Indianapolis trong khi thành phố và tiểu bang đang lùng kiếm một hãng mới để cho thuê. Các ứng viên có thể thuê trung tâm này là vài nhà thầu tư nhân, họ thường muớn các hangar rộng lớn và trống, loại hangar này có thiếu gì, chúng ở khắp nơi tại Hoa kỳ. Giới thợ tiện trong số các ứng viên đang tìm cách để trung tâm hoạt động lại, Ben Nunnally, chủ tịch Local Lodge 2294 cho biết, phần đông các đoàn viên của ông chiụ nhận với số lương thấp để trở lại làmthợ máy bay của trung tâm này.
Trong khi thành phố và tiểu bang phải bỏ ra 34 triệu Mỹ kim hàng năm để trả cho 320 triệu trái phiếu phát hành đang nằm một chỗ, còn giới chức phi cảng phải bỏ thêm 6 triệu Mỹ kim hàng năm để tu bổ trung tâm này, kinh phí mà hàng không United phải gánh gần 700 ngàn Mỹ kim mỗi năm theo hợp đồng đã ký để mướn trung tâm này.
Bà Kennedy cho biết: “Tôi nói chi các ngài biết, cái đau đớn thấy trước mắt là thành phố lãnh vụ nợ cho cơ sở này mà không tạo ra được việc làm.”
Chắc có chuyện gì đã xẩy ra. Công ty hàng không United Airlines đã nhận được 320 triệu Mỹ kim tiền thuế của dân Hoa kỳ đóng để dựng ra những gì mà mọi người đều tin rằng đó là cái trung tâm bảo trì phi cơ có kỹ thuật hiện đại và tối tân nhất Hoa kỳ. Nhưng cách đây sáu tháng, công ty này đã bỏ phế nơi này, bỏ lại cho chính quyền thành phố và tiểu bang ôm lấy số tiền đã bỏ ra và chẳng có một hãng mới nào chú ý tới để mướn lại khuôn trang này.
Trung tâm bảo trì này đóng cửa trở nên hoang vu, có đậm nét bất thường để gợi ra cái rủi ro như dùng tiền công chúng làm canh bạc liên doanh đầu tư với các công ty Hoa kỳ. Nhưng tiểu bang và thành phố đang sắp sửa tài trợ các công ty khác theo như họ đưa ra giống như hàng không United đã làm, hy vọng các công ty này sẽ mang lại những việc làm cao lương và các tay nghề sành sõi cho tiểu bang Indiana.
Phần đông chính quyền thị xã và các tiều bang Hoa kỳ đều theo nhau, cho leo thang tranh thủ các hãng thầu; vì các công việc làm trước đây tại Hoa kỳ đang bị teo lại mặc dầu các chính quyền này đã phải thắt lại ngân sách từ nhiều năm nay. Chính quyền thành phố cũng như tiểu bang đều mong các công nhân mới của các công ty được họ tài trợ sẽ mang lại các thu nhập cho cộng đồng nhờ như đóng thuế vàï chi tiêu hơn là chuyện lấy lại được khoản tài trợ.
Các nhà phê bình lý giải rằng số tiền thuế lấy lại còn lớn hơn nữa khi tiền này được chuyển sang giáo dục và vận chuyển công cộng chẳng hạn, thà là chính quyền liên doanh với các công ty.
Các chính quyền cũng cho biết, các việc tài trợ này làm cho thị trường bị sai lệch: thí dụ như hàng không United không bỏ đi sớm thì số tiền 320 triệu là tiền của hãng này, chứ không phải là tiền của thành phố và tiều bang.
Thống đốc Joseph E. Kernan của tiểu bang Indiana góp ý kiến: việc tài trợ là chuyện không cần thiết, dù có thưởng cách nào đi chăng nữa công ty cũng phải xây cất xưởng bằng chi phí riêng của họ, không cần tài trợï. Nền kinh tế Hoa kỳ hưởng lợi, chứ không riêng gì thành phố và tiểu bang.
Ý kiến này không có nghĩa là Thống đốc Kernan có dự tính cắt hẳn việc tài trợ.
Thống đốc cho biết : “Theo lý giải của tôi là lấy các công việc làm của Boston để đưa chúng tới đây, trên bình diện quốc gia không có nơi nào lợi hay bị thiệt cả (zero-sum game). Nhưng tiểu bang Indiana thực sự cũng giống như mọi tiểu bang khác, sẽ không đơn phương chịu thua đâu.”
Không chịu thua, lập pháp của tiểu bang Indiana đã tu chỉnh lại hệ thống thuế cho các công ty để giảm thuế đóng cho tiểu bang như là việc khuyến kích các công ty dọn lại Indiana cũng như các công ty vẫn còn nằm lại tại đây.
Thống đốc cho biết, việc thất bại với hàng không United nằm trên mặt tinh thần về việc ưu đãi thuế hơn là việc đầu tư thẳng bằng tiền vào các dự án riêng biệt (Khi làm giao kết, các hãng thầu phải phân chia rõ nhỏ ra từng dự án đi theo thời gian, mỗi dự án đều có giai đoạn riêng để giám định hiệu quả trước khi được chính quyền xuất ngân để cho phép thực hiện dự án tới).
“Về những phần này, tiểu bang Indiana đang hỗ trợ rộng rãi các đại chủ như Eli Liily, một công ty dược phẩm đa quốc có bản doanh tại đây. Công ty Lilly hưởng một khoản 106 triệu Mỹ kim trong việc hứa để đầu tư một tỷ Mỹ kim và phát sinh thêm 7.500 việc làm vào năm 2009.
Hiện nay không có số liệu về số tiền tài trợ được phân phối khắp Hoa kỳ. Ông Alan Peters, một giáo sư về chương trình phát triển đô thị tại đại học University of Iowa và một hay hai viện sĩ khác đã gắng phỏng định tổng số thuế thu nhập bị mất qua việc bãi bỏ thuế, hạ thuế xuất lợi tức, số tiền giao công khai, khoản tiền bảo trợ để đào tạo, tài trợ tiền lương và các khoản tiền tương tự. Theo sự ước tính của ba nhân vật này sồ tiền thuế bị mất nằm trong khoảng từ 30 tỷ Mỹ kim cho tới 50 tỷ Mỹ kim hàng năm, còn ông Peters cho si61 tiền này nằm trong khoảng 40 tỷ Mỹ kim căn cứ vào cuộc khảo sát việc chi ra bằng tiền thuế.
“Việc này y như là vòng vàng, hột soàn và đồ tế nhuyễn của ông nội, bà ngoại và cuả cả gia đình đều đã trút ra hết theo như các quí vị biết để gọi tên chúng ra. Chứng cớ vặt cho thấy chiến tranh cho thầu leo thang cao hơn con số thống kê,” theo lời của ông Peters.
Những việc cho tiền này xẩy ra theo nhiều hình thức, tỷ dụ như 75 triệu Mỹ kim vừa mới cho phép để cấp hàng năm để tài trợ các công ty cho tới năm 2010. Tiểu bang Washington đã cấp cho hãng Boeing một khoản 3,2 tỷ Mỹ kim để tài trợ việc rời nhà máy chế tạo máy bay 7E7 chở khách tới tiểu bang này. New York đang tạo thêm các vùng “Empire Zones” có những khoảnh đất dành riêng cho những quốc gia có các công ty dọn tới hầu như được miễn thuế. Cách này hay cách khác, các tiểu bang và các thành phố đang gian lận hàng năm hơn 30 tỷ Mỹ kim tiền thuế thu nhập để chuyển sang lãnh vực tư đủ để mướn 375 ngàn thấy giáo với số lương 50 ngàn một năm chưa kể các phúc lợi hưởng.
Vào thập niên 1970, chính quyền liên bang của Hoa kỳ đã tài trợ công cuộc phát sinh ra việc làm. Chăm chú vào sự phát triển trong vùng, mục tiêu tài trợ là để phát sinh ra công việc làm trong những vùng có nạn thất nghiệp cao, Nhưng vai trò của liên bang đã bị tàn dần để thế bằng vai trò của các tiểu bang và các đô thị, sự chăm chú vào nạn thất nghiệp cao bị phai tàn.
“Không còn mẫu thức chung để phấn phối các khoản tài trợ nữa,” theo lời của ông Peters.
Tại tiểu bang Indiana, cho không tối đa 150 triệu Mỹ kim hàng năm để mong công ty hàng không United Ailines sẽ mướn trên 5000 thợ máy phi cơ trung bình kiếm mỗi giờ vào khoảng 25 Mỹ kim. Không được bao lâu cho tới thập niên 1990, người ta thấy trong bảng trả luơng của công ty này chỉ có 2500 thợ máy.
Các thợ máy này có số được đào tạo tại địa phương, nhưng phần lớn đều là các thợ máy chuyên về bảo trì phi cơ tại California được chuyển tới, họ tậu nhà, họ sắm sửa hay mua bán, họ đóng thuế nhà đất và thuế lợi tức cho điạ phương này. Dần dà theo thời gian, hiệu quả tăng gấp bội khiến phải cho chấn chỉnh lại việc tài trợ vĩ đại cho công chúng, giới chức tiểu bang và thành thị lý giải dẫu sao cũng có cái lợi nào đó như việc tăng phí giáo dục cho con cái của các thợ máy phi cơ và cung cấp những dịch vụ khác cho những người dọïn nhà tới điạ phương này.
Bà Melina Kennedy là phó thị truởng về phát triển kinh tế, ba cho biết : “Nằm trong chiến lược phát triển kinh tế như đưa những người có nghề nghiệp từ các thành phố khác tới đây, không những còn tạo thêm các việc làm cho các cư dân. Tôi lấy làm hãnh diện để tuyên bố như thế.”
Hàng không United Airlines đã nhận trung tâm này trong thời kỳ bành truớng vào đầu thập niên 1990, khi hãng này mua những chiếc Boeing 737 và những chiếc Airbus 320 và có thêm các chuyến bay nội địa Hoa kỳ. Mục đích là cho tăng đoàn phi cơ bay trong không trung, phát sinh thu nhập nhờ hành khách theo việc tối thiểu hóa thời gian tu sửa hay bảo trì máy bay.
Trung tâm bảo trì mới cho máy bay này sẽ giúp để đạt được việc giảm đi ngày vào đại tu phi cơ, theo chu kỳ phải tháo gỡ máy bay ra từng mảnh để kiểm tra, tái giám định từng cơ phận theo giờ hoạt động (operation hours) và ráp lại theo đúng yêu cầu của cơ quan FAA (Federation Aviation Administration : Cơ quan Quản trị Hàng không Liên bang).
Có chín mươi ba thành phố tranh nhau để thầu lấy trung tâm này, cuối cùng hàng không United đã chọn Indianapolis và hứa bỏ thêm 500 triệu Mỹ kim, tiền riêng của hãng này vào 320 triệu Mỹ kim của tiểu bang và thành phố gây được nhờ phát hành trái phiếu. Nhưng sau cùng, hãng hàng không này chỉ đầu tư được 229 triệu Mỹ kim. Hiện nay dẫy dụng cụ của 12 hangar, được trang bị cho từng hangar một thuộc quyền sở hữu của thành phố do giới chức phi cảng Indianapolis điều động và sẵn sàng để cho hãng khác mướn.
Hãng hàng không United đã bị lội vào một cuộc thương lượng gay go. Nhưng việc giao dịch này đã được ký trong lúc kinh tế năm 1990-91 bị suy thoái, thời kỳ có khó khăn đã thúc đẩy tiểu bang này thỏa thuận để kích thích kinh tế theo kế hoạch tiền tệ và phát sinh việc làm của John Maynard Keyns, theo như lời của ông Mark S. Moore, giám đốc tài chánh công cho tiểu bang Indiana và một trong những nhà thương thuyết.
“Hoặc chúng tôi chi tiền ra hay là hàng không United chi tiền ra, nhưng đừng quên kinh tế đang suy thoái. Chúng tôi dùng nhiều người để xây cất cơ sở này trong nhiều năm, và những người này đều được trả lương cao.”
Trong thời gian ngắn của thập niên 1990, hàng không United đã có một thành công đáng kể nhờ trung tâm bảo trì phi cơ này. Hãng này đã cắt được một phần ba hay bhiều hơn thời gian để đưa máy bay vào hangar đại tu, máy bay 737 lại cất cánh lên trời trong vòng 20 ngày hay ít hơn. Trung tâm này được xây cất với những đặïc trưng riêng biệt giúp cho có thể cắt ngắn thời gian : điển hình như được máy móc hóa, thang gấp gọn ghẽ và áp sát vào thân máy bay khiến cho người thợ máy bay có thể dễ dàng và nhanh chóng sờ tới từng phân một trên vỏ máy bay, có hệ thống giao cơ phận thay thế tự động, có hệ thống điều chỉnh không khí tối tân để giữ nhiệt độ bao giờ cũng ở 75 độ cho mọi khoang cấu trúc của máy bay để dùng vật liệu tổng hợp (composites) trong công tác sửa chữa.
Có phải hàng không United đã xây cất được trung tâm này không cần tài trợ hay miễn thuế hay không " Phát ngôn viên Jeff Green của United đã khước từ để trả lời thằng việc này từ nhiều năm qua sau thực tại. Song ông Moore biết rất rõ, ngay như không tài trợ hãng hàng không này có lẽ sẽ xây cất trung tâm này ở nơi nào khác tại Hoa kỳ.
Ông Moore cho biết : “Họ đã có sẵn viễn ảnh về trung tâm này đặt ra tiêu chuẩn phẩm chất về bảo trì và về thời gian phải hoàn tất. Xin cắt ngang cuộc bàn cãi mà chúng ta phải nín lại ở đây, nhưng tôi cho rằng hàng không United đã có cái nhìn đúng lúc.”
Như thế tiểu bang và thành phố đã đánh bạc, một canh bạc vốn có sẵn chua cay. Gặp phải việc đòi hỏi của nghiệp đoàn thợ máy bay, lại còn thêm biến cố ngày 11/9 đột nhiên cắt giảm việc di chuyển bằng máy bay khiến cho hãng này phải khai phá sản.
Hàng không United quay ra cắt giảm để còn sống. Đại tu máy bay là một nạn nhân. Các nhà thầu tư nhân tại phía Nam gia tăng, họ giao máy bay lại để phục vụ với thời gian dài hơn. Nhưng chi phí bảo trì máy nay thấp hơn để bù lại chuyện thu nhập nhờ hành khách bị mất đi, theo như giới chức của hàng không này cho biết.
Thợ máy bay phía Nam chỉ có thể lãnh lương và hưởng lợi bằng một phần ba số lương của đồng nghiệp tại Indianapolis, vào cuối tháng Tư hàng không United đóng cửa trung tâm bảo trì tại Indianapolis, sa thải vài trăm người thợ máy vẫn còn tại trung tâm này. Theo thỏa hiệp tài trợ, tiền phạt được đưa ra đã thất bại để làm nao núng giới giám đốc điều hành của hãng này.
Thị truởng Bart Peterson và bà Kennedy đã tin vào hợp đồng của United ký với Hiệp hội Thợ tiện Quốc tế để hăm hàng không này không rút ra được toàn bộ. Thỏa hiệp đó cấm để cho ngoài thầu tổng công tác bảo trì 20 phần trăm vì thoả thiệp này thị trưởng và bà Kennedy cho rằng hàng không sẽ giữ lại một số công tác bảo trì nội hãng.
Bà Kennedy cho biết: “Đó là chuyện chúng tôi chống lại để giữ trung tâm này tại Indianapolis. Khi họ công bố là hiện nay họ đang thương thảo để cho ngoài thầu tất cả, thực sự làm chúng tôi kinh hoàng.”
Hiện nay nhờ giới chức phi cảng, thành phố đang tìm kiếm hãng mới để cho mướn. Có vài hãng hàng không đã bác bỏ các đề nghị của giới chức phi cảng. Giống như United, các hãng này càng ngày càng quay sang các nhà thầu tư nhân, mặc dầu hàng không American Airlines đã đồng ý hồi cuối tháng để duy trì công tác bảo trì máy bay tại Kansas City sau khi thành phố và tiểu bang Missouri đã cấp cho họ các khoản tài trợ mới.
Các khoản tài trợ mới ra không lên bảng công khai tại tiểu bang Indianapolis trong khi thành phố và tiểu bang đang lùng kiếm một hãng mới để cho thuê. Các ứng viên có thể thuê trung tâm này là vài nhà thầu tư nhân, họ thường muớn các hangar rộng lớn và trống, loại hangar này có thiếu gì, chúng ở khắp nơi tại Hoa kỳ. Giới thợ tiện trong số các ứng viên đang tìm cách để trung tâm hoạt động lại, Ben Nunnally, chủ tịch Local Lodge 2294 cho biết, phần đông các đoàn viên của ông chiụ nhận với số lương thấp để trở lại làmthợ máy bay của trung tâm này.
Trong khi thành phố và tiểu bang phải bỏ ra 34 triệu Mỹ kim hàng năm để trả cho 320 triệu trái phiếu phát hành đang nằm một chỗ, còn giới chức phi cảng phải bỏ thêm 6 triệu Mỹ kim hàng năm để tu bổ trung tâm này, kinh phí mà hàng không United phải gánh gần 700 ngàn Mỹ kim mỗi năm theo hợp đồng đã ký để mướn trung tâm này.
Bà Kennedy cho biết: “Tôi nói chi các ngài biết, cái đau đớn thấy trước mắt là thành phố lãnh vụ nợ cho cơ sở này mà không tạo ra được việc làm.”
Gửi ý kiến của bạn
