Hôm nay,  

Các cuộc đàm phán Mỹ - Iran về chương trình vũ khí hạt nhân trong bối cảnh mới

20/06/202500:00:00(Xem: 444)
My iran
 

Hiện tình

Vào ngày 13 tháng 6 năm 2025, Israel đã phát động một cuộc tấn công quy mô nhắm vào các mục tiêu tại Iran, bao gồm các cơ sở hạt nhân và quân sự, hai ngày trước khi Iran và Mỹ dự định tiếp tục đàm phán về một thỏa thuận hạt nhân ở Oman. Israel đã tấn công Iran với lý do là muốn ngăn chặn chương trình hạt nhân của Iran. Sau đó, Iran quyết định hủy bỏ việc đàm phán.
 
Sau cuộc tấn công của Israel, hiện tình Iran đang rất căng thẳng vì phải chịu nhiều tổn thất nghiêm trọng, nhất là các cơ sở hạt nhân tại Natanz bị thiệt hại nặng nề.
 
Các nhà ngoại giao hai nước nhận thấy rằng cơ hội để tiếp tục đàm phán là mong manh hơn bao giờ hết, trong khi giới quân sự tỏ ra lo ngại nhiều hơn liệu là Israel có đủ khả năng để ngăn chặn các cuộc tấn công bằng vũ khí hạt nhân của Iran hay không.
 
Triển vọng tái đàm phán Mỹ-Iran
 
Sau nhiều năm cắt đứt quan hệ ngoại giao, Mỹ và Iran đã không tiến hành bất cứ cuộc đàm phán nào về chương trình hạt nhân. Các tranh chấp về vấn đề này đã làm bế tắc bang giao hai nước và cả hai thường xuyên đe dọa và cáo buộc nhau. Mãi đến giữa tháng 4 năm nay, các cuộc đàm phán mới được khởi động lại. Hiện nay, với cuộc tấn công của Israel, nhiều vấn đề mới lại được đặt ra là liệu cơ hội cho các cuộc đàm phán Mỹ-Iran có được khởi động lại hay không, và nếu không, hậu quả sẽ ra sao.
 
Các cuộc đàm phán Mỹ-Iran về một thỏa thuận hạt nhân hiện nay bị gián đoạn, nhưng không nhất thiết phải đi đến kết luận là sẽ thất bại hoàn toàn. Thực tế cho thấy sau khi Israel tấn công Iran, các nỗ lực ngoại giao giữa Washington và Tehran đã bị đình trệ. Tuy nhiên, điều đó không có nghĩa là cánh cửa ngoại giao bị đóng lại vĩnh viễn.
 
Nhìn chung, Iran đang đứng trước một bối cảnh mới là chiến cuộc sẽ tiếp tục leo thang và không biết phải làm gì để ứng phó: tìm kiếm một giải pháp để giữ thể diện dù có thể nhượng bộ nhất định, hoặc phải cố gắng tiếp tục con đường đấu tranh kiên cường chống Mỹ. Tehran phải lựa chọn phương sách nào trong những ngày tới, đó là vấn đề. Nhưng tình trạng suy yếu chung của Iran là vô cùng khẩn thiết vì không thể tự vệ trước các cuộc tấn công liên tục và toàn diện của Israel.
 
Tuy nhiên, trong tình hình mới này, giới lãnh đạo ở Tehran cũng sẽ khó từ bỏ chương trình phát triển vũ khí hạt nhân. Tổng thống Mỹ Donald Trump dường như cũng muốn lợi dụng tình thế này, xem các cuộc tấn công của Israel như một phương tiện để gây áp lực lên Iran nhằm đạt được thỏa thuận. Nhưng triển vọng này không phù hợp với logic đang phổ biến ở Tehran để thể hiện thiện chí đàm phán.
 
Nguyên nhân
 
Về chủ yếu, từ lâu, phương Tây cáo buộc Iran là luôn nỗ lực bằng mọi cách để phát triển vũ khí hạt nhân. Tehran phủ nhận điều này và cố biện minh rằng sản xuất chỉ dành cho mục đích dân dụng và phát triển năng lượng. Tuy nhiên, Cơ quan Năng lượng Nguyên tử Quốc tế (IAEA) đã cảnh báo rằng việc Iran sở hữu bom hạt nhân không còn xa lạ nữa, bằng chứng là Iran đã mở rộng đáng kể việc sản xuất uranium 60%, gần như là để cung cấp vũ khí. Theo chiều hướng này, giới quan sát tỏ ra lo ngại về khả năng phát triển vũ khí hạt nhân của Iran.
 
Giới quan sát hy vọng là các cuộc đàm phán lần này sẽ mở đường cho một thỏa thuận mới, nhưng liệu có khả thi hay không, đó là vấn đề. Các điểm còn gây tranh luận khác trong chương trình nghị sự là khả năng tên lửa của Iran và chính sách chung về Trung Đông, đặc biệt là sự hỗ trợ của Iran đối với các nhóm Hồi giáo chiến binh chống lại Israel, kẻ thù không đội trời chung của Iran.
 
Trong khoảng hai tháng đàm phán trước đây, hầu như không có tiến triển nào được ghi nhận. Giới quan sát cho rằng có thể Mỹ và Israel cùng theo đuổi một chiến lược "cảnh sát tốt, cảnh sát xấu". Trong khi Israel chuẩn bị các kế hoạch cho chiến tranh, thì Mỹ lại cho rằng đang có được một cơ hội thuận lợi khác về mặt ngoại giao cần tận dụng. Nhưng vì yêu cầu của Mỹ là tối đa, ví dụ như Mỹ không cho phép Iran tinh luyện thêm uranium, ngay cả để sử dụng trong lĩnh vực dân dụng. Iran không thể đồng ý với điều này mà không bị mất mặt. nên các cuộc đàm phán đã gặp thất bại.
 
Nội dung chương trình hạt nhân của Iran
 
Chương trình phát triển vũ khí hạt nhân của Iran có lịch sử kéo dài hàng nhiều thập niên. Ngay từ năm 1984, người sáng lập nền Cộng hòa Hồi giáo Iran, Ayatollah Khomeini, đã ra lệnh phát triển vũ khí hạt nhân. Trong nhiều năm, Tehran đã cố gắng giữ bí mật tối đa về chương trình này đối với công luận quốc tế. Vào những năm 1990, Mỹ lần đầu tiên nhận thức được tầm quan trọng của kế hoạch hợp tác giữa Iran và Nga về vũ khí hạt nhân của Iran.
 
Năm 2002, một nhóm kháng chiến Iran đã thông báo cho Cơ quan Năng lượng Nguyên tử Quốc tế biết rằng Iran đang tiến hành xây dựng hoàn chỉnh một chu trình nhiên liệu hạt nhân. Đồng thời, họ cũng nêu các địa danh bí mật của các cơ sở hạt nhân của Iran để làm bằng chứng cụ thể. Kể từ đó, tranh chấp giữa Mỹ và Iran về chương trình hạt nhân của Iran đã bùng nổ.
 
Obama và thỏa thuận hạt nhân
 
Sau khi nhậm chức vào năm 2009, Tổng thống Mỹ Barack Obama đã tập hợp một liên minh quốc tế nhằm thuyết phục Iran tham gia đàm phán. Một chế độ trừng phạt rất chi tiết đã được Obama đề ra, nhằm gây ảnh hưởng nặng nề đến nền kinh tế của Iran. Vào tháng 8 năm 2015, Iran đã ký một thỏa thuận với sự tham gia của Đức, Pháp, Anh và Mỹ, trong khi vào thời điểm đó, Nga và Trung Quốc luôn bảo vệ lập trường của Iran.
 
Thỏa thuận giữa Mỹ và Iran nhằm mục đích ngăn chặn Iran chế tạo vũ khí hạt nhân. Để đổi lấy những nhượng bộ về chương trình hạt nhân, Iran cam kết khai thác và tinh luyện một số lượng lớn uranium nhưng phải được IAEA dành quyền kiểm soát, và bù lại, các biện pháp trừng phạt cùng rào cản thương mại đối với Iran sẽ được dỡ bỏ. Vấn đề không đạt được trong thỏa thuận này là không thể kiềm chế Iran tiến hành một chính sách hung hăng trong khu vực. Hơn nữa, chương trình chế tạo tên lửa tầm xa cũng không phải là một phần của thỏa thuận giữa hai bên.
 
Trump rút khỏi thỏa thuận
 
Vào năm 2018, trong nhiệm kỳ đầu tiên, Tổng thống Donald Trump đã đơn phương chấm dứt thỏa thuận đối với Iran và áp đặt các biện pháp trừng phạt mới về kinh tế. Đây là quyết định có động cơ chủ yếu do tình hình thực tế trong nước, vì Trump muốn liên kết với những người theo đường lối cứng rắn của đảng Cộng hòa, những người chưa bao giờ muốn có thỏa thuận với Iran và cũng đồng thời muốn đảo ngược các chính sách của Obama.
 
Kết quả của việc rút lui này là Iran không còn tuân thủ các thỏa thuận trong việc tinh luyện uranium, ngay cả ở nồng độ cao hơn và việc giám sát của IAEA. Vào năm 2022, các quốc gia ký kết còn lại đã cố gắng khôi phục thỏa thuận, nhưng không thành công.
 
Các mục tiêu của Iran và Mỹ
 
Kể từ khi trở lại Tòa Bạch Ốc vào đầu năm 2025, Tổng thống Trump đã thúc đẩy một thỏa thuận mới bằng cách đe dọa Iran là sẽ hành động quân sự nếu các cuộc đàm phán thất bại. Iran không có lựa chọn nào khác ngoài việc tham gia đàm phán với Mỹ. Iran đã chịu áp lực nặng nề trước cuộc tấn công của Israel vào ngày 13 tháng 6 năm 2025, cả từ bên ngoài và bên trong. Cuộc xung đột với Israel đã làm Iran suy yếu đáng kể. "Trục kháng chiến" tự xưng đã bắt đầu chùn bước sau khi các lực lượng dân quân thân Iran như Hezbollah ở Lebanon, Houthi ở Yemen và Hamas ở Dải Gaza không còn thực lực như xưa.
 
Ngoài ra, Iran đang gặp phải một cuộc khủng hoảng kinh tế nghiêm trọng trong lịch sử. Sự bất mãn của dân chúng càng ngày càng lan rộng hơn bao giờ hết khi các cuộc đàm phán về hạt nhân bắt đầu. Iran hy vọng rằng các biện pháp trừng phạt kinh tế được áp đặt sẽ chấm dứt, vì chúng được coi là một lý do quan trọng gây ra tình hình kinh tế thảm khốc hiện nay.
 
Tuy nhiên, đối với Hoa Kỳ, thời gian cho các cuộc đàm phán này là thuận lợi. Tổng thống Mỹ Trump dường như nhận ra rằng Iran "đủ suy yếu" để Mỹ đạt được một thỏa thuận. Nhờ thế, thanh danh của Trump sẽ nổi lên là một nhà đàm phán quốc tế và "người kiến tạo hòa bình". Trái với lời tuyên bố của Trump về triển vọng hòa đàm Ukraine, Trump không thể kết thúc cuộc chiến nhanh chóng. Hơn bao giờ hết, trong lúc này, Trump cần chứng minh là có một chính sách đối ngoại thành công để thu phục thiện cảm người dân trong nước.
 
Vai trò của Iran
 
Iran đóng vai trò quan trọng trong khu vực Trung Đông, đặc biệt là liên quan đến chương trình hạt nhân. Mặc dù Iran khẳng định rằng chương trình hạt nhân chỉ nhằm mục đích hòa bình, nhưng các quốc gia khác, đặc biệt là Israel và Mỹ, vẫn lo ngại về khả năng quân sự của Iran. Iran đã chịu áp lực nặng nề từ cộng đồng quốc tế và các biện pháp trừng phạt kinh tế, nhưng vẫn kiên quyết duy trì và phát triển chương trình hạt nhân. Cuộc tấn công của Israel vào các cơ sở hạt nhân của Iran vào ngày 13 tháng 6 năm 2025 đã làm gia tăng căng thẳng và khiến Iran phải đối mặt với nhiều thách thức mới. Tuy nhiên, Iran vẫn tiếp tục khẳng định quyền lợi chiến lược và tìm kiếm các giải pháp để bảo vệ quyền lợi sinh tử trước các áp lực từ bên ngoài.
 
Vai trò của Israel
 
Với cuộc tấn công vào Iran, Israel muốn ngăn chặn Iran trong việc chế tạo bom hạt nhân. Thực ra, Israel không chỉ tấn công các cơ sở hạt nhân mà còn cố tình giết chết các nhà khoa học hạt nhân và các tướng lãnh. Tuy nhiên, để có được một nhận định chính xác và toàn diện về mức độ cản trở Iran, có lẽ sẽ cần nhiều thời gian hơn. Hiện nay, Israel không thể phá hủy toàn bộ các cơ sở qua các cuộc không kích, vì như cơ sở ở Fordo nằm ẩn rất sâu trong đá, khoảng 700 mét dưới lòng đất.
 
Theo nhiều dự đoán, sau cuộc tấn công quân sự của Israel, khả năng tinh luyện uranium của Iran vẫn còn nguyên vẹn. Iran hiện cố gắng tiếp tục sở hữu bom hạt nhân, vì đây cũng là cách bảo hiểm duy nhất để Iran chống lại các cuộc tấn công khác của Israel trong tương lai. Liệu Israel có thể có bất kỳ lợi thế nào trong tương lai lâu dài không, vấn đề này khó lường đoán.
 
Nguy cơ
 
Nếu Iran tiếp tục sản xuất vũ khí hạt nhân, một cuộc chạy đua vũ trang trong khu vực sẽ xảy ra và đây sẽ là những diễn biến đáng lo ngại và khó lường đoán. Trước mắt, các quốc gia Ả Rập Xê Út và Các Tiểu vương quốc Ả Rập Thống nhất sẽ đi theo sau chính sách quốc phòng của Iran và dẫn đến tình hình an ninh trong khu vực trở nên bất ổn hơn bao giờ hết.
 
Nhìn chung, một cuộc chạy đua vũ trang trong toàn vùng sẽ làm suy yếu các nỗ lực không phổ biến vũ khí hạt nhân trên toàn cầu, gây ra những nguy cơ nghiêm trọng đối với tình hình an ninh quốc tế.
 
Đỗ Kim Thêm
 

Gửi ý kiến của bạn
Vui lòng nhập tiếng Việt có dấu. Cách gõ tiếng Việt có dấu ==> https://youtu.be/ngEjjyOByH4
Tên của bạn
Email của bạn
)
Rạng sáng thứ Bảy, tại Rafah, một em bé 12 tuổi – chưa xác định tên – bị bắn chết ngay tại chỗ hôm 12 tháng 7, khi em đang cố len lỏi tiến lên rào sắt để nhận phần lương thực cho gia đình. Cùng hôm đó, hơn ba mươi người khác gục xuống giữa bụi cát và khói đạn, trong lúc chen chúc tại điểm phát thực phẩm của một tổ chức mang tên Gaza Humanitarian Foundation (GHF).Trước đó, tại trại Nuseirat, sáu trẻ em – có em chỉ độ sáu tuổi – trúng pháo kích thiệt mạng khi đang hứng nước vào ca. Trong tay các em không có đá, không có súng… chỉ có chiếc bình nhựa, vài mẩu bánh mì chưa kịp đem về nhà. Giữa cảnh Gaza bị phong toả hoàn toàn, dân chúng đói khát, bệnh tật, kiệt sức… thì chính phủ Hoa Kỳ chọn rót ba mươi triệu Mỹ kim cho GHF – một tổ chức tư nhân, lập ra vội vã, không kinh nghiệm, không kế hoạch, không kiểm toán, không ai giám sát.
Trong một chính trường phân cực sâu sắc, nơi tiếng nói bất đồng bị chụp mũ và ranh giới giữa quyền lực và tư thù ngày càng mong manh, một điều xem ra đã luật bất thành văn: khi Donald Trump không vừa ý, sẽ có kẻ phải trả giá. Và cái giá đó không bao giờ rẻ. Các tập đoàn, hãng luật và đại học Hoa Kỳ vốn lệ thuộc vào giấy phép, ngân khoản liên bang hay cửa ngõ ra vào chính quyền – bỗng trở thành miếng mồi cho cuộc mặc cả quyền lực của Tổng thống. Có nơi chọn cách cúi đầu cho yên chuyện. Có nơi chống trả tới cùng. Hai phản ứng, hai lối thoát – hoặc dàn xếp để "giữ thể diện" cho Trump, hoặc chấp nhận đòn phản công để giữ thể diện cho chính mình.
Ngày 24 tháng 6 năm 2025 — Tòa án Tối cao Hoa Kỳ hiện đã cho phép chính quyền Trump trục xuất người di dân sang một “nước thứ ba”, tức là một quốc gia không phải là quê hương của họ. Tòa án Tối cao đã hủy bỏ phán quyết của một thẩm phán tòa án liên bang ở Boston. Phán quyết này cho rằng những người di dân được lên lịch bị trục xuất sang nước thứ ba cần được trao cho cơ hội giải thích với giới chức rằng họ có lý do chính đáng để tin rằng họ sẽ bị ngược đãi hoặc tra tấn ở quốc gia thứ ba đó.
Trong trái tim của biết bao người di dân, nước Mỹ luôn là một miền đất hứa, nơi mọi ước mơ có thể nảy mầm và được bảo vệ. Niềm tin ấy được xây dựng trên một trụ cột vững chắc: quyền công dân theo nơi sinh, một nguyên tắc được khắc sâu trong Tu chính án thứ 14 của Hiến pháp Hoa Kỳ, khẳng định rằng bất cứ ai sinh ra trên đất Mỹ đều là công dân của quốc gia này.
Do các cuộc biểu tình liên quan đến vấn để lao động vẫn đang tiếp diễn, việc thu gom rác tại Garden Grove vẫn bị trì hoãn. Đặc khu Vệ sinh Garden Grove (Đặc Khu Vệ Sinh) hiện đang cung cấp các điểm thu gom rác trong khu vực. Cư dân và các cơ sở thương mại đang sử dụng dịch vụ từ Sanitary District có thể đến các điểm thu gom rác tạm thời, miễn phí này để vứt bỏ rác
Trang mạng thông tin khoa học www.livescience.com có đưa hai tin ngắn đáng chú ý vào trung tuần Tháng Bảy. Bản tin đầu tiên là về sự dịch chuyển của lưỡng cực trái đất. Đại đa số chúng ta không nhận ra rằng thời gian của một ngày “ngắn” hơn một chút trong thời gian trung tuần tháng 7. Nhưng hành tinh của chúng ta thực sự đã quay nhanh hơn một chút, do sự thay đổi vị trí của Mặt Trăng so với hai cực của Trái Đất.
Chủ nghĩa bài ngoại – quan điểm cho rằng chính phủ cần bảo vệ người Mỹ sinh trong nước trước các mối đe dọa từ di dân – đã tồn tại lâu đời trong lịch sử Hoa Kỳ, theo Daniel Tichenor, Giáo sư Chính trị học tại Đại học Oregon, viết trên trang The Conversation ngày 15 tháng 7, 2025. Hiện nay, chính quyền Trump đang viện dẫn Đạo luật Di trú và Quốc tịch năm 1952 – một đạo luật ra đời trong thời kỳ lo sợ chủ nghĩa cộng sản – để siết chặt quyền của những người không mang quốc tịch Mỹ.
Trong thế giới hiện đại, niềng răng đã trở nên phổ biến như một phần của chăm sóc nha khoa. Tuy nhiên, các nghiên cứu khảo cổ học cho thấy rằng tình trạng răng mọc lệch (malocclusion) ở người tiền sử không phổ biến như hiện nay. Các nhà nghiên cứu đang tìm hiểu nguyên nhân, và một trong những yếu tố được chú ý là chế độ ăn thay đổi theo thời gian, từ thô cứng sang mềm và dễ nhai hơn.
Theo tờ The Economist ngày 7 tháng 7, hơn 100 người đã thiệt mạng trong một trận lụt được xem là tồi tệ nhất tại Hoa Kỳ trong cả thế kỷ qua. Trận mưa như trút nước xảy ra vào rạng sáng ngày 4 tháng 7 đã quét qua quận Kerr ở miền trung Texas. Trong số các nạn nhân có 27 bé gái và nhân viên bị nước lũ cuốn trôi tại một trại hè Thiên Chúa giáo. Dự báo còn có thêm mưa lớn trong những ngày tới. Các bản đồ và biểu đồ khí tượng cho thấy ba yếu tố góp phần biến tai họa này thành thảm sát: 1. địa hình hiểm yếu, 2. lượng mưa kỷ lục, và 3. một hệ thống báo động không hoạt động.
Lời dịch giả: Bài viết "Bi Và Ái" được Ni Trưởng Thích Nữ Diệu Không (1905-1997) viết, in trong Tạp chí Liên Hoa, số 3, ấn hành cuối tháng 8/1955. Tạp chí Liên Hoa thành lập năm 1955, với Thượng toạ Thích Đôn Hậu trú trì chùa Linh Mụ ở Huế làm chủ nhiệm, Thượng toạ Thích Đức Tâm làm chủ bút, và Ni sư Thích Nữ Diệu Không làm quản lý. Trong bài này, Ni sư ký tên tác giả là Thích Diệu Không. Ni trưởng là dịch giả nhiều kinh và luận, cũng là một nhà thơ xuất sắc.
Sau 10 năm anh Tony Trương ra khỏi tù, anh lập lại sự nghiệp từ đầu cũng rất thành công mau chóng như trước kia. Nhờ anh chịu khó chăm chỉ học nghề sửa chữa điện lạnh trong suốt thời gian ở tù và khi anh ra tù anh đã có đầy đủ chứng chỉ tốt nghiệp và bằng hành nghề máy điện lạnh tại tư gia cũng như cho các cơ sở thương mại. Ít lâu sau anh anh thành lập một hãng Air Repairs Company sửa chữa điện lạnh
Năm 2002, Trump nói Epstein là "tuyệt vời". Sau khi Epstein bị buộc tội buôn sex trẻ vị thành niên vào tháng 7/2019, Trump nói ông không phải là "người hâm mộ" Epstein. Tháng 8/2019, khi Trump là Tổng Thống, Epstein chết trong tù, Trump lên mạng tố Bill Clinton có liên quan đến cái chết của Epstein. Nên Cộng Hòa nghi Clinton có tên là khách hàng của Epstein. Tháng 8/2020, Trump (đang là Tổng Thống) nói Epstein có thể đã bị giết trong tù.
(WASHINGTON, ngày 16 tháng 7, Reuters) – Hôm thứ Tư, Tổng thống Hoa Kỳ Donald Trump cho biết Bộ Giao Thông sẽ hủy bỏ khoản tài trợ trị giá 4 tỷ MK của chính phủ liên bang dành cho kế hoạch xây đường cao tốc California High-Speed Rail.
(WASHINGTON, ngày 16 tháng 7, Reuters) – Tổng thống Hoa Kỳ Donald Trump hôm Thứ Tư cho biết ông tin rằng TQ sẽ sớm đưa ra án tử hình đối với những ai sản xuất và buôn bán fentanyl (loại ma túy tổng hợp chết người đang hoành hành tại Hoa Kỳ). Trump cũng tỏ ra rất lạc quan là sẽ đạt được thỏa thuận chống ma túy với Bắc Kinh.
“Quyết định này dẫn đến những sinh mạng đang bị đe dọa,” một nhân viên CDC, người quản lý chương trình tài trợ cai nghiện, được gọi là chương trình Dữ liệu Quá liều để Hành động, thường được gọi là OD2A, cho biết. “Chỉ riêng việc thông báo trì hoãn cũng có thể dẫn đến việc sa thải và đóng cửa chương trình. Nó thực sự có thể khởi động một phản ứng dây chuyền khó có thể khắc phục.”
NHẬN TIN QUA EMAIL
Vui lòng nhập địa chỉ email muốn nhận.