Hôm nay,  

Tại Sao Khi Bệnh, Ta Thường Bị Đau Lưng?

30/06/202300:00:00(Xem: 592)
suc-khoe
Đau lưng là triệu chứng khá phổ biến ở nhiều loại bệnh. Nó không phải là một triệu chứng kiểu hên xui, mà là kết quả của sự tương tác phức tạp giữa hệ thống miễn dịch và não, được gọi là “khớp thần kinh miễn dịch” Hình: Unplash
 
Quý vị có thường bị đau lưng mỗi khi bị cúm, cảm lạnh, hay khi bị COVID?

Đau lưng là triệu chứng khá phổ biến ở nhiều loại bệnh. Nó không phải là một triệu chứng kiểu hên xui, mà là kết quả của sự tương tác phức tạp giữa hệ thống miễn dịch và não, được gọi là “khớp thần kinh miễn dịch” (neuroimmune synapse).
 
Khi ta bị bệnh, kết quả của ‘cuộc trò chuyện’ giữa hệ thống miễn dịch và não bộ khá là thú vị, bởi vì sự chú ý sẽ được tập trung đặc biệt ở vùng lưng dưới. Đây là một trong những vùng nhạy cảm nhất của cơ thể trước các mối đe dọa đối với miễn dịch thần kinh (neuroimmune).
 
Khái niệm cơ bản về miễn dịch học
 
Hệ thống miễn dịch là một con dao hai lưỡi. Nó có thể giúp cơ thể chống lại bệnh tật, nhưng cũng có thể khiến chúng ta ‘lao đao’ với công việc mà nó đang làm.
 
Khi cơ thể phát hiện ta đã bị nhiễm bệnh, hệ thống miễn dịch sẽ giải phóng các phân tử bao gồm các protein báo hiệu được gọi là cytokine. Những protein này điều phối hệ thống miễn dịch để chống lại bệnh, và ‘nói chuyện’ với não và tủy sống để thay đổi hành vi và sinh lý của chúng ta.
 
Điều này có thể dẫn đến các triệu chứng như mệt mỏi, chán ăn, sốt và nhạy cảm với cơn đau. Thông thường, đây được coi là một sự thay đổi hành vi có lợi để giúp cơ thể bảo tồn năng lượng để chống lại bệnh tật. Đó là lý do tại sao chúng ta thường cảm thấy cần phải nghỉ ngơi và tạm ngừng các hoạt động thông thường khi bị bệnh – và cũng là lý do tại sao chúng ta trở nên gắt gỏng hơn bình thường.
 
Những thay đổi nhỏ vô hình
 
Một phần của phản ứng tự bảo vệ này là sự thay đổi trong cách chúng ta nhìn nhận các mối đe dọa, bao gồm cả các kích thích giác quan.
 
Khi chúng ta bị bệnh, những động chạm nhẹ cũng có thể khiến ta đau đớn, và cơ bắp thì thường rất nhức mỏi. Nhiều thay đổi trong hệ thống giác quan và hành vi được cho là có nguồn gốc từ cấp độ nano. Khi các phân tử có thay đổi trong phần não liên quan đến nhận thức hoặc tâm trạng, ta sẽ suy nghĩ và cảm nhận khác đi. Nếu những thay đổi trong khớp thần kinh miễn dịch (neuroimmune synapse) xảy ra ở vùng kiểm soát cảm giác của não và tủy sống, chúng ta sẽ cảm giác đau nhiều hơn.
 
Những thay đổi cảm giác này, được gọi là chứng loạn cảm giác đau (allodynia) và chứng tăng cảm giác đau (hyperalgesia), có thể tăng độ nhạy cảm với cơn đau, ngay cả ở những vùng không bị ảnh hưởng trực tiếp – chẳng hạn như lưng dưới.
 
Ký ức miễn dịch
 
Phản ứng miễn dịch này xảy ra với một loạt các loại bệnh do vi khuẩn và vi rút như COVID hoặc cúm. Trên thực tế, cảm giác bị bệnh mà chúng ta thường có sau khi tiêm vắc-xin là dấu hiệu cho thấy hệ thống miễn dịch đang làm tốt công việc của nó để tạo ra một ký ức miễn dịch bảo vệ.
 
Một số cuộc trò chuyện giữa các tế bào miễn dịch cũng gửi cảnh báo cho bộ não rằng cơ thể đang bị bệnh hoặc khiến ta nghĩ rằng mình đang bị bệnh.
 
Ở một số người, cảm giác bệnh có thể kéo dài lâu hơn sau khi bệnh đã khỏi. Hiện tượng này đang khá phổ biến với một số người từng bị nhiễm COVID, được gọi là di chứng COVID (long COVID).
 
Nữ giới thường có phản ứng miễn dịch mạnh hơn nam giới, nên dễ gặp các triệu chứng đau hơn. Phản ứng miễn dịch cao hơn cũng khiến phụ nữ có nguy cơ mắc các bệnh viêm nhiễm cao hơn như các bệnh tự miễn dịch (autoimmune diseases).
 
Khi nào thì cần lo lắng và phải làm gì?
 
Nếu cơn đau dữ dội, dai dẳng hoặc kèm theo các triệu chứng đáng lo ngại khác, quý vị hãy đi khám bác sĩ. Đau nhẹ đến vừa phải là một triệu chứng phổ biến khi bị bệnh, và thường xảy ra ở vùng lưng dưới. Tin tốt là nó thường sẽ giảm dần và khỏi khi hết bệnh.
 
Việc quan trọng là trị bệnh, nhưng cũng có nhiều cách để giảm bớt những đau đớn trong thời gian bị bệnh.
 
Quý vị có thể duy trì hệ vi sinh vật đa dạng (tập hợp các vi sinh vật sống trong và trên cơ thể) bằng cách ăn uống điều độ, và ra ngoài hít thở khí trời. Đảm bảo chất lượng giấc ngủ, uống đủ nước và giảm các tình trạng viêm nhiễm cũng sẽ rất hữu ích.
 
Có nghiên cứu cho thấy món súp gà truyền thống có thể giúp làm giảm các tín hiệu miễn dịch ở khớp thần kinh miễn dịch.
 
Các khoa học gia cũng chỉ ra rằng thiền chánh niệm (mindfulness meditation), liệu pháp trị liệu với nước lạnh (cold water therapy) và tập hít thở có kiểm soát (controlled breathing) có thể thúc đẩy những thay đổi sâu sắc ở tế bào và phân tử, giúp kích hoạt các hệ thống như hệ thần kinh tự trị và thay đổi phản ứng miễn dịch. Những hoạt động này không chỉ giúp kiểm soát cơn đau mà còn góp phần chống viêm, làm giảm mức độ nghiêm trọng và thời gian mắc bệnh.
 
Trị liệu bằng nhiệt (sử dụng túi chườm hoặc chai nước nóng) có thể giúp giảm đau do làm tăng lưu thông máu. Các loại thuốc giảm đau OTC cũng có thể hữu ích, nhưng hãy hỏi kỹ nếu quý vị đang sử dụng các loại thuốc khác.
 
Tâm trí quyết định tất cả?
 
Liệu có phải tâm trí sẽ quyết định mọi thứ? Có một chút!
 
Vì sao lại là ‘Có một chút’? Nó xuất phát từ một nghiên cứu ủng hộ ý tưởng rằng nếu ta mong đợi liệu pháp tập hít thở, thiền và trị liệu với nước lạnh có hiệu quả, thì nó có thể tạo ra sự khác biệt ở cấp độ tế bào và phân tử. Nhưng hãy luôn nhớ tìm kiếm sự trợ giúp y tế nếu các triệu chứng nghiêm trọng hoặc kéo dài lâu hơn dự kiến. Sức khỏe là trên hết!
 
Việt Báo biên dịch
 
Nguồn:  “Why does my back get so sore when I’m sick? The connection between immunity and pain” của Joshua Pate và Mark Hutchinson, được đăng trên trang TheConversation.
 

Gửi ý kiến của bạn
Vui lòng nhập tiếng Việt có dấu. Cách gõ tiếng Việt có dấu ==> https://youtu.be/ngEjjyOByH4
Tên của bạn
Email của bạn
)
Tập thể dục thường được nói đến như một yếu tố quan trọng giữ đầu óc tỉnh táo, nhưng có nhiều nghiên cứu cho thấy sự khác biệt và lắm lúc còn có thể có những hiệu quả ngược lại nữa. Một nghiên cứu mới đã tóm tắt tác động của việc rèn luyện thể chất đối với sức khỏe trí óc, trong đó bao gồm trí nhớ, sự chú ý, khả năng ra quyết định và tốc độ giải quyết thông tin của não. Theo kết quả rõ ràng của các nhà nghiên cứu, các hoạt động rèn luyện và tập thể dục nhằm mục đích cải thiện thể lực và hấp thụ oxy chỉ có tác dụng thấp đối với khả năng nhận thức. Ngược lại, tập yoga có tác động tích cực đến sức khỏe trí óc và có nhiều khả năng dẫn đến sự thay đổi rõ rệt về chức năng nhận thức.
Một loạt các biến thể mới của Omicron đang khiến số ca nhiễm COVID-19 gia tăng và số trường hợp bị bệnh nặng cũng nhiều hơn. Trong tuần cuối cùng của tháng 8, đã có hơn 650 người chết vì COVID-19, tăng 10% so với tuần trước đó, và có 17,000 trường hợp mới phải vào bệnh viện.
“Tim đập liên hồi.” “Bồn chồn trong dạ.” “Tim muốn rớt ra ngoài.” “Nẫu ruột.” Đây là những cụm từ được nhiều người sử dụng để mô tả nỗi sợ hãi và lo âu. Thường thì chúng ta có thể cảm thấy được những cảm giác lo lắng, sợ hãi ở lồng ngực hoặc trong bụng chứ không phải ở não. Nhiều nền văn hóa có truyền thống gắn liền sự hèn nhát và dũng cảm với hình ảnh trái tim hoặc lòng dạ hơn là với bộ não.
Bệnh gan đang trở nên phổ biến hơn ở các nước phương Tây. Tại Thụy Điển, ước tính có khoảng một triệu người mắc bệnh gan nhiễm mỡ. Gan nhiễm mỡ, đúng như tên gọi có nghĩa là gan tích tụ mỡ, không gây ra bất kỳ triệu chứng nào. Vì vậy, hầu hết người bịnh không biết rằng họ có chất béo tích tụ, mà ở một số người cuối cùng có thể phát triển thành xơ gan và ung thư gan. Một nghiên cứu ở Thụy Điển cho thấy số người mắc bịnh gan nhiễm mỡ ngày càng gia tăng.
Nhà sinh lý học vĩ đại người Pháp Claude Bernard đã phát triển khái niệm về nội môi (le milieu intérieur, tiếng Anh là the internal environment, tạm hiểu là môi trường bên trong cơ thể): môi trường chất lỏng được điều tiết tinh tế bao quanh các tế bào, chảy qua các động mạch và tĩnh mạch, thấm vào tất cả các cơ và dây thần kinh, cơ quan và xương trong cơ thể chúng ta. Hai trái thận phải làm khá nhiều việc để duy trì trạng thái cân bằng cho môi trường chất lỏng này, hay còn gọi là “cân bằng nội môi” (homeostasis). Chúng loại bỏ nhiều chất với nhiều kích thước khác nhau ra khỏi máu. Các chất này là phụ phẩm khi cơ thể tạo ra và đốt cháy năng lượng, và sẽ trở nên độc hại nếu tích tụ quá nhiều. (Gan thì trực tiếp loại bỏ các hóa chất khác ngay sau khi tiêu hóa, như rượu và ma túy, trong khi ruột, phổi và da thì thực hiện các chức năng bài tiết bổ sung.)
Thương hiệu số một trên thế giới, CheongKwanJang, hòa nhập với xu hướng Thực Phẩm Dược Tính toàn cầu, đã thông báo về sự hợp tác với chuỗi nhà hàng Kabuki của Nhóm Kaizen Dining. Sự hợp tác này, kết hợp truyền thống 120 năm và lợi ích sức khỏe của CheongKwanJang với ẩm thực Nhật Bản quen thuộc đối với người Mỹ, đã được tiết lộ tại một sự kiện diễn ra vào ngày 6 tháng 9 tại nhà hàng chính của Kabuki Huntington Beach. Tiến sĩ Lee Yun-beom, CEO của CheongKwanJang tại trụ sở Hoa Kỳ, đã tuyên bố: "Hồng Sâm Hàn Quốc, được biết đến khoa học với tên gọi Panax Ginseng C.A. Meyer, khác biệt với các loại sâm được tìm thấy tại Hoa Kỳ hoặc các khu vực khác; Nó đã được xác minh khoa học thông qua hơn 450 nghiên cứu và thử nghiệm lâm sàng ở các quốc gia như Hoa Kỳ, Canada, Hàn Quốc, Nhật Bản, Trung Quốc và Ấn Độ."
Năm ngoái, các bác sĩ tại một bệnh viện ở Canberra đã sốc tới lặng người khi gắp một con giun sống ra khỏi não một phụ nữ. Trước đó, nữ bệnh nhân này phải vào bệnh viện với các triệu chứng như bị đau dạ dày, ho khan, đổ mồ hôi đêm trong hàng tháng trời, sau đó thì bà bị trầm cảm và hay quên. Bệnh nhân đã được chỉ định đi scan não.
Người ta thường nói rằng tất cả chúng ta rồi sẽ trở nên mất trí nhớ - trừ khi chết vì ung thư hoặc bệnh tim mạch. Tất nhiên, có những người chết vì các bệnh khác, tai nạn hoặc tự tử. Nhưng chính chứng mất trí nhớ, ung thư và bệnh tim mạch lại chiếm ưu thế trong danh sách về nguyên nhân tử vong. Tuy nhiên, việc điều trị bệnh tim mạch đã tiến bộ và tỷ lệ sống sót hiện nay cao hơn nhiều. Ung thư đã từ một bản án tử hình trở thành một căn bệnh có thể điều trị được - mặc dù vẫn có những biến thể mà tỷ lệ tử vong gần một trăm phần trăm.
Một nhóm nghiên cứu tại Đại học Lund, Thụy điển đã tìm ra một phương pháp để có thể phát hiện sớm các bệnh nghiêm trọng trong não, chẳng hạn như bệnh Parkinson, bằng cách thử dịch tủy sống sau lưng. Và họ cho biết rằng dấu hiệu ban đầu của bệnh là giảm khứu giác, tin từ Đài truyền hình Thụy điển. Tại Phòng khám Trí nhớ ở thành phố Malmö, Thụy điển, các bác sĩ lấy dịch tủy sống từ những người tình nguyện tham gia nghiên cứu bằng một cây kim vào giữa hai đốt ở cột sống, qua thử nghiệm đó các nhà nghiên cứu biết người đó có khả năng mang chứng bịnh thể Lewy* không? Các chứng bịnh thể Lewy là thuật ngữ chung cho bệnh Parkinson và chứng mất trí nhớ thể Lewy, hay còn gọi là sa sút trí tuệ Lewy.
Theo tờ Smithsonianmag, trong một cuộc phẫu thuật thử nghiệm đột phá, các khoa học gia đã điều trị cho bốn bệnh nhân bị thương nặng ở một mắt bằng cách cấy ghép tế bào gốc từ mắt còn lại. Ula Jurkunas, bác sĩ nhãn khoa tại Massachusetts Eye and Ear và là tác giả đầu tiên của nghiên cứu mới, cho biết: “Báo cáo từng trường hợp cụ thể về bốn bệnh nhân cho thấy một số thông số đã có sự cải thiện, đồng thời cơn đau cũng như các triệu chứng khó chịu đều có giảm bớt.”
CTA BACK TO SCHOOL BANNER
NHẬN TIN QUA EMAIL
Vui lòng nhập địa chỉ email muốn nhận.