Hôm nay,  

Myanmar Đứng Dậy Trong Cơn Bão

6/2/202110:08:00(View: 3198)


Ngày 1.2.2021 quân đội Myanmar (Miến Điện) đã lật đổ chính phủ do dân bầu và bắt giam bà Aung San Suu Kyi, Cố vấn quốc gia, cùng một số cộng sự viên thân tín của bà trong đó có tổng thống Win Myint chỉ vài giờ trước khi Quốc hội mới được triệu tập với mục đích là ngăn đảng NLD (Liên minh Quốc gia vì Dân chủ) của bà Suu Kyi bắt đầu nhiệm kỳ mới. Tướng Min Aung Hlaing tổng tư lệnh quân đội Myanmar cũng là người cầm đầu cuộc đảo chánh, cách đây mấy năm, tháng 8 năm 2018, đã bị Hội đồng Nhân quyền Liên Hiệp Quốc (UN HRC) lên án với cáo buộc tội "diệt chủng". Quân đội Myanmar còn được gọi là Tatmadaw đã đàn áp bằng bạo lực hơn một triệu người Hồi giáo thuộc nhóm dân tộc thiểu số Rohingya sống ở bang Rakhine. Hàng ngàn người Rohingya bị giết, hàng ngàn phụ nữ bị hãm hiếp, hàng ngàn nhà cửa bị đốt phá đưa đến thảm cảnh là nửa triệu người đã phải bỏ quê hương chạy trốn qua biên giới sang Bangladesh. Từ ngày có cuộc đảo chánh vào đầu tháng hai đến giờ, những cuộc biểu tình được nổ ra gần như mỗi ngày, dân chúng xuống đường, có lúc đến cả trăm ngàn người, để đòi tái lập nền dân chủ, đòi trả lại chính quyền dân sự do họ bầu ra và nhất là đòi thả bà Suu Kyi, lãnh tụ của đảng NLD. Trong 50 năm, từ năm 1962 đến năm 2011, người dân Myanmar đã sống dưới chế độ độc tài của bọn quân phiệt nên họ hiểu rất rõ thế nào là sống không có tự do và sống trong sợ hãi. Với khẩu hiệu “Tự do hơn sợ hãi” họ đã mạnh dạn đứng lên đòi lại nhân quyền của mình mặc dù họ đã bị đàn áp rất dã man. Cho đến  ngày 10 tháng 4 năm 2021, quân đội đã bắn chết trên 700 người trong đó có 43 trẻ em. Phần đông những trẻ em dưới 16 tuổi bị bắn chết không phải vì đi biểu tình mà vì sự bắn bừa bãi của binh lính và cảnh sát. Nạn nhân trẻ tuổi nhất là đứa bé gái 7 tuổi tên là Khin Myo Chit bị bắn chết trong nhà, khi em đang ngồi trong lòng người cha. Trên 3.000 người bị bắt, bị dẫn đi mất tích, bị bỏ tù và bị tra tấn, trên 10.000 người đã phải trốn tránh qua nước ngoài vì sợ bị bắt bớ trả thù. Ngày đẫm máu nhất là ngày thứ bảy 27.3.2021, chỉ trong một ngày hơn 100 người đã bị bắn chết. Quân đội Myanmar đã bị cáo buộc dùng súng với đạn thật bắn thẳng vào người dân khi họ không có một tấc sắt trong tay và tàn bạo hơn nữa là đã dùng vũ khí nặng như súng phóng lựu, bom xăng để dẹp biểu tình. Ngày đẫm máu nhất cũng là ngày quân lực, kỷ niệm năm thứ 66 cuộc nổi dậy của người dân Myanmar đứng lên chống lại sự chiếm đóng của quân Nhật trong thời đệ nhị thế chiến do tướng Aung San lãnh đạo. Ông là thân phụ của bà Aung San Suu Kyi. Năm 1947 Myanmar được người Anh trao trả độc lập, trở thành một nước cộng hòa độc lập với tên Liên bang Myanmar. Cũng trong năm đó tướng Aung San cùng với một số sĩ quan thân tín bị ám sát chết.


Trong ngày Quân lực năm 2021, tướng Hlaing đã tổ chức một cuộc diễn binh đình đám, theo Nikkei Asia có sự hiện diện của 8 đại diện các quốc gia như Trung Quốc, Nga, Ấn Độ, Bangladesh, Pakistan, Lào, Việt Nam và Thái Lan. Trong khi đó Liên Minh Châu Âu đã lên tiếng cho đó là một ngày của “khủng bố và nhục nhã”. Đại sứ Mỹ Thomas Vajda ở Myanmar lên án hành động của quân đội làm ”đổ máu kinh hoàng”. Chính phủ Mỹ, Anh, Nhật Bản và Liên Minh Châu Âu đã liên tiếp đưa ra lệnh trừng phạt tướng Hlaing và nhóm lãnh đạo quân đội bằng những biện pháp như đóng băng tài sản và cấm nhập cảnh. Gần đây các nhà lãnh đạo Đông Nam Á trong khối ASEAN cũng đã lên tiếng đòi chấm dứt bạo lực với người biểu tình và thả các tù nhân chính trị.


C:\Users\Acer\Downloads\Sister Ann Rose Nu Tawng.jpg

Một nữ tu công giáo, quỳ xuống trước đám cảnh sát võ trang (Ảnh GETTY IMAGE)


Ngày 8.3.2021, hình ảnh một nữ tu công giáo, sơ Ann Rose Nu Tawng, quỳ xuống trước đám cảnh sát võ trang ở thành phố Myitkyina để xin „Hãy bắn vào tôi và đừng bắn vào trẻ con“ đã trở thành một trong những biểu tượng của cuộc phản kháng chống lại quân đội đảo chánh. Trong một quốc gia mà có 51 triệu dân với 90% theo Phật giáo và có khoảng 500.000 tăng ni, một nữ tu sĩ công giáo quỳ xuống trước bạo lực đã tạo được tiếng vang lớn và mang lại sự phẫn nộ trên thế giới. Đức Giáo hoàng Phanxicô mấy ngày sau đó cũng đã lên tiếng kêu gọi chấm dứt bạo động và tuyên bố ”Tôi cũng sẽ quỳ như thế trên đường phố ở Myanmar”. Nhiều sư sãi cũng đã đứng lên cất tiếng nói phản kháng, xuống đường để hòa nhập với đoàn biểu tình. Nhớ lại cuộc đàn áp vào những năm 1988 , 2007. Năm 1988, vào ngày 8 tháng 8 chính phủ quân đội Myanmar đã thẳng tay đàn áp người biểu tình, 5.000 người bị bắn chết trên đường phố, người ta gọi là biến cố 8888. Năm 2007, 80.000 nhà sư đã xuống đường phản kháng cùng với cả trăm ngàn người mặc dù bị đàn áp dã man. Biến cố 8888 năm 1988 đã buộc tướng Ne Win, người nắm quyền 26 năm từ cuộc đảo chánh chính phủ dân sự năm 1962, phải từ chức. Myanmar từ một quốc gia sống dưới chế độc tài quân phiệt từ từ chuyển đổi qua chế độ dân chủ. 


Aung San Suu Kyi


Năm nay bà Suu Kyi được 75 tuổi. Năm 1988, đang sống ở bên Anh với chồng và hai con, nghe tin người mẹ bị đau nặng, bà Suu Kyi về lại Myanmar và được chứng kiến biến cố 8888. Như định mệnh, bà quyết định ở lại để tranh đấu chống lại chế độ quân phiệt. Bị giam cầm hơn 15 năm, đến năm 2010 bà Suu Kyi được trả lại tự do và cũng là năm đầu tiên được tổ chức bầu cử sau mấy thập niên người dân phải sống trong “nhà tù lớn”. Bầu cử năm 2015, tuy đảng NLD của bà Suu Kyi thắng lớn, nhưng  các tướng lãnh vẫn nắm những chức vụ then chốt và quan trọng như kinh tế và quân sự. Với chủ trương đấu tranh bất bạo động, tránh đổ máu và tìm cách đối thoại, bà đã phải thỏa hiệp với nhóm quân phiệt với hy vọng sớm mang lại tự do cho dân tộc sau bao nhiêu năm nội chiến tương tàn, đầy đau thương và tang tóc. Tính đến năm 2007, đã có hơn 3.000 làng mạc bị phá hủy, hơn triệu người phải bỏ đi ty nạn, trên trăm ngàn người bị cưỡng bách lao động và Myanmar lúc đó đứng trên bờ vực thẳm kinh tế, chính trị bị cô lập, nguy cơ về cuộc nội chiến bùng nổ và Trung Quốc đang mon men thừa cơ nhảy vào khuynh đảo đất nước. Năm 2018 Win Myint cộng sự viên của bà Suu Kyi trong đảng NLD được bầu làm tổng thống, bà Suu Kyi trở thành cố vấn quốc gia có quyền lực tương đương với thủ tướng vì theo hiến pháp Myanmar do quân đội áp đặt, bà không được ứng cử vì có chồng con mang quốc tịch ngoại quốc. Sự thỏa hiệp với quân đội mang một ước mong sớm đem lại hòa bình, tự do cho dân tộc, bà đã phải trả cái giá thật đắt là danh tiếng trên thế giới của bà đã bị tổn thương và mất mát. Bà bị chỉ trích vì đã im lặng và bao che nhóm quân phiệt trong vấn đề đàn áp dân tộc thiểu số Rohingya. Nhưng nếu muốn bảo vệ nền dân chủ son trẻ của Myanmar, muốn cứu vớt một đất nước với nhiều sắc tộc khác nhau qua khỏi vực thẳm đổ vỡ, muốn xóa đi nghèo đói để mang lại cơm ăn áo mặc cho người dân và trong khi đó quân đội vẫn còn nắm giữ thực quyền, bà không còn sự lựa chọn nào khác hơn là phải tự chuyển mình từ một  nhà đấu tranh quyết liệt với trên 15 năm giam cầm để trở thành một nhà chính trị thực dụng. Người dân Myanmar biết như thế và hiểu như thế nên vẫn một lòng quý trọng  và ủng hộ bà.


Tự do hơn là sợ hãi


Trên trang mạng của PEN International (Hội Văn bút Quốc tế) tháng 3 năm 2021 có đăng tin về hai nhà thơ Myanmar tên là Myint Myint Zin và K Za Win. Cô Myint Myint Zin còn có tên là Kyi Lin Aye là một nhà giáo và nhà thơ. Cô có ghi trên cánh tay của mình về nhóm máu cũng như các chi tiết khác như có ý nói lên sự hiến tặng cơ thể của mình cho những ai cần đến nếu một ngày nào đó cô phải nằm xuống trong lúc chiến đấu cho tự do. Anh K Za Win là một nhà thơ trẻ đã từng bị giam cầm nhiều lần và trong tù anh đã viết một bài thơ nổi tiếng gởi cho cha là “Thơ từ trong phòng giam”. Cả hai nay đã không còn nữa, Myint Myint Zin và K Za Win đã bị quân đội bắn chết cùng một ngày, vào ngày 3.3.2021.


Bà Naw là lãnh đạo của Ủy ban Tổng đình công của người Sắc tộc. Bà tham gia vào cuộc tổng đình công vì muốn tranh đấu một tương lai tốt đẹp hơn cho đứa con gái một tuổi. Bà không muốn đứa con lớn lên dưới chế độ độc tài như bà. Mỗi lần bà Naw xuống đường, bà đều dặn chồng nếu chẳng may bà không còn nữa hãy cố nuôi con, không được buồn mà  hãy vui và hãnh diện. Cô Htet Htet Hlaing, 22 tuổi, mặc dù rất sợ hãi, nhưng cô vẫn tham gia biểu tình vì cô muốn sống và thở trong không khí tự do và được tự tạo cho mình một tương lai, cô nói thêm “mẹ tôi biết điều đó nhưng không ngăn cản, bà chỉ nói tôi hãy cẩn thận”. 


Trong đêm chung kết của cuộc thi hoa hậu “Miss Grand International 2020” diễn ra ngày 28.3.2021 tại Thái Lan, hoa hậu Myanmar cô Han Lay 22 tuổi đã phát biểu là đất nước Myanamar hiện giờ có quá nhiều người chết và yêu cầu sự giúp đỡ của quốc tế. Cô tỏ ra không sợ hãi mặc dù đang bị quân đội Myanmar truy nã, sinh mạng cô và gia đình cô có thể bị nguy khốn. Trước đó mấy tuần lễ khi còn ở quê hương, cô đã xuống đường ở thành phố Yangon, thành phố lớn nhất Myanmar, hòa nhập vào đoàn biểu tình để phản đối cuộc đảo chính của quân đội. 


Phong trào xuống đường ở Myanamar chuyển qua “bất tuân dân sự”. Công nhân thợ thuyền, công tư chức, y tá bác sĩ cùng nhau đình công, chợ búa, trường học, bệnh viện, ngân hàng đều một loạt đóng cửa, mọi sinh hoạt đều bị ngưng lại hoàn toàn bị tê liệt. Dân chúng đông đảo tham gia vào phong trào “bất tuân dân sự” mặc dù biết rằng sẽ mất đi nguồn tài chánh vốn đã ít ỏi mang lại cơm áo cho họ và gia đình họ. Kinh tế Myanmar đang lao xuống dốc hay đúng hơn Myanmar đang đứng trước một nền kinh tế hoàn toàn sụp đổ. Hậu quả là dân Myanmar đã nghèo lại càng nghèo hơn và số người không đủ cơm ăn sẽ tăng lên nhiều hơn. Sự bắn giết bừa bãi của quân đội đã đẩy những người người biểu tình ôn hòa thành những người chống đối bằng vũ lực. Một cuộc nội chiến sẽ khó tránh khỏi điều mà bà Suu Kyi mong muốn không bao giờ xảy ra.


Những “cánh sao rơi”


Suu Kyi là tác giả cuốn sách “Freedom from Fear” (Vượt lên sự sợ hãi), bà viết: “Tự do thật sự là được tự do khỏi nỗi sợ hãi”. Và người Myanmar đã chọn cho họ con đường đi tới tự do không có nỗi sợ hãi. Họ đứng lên đòi nhân quyền và hết người này kế tiếp người khác, kẻ ngã xuống người đứng lên tiếp nối dành lại tự do cho quê hương. Những người nằm xuống được dân Myanmar gọi một cách trân trọng là những “cánh sao rơi”. Họ như những vì sao đã tỏa sáng một thời cho vùng trời quê hương của họ rồi rơi xuống. Những “cánh sao rơi” này đi qua rồi đến những “cánh sao rơi” khác tiếp nối để luôn luôn giữ cho đất nước không còn tăm tối. Họ sẵn sàng hy sinh mạng sống quý báu của mình chỉ vì họ không thể sống  trong một chế độ độc tài mất tự do và luôn luôn sợ hãi như những anh em chú bác của họ đã trải qua.


Lưỡng Nguyên

 

Send comment
Vui lòng nhập tiếng Việt có dấu.Cách gõ tiếng Việt có dấu ==> https://youtu.be/ngEjjyOByH4
Your Name
Your email address
)
Kể từ khi tổ chức khủng bố Hamas tấn công vào Israel vào ngày 7 tháng 10 năm 2023, các vụ xung đột đẫm máu xảy tại Dải Gaza cho đến nay vẫn chưa kết thúc. Nhưng gần đây, cộng đồng quốc tế còn tỏ ra lo ngại nhiều hơn khi giao tranh giữa Israel và lực lượng dân quân Hezbollah ở Lebanon đang gia tăng. Bằng chứng là sau cái chết của thủ lĩnh Hamas Ismail Haniya và thủ lĩnh Hezbollah Hassan Nasrallah, tình hình càng trở nên nghiêm trọng hơn.
Trong vài tháng qua, người dân Mỹ, dù muốn hay không muốn, cũng đã có nhiều cơ hội để nhìn về một bức tranh mà trong đó có quá nhiều sự tương phản. Những mảnh ghép từ hai tầm nhìn, hai chiến lược, hai mục đích hoàn toàn khác biệt đã dần dần rơi xuống, để lộ ra hai con đường hoàn toàn khác biệt cho người Mỹ lựa chọn. Dù có một bức màn đã rơi xuống (như nữ hoàng Oprah Winfrey đã ví von) cho một thuyền trưởng bước ra, trao lại cho người dân sự hy vọng, lòng tin, trách nhiệm, thì sâu thẳm bên trong chúng ta vẫn muốn biết, những giá trị thực của một triều đại đã mang lại. Từ đó, niềm tin sẽ được củng cố.
Bi hài kịch “ngoại giao cây tre”, với hoạt cảnh mới nhất là “cưỡng bức đặc xá”, đã giúp chúng ta nhận ra rằng, dẫu khác nhau nước lửa, “phóng sinh” và “hiến tế” vẫn có thể hội tụ ở ý nghĩa “triều cống” khi phải chiều lòng hai cường quốc ở hai đầu mút của hai hệ tư tưởng trái ngược nhau. Để đẹp lòng bên này thì phải nhẫn tâm “hiến tế”, mà để làm hài lòng bên kia thì phải diễn tuồng “phóng sinh” để có một dáng dấp khai phóng, cởi mở. “Chiến lược ngoại giao” này, phải chăng, là một trò chơi “ăn bù thua” mà, diễn đạt bằng ngôn ngữ toán học của Game Theory, là có tổng bằng không?
Trận Điện Biên Phủ kết thúc vào hôm 7 tháng 5 năm 1954. Bẩy mươi năm đã qua nhưng dư âm chiến thắng, nghe chừng, vẫn còn âm vang khắp chốn. Tại một góc phố, ở Hà Nội, có bảng tên đường Điện Biên Phủ – cùng với đôi dòng chú thích đính kèm – ghi rõ nét tự hào và hãnh diện: “Tên địa danh thuộc tỉnh Lai Châu, nơi diễn ra trận đánh quyết liệt của quân và dân ta tiêu diệt tập đoàn cứ điểm thực dân Pháp kéo dài 55 ngày đêm”.
JD Vance đã chứng tỏ một “đẳng cấp” khác, rất “Yale Law School” so với thương gia bán kinh thánh, giày vàng, đồng hồ vàng, Donald Trump. Rõ ràng, về phong cách, JD Vance đã tỏ ra lịch sự, tự tin – điều mà khi khởi đầu, Thống đốc Walz chưa làm được. Vance đã đạt đến “đỉnh” của mục tiêu ông ta muốn: lý trí, ôn hoà, tỉnh táo hơn Donald Trump. “Đẳng cấp” này đã làm cho Thống Đốc Tim Walz, người từng thẳng thắn tự nhận “không giỏi tranh luận” phải vài lần phải trợn mắt, bối rối trong 90 phút. Cho dù hầu như trong tất cả câu hỏi, ông đã làm rất tốt trong việc phản biện lại những lời nói dối của JD Vance, đặc biệt là câu chất vất hạ gục đối thủ ở phút cuối: “Trump đã thua trong cuộc bầu cử 2020 đúng không?” JD Vance đáp lại câu hỏi này của Tim Walz bằng hàng loạt câu trả lời né tránh và phủ nhận sự thật. Và dĩ nhiên, rất “slick.” “Trump đã chuyển giao quyền lực rất ôn hoà.” Cả thế giới có thể luận bàn về sự thật trong câu trả lời này.
Phải nhìn nhận rằng chuyến đi đầu tiên của Tổng Bí thư, Chủ tịch nước Tô Lâm đến Mỹ đã được giới chức ngoại giao Việt Nam thu xếp để ông gặp được nhiều lãnh đạo, xem như xã giao ra mắt để hợp tác, hỗ trợ Việt Nam trong nhiều lãnh vực trong tương lai. Bài diễn văn của Tổng Bí thư, Chủ tịch nước Tô Lâm trước diễn đàn Liên Hiệp Quốc chỉ lặp lại các chính sách đối ngoại của Hà Nội, nên không được truyền thông quốc tế chú ý nhiều như các diễn văn của Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky và Thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu, là đại diện cho những quốc gia trực tiếp liên can đến các xung đột ở Trung Đông, ở Ukraine mà có nguy cơ lan rộng ra thế giới. Ông Lâm mới lên làm chủ tịch nước kiêm tổng bí thư Đảng Cộng sản được vài tháng, sau khi Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng qua đời, nên ông muốn dịp đến Liên Hiệp Quốc là dịp để thể hiện vai trò lãnh đạo của mình và nhấn mạnh đến chính sách ngoại giao du dây của Hà Nội.
Sự bất mãn lan rộng với các hệ thống thuộc chủ nghĩa tư bản hiện tại đã khiến nhiều quốc gia, giàu và nghèo, tìm kiếm các mô hình kinh tế mới. Những người bảo vệ nguyên trạng tiếp tục coi Hoa Kỳ là một ngôi sao sáng, nền kinh tế của nước này vượt xa châu Âu và Nhật Bản, các thị trường tài chính của nước này vẫn chiếm ưu thế hơn bao giờ hết. Tuy nhiên, công dân của nước này cũng bi quan như bất kỳ công dân nào ở phương Tây.
Sau 38 năm quyết định “đổi mới hay là chết” (1986-2924) CSVN vẫn còn là quốc gia do một đảng độc quyền lãnh đạo; không có bầu cử tự do; không cho lập đảng đối lập và không có báo chí tư nhân. Vì vậy, những khẩu hiệu “nhà nước pháp quyền của dân, do dân và vì dân”, hay “dân giàu, nước mạnh, xã hội công bằng, dân chủ, văn minh” được Đại hội lần thứ X khẳng định là những khoe khoang nhàm chán...
Việc Donald Trump được gần phân nửa người Mỹ chấp nhận và ủng hộ trong những năm gần đây đã khiến nhiều người trí thức trong xã hội Hoa Kỳ đặt câu hỏi về sự tồn tại của “human decency”, hay dịch nôm na là “sự đàng hoàng, sự tử tế, đạo đức nhân tính của con người”. Liệu xã hội ngày nay đã hạ thấp chuẩn mực “đàng hoàng”, hay có thể nào sự đàng hoàng, tử tế giờ đây không còn là một nhân tính cần thiết trong giá trị nhân bản? Dĩ nhiên trong mỗi xã hội, mỗi người có mỗi “thước đo” riêng về mức độ của “đàng hoàng”, nhưng từ ngữ tự nó phải phần nào nói lên một chuẩn mực nhất định. Theo một số tự điển tiếng Việt, chúng ta có thể đồng ý rằng: 1. Đàng hoàng là một tính từ tiếng Việt mô tả cuộc sống đầy đủ, đáp ứng được các nhu cầu chung của xã hội. Ví dụ: cuộc sống đàng hoàng, công việc đàng hoàng, nhà cửa đàng hoàng. 2. Đàng hoàng còn được dùng để chỉ những biểu hiện về tính cách mẫu mực, hay tư cách con người tử tế đáng được coi trọng.
Thư tịch cổ ghi rằng… Lịch sử trên thế giới thật sự rất hiếm người tài vừa là vua đứng đầu thiên hạ vừa là một hiền triết. Nếu văn minh La Mã có Marcus Aurelus, hoàng đế triết gia, vừa minh trị dân, độ lượng với mọi người và để lại tác phẩm triết học nổi tiếng “Meditations” thì ở phương Đông hơn mười hai thế kỷ sau có Vua Trần Nhân Tông của nước Việt. Theo Đại Việt Sử Ký Toàn Thư, triều đại của Vua Trần Nhân Tông là triều đại cực thịnh nhất của sử Việt. Ông là vị vua liêm chính, nhân đức, một thi sĩ, đạo sĩ Phật giáo. Do là một vị vua đức độ, trọng dụng nhân tài, nên ông thu phục nhiều hào liệt trong dân, lòng người như một. Quốc triều có Thái sư Trần Quang Khải, về binh sự có các danh tướng Trần Quốc Tuấn, Trần Quốc Toản, Phạm Ngũ Lão, Trần Khánh Dư, Trần Nhật Duật…Về văn thơ có những người uyên bác như Trương Hán Siêu, Mạc Đĩnh Chi. Vua Trần Nhân Tông thương dân như con, xem trung hiếu làm đầu, lấy đạo nghĩa trị quốc.
NHẬN TIN QUA EMAIL
Vui lòng nhập địa chỉ email muốn nhận.