Lá Thư từ Đức Quốc
Đức lên cơn sốt vì khủng hoảng chính trị lớn sau khi
FDP làm cho giấc mơ thành lập một chính phủ Jamaica tan vỡ
FDP làm cho giấc mơ thành lập một chính phủ Jamaica tan vỡ
* Lê Ngọc Châu
Sau hơn 4 tuần đàm phán dài hạn, ước mong thành lập chính phủ được gọi là "Jamaica" giữa CDU/CSU, FDP và Xanh (ghi chú thêm Đen + Vàng + Xanh vì giống màu cờ của Jamaika)) thất bại. FDP đã phá vỡ cuộc đàm phán với Liên đảng (CDU+CSU) và Xanh (Greens) vào đêm chủ Nhật hôm qua. Nhà lãnh đạo đảng FDP, Christian Lindner đã cho biết: "Không nên cai trị hơn là cai trị sai lầm". Nữ Thủ tướng Angela Merkel (CDU) rất tiếc về quyết định này. Bà muốn nói chuyện với Tổng thống Đức, Frank-Walter Steinmeier vào ngay hôm nay, thứ Hai. Nội dung có thể là câu hỏi liệu cuộc bầu cử mới có cần thiết hay không?.
Những cuộc đàm phán giữa CDU, CSU, FDP và Xanh đã trở nên cực kỳ khó khăn và kiên nhẫn trong những tuần gần đây. Ngày Chủ Nhật 19.11 đã được coi là ngày cuối cùng của cuộc đàm phán, được mở rộng thêm ba ngày sau cuộc chạy đua "marathon" bất thành ấn định vào đêm thứ Sáu trước đó. Sau gần 13 giờ thảo luận vào ngày Chủ nhật theo các định dạng khác nhau, phái đoàn FDP cuối cùng đã rời khỏi địa điểm đàm phán.
Liên đảng, đảng FDP và Xanh qua những tuần đàm phán đã không thể phát triển vì "không có ý tưởng chung về hiện đại hóa đất nước của chúng ta, và trên hết là không có cơ sở tin tưởng chung", Lindner chỉ trích. Sau nhiều tuần hội thảo theo một văn bản đàm phán đã có "vô số mâu thuẫn, các câu hỏi còn mở và xung đột mục tiêu". "Chúng tôi không thể và không muốn chịu trách nhiệm về tinh thần văn bản đàm phán thăm dò", Lindner nói.
Do đó Merkel ngay bây giờ không có đa số phiếu tại Quốc hội Đức (Bundestag). SPD khẳng định lại lần nữa vào đêm qua là sẽ chẳng thay đổi quan điểm của họ: KHÔNG đối với một liên minh lớn với CDU/CSU. Điều này có thể làm cho cuộc bầu cử mới khó tránh khỏi.
Các nhà lãnh đạo của CDU, CSU và Xanh hối tiếc về sự thất bại. Merkel cho thấy trong một phản ứng đầu tiên rằng một thỏa hiệp với Xanh có thể xảy ra ngay cả trong vấn đề chính: sự nhập cư. Cho đến gần đây, trong số những vấn đề khác, các nhà thương thuyết đã đấu tranh cho một thỏa hiệp về vấn đề đoàn tụ gia đình cho người tị nạn.
Seehofer nói một thỏa thuận là "trong tầm tay". Nhà lãnh đạo đảng Xanh, Cem Oezdemir nhấn mạnh: "Một thỏa thuận sẽ có thể xảy ra."
Xanh công khai lên án FDP: Nhà thương thuyết của đảng Xanh Katrin Goering-Eckardt đã nói rằng FDP không quyết định chia sẻ trách nhiệm. Oezdemir cho biết các thương thuyết gia của FDP dường như thiếu sự sẵn sàng cho một liên minh Jamaica "không chỉ tối nay". Ngay cả trong các vòng đàm phán, người ta cũng nói rằng FDP đã "không đàm phán đúng đắn nữa" trong những ngày gần đây.
Merkel hiện đang trải qua cuộc khủng hoảng chính trị nội bộ tồi tệ nhất trong nhiệm kỳ 12 năm của mình. Bà đã thông báo sẽ liên lạc với Tổng thống liên bang Đức Steinmeier vào ngày hôm nay, thứ Hai 20.11.2017. Câu hỏi đặt ra là liệu có thể làm gì và làm thế nào, nếu cần thiết, một nỗ lực mới để hình thành chính phủ - hoặc có nên tổ chức lại cuộc tổng tuyển cử và cách nào có thể dẫn tới cuộc bầu cử này. Steinmeier đã khẩn khoản cảnh báo vào cuối tuần qua nên cố gắng tránh một cuộc bầu cử mới.
Merkel đã hứa với "tư cách là Thủ tướng điều hành", rằng bà sẽ làm "mọi thứ" cho sự ổn định của đất nước. Seehofer (lãnh đạo CSU) gọi sự thất bại tạm thời của việc hình thành chính phủ là "gánh nặng đối với Cộng hoà Liên bang Đức".
Chính trị gia đảng Xanh, Juergen Trittin nhìn thấy sau khi thất bại của đàm phán Jamaica là một tình huống "khó khăn". Ông nói: "Điều này rõ ràng là chúng ta đang ở trong tình huống mà đất nước này lần đầu tiên "sẽ phải sống với chính phủ quản lý một thời gian dài."
Nền kinh tế Đức phản ứng thất vọng: "Bởi vì điều này sẽ bỏ lỡ cơ hội để vượt qua ranh giới ý thức hệ và tìm ra các giải pháp phù hợp", Phòng Thương mại và Công nghiệp Đức giải thích.
Thay lời kết: Dựa vào những dữ kiện kể từ khi kết thúc cuộc tổng tuyển cử vào ngày 24.09.2017, người viết (vốn là cư dân Đức gốc Việt) đưa ra nhận định riêng sau đây:
* SPD sau khi thất cử nặng nề đã tuyên bố ngay không thành lập liên minh lớn với CDU/CSU, trở thành đối lập. SPD không thay đổi lập trường trong trường hợp một chính phủ Jamaica bất thành. SPD vì uy tín đối với cử tri nên chuyện SPD vẫn duy trì quan điểm là điều dễ hiểu.
* Như tôi đã nói sơ trong bài viết sau cuộc bầu cử là có nhiều chi tiết khác ảnh hưởng đến việc thành lập liên minh chính phủ mới "Jamaica" dưới sự lãnh đạo của bà Merkel. Chúng ta có thể hiểu và đoán ra được rằng sự thành lập một liên minh lên cầm quyền Đức lần này có lẽ không đơn giản vì chẳng những chỉ với CDU/CSU thôi mà ngay cả với đảng FDP thi Xanh cũng có quá nhiều dị biệt trên nhiều lãnh vực, từ chính sách tị nạn, di dân, môi trường, động cơ nổ … Chưa kể đến việc phân chia các bộ, chức vụ trong liên minh tân chính phủ (nếu thành hình).
* Tôi cũng đã mạo muội tiên đoán rằng nếu trong trường hợp các đảng này vẫn khư khư giữ vững lập trường, đường lối chính trị của họ đã tuyên bố với cử tri trước khi bầu cử, điển hình FDP và Xanh tuyên bố là họ khó ngồi lại với nhau vì quá nhiều dị biệt; riêng CSU, chủ tịch đảng Seehofer đã cho biết là chỉ liên minh với Xanh trong điều kiện không hủy bỏ động cơ nổ (sic) cũng như đặt điều kiện với CDU là phải ấn định rõ số người tị nạn tối đa. Xa hơn nữa, chủ tịch đảng FDP, Lindner đã nói là FDP sẵn sàng nhận lãnh trách nhiệm nhưng không phải bằng mọi giá (sic). Nhìn từ khía cạnh chính trị kể trên tôi cũng phỏng đoán liệu CSU và nhất là FDP có chịu liên minh với Xanh hay không khi mà những dị biệt về chính sách thuế má, chính sách tị nạn và tin học chẳng nhỏ?. Nếu xảy ra như vậy thì cuối cùng CDU/CSU sẽ không tìm được liên minh chính phủ và chính trị Đức sẽ đi về đâu ?. Vì thế khi nghe tin Đức đang khủng hoảng chính trị vì việc thành lập chính phủ Jamaica thất bại lý do FDP chấm dứt đàm phán do cơ quan truyền thông, báo chí Đức loan tin ngay sau khi Lindner tuyên bố đối với riêng người viết chẳng có gì ngạc nhiên cả.
* Được Đức cho phép tị nạn và để giúp cho riêng mình ít kiến thức trên lãnh vực hội nhập, tôi xưa nay thường theo dõi tình hình chính trị, xã hội Đức, tìm hiểu nền chính trị của xứ mình định cư. Bởi vậy người viết có thể nói rằng bà Merkel tuy thắng cử nhưng kết quả kém so với ba lần trước nên ít lên tiếng, nhân nhượng trong cuộc đàm phám kể trên, nhất là với đảng Xanh là đảng yếu nhất, thua phiếu luôn cả FDP với mục đích duy nhất muốn thành lập cho xong chính phủ Jamaica để trở thành Thủ tướng. Vài chính trị gia tên tuổi của CDU tuần qua đã nhìn thấy và (mỉa mai) lên tiếng phàn nàn dựa theo tiến trình đàm phán rằng CDU sẽ được gì nếu chỉ được đưa ra người đảm nhận chức thủ tướng?.
* Còn ông Seehofer (lãnh đạo CSU) tuy nói hùng hỗ nhưng cũng sợ mất quyền nên đành phải nhượng bộ "áp lực của Xanh, một đảng yếu", chưa đề cập đến chuyện nội bộ CSU đang tranh chấp, chẳng còn tin tưởng Seehofer vì lập trường chính trị chao đảo đòi ông ta hãy từ chức.
Đề cập đến vấn đề này để những ai sinh hoạt hay tham gia chính trị đừng quên rằng ngoài khả năng cần thiết, yếu tố uy tín và lập trường vững chắc đóng vai trò rất quan trọng. Seehofer nghĩ rằng nếu tạm phớt đi để liên minh Jamaica hình thành thì vớt vác được phần nào uy tín nhưng kết quả hoàn toàn trái ngược nên chưa rõ con đường chính trị của Seehofer nay mai sẽ ra sao?.
* Nhìn chung, CDU/CSU muốn tiếp tục nắm quyền. Xanh là đảng yếu nhất nuôi tham vọng cùng được nắm quyền dù là đảng yếu nhất đã sử dụng chiến thuật "nhu-cương" làm áp lực, tuy nhiên điều này khó qua mặt được các chính trị gia kinh nghiệm, có tầm nhìn xa, có thể đoán trước mục đích của Xanh muốn gì và FDP nhìn thấy trước xung đột có thể xảy ra sau đó nên bỏ cuộc.
* Quyết định chấm dứt đàm phán của FDP như là trái bom nổ mạnh làm cho Đức thật sự rơi vào sự khủng hoảng chính trị, không chỉ ở Đức mà còn ảnh hưởng đến vai trò của Đức và uy tín của bà Merkel trong cương vị "lãnh đạo EU".
* FDP theo thiển ý đã có một quyết định chính trị đúng đắn dù sẽ bị phê phán từ CDU/CSU, Xanh và cử tri Đức nhưng FDP có cái nhìn rõ ràng khi đảng trưởng Lindner tuyên bố chấm dứt đàm phán tiếp và nói: "Không nên cai trị hơn là cai trị sai lầm". Đúng vậy, nếu vá víu để thành hình một chính phủ khi mà trong thâm tâm họ không đồng ý, thiếu thành thật với nhau thì trước sau cũng sẽ xảy ra xung đột, tranh cãi và hậu quả rồi sẽ đi đến "sự tan vỡ !"
* Đảng AfD là đảng mạnh thứ ba trong cuộc bầu cử 24.09.2017 (sau CDU và SPD) nhưng vì có khuynh hướng "hữu khuynh" nên chẳng ai muốn liên minh cả đã lên tiếng sau thất bại Jamaica đòi bà Merkel từ chức và CDU nên "thay đổi cách suy nghĩ" trên lãnh vực chính trị.
Tóm lại, Đức đang trong cơn sốt chính trị. CDU/CSU và bà Merkel đang đứng trước sự khủng hoảng đối với nội đảng nói riêng. Sau khi liên minh Jamaica bất thành thì chỉ còn các giải pháp: Sẽ có một cuộc bầu cử lại hay chính phủ thiểu số giữa CDU/CSU + Xanh hoặc giữa CDU/CSU + FDP (nếu có) trong thời gian tới sau khi hội đàm với TT Đức, Steinmeier?.
- Giải pháp liên minh lớn CDU/CSU + SPD xem như bất thành vì SPD trước sau đã từ chối.
- Còn lại là một chính phủ thiểu số dưới sự lãnh đạo của CDU với "thủ tướng Merkel?" liệu đạt được kết quả mong muốn khi mà CDU/CSU và Xanh cũng như CDU/CSU + FDP không chiếm đa số phiếu tại Quốc hội?. Chẳng còn gì nếu thất bại, đau đớn hơn khi một ứng cử viên "Thủ tướng" bị các nghị sĩ Quốc hội bỏ phiếu KHÔNG ủng hộ !.
Luật pháp Đức khá phức tạp vì vậy chuyện quyết định bầu cử lại cần thời gian dài nên chưa biết số phận hay nói rõ ra con đường chính trị của bà Merkel trong tương lai sẽ đi về đâu?. Bà Merkel sẽ từ chức và CDU đưa ra ứng cử viên thủ tướng khác nếu có cuộc bầu cử mới?. Chờ xem.
Lá Thư từ Đức quốc khá dài rồi nên xin ngừng ở đây. Sẽ trở lại với quý độc giả vào dịp khác.
* Lê Ngọc Châu ( Nam Đức, chiều 20.11.2017 )
(Tài liệu tham khảo: theo AFP và internet).
Gửi ý kiến của bạn
