* Đại diện Mỹ tại SG: Cần gấp rút xem xét việc đưa Bảo Đại trở lại Việt Nam
* GM Ngô Đình Thục: Việc thành lập nội các đầu tiên phải dựa vào Nhu
* GM Ngô Đình Thục: Việc thành lập nội các đầu tiên phải dựa vào Nhu
* Đại sứ Collins: Sự hiện diện của Nhu đang làm hại Thủ tướng Diệm trong mắt công chúng
* Hai tướng TM Thế và NT Phương (Cao Đài) phân bua về hành động nước đôi với Mỹ vì ký vào tối hậu thư chống ông Diệm trong khi đã qui thuận chính phủ.
Trong vòng một năm đầu chấp chánh, ông Ngô Đình Diệm đã bị người đứng đầu cơ quan ngoại giao của Mỹ tại Sài Gòn đề nghị tước bỏ chức vụ thủ tướng đến 2 lần, lần đầu vào tháng 11.1954 và lần 2 vào tháng 4.1955. Trong khi đó, phía Cao Ủy Pháp tại Đông Dương Tướng Ely thúc dục Đại Sứ Mỹ Collins vận động Bộ Ngoại Giao truất quyền Thủ Tướng của ông Ngô Đình Diệm. Phần tóm lược sau dựa vào các tài liệu của Mỹ từ Bộ Ngoại Giao, {Foreign Relations of the United States-FRUS}, đến văn bản loan tải trên Văn Khố Quốc Gia {National Archives and Records Administration /NARA} về Tài Liệu Quốc Phòng {The Pentagon Papers} phổ biến năm 2011, và tài liệu xếp loại TOP SECRET của cơ quan CIA được giải mật và loan tải trên thư viện online của CIA công bố vào cuối năm 2016.
** Đề nghị của Phái bộ Mỹ tại Sài Gòn với Bộ Ngoại Giao (1954)
Sau khi chấp chánh được vài tháng, vào tháng 11.1954 ông Ngô Đình Diệm bị người đứng đầu cơ quan ngoại giao của Mỹ tại Sài Gòn là ông Kidder đề nghị Hoa Thịnh Đốn cho ông Bảo Đại trở lại Việt Nam thay thế ông Diệm, theo bản văn phổ biến trên Thư Viện online của Bộ Ngoại Giao:
"Về việc lập kế hoạch viện trợ quân sự trực tiếp nên bắt đầu từ ngày 1 tháng 1, nhưng chúng ta không nên cam kết với bất kỳ khối lượng viện trợ nhất định nào cho đến khi Hoa Kỳ có chính sách dứt khoát đối với Việt Nam. Trong khi đó, tôi đặc biệt đề nghị xem xét việc đưa Bảo Đại trở lại Việt Nam:
- Tiếp tục ủng hộ Diệm theo đường lối hiện tại trong thời gian ngắn, nhưng không cam kết về các chương trình viện trợ cụ thể;
- Cần gấp rút xem xét phương án thay thế, có thể sớm đưa Bảo Đại trở lại-Consider urgently, as possible alternative, the early return of Bao Dai.
- Nếu sau một thời gian ngắn thử nghiệm thêm, chính phủ Diệm không đạt được hành động tiến bộ đáng kể, nên nhanh chóng hỗ trợ việc trở lại của Bảo Đại nếu được Chính phủ Hoa Kỳ chấp nhận - if return of Bao Dai is acceptable to US Government, to support his prompt return." [1]
- Tiếp tục ủng hộ Diệm theo đường lối hiện tại trong thời gian ngắn, nhưng không cam kết về các chương trình viện trợ cụ thể;
- Cần gấp rút xem xét phương án thay thế, có thể sớm đưa Bảo Đại trở lại-Consider urgently, as possible alternative, the early return of Bao Dai.
- Nếu sau một thời gian ngắn thử nghiệm thêm, chính phủ Diệm không đạt được hành động tiến bộ đáng kể, nên nhanh chóng hỗ trợ việc trở lại của Bảo Đại nếu được Chính phủ Hoa Kỳ chấp nhận - if return of Bao Dai is acceptable to US Government, to support his prompt return." [1]
** Bối cảnh cuộc khủng hoảng chính trị tại Việt Nam (1954)
Bản tóm lược sau dựa vào tài liệu thực hiện ngày 04.05.1955, được giải mật và phổ biến trên thư viện online của cơ quan CIA vào ngày 17.11.2016.
" I- Cuộc khủng hoảng hiện tại ở Sài Gòn - Sự tranh chấp giữa Thủ Tướng Diệm với phe xã hội đen Bình Xuyên bùng nổ - là ví dụ điển hình cho thấy cách thức mà Pháp cố duy trì một trạng thái chắp vá tại Việt Nam ngõ hầu làm giảm thiểu sự phát triển của một chính phủ theo dân tộc chủ nghĩa.
Sự đối đầu giữa chính quyền Diệm và phe Bình Xuyên dẫn đến khủng hoảng từ ngày 26 tháng 3 (1955), khi Thủ tướng Diệm ra lệnh cho phe Bình Xuyên chuyển giao lực lượng cảnh sát Sài Gòn đặt dưới sự kiểm soát của Đô trưởng Sài Gòn. Việc chuyển giao này chỉ ảnh hưởng đến đơn vị cảnh sát thành phố Sài Gòn, còn lực lượng cảnh sát quốc gia vẫn do Lại Văn Sang, người của phe Bình Xuyên phụ trách.
Với động thái này, Diệm dù sao cũng muốn chấm dứt một nghịch lý của việc một xã hội đen lại kiểm soát lực lượng cảnh sát - một nghịch lý mà phía Pháp đã không có hành động hạn chế nào từ tháng 5 năm 1954 (khi Bảo Đại bán quyền kiểm soát lực lượng cảnh sát cho Bình Xuyên với giá 1.000.000 đô la). Kể từ thời điểm đó, Bảo Đại đã có vốn liếng về tiền bạc và về hậu thuẫn chính trị từ phe Bình Xuyên, đồng thời phe Bình Xuyên có lợi thế do được sự bảo trợ của Bảo Đại.
II- Việc chuyển giao một phần được thực hiện một cách êm thấm, nhưng trong những giờ phút đầu của ngày 30 tháng 3, phe Bình Xuyên - như đoán trước được việc chính phủ sẽ có hành động mạnh tay hơn nữa - nên họ đã mở cuộc tấn công trụ sở cảnh sát thành phố và đồng thời tấn công đơn vị quân đội quốc gia. Ngay lập tức Diệm ra lệnh phản công. Dưới áp lực của Pháp, một "thỏa thuận ngừng bắn" đã được dàn xếp với Diệm, nếu không thì lực lượng Bình Xuyên sẽ bị loại bỏ hoàn toàn khỏi Sài Gòn hoặc bị dẹp tan nó. Với một lực lượng gồm mười bốn tiểu đoàn (khoảng 10.000 người) đồn trú trong và xung quanh Sài Gòn đã sẵn sàng chống lại 3.500 quân Bình Xuyên. Tuy nhiên, người Pháp đã can thiệp, với bất cứ giá nào, phải bảo tồn lý lẽ "luật và trật tự" - và nhằm triển khai quân đội của Pháp ở Sài Gòn để ngăn chặn bất kỳ hoạt động nào của chính phủ . Kết quả là "cuộc hưu chiến" được kéo dài cho đến hiện tại.
III- Trong giai đoạn "ngừng bắn" hiện tại, Bình Xuyên đã liên tục phỉ báng chính phủ, đã áp đặt lệnh phong tỏa cấm chuyển vận thực phẩm vào Sài Gòn, và kêu gọi Bảo Đại ra lệnh thay thế Diệm. Trong một bức điện Bảo Đại gửi cho Diệm đã bày tỏ sự thất vọng trong việc bổ nhiệm Diệm vào chức vụ này vì đã để xảy ra xung đột dẫn đến đổ máu ... một hình thức khiển trách và ngầm bảo rằng Diệm nên từ chức.
IV- Diệm cảm thấy rằng, khi đối diện với những chống đối của Bình Xuyên, Ông ta chỉ còn cách duy nhất là loại bỏ Lai Văn Sang khỏi vị trí tư lệnh cảnh sát quốc gia.
Tuy nhiên, Tướng Ely đã phản đối quyết liệt việc loại bỏ Sang và nhấn mạnh rằng chính phủ nên kiềm chế sử dụng vũ lực chống lại phiến quân. Bởi hành động này khiến Ely tức giận và để duy trì trật tự, Ông ta tuyên bố rằng, nếu cần thiết Ông ta sẽ bắt giam Diệm. Theo các nguồn tin từ phía chính phủ loan tải rằng quân đội Pháp đã cố ý giữ lại xăng dầu và đạn dược không chuyển giao cho quân đội Việt Nam, mà ngay cả vào thời điểm cuối hạn kỳ, chỉ giao một số quân dụng thô sơ. Ely đã thẳng thừng phủ nhận việc giữ lại xăng dầu.
V- Nhưng bằng chứng rõ nét nhất về ý định của Pháp nhằm làm tê liệt hoặc nhằm phá hoại chính phủ Diệm qua đề nghị của Pháp rằng, để giải quyết cuộc khủng hoảng hiện nay nên lập ra một "khu vực riêng giữa chính phủ và các phe nhóm gọi là " giáo phái " của miền Nam Việt Nam - bao gồm nhóm xã hội đen Bình Xuyên, cũng như lực lượng bán tôn giáo Cao Đài, và Hòa Hảo. Bước tiếp theo Bảo Đại sẽ mời Diệm và lãnh đạo các giáo phái đến Paris, để Bảo Đại đứng ra phân xử các tranh chấp. Kế hoạch này được đưa ra nhằm chống lại ông Diệm. Giải pháp này sẽ đặt chính phủ của Diệm ngang hàng với các giáo phái. Đồng thời sẽ tạo lợi thế cho các giáo phái hoạt động lật đổ chính quyền.
Một khi giải pháp trên được thi hành thời sẽ khôi phục lại quyền uy tối cao của Bảo Đại, mà hiện tại đã dần dần trượt khỏi tầm tay của Ông ta. Mặc dù Diệm đã bị chỉ trích nhiều về sự bướng bỉnh, sự thiếu kinh nghiệm, sự ngây thơ của Ông ta-Although Diem has been criticized on many counts--his stubbornness, his inexperience, his naivete; Nhưng không một ai có thể so sánh về sự trung thành tuyệt đối với những lý tưởng phục vụ dân tộc-no one has challenged his absolute honesty and devotion to nationalist ideals. Những đức tính này không tìm thấy nơi Bảo Đại-qualities which are conspicuously lacking in Bao Dai.
VI- Trong tình hình hiện tại, thực hiện việc "ngừng bắn" không dễ dàng, giữa hai phía Bình Xuyên và quân đội quốc gia luôn trong tình trạng báo động. Bình Xuyên giữ quyền kiểm soát tại một số địa điểm chiến lược tại thủ đô, nên việc thỏa thuận ngừng bắn có thể bị phá vỡ bất cứ lúc nào. Cuộc khủng hoảng này kéo dài từ mùa thu vừa qua đang làm suy yếu vị thế của Diệm một cách nguy hiểm. Các sự kiện xảy ở Sài Gòn tạo cơ hội cho Việt Minh tuyên truyền một cách thô bạo về ý đồ riêng của chúng. Đài phát thanh của chúng kêu gọi các giáo phái lật đổ chế độ Diệm "tay sai của đế quốc Mỹ". [2]
" I- Cuộc khủng hoảng hiện tại ở Sài Gòn - Sự tranh chấp giữa Thủ Tướng Diệm với phe xã hội đen Bình Xuyên bùng nổ - là ví dụ điển hình cho thấy cách thức mà Pháp cố duy trì một trạng thái chắp vá tại Việt Nam ngõ hầu làm giảm thiểu sự phát triển của một chính phủ theo dân tộc chủ nghĩa.
Sự đối đầu giữa chính quyền Diệm và phe Bình Xuyên dẫn đến khủng hoảng từ ngày 26 tháng 3 (1955), khi Thủ tướng Diệm ra lệnh cho phe Bình Xuyên chuyển giao lực lượng cảnh sát Sài Gòn đặt dưới sự kiểm soát của Đô trưởng Sài Gòn. Việc chuyển giao này chỉ ảnh hưởng đến đơn vị cảnh sát thành phố Sài Gòn, còn lực lượng cảnh sát quốc gia vẫn do Lại Văn Sang, người của phe Bình Xuyên phụ trách.
Với động thái này, Diệm dù sao cũng muốn chấm dứt một nghịch lý của việc một xã hội đen lại kiểm soát lực lượng cảnh sát - một nghịch lý mà phía Pháp đã không có hành động hạn chế nào từ tháng 5 năm 1954 (khi Bảo Đại bán quyền kiểm soát lực lượng cảnh sát cho Bình Xuyên với giá 1.000.000 đô la). Kể từ thời điểm đó, Bảo Đại đã có vốn liếng về tiền bạc và về hậu thuẫn chính trị từ phe Bình Xuyên, đồng thời phe Bình Xuyên có lợi thế do được sự bảo trợ của Bảo Đại.
II- Việc chuyển giao một phần được thực hiện một cách êm thấm, nhưng trong những giờ phút đầu của ngày 30 tháng 3, phe Bình Xuyên - như đoán trước được việc chính phủ sẽ có hành động mạnh tay hơn nữa - nên họ đã mở cuộc tấn công trụ sở cảnh sát thành phố và đồng thời tấn công đơn vị quân đội quốc gia. Ngay lập tức Diệm ra lệnh phản công. Dưới áp lực của Pháp, một "thỏa thuận ngừng bắn" đã được dàn xếp với Diệm, nếu không thì lực lượng Bình Xuyên sẽ bị loại bỏ hoàn toàn khỏi Sài Gòn hoặc bị dẹp tan nó. Với một lực lượng gồm mười bốn tiểu đoàn (khoảng 10.000 người) đồn trú trong và xung quanh Sài Gòn đã sẵn sàng chống lại 3.500 quân Bình Xuyên. Tuy nhiên, người Pháp đã can thiệp, với bất cứ giá nào, phải bảo tồn lý lẽ "luật và trật tự" - và nhằm triển khai quân đội của Pháp ở Sài Gòn để ngăn chặn bất kỳ hoạt động nào của chính phủ . Kết quả là "cuộc hưu chiến" được kéo dài cho đến hiện tại.
III- Trong giai đoạn "ngừng bắn" hiện tại, Bình Xuyên đã liên tục phỉ báng chính phủ, đã áp đặt lệnh phong tỏa cấm chuyển vận thực phẩm vào Sài Gòn, và kêu gọi Bảo Đại ra lệnh thay thế Diệm. Trong một bức điện Bảo Đại gửi cho Diệm đã bày tỏ sự thất vọng trong việc bổ nhiệm Diệm vào chức vụ này vì đã để xảy ra xung đột dẫn đến đổ máu ... một hình thức khiển trách và ngầm bảo rằng Diệm nên từ chức.
IV- Diệm cảm thấy rằng, khi đối diện với những chống đối của Bình Xuyên, Ông ta chỉ còn cách duy nhất là loại bỏ Lai Văn Sang khỏi vị trí tư lệnh cảnh sát quốc gia.
Tuy nhiên, Tướng Ely đã phản đối quyết liệt việc loại bỏ Sang và nhấn mạnh rằng chính phủ nên kiềm chế sử dụng vũ lực chống lại phiến quân. Bởi hành động này khiến Ely tức giận và để duy trì trật tự, Ông ta tuyên bố rằng, nếu cần thiết Ông ta sẽ bắt giam Diệm. Theo các nguồn tin từ phía chính phủ loan tải rằng quân đội Pháp đã cố ý giữ lại xăng dầu và đạn dược không chuyển giao cho quân đội Việt Nam, mà ngay cả vào thời điểm cuối hạn kỳ, chỉ giao một số quân dụng thô sơ. Ely đã thẳng thừng phủ nhận việc giữ lại xăng dầu.
V- Nhưng bằng chứng rõ nét nhất về ý định của Pháp nhằm làm tê liệt hoặc nhằm phá hoại chính phủ Diệm qua đề nghị của Pháp rằng, để giải quyết cuộc khủng hoảng hiện nay nên lập ra một "khu vực riêng giữa chính phủ và các phe nhóm gọi là " giáo phái " của miền Nam Việt Nam - bao gồm nhóm xã hội đen Bình Xuyên, cũng như lực lượng bán tôn giáo Cao Đài, và Hòa Hảo. Bước tiếp theo Bảo Đại sẽ mời Diệm và lãnh đạo các giáo phái đến Paris, để Bảo Đại đứng ra phân xử các tranh chấp. Kế hoạch này được đưa ra nhằm chống lại ông Diệm. Giải pháp này sẽ đặt chính phủ của Diệm ngang hàng với các giáo phái. Đồng thời sẽ tạo lợi thế cho các giáo phái hoạt động lật đổ chính quyền.
Một khi giải pháp trên được thi hành thời sẽ khôi phục lại quyền uy tối cao của Bảo Đại, mà hiện tại đã dần dần trượt khỏi tầm tay của Ông ta. Mặc dù Diệm đã bị chỉ trích nhiều về sự bướng bỉnh, sự thiếu kinh nghiệm, sự ngây thơ của Ông ta-Although Diem has been criticized on many counts--his stubbornness, his inexperience, his naivete; Nhưng không một ai có thể so sánh về sự trung thành tuyệt đối với những lý tưởng phục vụ dân tộc-no one has challenged his absolute honesty and devotion to nationalist ideals. Những đức tính này không tìm thấy nơi Bảo Đại-qualities which are conspicuously lacking in Bao Dai.
VI- Trong tình hình hiện tại, thực hiện việc "ngừng bắn" không dễ dàng, giữa hai phía Bình Xuyên và quân đội quốc gia luôn trong tình trạng báo động. Bình Xuyên giữ quyền kiểm soát tại một số địa điểm chiến lược tại thủ đô, nên việc thỏa thuận ngừng bắn có thể bị phá vỡ bất cứ lúc nào. Cuộc khủng hoảng này kéo dài từ mùa thu vừa qua đang làm suy yếu vị thế của Diệm một cách nguy hiểm. Các sự kiện xảy ở Sài Gòn tạo cơ hội cho Việt Minh tuyên truyền một cách thô bạo về ý đồ riêng của chúng. Đài phát thanh của chúng kêu gọi các giáo phái lật đổ chế độ Diệm "tay sai của đế quốc Mỹ". [2]
** Phía Mỹ thăm dò ý kiến của một số nhân vật thuộc tôn giáo và giáo phái
Đầu năm 1955, ông Đại sứ Collins liên lạc với một số nhân vật phía tôn giáo như Giám Mục Ngô Đình Thục để vận động nhằm đưa ông Nhu đi nước ngoài. Ông Collins còn nói chuyện với hai ông Trịnh Minh Thế và Nguyễn Thành Phương (Cao Đài) để tìm hiểu lý do hai ông Thế và Phương đã qui thuận chính phủ NĐ Diệm, nhưng tại sao lại ký tên vào tối hậu thư của Liên minh (21.03.1955) buộc ông Diệm " trong vòng 5 ngày phải thành lập chính phủ liên hiệp quốc gia " (nếu không lực lượng sẽ tấn công dẹp bỏ chính phủ). Theo thư viện Hải quân Hoa Kỳ nêu tên những viên chức đứng đầu các giáo phái (The sect leaders) ký tên vào tối hậu thư gồm có: "The Ho Phap and General Phuong for the Cao Dai, Tran Van Soai and Ba Cut for the Hoa Hao, Le Van Vien for the Binh Xuyen, and Trinh Minh The on behalf of his dissident Cao Dai, sent an ultimatum to Diem on March 21, 1955, allowing him 5 days to form a government of national union" [3]. Tóm lược sau dựa vào bản văn phổ biến trên thư viện của Bộ Ngoại Giao.
* Ý kiến của Giám Mục Ngô Đình Thục
Theo hồ sơ lưu trên thư viện Bộ Ngoại Giao về báo cáo của sứ quán Mỹ tại Sài Gòn gửi về Hoa Thịnh Đốn ngày 23.03.1955: "Đại sứ Collins nói với Đức Giám mục rằng ông muốn thảo luận với ông những vấn đề liên quan đến hai anh em của Thủ tướng, là Nhu và Cẩn. Ông nói rằng Thủ tướng bị chỉ trích nhiều vì dựa vào gia đình trong các vấn đề chính trị hơn là dựa vào Nội các và các thành viên trong chính quyền của ông. Ông Nhu, đặc biệt là vì ông luôn ở gần Thủ tướng, phải chịu trách nhiệm về những hành động mà ông Diệm thực hiện hoặc không thực hiện. Đại sứ Collins nói rằng ông tin rằng sẽ có lợi cho Diệm và cho đất nước nếu Nhu được cử đi công tác nước ngoài, có lẽ với tư cách là Đại sứ-Ambassador Collins said he believed it would be advantageous to Diem and to the country if Nhu were to be sent abroad on a mission, perhaps as Ambassador.
Giám mục Thục cho biết ông đã nhận thức được sự chỉ trích này. Ông nói thêm rằng khi ông Diệm trở lại Việt Nam năm 1954, ông ta đã phụ thuộc rất nhiều vào Nhu để thành lập Nội các đầu tiên của mình, vì ông Diệm hầu như không biết ai. Tuy nhiên, sau một hoặc hai tháng đầu tiên, Diệm không còn dựa vào Nhu nữa và bây giờ không hỏi ý kiến ông ta cũng như không nghe lời khuyên của ông ta. Trên thực tế, nhiều lần ông Diệm đã trách móc Nhu vì đã giới thiệu cho ông những người thực ra là vô dụng. Ví dụ, ông Diệm gần đây đã chê bai Nhu vì đã thuyết phục ông ta rằng Trịnh Minh Thế, người mà Nhu rất thân thiện, đáng tin cậy-Diem has recently chided Nhu for having persuaded him that Trinh Minh The, with whom Nhu has been very friendly, was worthy of trust."
" Đại sứ Collins nói rằng nếu thực tế ông Diệm không dựa vào Nhu thì đó là lý do thậm chí còn mạnh hơn là ông ta ra đi, vì sự hiện diện của ông đang làm hại Thủ tướng trong mắt công chúng-Ambassador Collins said that if Diem does not in fact rely on Nhu, that is an even stronger reason for his leaving, since by his presence he is harming the Prime Minister in the eyes of the public." [4]
Giám mục Thục cho biết ông đã nhận thức được sự chỉ trích này. Ông nói thêm rằng khi ông Diệm trở lại Việt Nam năm 1954, ông ta đã phụ thuộc rất nhiều vào Nhu để thành lập Nội các đầu tiên của mình, vì ông Diệm hầu như không biết ai. Tuy nhiên, sau một hoặc hai tháng đầu tiên, Diệm không còn dựa vào Nhu nữa và bây giờ không hỏi ý kiến ông ta cũng như không nghe lời khuyên của ông ta. Trên thực tế, nhiều lần ông Diệm đã trách móc Nhu vì đã giới thiệu cho ông những người thực ra là vô dụng. Ví dụ, ông Diệm gần đây đã chê bai Nhu vì đã thuyết phục ông ta rằng Trịnh Minh Thế, người mà Nhu rất thân thiện, đáng tin cậy-Diem has recently chided Nhu for having persuaded him that Trinh Minh The, with whom Nhu has been very friendly, was worthy of trust."
" Đại sứ Collins nói rằng nếu thực tế ông Diệm không dựa vào Nhu thì đó là lý do thậm chí còn mạnh hơn là ông ta ra đi, vì sự hiện diện của ông đang làm hại Thủ tướng trong mắt công chúng-Ambassador Collins said that if Diem does not in fact rely on Nhu, that is an even stronger reason for his leaving, since by his presence he is harming the Prime Minister in the eyes of the public." [4]
* Lời biện minh của hai tướng Trịnh Minh Thế và Nguyễn Thành Phương
Trong báo cáo gửi về Hoa Thịnh Đốn ngày 23.03.1955, đại sứ Collins ghi lại chi tiết cuộc đối thoại về hạn định 5 ngày (phải thành lập chính phủ liên hiệp) và đưa ra nhận xét về hai tướng Thế và Phương:
" Để đảm bảo các nhà lãnh đạo giáo phái không nghi ngờ gì về việc Hoa Kỳ ủng hộ ông Diệm và cố gắng xác định các yêu cầu cụ thể của giáo phái, tôi đã mời các Tướng Cao Đài Nguyễn Thành Phương và Trịnh Minh Thế gọi điện cho tôi tối ngày 22. Phương cho biết, ông Diệm đã hứa cho ông 6 triệu đồng mỗi tháng, 5 triệu từ quỹ quốc phòng và 1 triệu từ quỹ bí mật. Ông nói rằng ông vẫn muốn ông Diệm tiếp tục làm Thủ tướng nhưng vẫn tìm kiếm các phương án khác để bảo vệ quân đội của mình. Tôi trả lời điều này rằng Hoa Kỳ sẽ hỗ trợ cho quân đội Cao Đài được đồng hóa vào Quân đội Quốc gia. Tôi hỏi những người lãnh đạo giáo phái thực sự mong muốn điều gì, vì mong muốn của họ không rõ ràng trong tối hậu thư-I asked what sect leaders really wished, since their desires were not clear from the manifesto. Phương trả lời rằng Hòa Hảo và Bình Xuyên mong muốn duy trì tình trạng mất an ninh trong nước, để họ có thể tiếp tục kiếm lợi từ đó-Phuong replied that Hoa Hao and Binh Xuyen wished maintain insecurity in country, so that they might continue to profit therefrom. Tôi hỏi tại sao Phương và Thế cùng ký vào tối hậu thư . Ông Phương trả lời, ông ta cho rằng mình bị ông Diệm bỏ rơi và ông Diệm đang cố gắng thành lập và phát triển chính đảng để tiêu diệt các đảng phái và giáo phái khác."
"Quay sang Tướng Thế, tôi nói rằng ông đã gia nhập vào chính phủ "vô điều kiện", đã được trả lương cao, và hiện đang ở trong Quân đội Quốc gia-I said that he had rallied to the government “unconditionally”, had been handsomely paid, and was now in the National Army.. Tôi đã đề cập rằng tất cả số tiền này đến từ Hoa Kỳ và hỏi liệu ông ta có mong đợi Hoa Kỳ giúp cho lực lượng của mình nếu trường hợp chính phủ bị lật đổ hay không. Ông ta tỏ ra ngạc nhiên khi thấy chữ ký của ông ta trên tối hậu thư nhưng đó chỉ là chiêu thức để đạt được sự thừa nhận trong cuộc họp của các nhà lãnh đạo giáo phái (trong Liên Minh). Mục đích của ông ta khi tham dự các cuộc họp là để ngăn các nhà lãnh đạo giáo phái áp dụng các biện pháp cực đoan. Ông ta cho biết một số nhà lãnh đạo giáo phái muốn loại bỏ hoàn toàn ông Diệm nhưng ông ta (TM Thế) đã thành công trong việc làm dịu tối hậu thư cho phép ông Diệm tiếp tục tại vị- He said some leaders wanted to eliminate Diem entirely but he had succeeded in softening manifesto to permit Diem remain in office."
"Đối với cả Phương và Thế, tôi nói rằng mục tiêu của chúng tôi là giúp đất nước, bao gồm cả các giáo phái, và chúng tôi đang nghiên cứu một giải pháp về vấn đề giáo phái với Pháp và Diệm - our objective was to help the country, including sects, and we were studying a solution to sect problem with French and Diem. Tôi chỉ ra rằng nếu phía giáo phái hành động chống lại chính phủ thì sẽ không có giải pháp nào và trong bất kỳ sự kiện nào, không thể có giải pháp nào trong năm ngày-I pointed out that if the sects acted against the government there would be no solution and in any event, none was possible in five days. Tôi đề nghị rằng nếu Phương và Thế muốn giúp đỡ Việt Nam, họ nên khuyên những người đứng đầu giáo phái của họ không thực hiện bất kỳ hành động nào trong năm ngày- I suggested that if Phuong and The wished to help Vietnam they should advise their fellow sect leaders not to take any action in five days. Tôi nói thêm rằng nếu họ thành công trong việc lật đổ Diệm, Hoa Kỳ rất có thể sẽ rút quân và rằng họ không thể mong đợi sự viện trợ nào từ Hồ Chí Minh-- I added that if they should succeed in overthrowing Diem, U.S. might very well withdraw and reminded them they could expect no aid from Ho Chi Minh.."
" Trò chuyện với những viên tướng này chẳng khác nào nói lý lẽ với hai đứa trẻ bốn tuổi bướng bỉnh-Discussing this problem with these generals was like trying to reason with two stubborn four year old children. Họ nói dối một cách rất vụng về -They were either lying very ineptly hoặc họ ngu ngốc một cách đáng báo động khi xét đến ảnh hưởng và sức mạnh mà họ đang nắm giữ-or they are alarmingly stupid considering the influence and power they wield. Trong hầu hết các trường hợp, lời cáo buộc của họ là không có cơ sở và lập luận của họ không có logic. Cố gắng tìm hiểu chính xác những gì họ muốn là hoàn toàn vô ích. Tôi tin rằng những câu trả lời lảng tránh của họ về những câu hỏi của tôi là những nỗ lực vụng về để che đậy động cơ ích kỷ của những người lãnh đạo giáo phái-I am convinced that their evasive answers to my questions were clumsy attempts to cover selfish motives of sect leaders. Ưu điểm duy nhất trong cuộc trò chuyện này là nó chỉ ra khá rõ ràng rằng các giáo phái không tin tưởng lẫn nhau và có thể sẽ không gắn bó lâu dài với nhau-Only advantage in this conversation was that it quite clearly indicated that sects don’t trust each other and possibly will not hang together very long." [5]
* Tướng Ely thúc dục đại sứ Collins hành động và đe dọa bắt giam ông Diệm
Tiếp theo điện văn trên về toan tính của hai tướng Thế và Phương, 10 ngày sau, vào ngày 02.04.1955 Đại sứ Collins trong điện văn báo cáo tình hình về Mỹ như sau:
" Ely nói rằng Diệm quyết tâm hơn bao giờ hết sẽ thực hiện một cuộc tấn công vũ trang vào Trụ sở Cảnh sát Quốc gia ở trung tâm Sài Gòn. Ông ta tin rằng cùng lúc Diệm sẽ mở các cuộc tấn công hàng loạt vào các đồn cảnh sát trên toàn thành phố. Ely giải thích tâm trạng của Diệm là sự sẵn sàng “đặt thành phố vào gươm và lửa để thiết lập quyền lực của mình”. Diệm nói với Ely rằng ông nói rằng mở cuộc tấn công chống lại trụ sở cảnh sát sẽ nguy hiểm cho dân chúng. Ông ta yêu cầu sự giúp đỡ của Ely ( Pháp) trong việc sơ tán khu phố và hứa sẽ bồi thường thiệt hại cho những nạn nhân vô tội. Ely nói rằng ông ta đã giải thích tình cho Diệm về sự lợi hại và đặc biệt cảnh báo Diệm rằng hành động như vậy chỉ có thể dẫn đến nội chiến. Ely nói rằng Diệm sẽ không nghe bất kỳ lời khuyên chân thành nào. Ông kết luận rằng ông Diệm đang ở trên bờ vực của sự cuồng tín. Ely nói rằng ông ta và tôi (Collins) sẽ phải đưa ra những quyết định khẩn cấp về kế hoạch của Diệm, nếu không, sẽ dẫn đến thảm họa và nội chiến."
"Ely đã cho tôi xem bản ghi nhớ cuộc trò chuyện giữa Tướng Gambiez (Pháp) và Cao Đài Tướng Phương. Theo bản ghi nhớ cuộc trò chuyện, Phương đã nói việc đồng hóa (vào quân đội quốc gia) của quân đội Cao Đài là vô nghĩa, rằng cả Phương và Trịnh Minh Thế vẫn kiên quyết chống lại Diệm, và đã yêu cầu Pháp cung cấp vũ khí để lật đổ chính phủ bằng vũ lực-that both he and Trinh Minh The remained unalterably opposed to Diem, and had asked French for arms with which forcibly overthrow government. Ứng cử viên được đề xuất thay thế ông Diệm là Trần Văn Hữu. Tôi góp ý với Ely rằng chắc chắn Phương sẽ nói bất cứ điều gì với bất kỳ ai chỉ vì lợi ích cá nhân-I commented to Ely that Phuong would undoubtedly say anything to anyone for personal gain. Ely nói điều đó là đúng và cuộc trò chuyện với Gambiez đã chứng minh việc đồng hóa quân đội (giáo phái) ít có ý nghĩa như thế nào."
"Ely cho biết tin tức liên quan đến việc bắt giữ Diệm, ông ta nói chỉ đơn thuần để tránh làm mất trật tự bằng mọi giá-to arresting Diem he had merely been dramatizing his intention avoid disorder at all costs. Tuy nhiên, ông nói rằng nếu chúng ta quyết định tránh xung đột, chúng ta phải có kế hoạch cụ thể để ngăn chặn chiến sự nổ ra, mối đe dọa sắp xảy ra. Tôi đã đồng ý. Ely nói rằng tất cả những gì người Pháp đã làm là đưa ra lời khuyên trong khuôn khổ thỏa thuận mà theo đó Diệm đồng ý chấp nhận Tướng Gambiez làm trung gian hòa giải."[6]
* Đại sứ Collins đề nghị thay thế ông Diệm và phản ứng của Bộ Ngoại Giao
Theo Tài Liệu Quốc Phòng: " Vào ngày 31 tháng 3, Collins nói với Bộ Ngoại giao rằng cần phải xem xét những người bản xứ khác thay ông Diệm. Một tuần sau, Collins gọi điện cho Dulles để yêu cầu loại bỏ Diệm -A week later Collins cabled Dulles to insist Diem be removed.. Ông ta đề nghị Trần Văn Đỗ (Bộ trưởng Ngoại giao của Diệm, người cũng đã từ chức nội các vào tháng Ba) hoặc Tiến sĩ Quát lên thay thế-He recommended Tran Van Do (Diem's foreign minister who also resigned from the cabinet in March) or Dr. Quat as replacements."
" Dulles đã trả lời như hồi tháng 12 rằng-Dulles replied as he had in December ông không
thấy bằng cách nào, người thay thế Diệm bất kể là ai có thể giải quyết vấn đề giáo phái sao cho xứng đáng với sự trợ giúp của Hoa Kỳ sẽ vẫn gây ra tranh cãi - he could not see how, Diem's replacement would solve the sect problem for any successor worthy of US assistance would still have to contend with them. Một sự thay đổi chức vụ thủ tướng sẽ gây tổn hại đến uy tín của Hoa Kỳ trên toàn vùng Viễn Đông-A change in premiers would damage US prestige throughout the Far East: Hoa Kỳ sẽ bị buộc tội về sự phục vụ chủ nghĩa dân tộc châu Á, sau đó loại bỏ một nhà lãnh đạo theo chủ nghĩa dân tộc chỉ vì bị áp lực bởi "lợi ích thuộc địa"-the US would be charged with paying lip service to the cause of Asian nationalism, then abandoning a nationalist leader when pressured by "colonial interests". . Bất chấp với nhiều khó khăn , Dulles cuối cùng đã đồng ý xem xét việc thay đổi (Diệm)-Dulles eventually agreed to consider a change nếu Collins đích thân đến Washington để tham khảo ý kiến." [7]
" Dulles đã trả lời như hồi tháng 12 rằng-Dulles replied as he had in December ông không
thấy bằng cách nào, người thay thế Diệm bất kể là ai có thể giải quyết vấn đề giáo phái sao cho xứng đáng với sự trợ giúp của Hoa Kỳ sẽ vẫn gây ra tranh cãi - he could not see how, Diem's replacement would solve the sect problem for any successor worthy of US assistance would still have to contend with them. Một sự thay đổi chức vụ thủ tướng sẽ gây tổn hại đến uy tín của Hoa Kỳ trên toàn vùng Viễn Đông-A change in premiers would damage US prestige throughout the Far East: Hoa Kỳ sẽ bị buộc tội về sự phục vụ chủ nghĩa dân tộc châu Á, sau đó loại bỏ một nhà lãnh đạo theo chủ nghĩa dân tộc chỉ vì bị áp lực bởi "lợi ích thuộc địa"-the US would be charged with paying lip service to the cause of Asian nationalism, then abandoning a nationalist leader when pressured by "colonial interests". . Bất chấp với nhiều khó khăn , Dulles cuối cùng đã đồng ý xem xét việc thay đổi (Diệm)-Dulles eventually agreed to consider a change nếu Collins đích thân đến Washington để tham khảo ý kiến." [7]
** Diễn tiến cuộc binh biến 1955,
Vào ngày 28.04.1955 Ngoại Trưởng Mỹ gửi điện văn thay thế Ông Ngô Đình Diệm, nhưng 3 ngày sau, vào ngày 01.05.1955 lại gửi điện văn hủy bỏ điện văn 28.04.1955. Trích đoạn sau từ tài liệu The Pentagon Papers - giải mật và công bố năm 2011, tài liệu lưu trên Văn khố quốc gia online :
" 16 Dec 54 - Collins đề nghị thay thế Diệm
Ông Diệm từ chối đưa Tiến sĩ Quát vào nội các khiến Collins nghi ngờ về khả năng của Chính phủ để ổn định tình hình. Collins đề nghị Bảo Đại trở lại chính trường, nhưng nếu điều này không thể thực hiện, đề nghị Hoa Kỳ rút khỏi Việt Nam.
22 Feb 55 - Pháp trợ cấp cho quân đội giáo phái Cao Đài và Hòa Hảo - khoảng 40.000 người. Ông Diệm từ chối yêu cầu của giáo phái về sự hỗ trợ tài chính, và thâu nhận họ vào lực lượng vào quân đội Việt Nam, vì thế sự hợp tác giữa các giáo phái với ông Diệm đã chấm dứt. Sau đó đại diện các giáo phái gồm Cao Đài, Hòa Hảo, Dân Xã (Ba Cụt), Liên Minh (Thịnh Minh Thế) và Bình Xuyên (Bảy Viên) gặp nhau tại Tây Ninh, đồng ý làm việc cùng nhau chống lại Diệm. Cao Đài Hộ Pháp (Phạm Công) Tắc đứng đầu liên minh.
29-30 Mar 55 - Diệm ra lệnh tấn công trụ sở cảnh sát trung ương
Căng thẳng trong nhiều tháng, cuối cùng cuộc chiến đã nổ ra giữa Diệm và Bình Xuyên. Một đơn vị lính dù đã tiếp quản đồn cảnh sát tại trung tâm thành phố, đẩy Bình Xuyên trở lại Chợ Lớn. Sau khi tước quyền Cảnh sát trưởng của Sang, nhân cơ hội này Diệm còn muốn kết thúc sự kiểm soát của Bình Xuyên. Bộ trưởng Quốc phòng Minh từ chức khi Diệm từ chối tham khảo ý kiến nội các về vấn đề này. Phía đại diện Pháp đã ngăn cản Diệm giữ 600 người của Bẩy Viễn, và phía Pháp sau đó đàm phán về một thỏa thuận ngừng bắn giữa Diệm và Bình Xuyên.
7 Apr 55 - Collins và Ely đồng ý Diệm phải ra đi
Collins nói rằng Diệm đã chứng tỏ không có khả năng tạo sự đoàn kết, và phải bị thay thế. Ngoại trưởng Dulles lưỡng lự (về đề nghị này) , sau đó Ông ta đồng ý xem xét sự thay thế (Ông Diệm) nếu Collins trở về Washington để tham vấn.
26 Apr 55 - Ông Diệm bãi chức của Sang - (Collins đã rời Sài Gòn đi Washington). Diệm thay thế Sang bằng một người trung thành với chế độ, nhưng Sang từ chối rời chức vụ, vì cho rằng chỉ có Bảo Đại mới có quyền loại bỏ Ông ta.
27 Apr 55 - Ngoại Trưởng Dulles đồng ý thay thế ( Diệm) ở Sài Gòn - Collins đã gặp Dulles ở Washington. Ngoại Trưởng Dulles đã đồng ý xem xét việc thay thế Diệm nhưng chưa loan báo cho phía Pháp biết, cho đến khi mục đích của Pháp rõ ràng về phương thức hỗ trợ cho chế độ mới. Sài Gòn đã được thông báo chính sách mới về sự thay thế này.
Ông Diệm từ chối đưa Tiến sĩ Quát vào nội các khiến Collins nghi ngờ về khả năng của Chính phủ để ổn định tình hình. Collins đề nghị Bảo Đại trở lại chính trường, nhưng nếu điều này không thể thực hiện, đề nghị Hoa Kỳ rút khỏi Việt Nam.
22 Feb 55 - Pháp trợ cấp cho quân đội giáo phái Cao Đài và Hòa Hảo - khoảng 40.000 người. Ông Diệm từ chối yêu cầu của giáo phái về sự hỗ trợ tài chính, và thâu nhận họ vào lực lượng vào quân đội Việt Nam, vì thế sự hợp tác giữa các giáo phái với ông Diệm đã chấm dứt. Sau đó đại diện các giáo phái gồm Cao Đài, Hòa Hảo, Dân Xã (Ba Cụt), Liên Minh (Thịnh Minh Thế) và Bình Xuyên (Bảy Viên) gặp nhau tại Tây Ninh, đồng ý làm việc cùng nhau chống lại Diệm. Cao Đài Hộ Pháp (Phạm Công) Tắc đứng đầu liên minh.
29-30 Mar 55 - Diệm ra lệnh tấn công trụ sở cảnh sát trung ương
Căng thẳng trong nhiều tháng, cuối cùng cuộc chiến đã nổ ra giữa Diệm và Bình Xuyên. Một đơn vị lính dù đã tiếp quản đồn cảnh sát tại trung tâm thành phố, đẩy Bình Xuyên trở lại Chợ Lớn. Sau khi tước quyền Cảnh sát trưởng của Sang, nhân cơ hội này Diệm còn muốn kết thúc sự kiểm soát của Bình Xuyên. Bộ trưởng Quốc phòng Minh từ chức khi Diệm từ chối tham khảo ý kiến nội các về vấn đề này. Phía đại diện Pháp đã ngăn cản Diệm giữ 600 người của Bẩy Viễn, và phía Pháp sau đó đàm phán về một thỏa thuận ngừng bắn giữa Diệm và Bình Xuyên.
7 Apr 55 - Collins và Ely đồng ý Diệm phải ra đi
Collins nói rằng Diệm đã chứng tỏ không có khả năng tạo sự đoàn kết, và phải bị thay thế. Ngoại trưởng Dulles lưỡng lự (về đề nghị này) , sau đó Ông ta đồng ý xem xét sự thay thế (Ông Diệm) nếu Collins trở về Washington để tham vấn.
26 Apr 55 - Ông Diệm bãi chức của Sang - (Collins đã rời Sài Gòn đi Washington). Diệm thay thế Sang bằng một người trung thành với chế độ, nhưng Sang từ chối rời chức vụ, vì cho rằng chỉ có Bảo Đại mới có quyền loại bỏ Ông ta.
27 Apr 55 - Ngoại Trưởng Dulles đồng ý thay thế ( Diệm) ở Sài Gòn - Collins đã gặp Dulles ở Washington. Ngoại Trưởng Dulles đã đồng ý xem xét việc thay thế Diệm nhưng chưa loan báo cho phía Pháp biết, cho đến khi mục đích của Pháp rõ ràng về phương thức hỗ trợ cho chế độ mới. Sài Gòn đã được thông báo chính sách mới về sự thay thế này.
28 Apr 55 - Truy đuổi Bình Xuyên
Diệm ra lệnh tấn công ... cuộc chiến bùng nổ giữa lực lượng quân đội VN và Bình Xuyên ở Chợ Lớn. Người Pháp nói Diệm đã gây ra cuộc chiến; phía Mỹ ủng hộ lý lẽ của Diệm là do Bình Xuyên đã bắn phát súng đầu tiên.-The French said Diem instigated the fight; Americans supported Diem's version that the Binh Xuyen began firing first. Bất kể nguồn gốc của nó như thế nào, cuộc chiến kết thúc bằng sự chiến thắng của quân đội Việt Nam. Bình Xuyên bị đẩy ra khỏi Chợ Lớn và di chuyển quân vào Rừng Sát.
1 May 55 - Bảo Đại gửi tối hậu thư
Bảo Đại đã điện triệu tập Diệm nhằm thay thế vị trí tham mưu trưởng quân đội bằng chính người của mình. Diệm không thi hành các lệnh triệu tập và mệnh lệnh.
1 May 55 - Hoa Kỳ quay trở lại hậu thuẫn Diệm
Bởi chiến thắng của Diệm trước lực lượng Bình Xuyên, và vì quân đội Việt Nam tuân thủ mệnh lệnh của Diệm, nên Dulles đã hủy bỏ bức điện ngày 28 tháng 4 (nhằm thay thế Diệm): Ngược lại, Hoa Kỳ ủng hộ ông Diệm." [8]
Diệm ra lệnh tấn công ... cuộc chiến bùng nổ giữa lực lượng quân đội VN và Bình Xuyên ở Chợ Lớn. Người Pháp nói Diệm đã gây ra cuộc chiến; phía Mỹ ủng hộ lý lẽ của Diệm là do Bình Xuyên đã bắn phát súng đầu tiên.-The French said Diem instigated the fight; Americans supported Diem's version that the Binh Xuyen began firing first. Bất kể nguồn gốc của nó như thế nào, cuộc chiến kết thúc bằng sự chiến thắng của quân đội Việt Nam. Bình Xuyên bị đẩy ra khỏi Chợ Lớn và di chuyển quân vào Rừng Sát.
1 May 55 - Bảo Đại gửi tối hậu thư
Bảo Đại đã điện triệu tập Diệm nhằm thay thế vị trí tham mưu trưởng quân đội bằng chính người của mình. Diệm không thi hành các lệnh triệu tập và mệnh lệnh.
1 May 55 - Hoa Kỳ quay trở lại hậu thuẫn Diệm
Bởi chiến thắng của Diệm trước lực lượng Bình Xuyên, và vì quân đội Việt Nam tuân thủ mệnh lệnh của Diệm, nên Dulles đã hủy bỏ bức điện ngày 28 tháng 4 (nhằm thay thế Diệm): Ngược lại, Hoa Kỳ ủng hộ ông Diệm." [8]
Sau khi Thủ Tướng Ngô Đình diệm đã ổn định được tình hình, đẩy lực lượng Bình Xuyên ra khỏi vùng Sài Gòn và Chợ Lớn, phía CIA Sài Gòn ngày 02.05.1955 gửi bản văn về trụ sở CIA Hoa Thịnh Đốn, và bản văn phổ biến trên Thư Viện CIA ngày 23.12.2016. Sau đây là tóm lược trích đoạn nội dung :
" Sự thành công của Thủ tướng Diệm trong các hoạt động chống lại Bình Xuyên, chống lại Bảo Đại, Pháp, và Tướng Vỹ, đã tạo thành cuộc cách mạng ở Việt Nam."
"Trong hoàn cảnh hiện tại (02 May 1955), chúng tôi tin rằng khó có thể thuyết phục Diệm từ chức một cách tự nguyện. Nếu Ông ta bị buộc phải rời chức vụ, thời nhiều đồng bào của Diệm sẽ thực hiện cuộc phản đối, bao gồm cả việc tham gia kháng chiến chống lại các thế lực thù địch. Một số quân nhân trong quân đội Việt Nam ở Sài Gòn và ở miền Trung Việt Nam sẽ tham gia vào lực lượng chống lại chính phủ mới."
" Mặc dù Diệm đã cải thiện được vị trí của mình, nhưng còn rất nhiều khó khăn dù là Diệm hay bất kỳ chính phủ Việt Nam nào trong việc kiến tạo sức mạnh để đối phó với những thách thức của Cộng sản." [9]
" Sự thành công của Thủ tướng Diệm trong các hoạt động chống lại Bình Xuyên, chống lại Bảo Đại, Pháp, và Tướng Vỹ, đã tạo thành cuộc cách mạng ở Việt Nam."
"Trong hoàn cảnh hiện tại (02 May 1955), chúng tôi tin rằng khó có thể thuyết phục Diệm từ chức một cách tự nguyện. Nếu Ông ta bị buộc phải rời chức vụ, thời nhiều đồng bào của Diệm sẽ thực hiện cuộc phản đối, bao gồm cả việc tham gia kháng chiến chống lại các thế lực thù địch. Một số quân nhân trong quân đội Việt Nam ở Sài Gòn và ở miền Trung Việt Nam sẽ tham gia vào lực lượng chống lại chính phủ mới."
" Mặc dù Diệm đã cải thiện được vị trí của mình, nhưng còn rất nhiều khó khăn dù là Diệm hay bất kỳ chính phủ Việt Nam nào trong việc kiến tạo sức mạnh để đối phó với những thách thức của Cộng sản." [9]
Phải chăng vì chủ trương " giải quyết vấn đề giáo phái sao cho xứng đáng với sự trợ giúp của Hoa Kỳ" nêu trên nhưng không muốn trực tiếp đối đầu với Pháp, cho nên việc yêu cầu đại sứ Collins về Hoa Thịnh Đốn để giải trình lý do bãi nhiệm chỉ là cái cớ tránh mặt để cho ông Diệm "giải quyết vấn đề giáo phái " dẹp tan phe phái thân tín của Pháp? Và phải chăng đó cũng là hình thức Mỹ mượn tay ông Diệm đuổi khéo người Pháp ra khỏi Đông Dương cho dù "người Pháp nói Diệm đã gây ra cuộc chiến", trong khi "phía Mỹ ủng hộ lý lẽ của Diệm là do Bình Xuyên đã bắn phát súng đầu tiên"?
Đào Văn
Tài Liệu Tham chiếu:
[1]- Thư viện BNG 15.11.1954:The Chargé in Vietnam (Kidder) to the Department of State
[2] - Thư Viện CIA:Background--Crisis In South Vietnam.pdf
[3]- Thư viện Hải Quân Mỹ: Selected Groups in the RVN The Cao Dai
[4]- Thư viện BNG 25.03.1955-Conversation Between Collins and Bishop Ngo Dinh Thuc
[5]- Thư viện BNG 25.03.1955- Telegram...Cao Dai Generals Phuong and Trinh Minh The
[6]- Thư viện BNG 02.04.1955: Telegram From Collins to the Department of State
[7]- Văn Khố Quốc Gia:Pentagon-Papers-Part-IV-A-
[8]- Văn Khố QG (Trang ix,x,xi,xi,xii):Evolution of the War. U.S. and France's Withdrawal from VN, 1954-56
[9] -Thư Viện CIA 23 Dec. 2016:The Current Saigon Crisis-1955.pdf
Gửi ý kiến của bạn
