Từ hương cỏ mới cắt đến mùi của người thân, các loại mùi hương khác nhau luôn quẩn quanh mọi ngóc ngách trong cuộc sống. Ta không chỉ cảm nhận thấy những mùi hương xung quanh, mà chính bản thân ta cũng đang tạo ra nó. Và quý vị có biết là mùi hương cơ thể chúng ta đặc biệt đến mức có thể dùng để phân biệt mỗi cá nhân?
Mùi hương cơ thể là một sản phẩm phức tạp vì nó chịu ảnh hưởng của nhiều yếu tố, bao gồm cả di truyền. Các nhà nghiên cứu tin rằng có một nhóm gen cụ thể, một phức hợp chính có khả năng tương thích mô học, đóng vai trò lớn trong việc tạo ra mùi hương. Các gen này có liên quan đến phản ứng miễn dịch của cơ thể và được cho là gây ảnh hưởng đến mùi cơ thể thông qua việc mã hóa quá trình sản xuất một số loại protein và hóa chất.
Nhưng mùi hương cơ thể của một người không phải lúc nào cũng cố định. Khi mồ hôi, dầu và các chất bài tiết khác xuất hiện trên bề mặt da, vi khuẩn sẽ phân hủy và biến đổi các hợp chất này, thay đổi và bổ sung thêm nhiều mùi để tạo nên mùi cơ thể. Hỗn hợp mùi này sẽ tỏa từ cơ thể chúng ta ra môi trường xung quanh. Và nó có thể được sử dụng để theo dõi, định vị hoặc xác định một đối tượng cụ thể, cũng như để phân biệt ai khỏe mạnh và ai có bệnh.
Theo các nhà nghiên cứu, các hỗn hợp mùi hương này có thể cung cấp rất nhiều thông tin cho cả lĩnh vực pháp y và lĩnh vực y tế.
Khoa học về mùi hương cơ thể
Khi ở gần người khác, chúng ta có thể cảm nhận được nhiệt độ cơ thể của họ mà không cần chạm vào họ. Chúng ta thậm chí có thể ngửi thấy mùi hương phảng phất trên người họ mà không cần phải đến thật gần. Hơi ấm tự nhiên của cơ thể người tạo ra sự chênh lệch nhiệt độ giữa một người với không khí xung quanh. Phần không khí ở gần cơ thể nhất được làm ấm lên, trong khi phần không khí ở xa hơn vẫn mát. Điều này tạo ra những luồng không khí ấm áp bao quanh cơ thể.
Và chính những luồng không khí này giúp phân tán mùi hương cơ thể bằng cách đẩy hàng triệu tế bào da bị bong tróc ra khỏi cơ thể vào trong môi trường. Những tế bào da này hoạt động như những phương tiện chở theo các chất bài tiết và vi khuẩn trên cơ thể, và gửi chúng ra môi trường xung quanh.
Mùi hương cơ thể bao gồm các hợp chất hữu cơ dễ bay hơi có trong khí thải ra từ da của chúng ta. Những hỗn hợp khí này là sự kết hợp của mồ hôi, dầu và các nguyên tố vi lượng tiết ra từ các tuyến trên da. Các thành phần chính tạo nên mùi cơ thể phụ thuộc vào các yếu tố như chủng tộc, sắc tộc, giới tính sinh học và các đặc điểm khác. Các thành phần thứ cấp thay đổi dựa trên các yếu tố như căng thẳng, chế độ dinh dưỡng và bệnh tật. Và các thành phần sơ cấp hơn là từ các nguồn bên ngoài như nước hoa và xà phòng, chúng sẽ tạo nên lớp hương đầu (top note) cho hỗn hợp mùi cơ thể.
Nhận dạng mùi hương
Với rất nhiều yếu tố ảnh hưởng đến mùi hương của mỗi người, mùi cơ thể có thể được sử dụng như một đặc điểm nhận dạng. Những chú chó được dùng để đánh hơi phát hiện mùi trong quá trình tìm kiếm nghi phạm. Chúng có thể bỏ qua tất cả các mùi khác để lần theo dấu vết mùi hương mà đối tượng để lại. Cách làm này dựa trên giả định rằng mùi hương của mỗi người đủ đặc trưng để có thể phân biệt được với mùi của người khác.
Các nhà nghiên cứu đã nghiên cứu khả năng phân biệt mùi hương của con người trong hơn ba thập niên. Một thí nghiệm năm 1988 đã chứng minh rằng một con chó có thể phân biệt mùi hương giữa các cặp song sinh giống hệt nhau, sống xa nhau và tiếp xúc với các điều kiện môi trường khác nhau. Đây là một kỳ tích không thể thực hiện được với bằng chứng DNA, vì các cặp song sinh giống hệt nhau có chung mã di truyền.
Lĩnh vực phân tích mùi hương cơ thể người đã được mở rộng qua nhiều năm để nghiên cứu sâu hơn về thành phần cấu tạo nên mùi cơ thể và cách sử dụng nó như một dạng bằng chứng pháp y. Các nhà nghiên cứu đã nhận thấy sự khác biệt trong thành phần mùi cơ thể có thể được phân loại dựa trên giới (gender), giới tính (sex), chủng tộc (race) và sắc tộc (ethnicity). Nghiên cứu năm 2017 với 105 người tham gia đã phát hiện ra rằng sự kết hợp cụ thể của 15 hợp chất hữu cơ dễ bay hơi được lấy từ bàn tay người có thể phân biệt chủng tộc và sắc tộc với độ chính xác 72% đối với người gốc da trắng, 82% đối với người Đông Á và 67% đối với người gốc Tây Ban Nha. Dựa trên sự kết hợp của 13 hợp chất, có thể phân biệt được những người tham gia nghiên cứu là nam hay nữ, với độ chính xác chung là 80%.
Các nhà nghiên cứu cũng đang tạo ra các mô hình để dự đoán một số đặc điểm của một người dựa trên mùi hương cơ thể họ. Từ nhóm mẫu gồm 30 phụ nữ và 30 nam giới, nhóm nghiên cứu đã xây dựng một mô hình học máy có thể dự đoán giới tính sinh học của một người với độ chính xác 96% dựa trên mùi của bàn tay.
Mùi hương và sức khỏe
Nghiên cứu về mùi cơ thể cũng mang đến cái nhìn sâu hơn về các loại bệnh tật. Các thí dụ nổi tiếng về việc sử dụng mùi hương trong đánh giá y tế là sử dụng chó để cảnh báo các bệnh động kinh và tiểu đường.
Những chú chó cũng có thể đánh hơi và biết được liệu ai đó có bị bệnh hay không. Thí dụ, các nhà nghiên cứu đã chỉ ra rằng chó có thể được huấn luyện để phát hiện ung thư ở người. Chó cũng đã được huấn luyện để phát hiện COVID-19 với tỷ lệ chính xác 90%.
Tương tự, nhóm nghiên cứu phát hiện ra rằng phân tích trong phòng thí nghiệm về các mẫu mùi hương bàn tay có thể phân biệt giữa những người dương tính hoặc âm tính với COVID-19 với độ chính xác 75%.
Mùi hương và pháp y
Mùi hương cơ thể cung cấp một phương pháp lấy mẫu không xâm lấn. Việc tiếp xúc trực tiếp với một bề mặt như chạm vào tay nắm cửa hoặc mặc áo len sẽ khiến cho mùi hương cơ thể của chúng ta truyền sang bề mặt đó một cách rõ ràng. Và không chỉ như vậy, chỉ cần đứng yên một chỗ thôi thì mùi hương cơ thể cũng sẽ lan ra khu vực xung quanh.
Dù có tiềm năng trở thành một dạng bằng chứng pháp y quan trọng, nhưng mùi hương cơ thể vẫn mới chỉ là một lĩnh vực đang phát triển. Trong tương lai, các lực lượng thực thi pháp luật có thể sẽ thu thập các mẫu mùi từ hiện trường vụ án để điều tra và tìm ra can phạm.
Nghiên cứu sâu hơn về phân tích mùi hương cơ thể có thể giúp lấp đầy những lỗ hổng trong hiểu biết về tính đặc trưng cá nhân của mùi cơ thể người, và cách áp dụng những thông tin này trong các phòng thí nghiệm y sinh và pháp y.
Cung Đô biên dịch
Nguồn: “Your unique body odor could identify who you are and provide insights into your health – all from the touch of a hand” của Chantrell Frazier, Kenneth G. Furton và Vidia A. Gokool, được đăng trên trang TheConversation.com.
Gửi ý kiến của bạn