Một hội nghị cực kỳ dị thường về cải tổ chính trị được tổ chức tuần này ở Trung Quốc, với tham dự của 1 cán bộ đảng CSTQ cao cấp, trong dấu hiệu ngày càng cởi mở về mặt học thuật trước sự thay đổi lãnh đạo sắp tới, theo lời những người tham dự.
Các nhà khoa học chính trị từ Trung Quốc và hải ngoại đã thảo luận công khai về các đề tài một thời cấm kỵ, như dân chủ, tự do báo chí và việc chuyển quyền lãnh đạo tại Đại Học Nhân Dân ở Bắc Kinh, theo lời họ hôm thứ sáu.
Hội nghị - “Khoa Học Chính Trị và Trung Quốc trong Chuyển Tiếp” - được thực hiện trong lúc các lãnh tụ Trung Quốc họp ở bờ biển Beidaihe để quyết định xem cac1h giao quyền cho thế hệ kế tiếp, và việc hiện đại hóa đảng để vẫn nắm quyền.
Kết hợp với sự viếng thăm của Tổng Bí Thư Đảng CSTQ Giang Trạch Dân tại Học Viện Trunghoa về Khoa Học Xã Hội (CASS), nó cho thấy 1 sự cởi mở mới đối với các môn xã hội học, lâu nay bị xiết chặt từ phong trào dân chủ Thiên An Môn 1989.
Nhưng mục tiêu chỉ nhằm củng cố đảng quyền, chứ không để hướng về dân chủ đa đảng.
“Họ ý thức rằng xã hội đang thay đổi, rằng đảng [CSTQ] không còn tính chính đáng nữa, thiếu sự hỗ trợ và không được xem là danh dự và lương thiện,” theo lời Edward Friedman, nhà khoa học xã hội tại Đại Học Wisconsin tham dự hội nghị.
Ông nói, “Nếu họ muốn bám quyền cho đảng và chuyển nó theo hướng 1 đảng hành chính như ở Singapore, thì phải tìm cách giải quyết các nan đề trên.”
Li Junru, phó chủ tịch Trường Đảng Trung Ương, đọc diễn văn ở hội nghị, bàn về “Con Đường Thứ Ba” của cac1 đảng xã hội Âu Châu và về cách các đảng cầm quyền tại các nước như Mexico, Nam Hàn và Singapore lên nắm quyền.
“Chúng ta phải sống còn,” một tham dự viên kể lại lời của Li. Rồi Li trả lời hàng loạt câu hỏi từ các học giả TRung Hoa về dân chủ, tự do báo chí và độc đảng.
“Có một số câu hỏi rât1 là thách thức,” theo lời Cheng Li, giaó sư công quyền của Hamilton College tại New York, người cũng dự hội nghị. “Rất là cởi mở. Tôi rất ngạc nhiên.”
Friedman nói là Li Junru giễu nền dân chủ đa đảng khi nói là Trung Quốc đã 2 lần thử nó, một lần năm 1912 và một lần trong Cách Mạng Văn Hóa khi các phe kình nhau tranh quyền.
“Khi ông ta nói thế, ai cũng xì lên chế giễu. Mọi người bày tỏ bất mãn rất là rõ ràng,” theo lời Friedman.
“Đây thực sự là lần đầu tiên tôi biết về 1 hội nghị quốc tế nói về nó [cải tổ chính trị],” theo lời Tang Wenfang, 1 khoa học gia chính trị ở Đại Học Bắc Kinh.