Hôm nay,  

Trang Sử Việt: Trần Nhân Tông: Trần Khâm

3/18/201400:00:00(View: 7827)
Nguyễn Lộc Yên
(Lời tâm tình: Bài viết về “Sử Việt-Đất Việt” chỉ khái quát, không đi sâu từng chi tiết của đề tài. Cuối mỗi bài viết, phần “Thiết nghĩ” nếu có chỉ là góp ý của tác giả, không ngoài mục đích làm sáng tỏ thêm về nội dung đã biên soạn. Trang “Sử Việt-Đất Việt” được đăng hằng tuần, luôn mong mỏi nhúm nhen tình tự dân tộc, niềm yêu thương quê hương và giữ gìn Việt ngữ cùng văn hóa Việt.)

*

TRẦN NHÂN TÔNG: TRẦN KHÂM
(1258 - 1308)

Trần Nhân Tông tức Thái tử Khâm lên ngôi năm 1279. Năm 1282, biết quân Nguyên sắp sửa xâm lăng nước ta, tháng 10 năm 1282, triều Trần mở hội nghị Bình Than, các quan đề nghị nên hoà, chỉ có Trần Quốc Tuấn và Trần Khánh Dư khẳng khái xin quyết chiến. Trần Nhân Tông tuyên bố: “Quyết không để mất một tấc đất của quê hương cho quân xâm lược Phương Bắc.”

Tháng chạp năm 1284, nhà Trần triệu tập các bô lão và quần thần tại điện Diên Hồng hỏi hòa hay chiến, các bô lão và nhiều tướng sĩ đồng thanh quyết chiến. Sau đó mở tiếp hội nghị Vạn Kiếp, bàn bạc chiến lược chống giặc và kiểm điểm tất cả binh sĩ được 20 vạn, kể cả quân ở các lộ: Bàng Hà, Na Sầm, chưa mộ quân ở Thanh, Nghệ, có lẽ nhà Trần nghĩ quân cốt tinh nhuệ, không cần đông đảo. Ngày 21 tháng chạp, Giáp thân (1284), ở Hồ Quảng, Thái tử nhà Nguyên là Thoát Hoan thống lãnh 50 vạn quân, chia làm 2 đạo: Lý Hằng, Ô Mã Nhi đốc suất bộ binh. Toa Đô đem thuỷ quân đi đường biển tiến đánh vào Thanh Hoá.

Giặc tấn công ào ạt, Thái thượng hoàng Thánh Tông và vua Nhân Tông phải rời Thăng Long. Tháng 2-1285, thế giặc mạnh, các đại thần: Trần Kiện, Lê Tắc, Trần Tú Viên, Trần Văn Lộng đầu hàng giặc. Để hoà hoãn, chỉnh đốn quân ngũ, nhà Trần trao Công chúa Trần An Tư cho Thoát Hoan. Tháng 5 năm 1285, quân ta phản công mạnh mẽ, bắn chết Toa Đô. Tướng Tàu là Lý Quán, giấu Thoát Hoan trong ống đồng kéo chạy về Tàu. Nguyên chúa giận và thẹn, tháng 2 năm 1287 sai Thoát Hoan đem 30 vạn quân xâm lăng Đại Việt lần thứ ba, nhưng cũng bị quân ta đánh tan tác. Giang sơn thanh bình, vua cảm khái:

“Xã tắc lưỡng hồi lao thạch mã
Sơn hà thiên cổ điện kim âu”

Nghĩa là:

Xã tắc hai lần mệt ngựa đá
Non sông nghìn thuở vững âu vàng

Vua Nhân Tông căn dặn: “Các ngươi chớ quên, chính nước lớn mới làm những điều bậy bạ, trái đạo. Vì rằng họ cho mình quyền nói một đàng làm một nẻo. Cho nên họa lâu đời của ta là họa Trung Hoa. Chớ coi thường chuyện vụn vặt xảy ra nơi biên ải. Các việc trên khiến ta nghĩ tới chuyện khác lớn hơn: Tức là họ không tôn trọng biên giới quy ước. Cứ luôn luôn đặt ra những cái cớ để tranh chấp. Không thôn tính được ta, thì gậm nhấm ta. Họ gậm nhấm đất đai của ta, lâu dần họ sẽ biến giang san của ta từ cái tổ đại bàng thành cái tổ chim chích. Vậy nên các ngươi phải nhớ lời Ta dặn: Một tấc đất của Tiền Nhân để lại, cũng không được để lọt vào tay kẻ khác”. Ngài dặn lời son sắt để lại cho con cháu muôn đời.

Năm 1293, Ngài nhường ngôi cho Trần Anh Tông, năm 1299 đi tu ở núi Yên Tử, đạo hiệu: Trúc Lâm Đại Đầu Đà hay Điều Giác Ngự Hoàng. Ngài là một triết gia lỗi lạc của Phật học Việt Nam, Ngài là người đứng đầu phái Thiền Trúc Lâm. Triết học Phật giáo Việt Nam thời Trần đã phát triển rực rỡ, đưa tinh thần dân tộc Đại Việt lên cao. Tư tưởng triết học nhân ái của Trần Nhân Tông là tinh thần thực tiễn, chiến đấu can trường. Trần Nhân Tông đã kết hợp hài hòa: Anh hùng cứu nước, thi sĩ, triết nhân và bậc chân tu. Ngài là một nhà thơ với tâm hồn thanh thoát, phóng khoáng, tinh tế, tao nhã. Ngài còn là một nhà thơ Thiền sâu sắc, nên mãi mãi vượt thời gian. Sau đây là bài thơ “Xuân Hiểu”, bản dịch của Ngô Tất Tố:

Xuân Hiểu

Thị khởi khải song phi
Bất tri xuân dĩ quy
Nhất song bạch hồ điệp
Phách phách sấn hoa phi
.
Dịch: Buổi Sớm Mùa Xuân

Ngủ dậy ngỏ song mây
Xuân về vẫn chẳng hay
Song song đôi bướm trắng
Phất phới sấn hoa bay

Ngày 16-11-1308 (ngày 3 tháng 10 Mậu thân) tại am Ngọa Vân, núi Yên Tử, Đông Triều, Quảng Ninh. Đức vua Phật hoàng, gọi các đệ tử đến, rồi nói bài kệ trước khi Ngài viên tịch:

Nguyên văn

Nhất thiết pháp bất sanh,
Nhất thiết pháp bất diệt.
Nhược năng như thị giải,
Chư Phật thường hiện tiền
Hà khứ lai chi hữu dã.

Bản dịch

Các pháp vốn không sinh
Các pháp vốn không diệt
Nếu hiểu được như vầy
Chư Phật thường trước mặt
Đi đến sao có đây

Vua Trần Anh Tông và đình thần đến núi Yên Tử để chịu tang; Pháp Loa rước ngọc thể lên hỏa đàn, và thu nhặt ngọc cốt, ngoài xương thường còn thấy những xá lợi ngũ sắc.

Tác phẩm của Trần Nhân Tông: Trần Nhân Tông thi tập; Trung Hưng thực lục: chép việc diệt quân Nguyên xâm lược; Đại hương hải ấn thi tập (Tập thơ ấn chứng của biển lớn nước thơm)... Các phẩm trên đã thất lạc, chỉ còn khoảng 25 bài thơ ghi trong Việt âm thi tập và Toàn Việt thi lục.

*- Thiết nghĩ: Vì sao nhà Trần đánh đuổi được quân Mông Nguyên là quân cường bạo nhất lúc bấy giờ. Là vì chính sách triều Trần đối với nhân dân rất hài hoà, thực thi “Dân vi quý” được thi hành triệt để, hội nghị Diên Hồng hỏi ý kiến của quân dân là một chứng minh. Như thế chính sách dân chủ hay chính thể lập hiến, có thể nói là đã thực hiện ở nước ta từ thế kỷ 13, tuy về hình thức chưa được rõ rệt như chính thể dân chủ ngày nay. Mặc dù nhà Trần còn chế độ phong kiến, nhưng triều đình không thống trị nhân dân với bàn tay sắt, nên chính quyền (triều đình) và nhân dân luôn khắng khít.

Kết quả của cuộc chống quân Mông Cổ 3 lần chiến thắng anh dũng, đã chứng minh một cách hùng hồn “quân dân nhất trí”, tinh thần hữu ái của dân tộc lên cao tột độ. Ngay cả dân Mán (ở trại Quy Hóa năm 1258) và nhiều hào trưởng đã tự động (trường hợp Hà Bổng, Nguyễn Truyền và Nguyễn Khả Lập) đem dân binh tập kích quân giặc, khi quân giặc tiến sâu vào nội địa và tàn phá thủ đô Thăng Long của Đại Việt.

Cảm mộ: Trần Nhân Tông

Giặc Nguyên hùng hổ chiếm quê hương
Non nước giữ gìn, há nhịn nhường
Bàn bạc quân cơ, điều tướng sĩ
Họp hành tiếp vận, chuyển quân lương
Diên Hồng hội họp, không nhân nhượng
Quân giặc tan tành, hết nhiễu nhương
Yên Tử tiêu diêu, gần gũi Phật
Trúc Lâm thuỷ tổ, một quân vương(*)
_____________

*- Trúc Lâm Tam tổ: Thuỷ tổ: Điều Giác Ngự Hoàng. Tổ thứ 2: Pháp Loa Đồng Kim Cương. Tổ thứ 3: Huyền Quang Lý Đạo Tái.

Nguyễn Lộc Yên

Send comment
Vui lòng nhập tiếng Việt có dấu.Cách gõ tiếng Việt có dấu ==> https://youtu.be/ngEjjyOByH4
Your Name
Your email address
)
Bao dung – một từ nghe thật thanh thoát. Âm tiết của nó cũng thật bình dị, thốt ra từ thanh quản nhẹ nhàng không cần uốn nắn, như cỏ mọc từ đất, như mưa từ trời. Vậy mà ngày nay, trong một xã hội đứng đầu thế giới về tự do, về quyền con người, hai từ “bao dung” bỗng dưng khó tìm. Chính trong tháng Sáu này, tháng gọi là Pride Month, những câu chuyện thương tâm về cộng đồng LGBTQ+ bị chìm trong bóng tối. Có lẽ trong sáu tháng qua, nước Mỹ có quá nhiều những phát ngôn, biến cố, thay đổi mà đối với truyền thông, đó là điều cần phải nói, và nói mỗi ngày. Hoặc cũng có lẽ, trong một chính quyền đang nỗ lực bác bỏ DEI, đóng chặt cửa với di dân, thì truyền thông cũng không dám đào sâu về những gì thuộc về cộng đồng yếu thế. Cho dù, đó là một án mạng lấy đi cuộc sống một con người, hoặc chấm dứt những nguyên tắc vốn đã được nhìn nhận hàng thập kỷ.
“Nơi nào người ta bắt đầu đốt sách, nơi đó người ta rồi cũng sẽ thiêu người.”— Heinrich Heine. Câu nói nổi tiếng từ thế kỷ XIX của thi sĩ Heinrich Heine, tưởng chỉ là tiếng vọng u ám của bóng ma lịch sử nhưng hôm nay, giữa thế kỷ XXI, lời cảnh báo ấy lại trở nên rúng động – ngay trên đất nước từng được xem là ngọn hải đăng của tự do học thuật. Oái oăm thay, những dấu hiệu đầu tiên của bóng tối không phát xuất từ một chế độ độc tài phương Đông, mà từ chính nước Mỹ – xứ sở từng được xem là ngọn hải đăng của giáo dục tự do.
Donald Trump không đội vương miện, nhưng ông đã luyện được cách bắt cả một đảng chính trị quỳ gối. Và cũng như các ông vua cổ đại, ông không cần luật – ông chính là luật. Nếu Toà Tối cao chống đối, ông sẽ gọi đó là “phản quốc.” Nếu truyền thông phản biện, ông gọi đó là “tin giả.” Nếu có cuộc bầu cử mà ông thua, ông sẽ bảo đó là “gian lận.” Và nếu có ai dám nói điều gì khác, ông sẽ gửi quân đội tới – như ông đã làm ở Los Angeles, để dạy cho đám biểu tình “hỗn xược” ấy một bài học về dân chủ... bằng đạn cao su và lựu đạn cay.
Ryanne Mena là một nhà báo đưa tin về tội phạm và an toàn công cộng cho Southern California News Group. Thứ Sáu, 6/6, ngày đầu tiên diễn ra cuộc biểu tình phản đối chính sách nhập cư của chính quyền Trump, chống lại các cuộc bố ráp của Cảnh Sát Di Trú (ICE), Mena đã có mặt ngay trên đường phố Los Angeles, bên ngoài Trung tâm giam giữ Metropolitan,L.A. Tại đây, cô bị trúng đạn hơi cay ở đùi bên trái Ngày kế tiếp, nữ phóng viên này bị trúng đạn cao su của các đặc vụ liên bang bắn vào đầu, bên phải, cách tai của cô chỉ khoảng 1 inch. Những tấm ảnh Mena và các đồng nghiệp khác bị thương lan tỏa khắp Instagram, Twitter.
Giữa lúc Tòa Bạch Ốc đang tìm mọi cách cứu vớt mối quan hệ Trump-Musk thì các cựu quan chức an ninh y tế cho biết chính quyền Trump hủy bỏ $766 triệu trong các hợp đồng nghiên cứu phát triển vaccine mRNA để chống lại các loại đại dịch cúm. Với họ, đây là đòn giáng mới nhất vào quốc phòng quốc gia. Họ cảnh báo rằng Hoa Kỳ có thể phải nhờ đến lòng trắc ẩn của các quốc gia khác trong đại dịch tiếp theo. ABC News dẫn lời Beth Cameron, cố vấn cao cấp của Trung tâm Đại dịch thuộc Brown University Pandemic Center, và là cựu giám đốc Hội đồng an ninh quốc gia Tòa Bạch Ốc, cho biết: “Các hành động của chính quyền đang làm suy yếu khả năng phòng ngừa của chúng ta đối với các mối đe dọa sinh học. Việc hủy bỏ khoản đầu tư này là một tín hiệu cho thấy chúng ta đang thay đổi lập trường về công tác chuẩn bị ứng phó với đại dịch. Và điều đó không tốt cho người dân Mỹ.”
Ăn mặc đẹp là nói về thời trang. Lịch sử “thời trang cao cấp” thuộc về truyền thống của Pháp: Haute couture từ thế kỷ 17. Đến thế kỷ 19, ngành thời trang cao cấp đã phát triển thành một phương tiện kích thích tăng trưởng trong nền kinh tế Pháp. Trong thời gian này, các nhà tạo mốt như Dior, Chanel và Balenciaga đã được thành lập. Tuy nhiên, vào thế kỷ 20, ngành thời trang cao cấp ở Pháp đã mất đi phần lớn sự huyền bí của mình và phải đối mặt với sự cạnh tranh ngày càng tăng từ các thị trường quốc tế khác, đặc biệt là ở Ý và Hoa Kỳ. Sự thành công của bối cảnh thời trang quốc tế và tiềm năng lợi nhuận đã thu hút sự chú ý của các tập đoàn hàng xa xỉ, được tiên phong bởi ông trùm kinh doanh người Pháp và người sáng lập LVMH Bernard Arnault vào năm 1987. Ngày nay, các tập đoàn này vẫn tiếp tục duy trì hoạt động lịch sử của các nhà thời trang xa xỉ thông qua việc bổ nhiệm các giám đốc sáng tạo, những người diễn giải và chỉ đạo triết lý thiết kế của thương hiệu.
Chiều Thứ Sáu cuối cùng của Tháng Năm 2025, tỷ phú nhất thế giới Elon Musk, người đứng đầu Bộ Hiệu Quả Chính Phủ (DOGE) bước vào Phòng Bầu Dục. Musk đội nón kết đen có chữ MAGA, mặc áo thun đen có chữ “The Dogefather,” vest đen, đứng kế Tổng thống Trump – chỗ đứng quen thuộc của Musk từ khi Trump tái đắc cử. Hình truyền thông từ Phòng Bầu Dục đưa đi cho thấy, thỉnh thoảng, đôi mắt của Elon Musk nhắm nghiền với vết bầm trên mắt phải chưa tan, đầu lắc lư, lắc lư. Không biết là ông ta đang tận hưởng không khí phủ đầy vàng của Bạch Cung hay tâm hồn đang…phiêu diêu ở Sao Hỏa? Đó là ngày cuối cùng được cho là ngày làm việc của Musk trong Tòa Bạch Ốc, theo cách chính quyền Trump thông báo.
Dù cụm từ này mới phổ biến trong thế kỷ 21, DEI thực ra là một là chương mới trong hành trình dài kiến tạo một xã hội công bằng của nước Mỹ. Các giá trị mà DEI hướng tới đã từng được khẳng định trong các văn kiện lập quốc, và tiếp tục được củng cố thông qua những cột mốc quan trọng như Đạo Luật Dân Quyền năm 1964, các Chính Sách Nâng Đỡ Người Thiểu Số, cùng những phong trào đấu tranh vì công bằng sắc tộc, bình đẳng giới, quyền lợi người tàn tật, cựu quân nhân và di dân
Trong lịch sử cuộc chiến Việt Nam, Đảng Cộng sản Việt Nam đã nhân danh dân tộc để lãnh đạo toàn diện công cuộc đấu tranh giành độc lập và cuối cùng thống nhất đất nước vào năm 1975. Sau 50 năm, đất nước đang chuyển mình sang một kỷ nguyên mới và Đảng vẫn còn tiếp tục độc quyền quyết định vận mệnh cho dân tộc. Trong bối cảnh mới tất nhiên đất nước có nhiều triển vọng mới. Thực ra, từ lâu, đã có hai lập luận về vai trò của Đảng đã được thảo luận.
Ngày 18 Tháng Năm 2025, báo điện tử Tuổi Trẻ đưa tin ông Phạm Minh Chính (thủ tướng nước Việt Nam) hướng dẫn Bộ Nội vụ Việt Nam chuẩn bị phát động phong trào toàn dân thi đua làm giàu, đóng góp, xây dựng, bảo vệ đất nước. Phong trào thi đua này dựa trên nội dung trọng tâm, cốt lõi của nghị quyết 68 của Bộ Chính trị Việt Nam về phát triển kinh tế tư nhân và kế hoạch thực hiện nghị quyết này.
NHẬN TIN QUA EMAIL
Vui lòng nhập địa chỉ email muốn nhận.