Trang Sử Việt: Tạ Thu Thâu

(1906 - 1945)

 

     Tạ Thu Thâu quê huyện Thạch Hưng, Đồng Tháp, nhà nghèo, thuở nhỏ học trường làng, sau được học bỗng học trung học Chasseloup Laubat. Sau khi tốt nghiệp, ông dạy tư để sinh sống. 

 

   Năm 1827, ông cùng Nguyễn Khánh Toàn lập tờ báo Le Nhà Quê để chống Pháp nên không lâu thì bị đóng cửa. 
 

     Sau đấy, ông được du học Pháp, học tại trường Đại học Sorbonne. Thời gian ở Pháp ông được người bạn là Alfred Rosmer (đệ tử Trotsky) giới thiệu vào tổ chức Tờ-Rốt-Kít (Trotskisme là người Nga bạn Lénine, muốn thực hiện Cộng sản toàn cầu, Trotskisme bị Staline giết năm 1940). Khi nghe tại cố hương, Pháp đàn áp trắng cuộc khởi nghĩa Yên Bái, Tạ Thu Thâu và một số sinh viên Việt Nam biểu tình trước điện Elysée nên bị trục xuất về nước. 

 

       Năm 1930, ông tham gia báo La Lutte, La Cloche fêlée tại Sài Gòn để chống Pháp.       Năm 1936, ông cùng Phan Văn Hùm, Nguyễn Văn Tạo, trúng cử vào Hội đồng thành phố Sài Gòn. Kế đến, ông cùng các nhà chính trị lập “Đông Dương đại hội” liên hiệp các lực lượng chống Pháp kể cả Cộng sản, nên bị Pháp đàn áp và bắt đày Côn Đảo, cuối năm 1944 được phóng thích.

 

     Năm 1945, ông dự định thành lập đảng Xã hội Thợ thuyền, ra Bắc nhằm xuất bản tờ báo Tranh Đấu. Trên đường đi khi đến Quảng Ngãi, ông bị giết chết. Tới nay, còn nhiều nghi vấn là ai chủ mưu và sát hại ông?. 

      Ngày 25-6-1946, đảng viên Xã hội Pháp là Daniel Guérin đã phỏng vấn về cái chết Tạ Thu Thâu, được Hồ Chí Minh trả lời: Ce fut un patriote et nous le pleurons... Mais tous ceux qui ne suivent pas la ligne tracée par moi seront brisés (“Tạ Thu Thâu” là người ái quốc, chúng tôi đau buồn khi hay tin ông mất... Nhưng những ai không theo con đường tôi đã vạch, đều sẽ bị tiêu diệt)?!.

  

Ai gây chết thảm, hận miên man?!