Trung Quôc Với Các Mưu Đồ tại Châu Âu và Cách thức Châu Âu nên Đối Phó
Người dịch: Trần Thuý Hạc
Nguyên tác: China has designs on Europe. And how Europe should respond
Châu Âu đã lọt vào mắt xanh của Trung Quốc. Đầu tư của Trung Quốc đã tăng vọt, lên gần 36 tỷ euro (40 tỷ đô la) trong năm 2016 - gần gấp đôi so với tổng số các năm trước. FDI (Foreign direct investment ) của Trung Quốc giảm trong năm 2017, nhưng tỷ lệ chi tiêu ở châu Âu lại tăng từ một phần năm đến một phần tư. Đa phần, số tiền này được hoan nghênh vì mối quan hệ thương mại của châu Âu với Trung Quốc đã làm cho cả hai bên trở nên giàu có hơn.
Tuy nhiên, Trung Quốc cũng đang sử dụng sức mạnh tài chính của mình để tạo ảnh hưởng chính trị. Tổng thống nước Séc, ông Milos Zeman, muốn đất nước của ông trở thành “tàu sân bay không thể chìm ” của Trung Quốc ở châu Âu. Năm ngoái, Hy Lạp đã chận đứng Liên minh châu Âu trong việc chỉ trích hồ sơ nhân quyền của Trung Quốc tại một diễn đàn của LHQ. Hungary và Hy Lạp đã ngăn không cho EU ủng hộ phán quyết của tòa án chống lại các tuyên bố chủ quyền mở rộng của Trung Quốc ở Biển Đông. Đối diện với các cách hành xử như vậy của Trung Quốc, châu Âu phải quan ngại là một điều thận trọng hợp lý.
Và không chỉ châu Âu. Các điều khoản mà siêu cường phi dân chủ mới nổi lên này (Trung Quốc) đang đầu tư vào thế giới bên ngoài cũng là chuyện được mọi nuớc trên thế giới quan tâm - đặc biệt nếu những chuyện khác, chẳng hạn như chính sách đối ngoại, có thể bị ảnh hưởng. Người Mỹ, ngày càng bị ám ảnh bởi sự lo sợ rằng Trung Quốc đang gây ra một mối đe dọa thương mại và quân sự, cũng nên lưu tâm đến sự tranh dành về lòng trung thành của đồng minh lâu đời nhất của họ (Châu Âu). Vì lợi ích chung của tất cả, mọi người, mọi nước, điều quan trọng là người châu Âu phải tính toán sự hoan nghênh của họ đối với Trung Quốc một cách khôn ngoan. Chỉ hiềm một nỗi là hiện tại, bây giờ, Châu Âu không nhìn vấn đề theo cách như thế.
Một Quan Điểm thăng bằng và hợp lý
Nhiều kế hoạch của Trung Quốc ở châu Âu chỉ là những gì ta mong đợi ở một nền kinh tế đang tăng trưởng. Một số khoản đầu tư là tư nhân, lợi nhuận và vô hại. Có được công nghệ bằng cách TQ mua các công ty sáng tạo, bao gồm cả Mittelstand của Đức, cũng hợp lý, miễn là các giao dịch được xem xét kỹ lưỡng về các rủi ro an ninh quốc gia. Không như Nga, có những điều mà Trung Quốc không muốn, chẳng hạn như làm suy yếu EU hoặc gây rắc rối bằng cách hỗ trợ những đảng phái theo chủ nghĩa dân túy hay kỳ thị nguời ngoại quốc. Thay vì thế, Trung Quốc muốn châu Âu vẫn ổn định và mở cửa cho doanh nghiệp. Về các vấn đề như biến đổi khí hậu và thương mại, Trung Quốc đã hành động có trách nhiệm hơn chính quyền Trump, họ tìm cách duy trì các hiệp định toàn cầu hơn là dẹp bỏ nó một cách phũ phàng (chuck grenades at them) (như Trump đã làm).
Một số người châu Âu đưa ra điều này để cho rằng Trung Quốc là một đối trọng hữu ích đối với một Bác Sam không thể tiên liệu trước. Đó là một cái nhìn lệch lạc.
Châu Âu có nhiều điểm chung với Mỹ hơn với Trung Quốc, dù nhiều người châu Âu có thể không thích chủ nhân ông hiện nay của Toà Bạch Ốc. Hơn nữa, Trung Quốc đã sử dụng nhu cầu nhất trí trong quyết định của Cộng Đồng Âu Châu trong nhiều quyết định của mình để lựa ra một hoặc hai quốc gia thành viên nhằm ngăn chặn các tuyên bố hoặc hành động mà Trung Quốc không ưa — chẳng hạn như với nhân quyền.
Những người châu Âu khác lại dùng những chuyện như vậy để có kết luận ngược lại. Họ lo sợ rằng Trung Quốc sẽ một ngày nào đó phá hoại liên minh quân sự của châu Âu với Hoa Kỳ. May thay, đó là chuyện còn lâu mới xảy ra vì quân đội Pháp và Anh đã thể hiện sự liên đới bằng cách cùng với Mỹ và Nhật Bản thách thức TQ tại Biển Đông. Trừ khi TQ trở thành một quốc gia dân chủ- họ chưa có dấu hiệu nào như thế, Châu Âu chắc chắn sẽ vẫn gần gũi hơn với các đồng minh truyền thống của nó.
Châu Âu, do đó, cần phải có một chính sách/ con đường tránh hai thái cực của sự ngây thơ và sự thù nghịch. Châu Âu nên tránh bắt chước chủ nghĩa bảo hộ của Trung Quốc. Nghe thì có vẻ "công bằng" khi đề cập đến các công ty Trung Quốc ở châu Âu phải chịu những hạn chế mà các công ty châu Âu phải đối mặt ở Trung Quốc, nhưng điều đó lại là một sai lầm. Tính thấm thấu (có thể thu nhận) của các xã hội và nền kinh tế châu Âu đối với các ý tưởng và ảnh hưởng là một thế mạnh.
Nhưng sự cởi mở như vậy cũng khiến cho Châu Âu dễ bị tổn thương. Do đó, các chính phủ nên xem xét kỹ các đầu tư theo từng trường hợp. Montenegro không nên cho phép các khoản nợ của mình đối với Trung Quốc trở nên quá lớn và nguy hiểm. Hungary và Ba Lan nên xem xét kỹ hơn một số dự án cơ sở hạ tầng của Trung Quốc khi họ trả giá rẻ mạt hoặc không bao giờ được hoàn thành đúng cách.
Người châu Âu có thể tích cực hơn để chứng minh cuộc đối thoại của họ với Trung Quốc về mặt "có đi có lại" hay câu thần chú mà EU và Trung Quốc nên đối xử với nhau như lòng mong muốn mình cũng được đối xử như thế. [Kỷ sở bất dục vật thi ư nhân]. Châu Âu có thể, ví dụ, xử dụng các công cụ mới để việc cho phép những người mua cổ phần trong các công ty được rõ ràng hơn, và xem việc thực hành đó có một cách công bằng không. Châu Âu cũng nên gia tăng kinh phí cho các nghiên cứu vô tư về Trung Quốc. Tính minh bạch về tiền bạc phải được đòi hỏi đối với các đảng phái chính trị, trường đại học, nhà tư tưởng và vận động hành lang. Đôi khi, tiền bạc của Trung Quốc đã mua một cách lộ liễu những cuộc nói chuyện vui vẻ. Nhưng thuờng xuyên hơn, thì chuyện tiền bạc này dẫn đến sự tự kiểm duyệt tại cơ sở và việc giằng-co ngay cả tại các học viện danh giá.
Và châu Âu nên nhắm đến việc họ có thể tuyên bố chung một cách nhất trí. Không một quốc gia nào của Châu Âu có thể đối mặt với Trung Quốc một mình, nhưng, khi hành động cùng với nhau, họ có thể đuơng đầu TQ trong nhiều thập niên tới. Ví dụ, EU có thể sử dụng cách biểu quyết đa-số đủ-điều kiện (qualified majority voting /QMV) thay vì bỏ phiếu nhất trí về một số đối tượng nhạy cảm với Trung Quốc, chẳng hạn như nhân quyền. Điều này sẽ không luôn luôn hiệu quả đối với mọi trừong hợp - hầu hết các quốc gia EU sẽ không phủ quyết Brussels (Tổng Hành Dinh của EU) về cách họ điều động lực lượng quân sự của họ. Nhưng QMV sẽ khiến Trung Quốc khó làm tê liệt EU bằng cách lựa lọc ra một thành viên nhỏ tại một thời điểm nào đó (để áp lực). EU cũng có thể phối hợp các quy trình sàng lọc đầu tư của các quốc gia thành viên. Và có thể giúp đỡ nhiều hơn cho các quốc gia phía nam và phía đông châu Âu vì các nước này đặc biệt dễ bị ảnh hưởng của Trung Quốc, và đồng thời EU cũng cung cấp các nguồn đầu tư thay thế TQ trong các dự án mà Châu Âu cho là quan trọng. Tình đoàn kết nội bộ thêm giữa các nước châu Âu hơn sẽ giúp Châu Âu tiến xa.
Có những Thứ/Điều Tiền Bạc Không thể Mua được
Trong việc này Mỹ cũng có vai trò quan trọng. Điều lý tưởng nhất là chính quyền Trump sẽ ngừng đối xử với người châu Âu như những kẻ ăn ké trên quyền lực của Mỹ, rất xứng đáng bị đá văng đi chỗ khác. Về thương mại, đặc biệt, Cộng Đồng Âu Châu là một đồng minh mạnh mẽ có tiềm năng buộc Trung Quốc phải tuân thủ các tiêu chuẩn toàn cầu. Mỹ cũng nên làm việc chặt chẽ hơn với chính phủ châu Âu để thiết lập các tiêu chuẩn chung về tính minh bạch, cách phá vỡ nạn hối lộ cấp quốc tế, ngăn chặn các ảnh hưởng can thiệp của nước ngoài, điều này sẽ khiến Trung Quốc khó áp đặt các quy tắc riêng của mình ở các nước nhỏ hơn. Vào thời điểm khi các tiêu chuẩn về các rủi ro trong Công Nghệ Thông Tin và Trí tuệ nhân tạo bị tách ra thành một khu thuộc Trung Quốc và một khu khác của người Mỹ, châu Âu có thể giúp tìm ra một con đường trung gian ở giữa.
Khi Trung Quốc thăng tiến, những lợi ích cho thế giới từ một châu Âu độc lập, cởi mở và tự do sẽ tăng lên theo. Ngược lại, một châu Âu suy yếu và chia rẽ bằng một chế độ độc tài mạnh nhất thế giới (China) sẽ làm trầm trọng thêm các vấn đề vượt xa biên giới của EU. Châu Âu không thể để cho chuyện này xảy ra.
Gửi ý kiến của bạn
