Mức Tuổi Thọ Trung Bình Của Hoa Kỳ Đang Giảm – Có Phải Lỗi Tại COVID?

 

Mùa thu năm ngoái, số liệu thống kê liên bang cho thấy mức tuổi thọ trung bình của người dân Hoa Kỳ năm 2021 đã giảm hai năm liên tiếp. Dễ thấy rằng nguyên nhân trực tiếp và rõ ràng nhất là do COVID-19. Đại dịch tàn khốc đã cướp đi sinh mạng của hơn 1 triệu người ở Hoa Kỳ. Mức tuổi thọ trung bình đã giảm trong hơn hai năm, và giảm gấp đôi ở những người gốc Tây Ban Nha, người gốc da đen và người Mỹ bản địa, khiến đất nước chúng ta thụt lùi lại hai thập niên. Đây cũng là mức giảm tuổi thọ trung bình đột ngột nhất kể từ Thế Chiến II.

 

Nhưng biểu đồ tuổi thọ trung bình của Hoa Kỳ so với của các quốc gia giàu có khác đã chỉ ra ba dấu hiệu tối tăm: Mức tuổi thọ trung bình của Hoa Kỳ tụt hậu so với các quốc gia khác; Mức tuổi thọ trung bình của đất nước chúng ta ‘dậm chân tại chỗ,’ không hề tăng lên; và trong khi mức tuổi thọ trung bình của hầu hết các quốc gia khác đã phục hồi từ sau năm thứ hai của đại dịch, thì của Hoa Kỳ vẫn tiếp tục suy giảm.

 

Mười năm trước, khá lâu trước khi đại dịch COVID-19 bùng nổ, Steven H. Woolf và Laudan Aron đã từng là chủ tịch và giám đốc nghiên cứu “U.S. health disadvantage,” một báo cáo cảnh báo rằng sức khỏe và sự sống còn của người dân Hoa Kỳ kém hơn so với người dân của các quốc gia có thu nhập cao khác. Được phát hành bởi một ủy ban của National Research Council and Institute of Medicine, báo cáo cho thấy Hoa Kỳ có mức tuổi thọ trung bình thấp nhất trong số các quốc gia cùng ‘cảnh giới,’ đồng thời có tỷ lệ mắc bệnh và tử vong cao hơn vì rất nhiều nguyên nhân. Sự chênh lệch đã gia tăng kể từ những năm 1950 và lan rộng ảnh hưởng đến cả nam và nữ, già và trẻ, giàu và nghèo, và mọi chủng tộc và sắc tộc.

 

Ủy ban đã xem xét năm lĩnh vực còn tương đối kém, có khả năng góp phần gây bất lợi cho sức khỏe của người dân Hoa Kỳ:

 

Hạng mục cuối cùng đặc biệt có ảnh hưởng mạnh mẽ đến các lĩnh vực khác, và giúp giải thích lý do tại sao các nền dân chủ tiên tiến khác lại vượt trội so với Hoa Kỳ ở hầu hết các thước đo về sức khỏe và phúc lợi.

 

Trong những năm trước đại dịch COVID-19, mức tuổi thọ trung bình ở các quốc gia khác tăng đều, trong khi của Hoa Kỳ ‘dậm chân tại chỗ’ và sau đó giảm trong ba năm liên tiếp. Các chuyên gia nghiên cứu đã xác định nguyên nhân chính: tỷ lệ tử vong ở độ tuổi trung niên (từ 25 đến 64 tuổi) đang gia tăng ở Hoa Kỳ, hiện tượng này không xảy ra ở các quốc gia ngang hàng khác. Một báo cáo chỉ ra những nguyên nhân hàng đầu là do dùng thuốc quá liều, nghiện rượu, tự tử và các bệnh liên quan đến tim mạch. Phân biệt chủng tộc có hệ thống và những bất công trong chính sách y tế cũng khiến cho những người gốc da màu, đặc biệt là người Mỹ bản địa và người gốc da đen, chịu nhiều thiệt thòi, bất lợi hơn, và có mức tuổi thọ trung bình thấp hơn nhiều so với người gốc da trắng.

 

Khi đại dịch COVID-19 bùng phát vào năm 2020, tình trạng bất lợi về sức khỏe lâu nay của Hoa Kỳ càng trở nên tồi tệ hơn. Vào năm 2020 và 2021, số trường hợp tử vong ở Hoa Kỳ là cao nhất so với bất kỳ quốc gia nào; và Hoa Kỳ nằm trong số những quốc gia có tỷ lệ tử vong bình quân đầu người cao nhất. Tất cả năm lĩnh vực được xác định trong báo cáo “Shorter Lives, Poorer Health” đã góp phần đẩy số ca tử vong lên cao:

 

Một lần nữa, nhóm người gốc da màu phải trả những cái giá đắt nhất, trong đó người Mỹ bản địa, gốc Tây Ban Nha/La tinh và người gốc da đen bị giảm mức tuổi thọ trung bình nghiêm trọng nhất.

 

Rất nhiều người mong mỏi được quay trở lại như trước khi có đại dịch, nhưng thực tế là tình trạng sức khỏe của người dân Hoa Kỳ khi đó đã rất tồi tệ rồi. Một nghiên cứu ước tính rằng, từ năm 1980 đến năm 2019, tỷ lệ tử vong của Hoa Kỳ cao hơn so với các quốc gia ngang hàng, với hơn khoảng 11 triệu ca tử vong. Cố chấp quay trở lại “bình thường” mà phớt lờ tình trạng bất lợi về sức khỏe của người dân, cũng như những nguyên nhân gốc rễ của nó, chắc chắn sẽ cướp đi nhiều sinh mạng hơn và làm suy yếu đất nước hơn.

 

Chúng ta có thể học hỏi từ các quốc gia khác những cách để đạt được mức tuổi thọ trung bình cao hơn, vì nhiều quốc gia đã đạt được kết quả tốt hơn Hoa Kỳ trong nhiều thập niên – và với chi phí thấp hơn nhiều. Thí dụ, các chính sách về dinh dưỡng và thực phẩm tốt hơn có thể làm giảm tỷ lệ bệnh tật. Các biện pháp kiểm soát súng đạn có thể góp phần làm giảm thương vong và ảnh hưởng tâm lý bởi các mối đe dọa từ súng. Dễ dàng tiếp cận các dịch vụ chăm sóc sức khỏe và cải thiện lối sống sẽ giúp cải thiện tình trạng thể chất và tinh thần của chúng ta, đẩy lùi tình trạng gia tăng tỷ lệ trầm cảm, dùng thuốc quá liều và tự tử. Cũng tương tự như vậy với các dịch vụ chăm sóc sinh sản, tình dục và thai sản. Lương thưởng đủ trang trải cuộc sống, mạng lưới an sinh mạnh mẽ hơn, thuế suất lũy tiến hơn và các dịch vụ chăm sóc hợp lý hơn cho các gia đình và trẻ em, sẽ giúp ích rất nhiều trong việc tăng cường an ninh kinh tế của đất nước, và theo sau đó là sự tồn tại của chúng ta.

 

Thật không may, ở Hoa Kỳ, những đề xuất nhằm cải thiện tình trạng sức khỏe người dân lại đang bị một số người coi là cực đoan, nếu không muốn nói là xa lạ với phong cách Mỹ (un-American). Ngoài ra, toàn bộ các ngành công nghiệp hiện nay coi việc giữ mọi thứ nguyên trạng là chìa khóa ‘sống còn’: ngành chăm sóc sức khỏe và bảo hiểm; các nhà sản xuất thuốc men, thực phẩm và đồ uống không lành mạnh, và súng đạn; và các công ty chịu trách nhiệm về khí thải carbon và các chất ô nhiễm độc hại.

 

Nếu Hoa Kỳ không thay đổi hướng đi, sức khỏe và tuổi thọ của người dân sẽ cứ mãi bị ăn mòn, và rồi đất nước sẽ ngày càng suy yếu. Không chỉ người cao niên mới bị ảnh hưởng và thiệt thòi. Ở Hoa Kỳ, những người ở độ tuổi trung niên và trẻ tuổi có nhiều nguy cơ tử vong hơn ở thời kỳ đỉnh cao của cuộc đời, không chỉ khiến cho các gia đình và cộng đồng bị tàn phá nặng nề, mà còn ảnh hưởng nghiêm trọng đến năng suất kinh tế của chúng ta. Đáng lo ngại hơn nữa, có một sự thay đổi chưa từng được ghi nhận trong thế kỷ qua, là xác suất trẻ em và thanh thiếu niên sống đến 20 tuổi hiện nay đang giảm dần. Nếu đã trót không nghe lời cảnh báo từ một thập niên trước, thì ít ra bây giờ chúng ta có thể bắt đầu thay đổi, để giúp nhiều trẻ em có cơ hội được lớn lên, và những ai còn sống sẽ sống thêm được nhiều năm nữa.