Câu Chuyện Thầy Lang: Đầu Thu Xin Chích Ngừa Flu
Bác sĩ Nguyễn Ý Đức
Hàng năm, cứ vào đầu mùa Thu là giới chức y tế lại nhắc nhở dân chúng nhớ đi chích ngừa Flu, kẻo mà vào đầu Đông Flu lại ghé thăm mình. Vì với các nhà chuyên môn, chích ngừa vẫn là phương pháp rất hữu hiệu để tránh dịch bệnh “Ông Cúm Bà Co” này.
Có 2 loại vaccin ngừa Cúm
1-Thuốc chích với virus đã bị vô hiệu hóa dành cho người từ 6 tháng tuổi trở lên, kể cả người khỏe mạnh lẫn người có bệnh kinh niên. Cũng có vaccin với liều lượng cao dành cho người trên 65 tuổi để tạo ra tính miễn dịch mạnh hơn, vì ở tuổi cao khả năng phòng bệnh yếu đi.
2-Thuốc xịt lỗ mũi với virus cúm đã được làm giảm độc tính, dành cho người khỏe mạnh từ 2 tới 49 năm tuổi, không có thai.
Bao giờ chích ngừa"
Ở Bắc Bán Cầu như Hoa Kỳ, Gia nã Đại, Cúm hoành hành mạnh nhất từ tháng 12 tới tháng 2 năm sau, nhưng đầu tháng 10 đã lai rai xuất hiện và có thể kéo dài tới tháng 5. Sau chích ngừa, cần khoảng 2 tuần lễ để tạo ra tính miễn dịch chống lại virus cúm. Do đó, ngay sau khi đọc nhắc nhắc nhở này, xin bà con lấy hẹn với bác sĩ gia đình hoặc tới các pharmacy để chích ngừa.
Những ai cần ngừa
Mọi người đều cần chích ngừa trước khi mùa Cúm bắt đầu, đặc biệt là nhóm người sau đây:
-Phụ nữ có thai
-Trẻ em dưới 5 tuổi, nhất là dưới 2 tuổi
-Người từ 50 tuổi trở lên
-Mọi tuổi nếu đang có các bệnh mãn tính
-Những ai sống trong viện dưỡng lão hoặc các cơ sở chăm sóc lâu dài
-Người chăm sóc hoặc sống chung với cá nhân có rủi ro bị biến chứng với Cúm.
Những ai không chích ngừa"
Không chích ngừa nếu:
-Dị ứng trầm trọng với trứng gà. Lý do là virus ngừa cúm được nuôi dưỡng trong tinh cốt trứng gà
-Đã có phản ứng trầm trọng với thuốc ngừa cúm
-Trẻ em dưới 6 tháng, vì thuốc ngừa cúm chưa được chấp thuận dùng cho lứa tuổi này
-Người đang có vấn đề sức khỏe với nóng sốt. Đợi sau khi khỏi bệnh hãy chích ngừa.
Thuốc ngừa cúm có gây ra phản ứng gì không"
Thuốc ngừa cúm dạng chích và xịt mũi đều có thể gây ra vài phản ứng rất nhẹ.
1-Thuốc chích chỉ gây ra vài khó chịu như:
-Hơi đau đau, hơi đo đỏ, hơi sưng sưng ở chỗ kim chích
-Hơi nóng sốt
-Hơi rêm đau mình mẩy xương cốt
Khó chịu này xuất hiện sớm sau khi chích và kéo dài vài ngày mà thôi.
Xin chi tiết một chút về vaccin ngừa cúm.
Thường thường, thuốc ngừa bệnh do một công ty bào chế nghiên cứu sản xuất. Riêng thuốc chích ngừa cúm được sản xuất sau một loạt những hợp tác của các nhà chuyên môn về dịch bệnh này trên thế giới. Hàng năm, hơn 130 trung tâm nghiên cứu về flu của 106 quốc gia dành nhiều thời gian để theo dõi về hoạt động của các virus có thể gây cúm và cách thức lây lan của chúng. Kết quả sẽ được gửi về 5 Trung tâm nghiên cứu lớn về bệnh nhiễm của các quốc gia hợp tác mật thiết với Cơ quan Y tế Thế giới (WHO). Đó là CDC của Hoa Kỳ và các cơ quan tương tự của Trung Hoa, Anh, Nhật và Úc. Nơi đây, các nhà chuyên lựa ra 3 nhóm virus có thể gây bệnh cúm trong mùa sắp tới tại Bắc Bán Cầu và vaccin được các nhà bào chế sản xuất. Tại Hoa Kỳ. cơ quan FDA quyết định và chịu trách nhiệm theo dõi việc sản xuất này, mục đích là có vaccin an toàn cho người tiếp nhận.
Năm nay 2012, vaccin sẽ có ba nhóm virus tương tự như năm ngoái: influenza A H3N2, influenza B virus, và 2009 H1N1.
Mặc dù cúm năm nay cũng do những virus năm ngoái gây ra, nhưng vẫn phải chích lại, vì tính miễn dịch của năm cũ giảm dần, do đó hàng năm cần được tăng cường thêm.
Trong chương trình của đài phát thanh Lạc Việt tại Vancouver ngày 17-9- 2011 vừa qua, một nữ thính giả cho hay là sau 4 năm chích ngừa bà đều bị cúm, cho nên “tôi hổng thèm chích nữa”. Người viết bèn “khẳng định” với bà là virus dùng trong chích ngừa cúm đều đã bị giết chết cho nên không gây ra bệnh cúm. Có thể là bà bị virus bệnh Cảm Lạnh (Common Cold) hoặc rất có thể là một loại virus cúm khác lén lút đến thăm.
2-Thuốc xịt lỗ mũi Flumist gồm virus đã được làm giảm độc tính cũng chỉ gây ra vài khó chịu nhẹ như sổ mũi, nhức đầu, ho…mà thôi.
Cũng xin lưu ý rằng, nếu sau chích ngừa mà có phản ứng trầm trọng, ta có thể khiếu nại với cơ quan National Vaccine Injury Compensation Program (VICP) điện thoại: 1-800. 338.2382.
Vài thắc mắc thường được nêu ra và cần được trả lời:
Nếu bị cúm, tôi phải làm gỉ"
Trước hết là nên ở nhà, không đi làm, không đi học, không tới nơi hội họp đông người, không đi shopping…để không truyền bệnh cho người khác.
Theo các nhà chuyên môn y tế, chỉ nên ra ngoài sau khi đã hết nóng sốt khoảng 24 giờ. Mà nếu có bắt buộc phải rời khỏi nhà để mua dược phẩm hoặc nhu cầu cá nhân gì khác thì nên mang khẩu trang hoặc che miệng mũi với khăn giấy hoặc khuỷu tay khi ho, hắt hơi, để virus không lan vào không khí.
Và nhớ rửa tay thường xuyên để ngăn ngừa lan tràn virus cúm qua những vật dụng mà người bệnh mới cầm sờ.
Có cần đi bệnh viện không"
Cúm đôi khi có thể trở nên trầm trọng và gây ra vài biến chứng cho một số người như viêm phổi, nhưng trong đa số các trường hợp, bệnh thuyên giảm trong vòng 2 tuần lễ. Do đó, có thể điều trị ở nhà với nghỉ ngơi, uống nước hoặc súp đầy đủ để tránh khô nước; giảm nóng sốt, ho với dược phẩm thích hợp mua tại dược phòng.
Nếu có thể được, nên để bệnh nhân nằm riêng với phòng tắm, phòng vệ sinh cũng như các vật dụng riêng hàng ngày như chén, bát, khăn ăn khăn tắm, thùng rác, nước uống…
Cho bác sĩ hay nếu cúm nặng như khó thở, không ăn uống được, nằm li bì, sốt đi sốt lại, ho ra đàm, có thai hoặc đang có bệnh kinh niên khác.
Có thuốc trị Cúm không"
Có chứ, thuốc giúp rút ngắn thời gian bệnh và giúp bệnh nhân cảm thấy thoải mái hơn. Cần được bác sĩ khám bệnh rồi biên toa.
Nhắc lại là virus là những phần tử nhỏ li ti, cần nương nhờ tế bào động vật để tăng sinh. Sau khi xâm nhập tế bào, virus phân thành nhiều virus con, thoát ra khỏi tế bào mẹ và gây tác hại cho cơ thể. Thuốc trị Cúm ngăn chặn sự thoát thân của virus từ tế bào mẹ nuôi, giảm triệu chứng bệnh. Để có công hiệu, thuốc cần được dùng ngay khi bệnh mới xuất hiện.
Một câu chuyện vui đọc được trên net: Xin giảm giá.
Bận rộn suốt buổi sáng đi khám bệnh cho hơn chục bệnh nhân trong khu phố, thầy thuốc tới nhà nọ chữa cho ông chồng bị Cảm Cúm. Bà vợ của ông ta năn nỉ:
- Thưa bác sĩ, ông có thể giảm giá chữa bệnh cho nhà tôi được không"
- Lý do gì vậy, thưa bà"
- Vì ông ấy chính là người đã gây ra lây Cúm cho cả khu phố này đấy ạ.
Sau mấy giây tính nhẩm, bác sĩ đồng ý “đít cao” 2 quan tiền, vì đã thu khá bộn bạc từ sáng tới giờ.
Đó là chuyện xảy ra vào thời xa xưa, khi dân chúng không biết cách phòng tránh Cúm, bệnh nhân không mang khẩu trang khi ra khỏi nhà, không rửa tay loại bỏ virus Cúm. Và thầy thuốc còn đi khám bệnh dạo tại gia. Chứ bây giờ, lấy hẹn rồi mà nhiều khi vẫn còn phải ngồi đợi cả giờ đồng hồ mới được diện kiến dung nhan ông bà thầy trong mươi phút.
Bác sĩ Nguyễn Ý Đức
Texas- Hoa Kỳ
www.bsnguyenyduc.com
Bác sĩ Nguyễn Ý Đức
Hàng năm, cứ vào đầu mùa Thu là giới chức y tế lại nhắc nhở dân chúng nhớ đi chích ngừa Flu, kẻo mà vào đầu Đông Flu lại ghé thăm mình. Vì với các nhà chuyên môn, chích ngừa vẫn là phương pháp rất hữu hiệu để tránh dịch bệnh “Ông Cúm Bà Co” này.
Có 2 loại vaccin ngừa Cúm
1-Thuốc chích với virus đã bị vô hiệu hóa dành cho người từ 6 tháng tuổi trở lên, kể cả người khỏe mạnh lẫn người có bệnh kinh niên. Cũng có vaccin với liều lượng cao dành cho người trên 65 tuổi để tạo ra tính miễn dịch mạnh hơn, vì ở tuổi cao khả năng phòng bệnh yếu đi.
2-Thuốc xịt lỗ mũi với virus cúm đã được làm giảm độc tính, dành cho người khỏe mạnh từ 2 tới 49 năm tuổi, không có thai.
Bao giờ chích ngừa"
Ở Bắc Bán Cầu như Hoa Kỳ, Gia nã Đại, Cúm hoành hành mạnh nhất từ tháng 12 tới tháng 2 năm sau, nhưng đầu tháng 10 đã lai rai xuất hiện và có thể kéo dài tới tháng 5. Sau chích ngừa, cần khoảng 2 tuần lễ để tạo ra tính miễn dịch chống lại virus cúm. Do đó, ngay sau khi đọc nhắc nhắc nhở này, xin bà con lấy hẹn với bác sĩ gia đình hoặc tới các pharmacy để chích ngừa.
Những ai cần ngừa
Mọi người đều cần chích ngừa trước khi mùa Cúm bắt đầu, đặc biệt là nhóm người sau đây:
-Phụ nữ có thai
-Trẻ em dưới 5 tuổi, nhất là dưới 2 tuổi
-Người từ 50 tuổi trở lên
-Mọi tuổi nếu đang có các bệnh mãn tính
-Những ai sống trong viện dưỡng lão hoặc các cơ sở chăm sóc lâu dài
-Người chăm sóc hoặc sống chung với cá nhân có rủi ro bị biến chứng với Cúm.
Những ai không chích ngừa"
Không chích ngừa nếu:
-Dị ứng trầm trọng với trứng gà. Lý do là virus ngừa cúm được nuôi dưỡng trong tinh cốt trứng gà
-Đã có phản ứng trầm trọng với thuốc ngừa cúm
-Trẻ em dưới 6 tháng, vì thuốc ngừa cúm chưa được chấp thuận dùng cho lứa tuổi này
-Người đang có vấn đề sức khỏe với nóng sốt. Đợi sau khi khỏi bệnh hãy chích ngừa.
Thuốc ngừa cúm có gây ra phản ứng gì không"
Thuốc ngừa cúm dạng chích và xịt mũi đều có thể gây ra vài phản ứng rất nhẹ.
1-Thuốc chích chỉ gây ra vài khó chịu như:
-Hơi đau đau, hơi đo đỏ, hơi sưng sưng ở chỗ kim chích
-Hơi nóng sốt
-Hơi rêm đau mình mẩy xương cốt
Khó chịu này xuất hiện sớm sau khi chích và kéo dài vài ngày mà thôi.
Xin chi tiết một chút về vaccin ngừa cúm.
Thường thường, thuốc ngừa bệnh do một công ty bào chế nghiên cứu sản xuất. Riêng thuốc chích ngừa cúm được sản xuất sau một loạt những hợp tác của các nhà chuyên môn về dịch bệnh này trên thế giới. Hàng năm, hơn 130 trung tâm nghiên cứu về flu của 106 quốc gia dành nhiều thời gian để theo dõi về hoạt động của các virus có thể gây cúm và cách thức lây lan của chúng. Kết quả sẽ được gửi về 5 Trung tâm nghiên cứu lớn về bệnh nhiễm của các quốc gia hợp tác mật thiết với Cơ quan Y tế Thế giới (WHO). Đó là CDC của Hoa Kỳ và các cơ quan tương tự của Trung Hoa, Anh, Nhật và Úc. Nơi đây, các nhà chuyên lựa ra 3 nhóm virus có thể gây bệnh cúm trong mùa sắp tới tại Bắc Bán Cầu và vaccin được các nhà bào chế sản xuất. Tại Hoa Kỳ. cơ quan FDA quyết định và chịu trách nhiệm theo dõi việc sản xuất này, mục đích là có vaccin an toàn cho người tiếp nhận.
Năm nay 2012, vaccin sẽ có ba nhóm virus tương tự như năm ngoái: influenza A H3N2, influenza B virus, và 2009 H1N1.
Mặc dù cúm năm nay cũng do những virus năm ngoái gây ra, nhưng vẫn phải chích lại, vì tính miễn dịch của năm cũ giảm dần, do đó hàng năm cần được tăng cường thêm.
Trong chương trình của đài phát thanh Lạc Việt tại Vancouver ngày 17-9- 2011 vừa qua, một nữ thính giả cho hay là sau 4 năm chích ngừa bà đều bị cúm, cho nên “tôi hổng thèm chích nữa”. Người viết bèn “khẳng định” với bà là virus dùng trong chích ngừa cúm đều đã bị giết chết cho nên không gây ra bệnh cúm. Có thể là bà bị virus bệnh Cảm Lạnh (Common Cold) hoặc rất có thể là một loại virus cúm khác lén lút đến thăm.
2-Thuốc xịt lỗ mũi Flumist gồm virus đã được làm giảm độc tính cũng chỉ gây ra vài khó chịu nhẹ như sổ mũi, nhức đầu, ho…mà thôi.
Cũng xin lưu ý rằng, nếu sau chích ngừa mà có phản ứng trầm trọng, ta có thể khiếu nại với cơ quan National Vaccine Injury Compensation Program (VICP) điện thoại: 1-800. 338.2382.
Vài thắc mắc thường được nêu ra và cần được trả lời:
Nếu bị cúm, tôi phải làm gỉ"
Trước hết là nên ở nhà, không đi làm, không đi học, không tới nơi hội họp đông người, không đi shopping…để không truyền bệnh cho người khác.
Theo các nhà chuyên môn y tế, chỉ nên ra ngoài sau khi đã hết nóng sốt khoảng 24 giờ. Mà nếu có bắt buộc phải rời khỏi nhà để mua dược phẩm hoặc nhu cầu cá nhân gì khác thì nên mang khẩu trang hoặc che miệng mũi với khăn giấy hoặc khuỷu tay khi ho, hắt hơi, để virus không lan vào không khí.
Và nhớ rửa tay thường xuyên để ngăn ngừa lan tràn virus cúm qua những vật dụng mà người bệnh mới cầm sờ.
Có cần đi bệnh viện không"
Cúm đôi khi có thể trở nên trầm trọng và gây ra vài biến chứng cho một số người như viêm phổi, nhưng trong đa số các trường hợp, bệnh thuyên giảm trong vòng 2 tuần lễ. Do đó, có thể điều trị ở nhà với nghỉ ngơi, uống nước hoặc súp đầy đủ để tránh khô nước; giảm nóng sốt, ho với dược phẩm thích hợp mua tại dược phòng.
Nếu có thể được, nên để bệnh nhân nằm riêng với phòng tắm, phòng vệ sinh cũng như các vật dụng riêng hàng ngày như chén, bát, khăn ăn khăn tắm, thùng rác, nước uống…
Cho bác sĩ hay nếu cúm nặng như khó thở, không ăn uống được, nằm li bì, sốt đi sốt lại, ho ra đàm, có thai hoặc đang có bệnh kinh niên khác.
Có thuốc trị Cúm không"
Có chứ, thuốc giúp rút ngắn thời gian bệnh và giúp bệnh nhân cảm thấy thoải mái hơn. Cần được bác sĩ khám bệnh rồi biên toa.
Nhắc lại là virus là những phần tử nhỏ li ti, cần nương nhờ tế bào động vật để tăng sinh. Sau khi xâm nhập tế bào, virus phân thành nhiều virus con, thoát ra khỏi tế bào mẹ và gây tác hại cho cơ thể. Thuốc trị Cúm ngăn chặn sự thoát thân của virus từ tế bào mẹ nuôi, giảm triệu chứng bệnh. Để có công hiệu, thuốc cần được dùng ngay khi bệnh mới xuất hiện.
Một câu chuyện vui đọc được trên net: Xin giảm giá.
Bận rộn suốt buổi sáng đi khám bệnh cho hơn chục bệnh nhân trong khu phố, thầy thuốc tới nhà nọ chữa cho ông chồng bị Cảm Cúm. Bà vợ của ông ta năn nỉ:
- Thưa bác sĩ, ông có thể giảm giá chữa bệnh cho nhà tôi được không"
- Lý do gì vậy, thưa bà"
- Vì ông ấy chính là người đã gây ra lây Cúm cho cả khu phố này đấy ạ.
Sau mấy giây tính nhẩm, bác sĩ đồng ý “đít cao” 2 quan tiền, vì đã thu khá bộn bạc từ sáng tới giờ.
Đó là chuyện xảy ra vào thời xa xưa, khi dân chúng không biết cách phòng tránh Cúm, bệnh nhân không mang khẩu trang khi ra khỏi nhà, không rửa tay loại bỏ virus Cúm. Và thầy thuốc còn đi khám bệnh dạo tại gia. Chứ bây giờ, lấy hẹn rồi mà nhiều khi vẫn còn phải ngồi đợi cả giờ đồng hồ mới được diện kiến dung nhan ông bà thầy trong mươi phút.
Bác sĩ Nguyễn Ý Đức
Texas- Hoa Kỳ
www.bsnguyenyduc.com
Gửi ý kiến của bạn
