Hôm nay,  

Tại Sao Khi Bệnh, Ta Thường Bị Đau Lưng?

30/06/202300:00:00(Xem: 1437)
suc-khoe
Đau lưng là triệu chứng khá phổ biến ở nhiều loại bệnh. Nó không phải là một triệu chứng kiểu hên xui, mà là kết quả của sự tương tác phức tạp giữa hệ thống miễn dịch và não, được gọi là “khớp thần kinh miễn dịch” Hình: Unplash
 
Quý vị có thường bị đau lưng mỗi khi bị cúm, cảm lạnh, hay khi bị COVID?

Đau lưng là triệu chứng khá phổ biến ở nhiều loại bệnh. Nó không phải là một triệu chứng kiểu hên xui, mà là kết quả của sự tương tác phức tạp giữa hệ thống miễn dịch và não, được gọi là “khớp thần kinh miễn dịch” (neuroimmune synapse).
 
Khi ta bị bệnh, kết quả của ‘cuộc trò chuyện’ giữa hệ thống miễn dịch và não bộ khá là thú vị, bởi vì sự chú ý sẽ được tập trung đặc biệt ở vùng lưng dưới. Đây là một trong những vùng nhạy cảm nhất của cơ thể trước các mối đe dọa đối với miễn dịch thần kinh (neuroimmune).
 
Khái niệm cơ bản về miễn dịch học
 
Hệ thống miễn dịch là một con dao hai lưỡi. Nó có thể giúp cơ thể chống lại bệnh tật, nhưng cũng có thể khiến chúng ta ‘lao đao’ với công việc mà nó đang làm.
 
Khi cơ thể phát hiện ta đã bị nhiễm bệnh, hệ thống miễn dịch sẽ giải phóng các phân tử bao gồm các protein báo hiệu được gọi là cytokine. Những protein này điều phối hệ thống miễn dịch để chống lại bệnh, và ‘nói chuyện’ với não và tủy sống để thay đổi hành vi và sinh lý của chúng ta.
 
Điều này có thể dẫn đến các triệu chứng như mệt mỏi, chán ăn, sốt và nhạy cảm với cơn đau. Thông thường, đây được coi là một sự thay đổi hành vi có lợi để giúp cơ thể bảo tồn năng lượng để chống lại bệnh tật. Đó là lý do tại sao chúng ta thường cảm thấy cần phải nghỉ ngơi và tạm ngừng các hoạt động thông thường khi bị bệnh – và cũng là lý do tại sao chúng ta trở nên gắt gỏng hơn bình thường.
 
Những thay đổi nhỏ vô hình
 
Một phần của phản ứng tự bảo vệ này là sự thay đổi trong cách chúng ta nhìn nhận các mối đe dọa, bao gồm cả các kích thích giác quan.
 
Khi chúng ta bị bệnh, những động chạm nhẹ cũng có thể khiến ta đau đớn, và cơ bắp thì thường rất nhức mỏi. Nhiều thay đổi trong hệ thống giác quan và hành vi được cho là có nguồn gốc từ cấp độ nano. Khi các phân tử có thay đổi trong phần não liên quan đến nhận thức hoặc tâm trạng, ta sẽ suy nghĩ và cảm nhận khác đi. Nếu những thay đổi trong khớp thần kinh miễn dịch (neuroimmune synapse) xảy ra ở vùng kiểm soát cảm giác của não và tủy sống, chúng ta sẽ cảm giác đau nhiều hơn.
 
Những thay đổi cảm giác này, được gọi là chứng loạn cảm giác đau (allodynia) và chứng tăng cảm giác đau (hyperalgesia), có thể tăng độ nhạy cảm với cơn đau, ngay cả ở những vùng không bị ảnh hưởng trực tiếp – chẳng hạn như lưng dưới.
 
Ký ức miễn dịch
 
Phản ứng miễn dịch này xảy ra với một loạt các loại bệnh do vi khuẩn và vi rút như COVID hoặc cúm. Trên thực tế, cảm giác bị bệnh mà chúng ta thường có sau khi tiêm vắc-xin là dấu hiệu cho thấy hệ thống miễn dịch đang làm tốt công việc của nó để tạo ra một ký ức miễn dịch bảo vệ.
 
Một số cuộc trò chuyện giữa các tế bào miễn dịch cũng gửi cảnh báo cho bộ não rằng cơ thể đang bị bệnh hoặc khiến ta nghĩ rằng mình đang bị bệnh.
 
Ở một số người, cảm giác bệnh có thể kéo dài lâu hơn sau khi bệnh đã khỏi. Hiện tượng này đang khá phổ biến với một số người từng bị nhiễm COVID, được gọi là di chứng COVID (long COVID).
 
Nữ giới thường có phản ứng miễn dịch mạnh hơn nam giới, nên dễ gặp các triệu chứng đau hơn. Phản ứng miễn dịch cao hơn cũng khiến phụ nữ có nguy cơ mắc các bệnh viêm nhiễm cao hơn như các bệnh tự miễn dịch (autoimmune diseases).
 
Khi nào thì cần lo lắng và phải làm gì?
 
Nếu cơn đau dữ dội, dai dẳng hoặc kèm theo các triệu chứng đáng lo ngại khác, quý vị hãy đi khám bác sĩ. Đau nhẹ đến vừa phải là một triệu chứng phổ biến khi bị bệnh, và thường xảy ra ở vùng lưng dưới. Tin tốt là nó thường sẽ giảm dần và khỏi khi hết bệnh.
 
Việc quan trọng là trị bệnh, nhưng cũng có nhiều cách để giảm bớt những đau đớn trong thời gian bị bệnh.
 
Quý vị có thể duy trì hệ vi sinh vật đa dạng (tập hợp các vi sinh vật sống trong và trên cơ thể) bằng cách ăn uống điều độ, và ra ngoài hít thở khí trời. Đảm bảo chất lượng giấc ngủ, uống đủ nước và giảm các tình trạng viêm nhiễm cũng sẽ rất hữu ích.
 
Có nghiên cứu cho thấy món súp gà truyền thống có thể giúp làm giảm các tín hiệu miễn dịch ở khớp thần kinh miễn dịch.
 
Các khoa học gia cũng chỉ ra rằng thiền chánh niệm (mindfulness meditation), liệu pháp trị liệu với nước lạnh (cold water therapy) và tập hít thở có kiểm soát (controlled breathing) có thể thúc đẩy những thay đổi sâu sắc ở tế bào và phân tử, giúp kích hoạt các hệ thống như hệ thần kinh tự trị và thay đổi phản ứng miễn dịch. Những hoạt động này không chỉ giúp kiểm soát cơn đau mà còn góp phần chống viêm, làm giảm mức độ nghiêm trọng và thời gian mắc bệnh.
 
Trị liệu bằng nhiệt (sử dụng túi chườm hoặc chai nước nóng) có thể giúp giảm đau do làm tăng lưu thông máu. Các loại thuốc giảm đau OTC cũng có thể hữu ích, nhưng hãy hỏi kỹ nếu quý vị đang sử dụng các loại thuốc khác.
 
Tâm trí quyết định tất cả?
 
Liệu có phải tâm trí sẽ quyết định mọi thứ? Có một chút!
 
Vì sao lại là ‘Có một chút’? Nó xuất phát từ một nghiên cứu ủng hộ ý tưởng rằng nếu ta mong đợi liệu pháp tập hít thở, thiền và trị liệu với nước lạnh có hiệu quả, thì nó có thể tạo ra sự khác biệt ở cấp độ tế bào và phân tử. Nhưng hãy luôn nhớ tìm kiếm sự trợ giúp y tế nếu các triệu chứng nghiêm trọng hoặc kéo dài lâu hơn dự kiến. Sức khỏe là trên hết!
 
Việt Báo biên dịch
 
Nguồn:  “Why does my back get so sore when I’m sick? The connection between immunity and pain” của Joshua Pate và Mark Hutchinson, được đăng trên trang TheConversation.
 

Gửi ý kiến của bạn
Vui lòng nhập tiếng Việt có dấu. Cách gõ tiếng Việt có dấu ==> https://youtu.be/ngEjjyOByH4
Tên của bạn
Email của bạn
)
Bờ Tây Hoa Kỳ đang ở trong một tuần lễ nhiệt độ tăng cao, và các nhà dự báo thời tiết hôm đầu tuần đã cảnh báo nhiệt độ vào cuối tuần này sẽ lên quá cao tại một số khu vực đông dân cư nhất ở Arizona, đồng thời cảnh báo cư dân ở các vùng của Nevada và New Mexico nên ở trong nhà tránh nhiệt.
Bước tiến lớn tiếp theo trong điều trị ung thư có thể là vắc xin. Sau nhiều thập niên miệt mài làm việc, các khoa học gia cho biết nghiên cứu đã đạt đến một bước ngoặt quan trọng, dự đoán sẽ có thêm nhiều loại vắc xin trong 5 năm tới. Tuy nhiên, đây không phải là những loại vắc xin truyền thống giúp ngăn ngừa bệnh tật, mà là những mũi tiêm để giúp thu nhỏ khối u và ngăn chặn ung thư tái phát. Các phương pháp điều trị thử nghiệm này nhắm mục tiêu vào những loại ung thư như ung thư vú và ung thư phổi, nhưng cũng đã có một số thành tựu đối với ung thư tế bào hắc tố (melanoma) và ung thư tụy tạng được thử nghiệm trong năm nay.
Đa xơ cứng, (Multiple Sclerosis, MS), là một bệnh thần kinh thường bắt đầu ở độ tuổi từ 20 đến 40. Bệnh này phổ biến ở phụ nữ hơn ở nam giới. Bệnh đa xơ cứng xảy ra do hệ thống miễn dịch rối loạn tấn công nhầm vào não và tủy sống. Mặc dù có những điều trị mới và hiệu quả hơn, hầu hết những người bị chứng bệnh này vẫn ngày càng bệnh nặng hơn theo thời gian.
Sau biến cố 30 tháng 4, 1975, người Việt Nam tạo nên một cộng đồng hải ngoại chừng trên 4 triệu người, tương đương với dân số của New Zealand. Cuộc bùng nổ dân số ra hải ngoại này cũng gây nhiều ly tán, con cái thất lạc cha mẹ. Nhờ các tiến bộ về công nghệ gien và DNA chúng ta được chứng kiến những cuộc tái ngộ, đoàn tụ tưởng như không bao giờ có được, đặc biệt là những người con lai “mồ côi” tìm lại được người cha quân nhân Mỹ từng chiến đấu tại Việt Nam sau gần 50 năm. Chúng ta thử tìm hiểu những tiến bộ về lĩnh vực thử máu hay DNA để thiết lập quan hệ cha-con trên bình diện sinh học.
Mùa thu năm ngoái, số liệu thống kê liên bang cho thấy mức tuổi thọ trung bình của người dân Hoa Kỳ năm 2021 đã giảm hai năm liên tiếp. Dễ thấy rằng nguyên nhân trực tiếp và rõ ràng nhất là do COVID-19. Đại dịch tàn khốc đã cướp đi sinh mạng của hơn 1 triệu người ở Hoa Kỳ. Mức tuổi thọ trung bình đã giảm trong hơn hai năm, và giảm gấp đôi ở những người gốc Tây Ban Nha, người gốc da đen và người Mỹ bản địa, khiến đất nước chúng ta thụt lùi lại hai thập niên. Đây cũng là mức giảm tuổi thọ trung bình đột ngột nhất kể từ Thế Chiến II.
Trong tuần này, Đức Giáo Hoàng, Pope Francis đã trải qua một ca phẫu thuật để loại bỏ một khối thoát vị ở vùng bụng khiến ngài đau đớn không thôi. Nó là một khối thoát vị từ vết mổ của các ca phẫu thuật trước đó, được gọi là thoát vị vết mổ (incisional hernia). Thoát vị (Hernia) khá phổ biến và có nhiều loại khác nhau. Không phải tất cả các loại thoát vị đều phải làm phẫu thuật. Vậy thoát vị thực sự là gì? Và nếu cần phải làm phẫu thuật thì thế nào?
Hoa Kỳ đang bước vào mùa bệnh “Lyme”, và nguy cơ lây nhiễm loại bệnh do bọ ve cắn đang gia tăng, đặc biệt là khi có một nửa số người dân hiện đang sống ở những nơi có bọ ve. Nếu không được điều trị bằng kháng sinh kịp thời, bệnh Lyme có thể gây ra các vấn đề về tim mạch và hệ thần kinh, viêm khớp và các biến chứng khác, khó mà chữa trị. Mặc dù nhiều loại vắc xin đang được phát triển, nhưng số ca nhiễm đã đạt đến mức độ nạn dịch ở Hoa Kỳ. Có khoảng 476,000 ca nhiễm Lyme được báo cáo mỗi năm, tiêu tốn khoảng 1 tỷ MK chi phí y tế.
Trầm cảm là một trong những căn bệnh lớn của thời đại. Hơn một phần ba phụ nữ và gần một phần tư đàn ông ở Thụy Điển bị trầm cảm vào một thời điểm nào đó trong đời. Đối với một số người, thì một sự kiện căng thẳng tâm lý nào đó gây ra trầm cảm, ở những người khác, bệnh dường như bùng phát một cách tự nhiên và với một số ít là do tác dụng phụ của thuốc.
Năm 2011, Gert-Jan Oskam đang sống ở Trung Quốc thì bị tai nạn xe máy, khiến ông bị liệt từ phần hông trở xuống. Giờ đây, với sự kết hợp của các máy móc thiết bị hiện đại, các khoa học gia đã giúp ông kiểm soát lại phần thân dưới của mình, theo trang NYTimes đưa tin vào cuối tháng 5 năm 2023.
Ngày 15 tháng 5 năm 2023, Cơ quan Y tế Quốc tế WHO đưa ra hướng dẫn mới nhất của họ về chất làm ngọt thay thế đường (non-sugar sweeteners) và khuyên không nên dùng các chất này để giảm cân. WHO đã tiến hành một cuộc đánh giá có hệ thống với 283 nghiên cứu về chất tạo vị ngọt mà không dùng đường. Nghiên cứu tổng quan này bao gồm cả các thử nghiệm đối chứng ngẫu nhiên và nghiên cứu quan sát (randomized controlled trials and observational studies).
NHẬN TIN QUA EMAIL
Vui lòng nhập địa chỉ email muốn nhận.