Thảo luận bàn tròn
Thứ Bảy 24/2/2024 đánh dấu hai năm kể từ khi Nga phát động cuộc chiến tranh xâm lược toàn diện nước Ukraine. Cuộc xung đột đang lâm vào tình trạng bế tắc và ngày càng tàn khốc. Nhân dịp này ông Nick Schifrin, một phát thanh viên của kênh truyền hình PBS, đã tổ chức một buổi thảo luận bàn tròn về hiện tình của cuộc chiến, nó có thể đi đến đâu và chính sách của Hoa Kỳ đối với Ukraine sẽ ra sao. Hiện diện trong buổi thảo luận có các ông Michael Kofman, John Mearsheimer và bà Rebeccah Heinrichs.
Thứ Bảy 24/2/2024 đánh dấu hai năm kể từ khi Nga phát động cuộc chiến tranh xâm lược toàn diện nước Ukraine. Cuộc xung đột đang lâm vào tình trạng bế tắc và ngày càng tàn khốc. Nhân dịp này ông Nick Schifrin, một phát thanh viên của kênh truyền hình PBS, đã tổ chức một buổi thảo luận bàn tròn về hiện tình của cuộc chiến, nó có thể đi đến đâu và chính sách của Hoa Kỳ đối với Ukraine sẽ ra sao. Hiện diện trong buổi thảo luận có các ông Michael Kofman, John Mearsheimer và bà Rebeccah Heinrichs.
Nick Schifrin: Trong hai năm, vô số người vợ trở thành góa phụ, con nít trở thành trẻ mồ côi, người chết mất nhân phẩm và 10 triệu con người buộc phải rời bỏ nhà cửa trong một cuộc khủng hoảng tị nạn lớn nhất kể từ Thế chiến thứ hai. Mọi người khắp mọi nơi đều mang vết sẹo của chiến tranh.
Ukraine vẫn đang chiến đấu; 300.000 binh sĩ vẫn quyết tâm nhưng kiệt sức, thiếu nhân sự và ngày càng kém về vũ khí. Ở một số khu vực, cứ mỗi quả đạn pháo họ bắn ra, binh lính Nga bắn trả 10 quả. Ngày này hai năm trước, trước khi có cuộc xâm lược toàn diện, Nga đã chiếm 7% lãnh thổ Ukraine. Vào ngày 22 tháng 3 năm 2022, Moscow mở rộng quyền kiểm soát lên 27%. Ukraine đã giành lại khoảng một nửa lãnh thổ bị chiếm nhưng Nga vẫn chiếm 18%. Gần đây Ukraine đã đẩy hải quân Nga lùi xa hơn ra Biển Đen, tăng cường xuất khẩu và hiện ngày càng đe dọa Crimea. Nhưng gần đây họ để mất thành phố Avdiivka ở phía đông.
Quân đội Nga tăng cường tiềm lực trong khi Ukraine chờ đợi viện trợ của Mỹ và Liên Âu. Các quan chức cấp cao của Mỹ lo ngại Ukraine sẽ thua nếu không có viện trợ này.
Bây giờ chúng ta hãy xem xét cuộc chiến đang diễn ra ở đâu, nó có thể đi đến đâu và chính sách của Hoa Kỳ đối với Ukraine với ba quan điểm từ ba chuyên gia chính trị, gồm có ông Michael Kofman, thành viên cao cấp tại Quỹ Hòa bình Quốc tế Carnegie; ông John Mearsheimer, giáo sư Khoa học Chính trị tại Đại học Chicago; và bà Rebeccah Heinrichs, thành viên cấp cao và giám đốc Sáng kiến Phòng thủ Keystone tại Viện Hudson, một tổ chức tư vấn ở Washington.
Thưa ông Michael Kofman, cho tôi bắt đầu với ông. Như chúng tôi vừa nói, Ukraine đã mất Avdiivka. Họ ngày càng bị áp đảo về vũ khí, về quân số. Tình trạng tệ hại đến mức nào?
Michael Kofman: Ukraine bắt đầu năm 2024 trong một tình thế rất khó khăn. Điều đó rất rõ ràng. Ukraine đang thiếu hụt về đạn pháo. Một phần là do họ phụ thuộc vào sự hỗ trợ về đạn dược của phương Tây. Và họ cũng thiếu nhân lực. Họ cần bổ sung lực lượng, đặc biệt là bộ binh. Mặc dù đúng là Nga có lợi thế về vũ khí đạn dược trong cuộc chiến này, điều đó rất rõ ràng. Tuy nhiên, nếu chúng ta nhìn vào nhân lực, đặc biệt nếu chúng ta nhìn vào pháo binh, ở mức độ thấp hơn, trang thiết bị, thì lợi thế đó trong giai đoạn này không mang yếu tố quyết định.
Trong trận chiến giành Avdiivka kéo dài 5 tháng, chúng ta nhìn thấy những thách thức mà quân đội cả hai phía phải đối mặt. Ukraine buộc phải rút lui sau một trận đánh phòng thủ ác liệt, nhưng họ đã gây tổn thất rất lớn cho quân đội Nga. Quân đội Nga hao tổn gần như toàn bộ trang thiết bị, và trang thiết bị vẫn là yếu tố hạn chế đối với họ.
Vì vậy, như đã nói, năm nay rõ ràng là năm mà Ukraine rất có thể sẽ phải tập trung nhiều hơn vào việc nắm giữ, phòng thủ, cố gắng xây dựng lại và tái tổ chức lực lượng, đồng thời có thể tạo ra thách thức cho các lực lượng vũ trang Nga bằng các chiến dịch tấn công mở rộng.
Nick Schifrin: Thưa bà Rebeccah Heinrichs, bà có đồng ý với đánh giá đó không? Và bà có nghĩ rằng Hoa Kỳ cần phải tiến xa hơn những gì họ đã hỗ trợ Ukraine cho đến nay không?
Rebeccah Heinrichs: Tôi đồng ý với đánh giá của Mike. Ông có thể nhìn vào tất cả những điều không mấy suôn sẻ đối với Ukraine. Nhưng Ukraine đã thể hiện rõ ràng khả năng giành chiếm lại lãnh thổ một cách đáng kinh ngạc, biểu lộ ý chí chiến đấu mạnh mẽ, ý thức mạnh mẽ và sâu sắc hơn về bản sắc dân tộc. Và vì vậy, những gì Ukraine cần bây giờ và trong năm tới, đồng ý với Michael, họ cần được tiếp tế, nhưng họ cũng cần các hệ thống thiết bị nhằm tấn công tầm xa, như máy bay không người lái. Họ cần máy bay không người lái lớn hơn để có thể tấn công các mục tiêu của Nga, không chỉ ở Ukraine, mà cả bên ngoài Ukraine, trên lãnh thổ Nga.
Nick Schifrin: Vì vậy, thưa ông John Mearsheimer, ông nghĩ gì về điều đó, rằng tất cả những gì Ukraine cần làm là giữ vững phòng tuyến và Mỹ nên tăng cường viện trợ cho Ukraine trong những năm tới để Ukraine có thể đạt được những gì họ cần?
John Mearsheimer: Tôi không đồng ý. Tôi nghĩ rằng Ukraine đã thua trong cuộc chiến. Theo tính toán của tôi, họ đã mất 20% lãnh thổ, và sẽ không chiếm lại được, như chúng ta thấy trong cuộc phản công thất bại năm ngoái.
Chìa khóa để hiểu cuộc chiến này sẽ đi đến đâu là phải nhận ra rằng đó là một cuộc chiến tranh tiêu hao. Đây là hai đội quân đang đối đầu nhau và tàn hại nhau bằng tất cả những khả năng và phương tiện của mình cho phép. Câu hỏi được đặt ra là quân đội nào lấy máu của quân đội nào trước? Và khá rõ ràng là người Nga đang làm người Ukraine chảy hết máu.
Như đã rõ, Nga có lợi thế khoảng 10 trên 1 về pháo binh. Và chúng ta không thể làm gì để khắc phục điều đó trong tương lai gần, bởi vì chúng ta không có sẵn pháo trong kho để viện trợ cho họ. Hơn nữa, xét về mặt nhân lực, họ đang nằm trong tình thế cực kỳ khó khăn. Họ nói rằng họ cần động viên và sẽ tăng thêm 500.000 quân. Họ sẽ không thể kiếm đâu được 500.000 quân. Theo tôi, may mắn lắm nếu họ huy động được 150.000 quân.
So về mặt quân số, Nga có lợi thế hơn nhiều, bởi vì dân số Nga lớn hơn dân số Ukraine gấp 5 lần. Vì vậy, khi ông nhìn vào những số liệu thực sự quan trọng trong một cuộc chiến tiêu hao, Ukraine đang mắc kẹt trong một tình thế tồi tệ và tình hình này chỉ trở nên tồi tệ hơn theo thời gian.
Nick Schifrin: Ông Michael Kofman, ông nghĩ sao về quan điểm này, rằng ta không đủ vũ khí nặng để tăng viện cho Ukraine chiến đấu, rằng họ sẽ không đủ nhân lực, và "Ukraine đã thua rồi."
Michael Kofman: OK, trước hết, tôi không đồng ý về những sự kiện vừa nêu. Hoa Kỳ có rất nhiều vũ khí nặng. Chỉ không có tiền thôi. Và việc sản xuất vũ khí nặng ở cả Hoa Kỳ lẫn Liên minh Châu Âu đang gia tăng đáng kể. Đến năm 2025, chúng ta sẽ ở vị thế tốt hơn nhiều so với hiện tại.
Thứ hai, lợi thế về hỏa lực của Nga lúc này là khoảng 5 trên 1. Đó không phải là lợi thế về quy mô hỏa lực, do những hạn chế mà quân đội Nga gặp phải. Thứ ba, khi nói đến vấn đề nhân lực, có rất nhiều thứ liên quan đến phân tích quân sự hơn là những tính toán cơ bản. Quan trọng hơn nhiều là việc sử dụng lực lượng và khả năng chuyển đổi tài nguyên của mình thành đội hình có khả năng chiến đấu và hiệu quả của nó.
Trên giấy tờ, Nga có nhiều quân hơn. Điều đó đúng. Nhưng trên thực tế, lực lượng Nga ở mặt trận không đông hơn Ukraine đến mức đó. Nga đang phải tận dụng di sản vũ khí nằm trong nhà kho từ thời Liên Xô. Họ đã tổn thất rất nhiều trong trận Avdiivka vừa rồi. Họ không thể tiếp tục như vậy quá nhiều lần. Nếu Nga không tiếp tục giữ vững lợi thế đi đúng hướng, và có vẻ như họ không thực sự giành chiến thắng trong cuộc chiến này vào thời điểm chúng ta bước sang năm 2025, thì vị thế đàm phán của họ thực sự trở nên rất bấp bênh.
Nick Schifrin: Bà Rebeccah Heinrichs, Ukraine đã thua rồi sao? Và đó có phải là một tình trạng tồi tệ như ông John Mearsheimer vừa nói?
Rebecca Heinrichs: Tất nhiên là không rồi. Hoa Kỳ hiện đã sẵn sàng tăng viện cho Ukraine ngay sau khi Quốc hội chuẩn y. Chúng ta cũng đã thấy các công ty Mỹ và phương Tây khác có thể thích ứng rất nhanh, tăng cường sản xuất các loại vũ khí quan trọng và đưa ra chiến trường rất, rất nhanh.
Vì vậy, trong thời gian sắp tới và lâu dài về sau, Mỹ có khả năng sản xuất những vũ khí này để đưa sang Ukraine nếu có ý chí làm như vậy.
Nick Schifrin: Thưa ông John Mearsheimer, quan điểm của ông là như thế nào đối với hai luận điểm, một là Mỹ và Châu Âu đang tăng cường sản xuất để có thể tăng viện Ukraine, và hai là, nói chung, Nga không có lợi thế chắc chắn như ông nghĩ.
John Mearsheimer: Hầu hết các thông tin trên các phương tiện truyền thông đều nói rõ rằng Nga có lợi thế gần như 10 trên 1 về pháo binh.
Nếu Michael nói đúng, rằng chúng ta có thừa vũ khí nặng, thì tại sao chúng ta không hoặc chưa viện trợ cho Ukraine? Sự thật là không còn bao nhiêu vũ khí nặng trong nhà kho của chúng ta. Chúng ta không có ống bắn pháo hoặc đạn pháo để cung cấp cho họ.
Và ông Kofman nói rằng chúng ta sẽ đạt được sự cải thiện đáng kể về mặt đó vào năm 2025. Tôi xin nhắc ông ấy rằng bây giờ mới chỉ là tháng 2 năm 2024. Chúng ta còn rất nhiều tháng nữa trước khi bước sang năm 2025. Và nếu ông nhìn vào nước Nga, ông sẽ thấy họ có một hệ thống cơ sở công nghiệp quan trọng có thể sản xuất nhiều vũ khí. Và họ đang làm chính điều đó, đó là lý do tại sao họ có lợi thế 10 trên 1.
Hơn nữa, nhìn vào mặt nhân lực, có một số báo cáo cho thấy độ tuổi trung bình của quân đội Ukraine là 43 tuổi. Họ đang gặp phải vấn đề nghiêm trọng, đó là nạn trốn quân dịch ở Kiev và những nơi khác trên lãnh thổ Ukraine. Việc tổng động viên sẽ không thể tạo ra được 500.000 quân.
Tướng Zaluzhnyi cùng các tướng lĩnh khác nói rằng họ cần 500.000 quân vì quân Nga có số lượng quân lớn hơn nhiều. Trong một cuộc chiến tranh tiêu hao, nếu ông kém hơn về pháo binh và quân số, thì ông thực sự gặp rắc rối to.
Ta đã thấy điều này ở Avdiivka, nơi Ukraine vừa phải chịu một thất bại nhục nhã.
Nick Schifrin: Thưa ông Michael Kofman, chiến thắng của Ukraine là gì và liệu họ có thể đạt được nó?
Michael Kofman: Vâng, một chiến thắng cho Ukraine là gì? Ukraine có thể chấm dứt chiến tranh trong những điều kiện có lợi cho mình mà không liên quan đến việc đất nước họ phải hy sinh bất kỳ phần chủ quyền đáng kể nào hoặc ảnh hưởng đến khả năng tồn tại kinh tế của mình với tư cách là một nhà nước.
Lý tưởng nhất và quan trọng nhất là Ukraine tránh phải đàm phán từ thế yếu, trong đó Nga đạt được hòa bình của kẻ chiến thắng. Tôi nghĩ điều đó là có thể và vẫn khả thi vào thời điểm này, nhưng con đường trước mặt của Ukraine vẫn vô cùng khó khăn.
Nick Schifrin: Rebeccah Heinrichs, bà nói về việc tấn công bên trong nước Nga. Như bà biết, một số quan chức Mỹ đang lo lắng về tình trạng leo thang căng thẳng. Bà có nghĩ họ nên lo lắng như vậy không?
Rebecca Heinrichs: Chấm dứt cuộc chiến này theo những điều kiện có lợi cho Ukraine, trao cho Ukraine cánh tay mạnh nhất để chấm dứt cuộc xung đột, cho họ sức mạnh để tự bảo vệ mình khỏi những cuộc xâm lược kế tiếp là đảm bảo rằng Ukraine có thể gây thương tổn cho Nga để Nga suy nghĩ và quyết định rằng việc xâm lăng không đáng để mạo hiểm và cái giá phải trả quá đắt.
Để làm được điều đó, Ukraine phải tạo thương tổn cho Nga. Và Nga không còn là cứ địa hậu phương bất khả xâm phạm cho họ tiến hành các cuộc tấn công. Vì vậy, Ukraine đã tấn công một số mục tiêu. Họ chỉ không được phép làm như vậy với vũ khí phương Tây. Điều đó cần phải thay đổi nếu chúng ta thực sự muốn thay đổi cục diện cuộc chiến và tạo điều kiện cho Ukraine, như Michael vừa nói, có được thế mạnh để chấm dứt cuộc chiến.
Nick Schifrin: John Mearsheimer, xin ông lời cuối cùng kết lại buổi thảo luận.
John Mearsheimer: Tôi chỉ muốn vạch ra cho thấy rằng chúng ta đã trang bị vũ khí và huấn luyện quân đội Ukraine cho cuộc phản công lớn vào mùa hè năm ngoái. Cuộc phản công ấy là một thất bại nặng nề. Và với những gì xảy ra kể từ khi đó, không có lý do gì để nghĩ rằng Ukraine có thể tấn công và giành chiến thắng trong cuộc chiến chống lại Nga. Và rõ ràng là cán cân quyền lực theo thời gian đã thay đổi theo hướng có lợi cho Nga và có khả năng sẽ tiếp tục dịch chuyển theo hướng có lợi cho Nga trong tương lai.
Vì vậy, chúng ta đang gặp rắc rối sâu sắc ở Ukraine.
Nick Schifrin: John Mearsheimer, Rebeccah Heinrichs, Michael Kofman, xin cảm ơn quý vị rất nhiều.
(Bản dịch của Việt Báo).
Gửi ý kiến của bạn
