Trong một tháng nữa, Hoa Kỳ sẽ còn bị nhiều địa chấn bầu cử...
Sự nghiệp chính trị của Tổng thống Bush bắt đầu xoay chiều u ám kể từ tháng Chín năm ngoái, sau trận bão lụt Katrina. Kể từ đấy, tỷ lệ ủng hộ của ông tụt xuống dưới mức hiểm tai là 40% và chưa phục hồi lại.
Lý do chính không phải là sự chần chừ rồi lúng túng của chính quyền ông đối với vụ thiên tai, bị nhồi theo trận bão Rita, khi xăng dầu đang ở mức khá cao là ba đồng một ga lông. Lý do chính là tình hình Iraq. Từ một năm nay, tình hình ấy không cải thiện, dù đã có một lúc hy vọng bật sáng với vụ trùm khủng bố Abu Musab al-Zarqawi bị triệt hạ và phe Sunni bước vào thế hợp tác với phe Shia trong chính quyền Baghdad.
Hai năm trước đấy, cũng vào tháng Chín, trước kỳ bầu cử 2004, tình hình Iraq bắt đầu suy đồi nhưng một hệ thống thăm dò dư luận của đảng Dân chủ đã bật lên tiếng chuông cảnh báo, rằng ông Bush vẫn có thể tái đắc cử. Lý do, nếu người ta nhớ lại, là một chuyện nghịch lý, là vì thiên tai.
Muà Hè năm 2004 đó, hai trận bão liên tục là Charley và Frances đã hoành hành dữ dội và cơ quan cứu trợ liên bang FEMA đã tỉnh toán ứng phó khiến dân chúng thấy là chính quyền Bush có khả năng giải quyết việc quốc kế dân sinh. Điều người ta quên mất là cơ quan FEMA ấy vẫn do Michael Brown điều khiển và ông này là người bị khiển trách, đả kích và mất việc vì vụ Katrina năm sau, 2005. Oan hay ương không biết, cơ quan thăm dò dư luận để hướng dẫn đấu pháp tranh cử của đảng Dân chủ kết luận vào năm 2004, hai tháng trước bầu cử, rằng thiên tai có lợi cho ông Bush.
Chuyện ấy quả là tào lao!
Năm nay - chúng ta còn đúng một tháng trước ngày bầu cử giữa nhiệm kỳ - có một thằng bé đã thọc que vào cái bánh xe khí hậu và… chọc quê ông Bush. Đó là El Nino ("Thằng Bé" theo tiếng Latino), một hiện tượng thời tiết toàn cầu.
Nhờ El Nino, vùng Vịnh Mexico của Hoa Kỳ bỗng biển êm sóng lặng và các khu vực khai thác hay chế biến dầu khí được an toàn. Xăng dầu tại Mỹ đã xuống giá nhờ dầu thô giảm giá và sẽ còn tiếp tục xuống giá nữa. Với chỉ số kỹ nghệ Dow Jones mỗi ngày lại đẩy lên một kỷ lục mới và xăng dầu xuống giá liên tục, người ta phải kết luận, theo lối dự đoán năm kia của đảng Dân chủ, rằng dù tình hình kinh tế khả quan, ông Bush vẫn gặp thất lợi vì nước Mỹ không bị thiên tai. Chẳng có bão lụt cũng chẳng có động đất là ông Bush kém thế ngay!
Chuyện ấy quả là tào lao nữa.
Thiên tai là chuyện bất ngờ không do con người làm ra và nếu có gây phúc hay họa cho các chính trị gia thì cũng do chính các chính khách này có biết khai thác hay không mà thôi. Vấn đề ở đây là thời điểm. Cử tri Hoa Kỳ không có trí nhớ lâu dài nên thường phản ứng với chuyện trước mắt. Và may hay rủi, các biến cố phải ập tới vào đúng thời điểm.
Nhưng các chính khách đâu có khờ khạo mà đợi chờ thời tiết hay khí hậu.
Họ có thể tạo ra động đất hay bão lụt chính trị trong tháng 10. Dân Mỹ tinh khôn nửa vời bèn gọi đó là "Bất ngờ tháng 10" - October Surprise - biến cố tác động vào lá phiếu cử tri trong ngày đi bầu vào tháng 11. Đảng Dân chủ đã tung ra "Bất ngờ tháng 10" qua cuốn sách của Bob Woodward viết về cảnh loạn chiêu trong chính quyền Bush đối với cuộc chiến Iraq. Bất ngờ hơn thế, vừa xuất hiện cuốn sách lại bị vùi trong một trận bão lụt chính trị khác do chính đảng Cộng hoà gây ra, là chuyện tồi bại của Dân biểu Cộng hoà Mark Foley ở Florida. Một Dân biểu đồng tính, thích con trai và gửi e-mail có nội dung khuyến dụ một trẻ vị thành niên phục vụ trong Hạ viện.
Nếu đảng Dân chủ mà có một nhân vật xấu xa như vậy - họ cũng có mà có khá nhiều - thì khi bị đối phương khai thác, họ liền phản pháo là "đối phương thù ghét những người đồng tính" và mọi chuyện sẽ êm. Trong quá khứ, những trường hợp ấy xảy ra khá nhiều.
Vì kiễng chân đứng lên một cái đài đạo đức cao hơn, đảng Cộng Hoà gặp vụ Foley là ngậm hột thị và từ trên bục tuột xuống chữa lửa, rồi theo đúng truyền thống "quốc gia" tưng bừng đổ lỗi cho nhau. Lãnh tụ Cộng hoà tại Hạ viện là Dân biểu Dennis Hastert phải họp báo, từ chối từ chức, ông tuyên bố sẽ mở cuộc điều tra và trao cho cựu Giám đốc FBI Louis Freeh nhiệm vụ đó.
Vốn có trí nhớ chọn lọc và xu hướng thiên tả - ủng hộ đảng Dân chủ - truyền thông Mỹ quên luôn rằng Louis Freeh, một Giám đốc FBI do Tổng thống Clinton bổ nhiệm, đã có một cuốn hồi ký với nhiều chương nói về con người thật của Bill Clinton trong lúc dầu sôi lửa bỏng về thời sự mà vẫn có thể sôi lên về tình dục và nói năng lạng quạng về pháp lý!
Nhưng đó là quy luật chung của chính trị Hoa Kỳ.
Bây giờ, địa chấn chính trị đã xảy ra, đảng Cộng hoà tính sao"
Tổng thống Bush đã làm tất cả những gì có thể làm được - đi diễn thuyết và vận động tranh cử - để phe Cộng hoà khỏi mất đa số tại lưỡng viện Quốc hội khiến ông sẽ bị cột tay trong hai năm cuối, có khi còn bị đàn hặc như nhiều đảng viên Dân chủ đã yêu cầu. Nhưng khi đảng Cộng hoà lại tự vả vào miệng với vụ Foley, ông đành than rằng trời không chiều lòng mình!
Sau khi vụ đó bùng nổ vào đầu tuần, những cuộc thăm dò nóng hổi cho biết đảng Dân chủ sẽ có thế mạnh hơn đảng Cộng hoà, ít ra là bảy điểm (7% lá phiếu cử tri), có thể là mười.
Nói chung, dư luận dự đoán là Dân chủ sẽ chiếm đa số tại Hạ viện nhưng Cộng hoà vẫn giữ được đa số tại Thượng viện, có khi là một đa số mỏng teng khiến Phó Tổng thống Dick Cheney - theo Hiến pháp là Chủ tịch Thượng viện - phải dùng lá phiếu có giá trị tài phán của mình. Lý do của dự đoán ấy là xưa nay, đảng cầm quyền thường khó thắng trong các cuộc bầu cử giữa nhiệm kỳ (giữa nhiệm kỳ của tổng thống, không có bầu cử tổng thống), và càng khó hơn nữa khi tỷ lệ ủng hộ của tổng thống tuột dưới mức 50%, nhưng thay đổi mạnh nhất thường thấy tại Hạ viện (hai năm bầu lại một lần) hơn là tại Thượng viện, và đảng Dân chủ khó lât ngược được tình hình để chiếm đủ sáu ghế tại viện trên.
Nhưng, với chính trường Mỹ, 30 ngày là một khoảng thời gian… đằng đẵng vì cử tri có thể đổi ý cả chục lần, kể cả quyết định có đi bầu hay không vào Thứ Ba mùng bảy Tháng 11 này. Và dù chẳng có thiên tai cứu giá, chính quyền Bush vẫn có thể tìm ra nhiều đòn "bất ngờ tháng 10".
Thí dụ, trong tuần tới, Iran bỗng dịu giọng về hồ sơ hạch tâm hoặc hạ hỏa trong vụ Iraq (không xúi giục phe Shia gây loạn nữa). Vẫn biết rằng Tehran càng cứng rắn về chuyện võ khí hạch tâm và nhất là càng quậy phá tại Iraq thì đảng Dân chủ càng có thế mạnh. Nhưng sau đó sẽ ứng xử ra sao với một chính quyền Bush nổi hung mà khỏi cần tranh cử gì nữa trong hai năm tới"
Một thí dụ khác là chuyện Bắc Hàn hăm dọa sẽ thử nghiệm hoả tiễn. Nếu điều ấy xảy ra, Trung Quốc bẽ mặt vì con dại cái mang và Nhật Bản càng mau chóng tu chính hiến pháp để trở thành một cường quốc quân sự, mở ra một cây dù bảo vệ luôn Đài Loan. Ai sẽ bảo được ai trong lúc này và nếu Bắc Kinh cầm chân được lãnh tụ hung hăng Kim Chính Nhật, trong hai năm cuối của nhiệm kỳ Bush, họ có thể đưa ra một hoá đơn rất dài…
Thí dụ thứ ba là số phận hay tính mệnh của Osama bin Laden. Nếu bin Laden sa lưới hoặc "chuyển sang từ trần" trong một khoảng thời gian đủ dài để kiểm chứng được trước ngày cử tri Mỹ bước vào phòng phiếu, một số Dân biểu Cộng hoà sẽ thấy buồm căng lộng gió và chính quyền Bush cũng còn cơ hội biểu dương thành tích.
Và còn nhiều trường hợp bất ngờ khác vẫn có thể xảy ra, mà vì bất ngờ nên chẳng ai đoán ra được!
Trong 30 ngày tới, những người vui nhất chính là truyền thông. Tha hồ tiên đoán thời tiết khí hậu và bình giải về những đòn chính trị bất ngờ.
Send comment
