Hôm nay,  

Giải Thưởng Y Khoa Nobel 2009

10/10/200900:00:00(Xem: 5186)

Giải Thưởng Y Khoa Nobel 2009

Bs Trần mạnh Ngo
Giải Nobel về Y Khoa năm nay 2009 về tay 3 khoa học gia: Người thứ nhất là Bs Elizabeth H. Blackburn thuộc Đại Học California, San Francisco, người thứ hai là Bs Caro W. Greider thuộc Đại Học Johns Hopkins Medical Institutions, Baltimore, Maryland, Hoa Kỳ, và người thứ ba là Bs Jack W. Szostak thuộc Đại Học Y Khoa Harvard và Trung Tâm Y Khoa Massachusetts, Boston. Cả 3 người trúng giải chung nhau đồng đều giải Y Khoa Nobel năm nay.
Đầu đề giải Nobel khám phá cơ nguyên nhiễm sắc thể được Telomeres và men Telomerase bảo vệ.
Gs Elizabeth Blackburn và Gs Jack Jzostack đã khám phá chuỗi DNA độc nhất trong Telomeres bảo vệ nhiễm sắc thể khỏi bị tiêu hủy.
Gs Caro Greider và Gs Elizabeth Blacburns đã khám men Telomerase và chính chất men này thành lập Telomere DNA.
Khám phá này đã giải thích phần đầu của nhiễm sắc thể đã được telomeres bảo vệ như thế nào và Telomeres đã được tạo ra từ men Telomerase ra sao.
Cần nĩi thêm là chuỗi phân tử chứa di thể (genes) được gĩi chọn trong di thể và telomeres nằm ở 2 đầu của nhiễm sắc thể.
Khi tế bào về già, Telomeres bị thu ngắn. Ngược lại, khi men Telomerase hoạt động mạnh, chiều dài Telomeres khơng thay đổi và thời gian tế bào bị già đã kéo dài lâu hơn. Chẳng hạn trường hợp tế bào ung thư kéo dài vĩnh cửu. Hay trong vài trường hợp di truyền, khi Telomerase bị hư hại, tế bào bị tiêu hao đi.


Tĩm lại, giải thưởng Nobel Y Khoa thừa nhận một khám phá cơ nguyên quan trọng trong tế bào. Telomeres đĩng vai trị nồng cốt khi tế bào bị già nua. Thử nghiệm sau này cho thấy men Telomerase phát hiện trong nhiều loại tế bào ung thư. Trước khi thai nhi ra đời, Telomerase tác dụng mạnh và tế bao bào sinh sản rất nhanh. Tơí 4 hay 5 tuổi, telomeres bắt đầu suy thối và tế bào ngưng sinh sản. Thử nghiệm cho biết khi thêm Telomerase vào tế bào con người trong mơi trường cấy, tế bào sẽ phát triển vơ hạn.
Từ nhiều thập niên qua, đây là lần đầu tiên 2 phụ nữ đã trúng giải Y Khoa Nobel cùng một lúc.
Telomeres bao gồm một nhĩm DNA nằm đầu nhiễm sắc thể, bảo vệ đầu nhiễm sắc thể khỏi bị hư. Gs Elizabeth Blackburs ví telomeres như phần thon nhỏ cuối 2 đầu dây giày. Lúc đĩ Gs Blackburn cịn là một sinh viên hậu tiến sĩ. Ts Blacburns đã khám phá Telomeres như những chuỗi DNA đơn giản nằm 2 bên đầu của nhiễm sắc thể. Khi telomeres ngắn lại sẽ làm tế bào chậm sinh sản. Thử nghiệm trên súc vật cho thấy chính Telomeres kiểm sốt tình trạng tế bào già nua và giới hạn đời sống sinh vật. Một số khoa học gia cho rằng Telomeres đĩng vai trị quan trọng trong tình trạng già nua của súc vật, kể cả con người. Phần khác, Telomeres bảo vệ nhiễm sắc thể khơng dính lại vơí nhau, khơng làm nhiễm sắc thể sắp xếp rối loạn, vì như vậy cĩ thể gây nguy cơ ung thư.
Bs Trần mạnh Ngơ, E-mail: nmtran@hotmail.com; Xin mơì ghé thăm Y Dược Ngày Nay, một Trang Web Y Khoa của ngưịi Việt viết cho người Việt.

In Trang
Gửi ý kiến của bạn
Vui lòng nhập tiếng Việt có dấu. Cách gõ tiếng Việt có dấu ==> https://youtu.be/ngEjjyOByH4
Tên của bạn
Email của bạn
)
Trang đầuTrang trước3456789Trang sauTrang cuối

Tập đoàn Nhân sâm Hàn Quốc tại Hoa Kì (KGCUS), nơi sản xuất thương hiệu nhân sâm số một thế giới CheongKwanJang, tự hào giới thiệu thức uống thảo dược có ga HSW kết hợp hồng sâm 6 năm tuổi, tới các khách hàng quan tâm đến sức khỏe tại WaBa Grill, một trong những chuỗi nhà hàng hàng đầu chuyên phục vụ món cơm lành mạnh

Thỉnh thoảng chúng ta mới thấy một thứ thuốc mới làm chấn động không những giới y tế mà còn làm chấn động thị trường kinh tế thế giới. Thí dụ trước đây là thuốc phục vụ trong những nhu cầu căn bản và mạnh mẻ nhất của con người, Viagra, thuốc giúp chữa chứng rối loạn cương cứng (ED) của nam giới, do Pfizer phát triển, đã có tác động kinh tế đáng kể đến ngành dược phẩm kể từ khi được FDA phê duyệt vào năm 1998. Viagra là loại thuốc mang lại lợi nhuận cao cho Pfizer, doanh thu toàn cầu khoảng 1,6 tỷ USD trong năm 2016 mặc dù đã có thuốc generic rẻ tiền hơn nhiều.

Ung thư khởi phát khi các tế bào tích tụ những tổn hại đủ để thay đổi hành vi bình thường của chúng. Khả năng tích tụ tổn hại tăng theo độ tuổi vì các biện pháp bảo vệ trong mã di truyền, nhằm đảm bảo các tế bào hoạt động vì lợi ích tối ưu của cơ thể, sẽ suy yếu theo thời gian. Vậy thì tại sao những đứa trẻ chưa có đủ thời gian để các tế bào tích tụ tổn hại lại có thể mắc bệnh ung thư? Nếu nhìn qua lăng kính tiến hóa, ung thư phát triển từ sự ‘bất hợp tác’ của tế bào, vốn ban đầu các tế bào sẽ cùng kết hợp với nhau và hoạt động như một cơ quan. Ở trẻ em, các tế bào vẫn đang học cách hợp tác. Ung thư ở trẻ em khởi phát khi xuất hiện các tế bào ‘nổi loạn’ không chịu hợp tác và cứ phát triển bất chấp, gây tổn hại cho cơ thể.

Bộ não con người có thể thay đổi – nhưng thường với nỗ lực rất lớn và diễn ra từ từ, chẳng hạn như khi chúng ta học một môn thể thao hoặc ngoại ngữ mới, hoặc hồi phục sau cơn đột quỵ. Học các kỹ năng mới có tương quan với những thay đổi trong não; điều này đã được nghiên cứu khoa học thần kinh với động vật và quét não chức năng ở người chứng minh. Có lẽ, nếu quý vị thành thạo Giải tích 1 (Calculus 1), thì trong não quý vị sẽ có điều gì đó khác một chút. Các tế bào thần kinh vận động trong não mở rộng và co lại tùy thuộc vào tần suất chúng được vận động – một sự phản ánh của tế bào thần kinh về việc “xài hoặc mất” (use it or lose it).

Chẳng có ai vừa ra khỏi bụng mẹ là đã biết trượt ván, lướt sóng hay thậm chí là đứng kiễng chân. Không giống như các loài động vật hữu nhũ khác, con người không có khả năng giữ thăng bằng khi mới sinh – không có em bé sơ sinh nào vừa đẻ ra là đã biết đi hoặc đứng. Trước khi có được những khả năng đó, trẻ sơ sinh sẽ phát triển thị giác, thính giác, cơ, xương và não. Quá trình này mất nhiều tháng và thậm chí là nhiều năm đối với một số hoạt động.

Hội đồng Nobel tại Viện Karolinska đã quyết định trao giải thưởng Nobel về sinh lý học hoặc y học năm 2023 cho hai khoa học gia người Mỹ Katalin Karikó (gốc Hungary) và Drew Weissman hôm nay ngày 2 tháng 10, 2023, vì những khám phá của họ liên quan đến việc biến đổi base của các nucleoside (nucleoside base modifications) cho phép phát triển vắc xin mRNA hiệu quả chống lại COVID-19

Một nhóm các nhà nghiên cứu đã phát triển một phương pháp mới để nghiên cứu cách các gen có thể gây ra bệnh tự kỷ và các bệnh rối loạn về phát triển não bộ (neurodevelopmental disorders) khác: phát triển các cấu trúc nhỏ tương tự như bộ não trong phòng thí nghiệm và điều chỉnh DNA của chúng.

Trung tâm kiểm soát bệnh Hoa Kỳ CDC vừa đưa ra các khuyến nghị về thuốc chủng ngừa Covid cho mùa thu này sau khi thuốc được Cơ quan Quản trị Thực phẩm và Thuốc (FDA) của Hoa Kỳ chuẩn thuận hôm thứ hai, ngày 12 tháng 9, 2023. Sau đại dịch Covid mấy năm vừa qua, kiến thức của quần chúng về các bệnh nhiễm, các thuốc chủng ngừa (vắc xin) đã tăng lên nhiều, cũng như óc phê phán và sự nghi ngờ đối với các biện pháp y tế hay phòng ngừa do chính quyền hay các cơ quan như CDC đề xướng, lắm khi gắn liền với lập trường chính trị của mỗi người, có khi tuỳ theo tiểu bang. Bài sau đây chỉ có tính cách thông tin, dựa trên những nguồn tin tức mà người viết nghĩ là đáng tin cậy. Độc giả cần tham khảo với người săn sóc y tế cho mình để đi tới quyết định có nên dùng vắc xin nào hay không. Sau đây là những điểm chính của các thông báo của CDC cho báo chí, kèm theo chú thích để bàn thêm

Vitamin D là chất dinh dưỡng quan trọng và cần thiết cho sức khỏe. Nó giúp xây dựng và duy trì xương chắc khỏe, đồng thời hỗ trợ chức năng cơ bắp và miễn dịch. Nhưng hầu hết mọi người trên thế giới đều bị thiếu vitamin D, khiến cho nó trở thành loại supplement phổ biến nhất trên thị trường

Lập một kế hoạch điều trị trầm cảm có thể là một thách thức khó khăn. Điều này đặc biệt đúng đối với những bệnh nhân không đáp ứng với các phương pháp điều trị thông thường và đang trải qua các liệu pháp thử nghiệm như kích thích các nhân sâu trong não (Deep Brain Stimulation – DBS). Đối với hầu hết các tình trạng bệnh lý, bác sĩ có thể trực tiếp đo lường bộ phận đang được điều trị, chẳng hạn như đo huyết áp đối với các bệnh về tim mạch. Những thay đổi có thể đo lường đóng vai trò là dấu ấn sinh học khách quan (objective biomarker) của quá trình phục hồi, cung cấp các thông tin đáng giá về cách chăm sóc bệnh nhân.
Trang đầuTrang trước3456789Trang sauTrang cuối
NHẬN TIN QUA EMAIL
Vui lòng nhập địa chỉ email muốn nhận.