Trang Sử Việt: Nguyễn Trọng Quản

(1865 - 1911) 

  

     Nguyễn Trọng Quản, quê Bà Rịa. Ông theo đạo Công giáo, có tên thánh là Jean-Baptiste. Ông là học trò và cũng là con rể của học giả Trương Vĩnh Ký. Thời trung học, ông du học ở Lycée d’Alger (Bắc Phi, thuộc địa của Pháp), cùng khóa với Diệp Văn Cương và Trương Minh Ký. Sau khi tốt nghiệp, ông trở về nước dạy học. Sau đấy, ông làm Giám đốc trường Sơ học Nam kỳ tại Sài Gòn.

   

     Từ năm 1890 đến 1902, ông hoạt động tích cực trong lãnh vực nhà giáo, nhà văn và là tác giả cuốn tiểu thuyết “Thầy Lazaro Phiền”, đấy là cuốn tiểu thuyết đầu tiên của Việt Nam, do nhà xuất bản J. Linage ở đường Catinat xuất bản tại Sài Gòn năm 1887. Cuốn tiểu thuyết Thầy Lazaro Phiền, mặc dù khi ấy là một cuốn sách mỏng, lời văn chưa mấy lưu loát nhưng đối với sự khai phóng chữ Quốc ngữ, trong thời còn nhúm nhen đến lớn mạnh là một kỳ công rất lớn lao trong văn học. Đúng như ông đã viết trong lời tựa của sách: “Tôi có một dụng ý, lấy tiếng thường mọi người hằng nói mà làm ra một truyện, mà hầu cho kẻ sau coi, mà bày đặt ra cùng in ra ít nhiều truyện hay, trước là làm cho con trẻ ham vui mà đọc, sau là làm cho dân các xứ biết rằng: Người An Nam sánh trí sánh tài thì chẳng thua ai.” 

     Ngoài ra, ông còn có tài về hội hoạ, ông đã vẽ hình minh hoạ cho tiểu thuyết “Phan Yên ngoại sử” của Trương Duy Toản. Ông mất năm 1911, tại Sài Gòn. Ngoài cuốn tiểu thuyết Thầy Lazaro Phiền, ông còn để lại các tác phẩm:

 - Kim vọng phu truyện.