Hình chụp hôm 21 tháng 11 năm 2020, Ngoại Trưởng Mỹ Mike Pompeo (trái) đã gặp Mullah Abdul Ghani Baradar (phải), thủ lĩnh nhóm thương thuyết hòa bình của Taliban, giữa các đàm phán giữa Taliban và chính quyền Afghanistan, tại Doha, Qatar. (AP Photo/Patrick Semansky, Pool, File – nguồn: https://apnews.com)
Lãnh đạo chính trị hàng đầu của Taliban, người đã thực hiện chuyến trở về Afghanistan trong chiến thắng vào tuần này, đã chiến đấu chống Mỹ và các đồng minh qua nhiều thập niên nhưng rồi đã ký hiệp ước hòa bình mang tính bước ngoặt với chính phủ Trump, theo bản tin của Hãng Thông Tấn Mỹ AP tường thuật hôm Thứ Tư, 18 tháng 8 năm 2021.
Mullah Abdul Ghani Baradar hiện được dự kiến sẽ đóng vai trò then chốt trong các cuộc thương thuyết giữa Taliban và các viên chức từ chính phủ Aghanistan mà nhóm dân quân đã lật đổ trong trận chiến chớp nhoáng trên khắp nước. Taliban nói rằng họ tìm kiếm một chính quyền “Hồi Giáo, bao quát” và cho rằng họ đã trở nên trung dung hơn kể từ khi họ nắm quyền lần trước.
Nhưng vẫn còn nhiều nghi ngờ, và tất cả cặp mắt hiện dồn vào Baradar, người đã nói rất ít về cách mà nhóm Taliban sẽ điều hành ngoài thực tế đã được chứng minh trong quá khứ.
Baradar là một dân quân Hồi Giáo chiến đấu trong cuộc nội chiến vào thập niên 1990s, đã cai trị đất nước Afghanistan theo luật Hồi Giáo khắc khe và rồi tiến hành một cuộc nổi dậy chống lại Hoa Kỳ. Kinh nghiệm của ông cũng làm sáng tỏ mối quan hệ phức tạp của Taliban với lân bang Pakistan.
Baradar là thủ lĩnh Taliban duy nhất còn sống sót đã được đích thân tư lệnh Taliban là Mullah Mohammed Omar chỉ định làm phó chỉ huy, khiến cho Baradar trở thành gần như một thứ huyền thoại trong phong trào này. Và ông ấy thì dễ thấy hơn nhiều so với thủ lĩnh tối cao hiện nay của Taliban là Maulawi Hibatullah Akhunzada, là người được tin hiện đang ẩn trốn tại Pakistan và chỉ công bố các tuyên bố không thường xuyên.
Hôm Thứ Ba, 17 tháng 8, Baradar đã đặt chân tới thành phố Kandahar miền nam của Afghanistan, nơi sinh ra phong trào Taliban mà ông đã giúp khai sáng vào giữa thập niên 1990s. Kết thúc 20 năm lưu vong, ông đã bị vây chặt bởi những người hâm mộ khi ông bước xuống máy bay của chính phủ Qatar và đi theo đoàn xe.
Baradar, ở độ hơn 50 tuổi, được sinh ra tại tỉnh Uruzgan ở miền nam. Giống như nhiều người khác cuối cùng rồi cũng trở thành thủ lĩnh Taliban, ông tham gia vào hàng ngũ của chiến binh Hồi Giáo do CIA và Pakistan hậu thuẫn để chống lại Liên Bang Xô Viết trong thời gian nước này chiếm đóng kéo dài hàng thập niên mà đã chấm dứt vào năm 1989.
Trong thập niên 1990s, đất nước Afghanistan rơi vào nội chiến, với chính các tay súng Hồi Giáo đánh nhau và tạo ra các lãnh địa với những lãnh chúa.
Năm 1994, Mullah Omar, Baradar và những người khác thành lập Taliban, chữ này có nghĩa là các sinh viên tôn giáo. Nhóm này gồm các giáo sĩ, thanh niên, những người đàn ông ngoan đạo, nhiều người đã bỏ nhà ra đi và chỉ biết có chiến tranh.
Vào năm 2018, Taliban đã chiếm lấy kiểm soát phần lớn khu vực nông thôn của Afghanistan. Chính phủ Trump, lúc đó đang tìm cách rút ra khỏi cuộc chiến dài nhất của Mỹ, thúc giục Pakistan thả Baradar vào năm đó và bắt đầu theo đuổi thương thuyết hòa bình với Taliban.
Baradar đã lãnh đạo nhóm thương thuyết của Taliban tại Qatar trải qua nhiều vòng đàm phán đó, đỉnh điểm là hiệp ước hòa bình tháng 2 năm 2020 ra đời. Ông cũng đã gặp Ngoại Trưởng Hoa Kỳ lúc đó là Mike Pompeo.
Theo hiệp ước Doha, Taliban đồng ý ngưng tấn công các lực lượng quốc tế và ngăn cản Afghanistan không để một lần nữa trở thành thiên đường cho các nhóm khủng bố để đổi lấy việc Hoa Kỳ rút ra hoàn toàn, được đặt kế hoạch vào cuối tháng này.
Tuần rồi, Taliban tiến chiếm nhiều thành phố, việc chiếm cả nước chỉ còn tính từng ngày và rồi họ đã tràn vào thủ đô Kabul.
Trong bình luận đầu tiên sau khi Kabul thất thủ hôm Chủ Nhật, 15 tháng 8, Baradar đã thừa nhận ông ngạc nhiên, nói rằng “điều đó không bao giờ được dự đoán là chúng tôi sẽ có chiến thắng tại Afghanistan.”
Gửi ý kiến của bạn
