Xuân Khúc, Những Cột Mốc Trong Dòng Đời

Có ai đó đã ví đời người như một dòng sông, mỗi giai đoạn cuộc đời như một khúc quành. Mỗi người thường có những dấu ấn riêng để hồi tưởng lại những cột mốc trong dòng đời. Có khi là một nơi chốn, có khi là một kỷ vật, hay một nhân vật.

Riêng tôi, những cột mốc trong dòng đời gắn liền với những bản nhạc xuân. Ngay từ bé khi chưa học nhạc, chưa biết đàn, tôi đã thích nghe và nhớ khá lâu những ca khúc. Tôi cũng đặc biệt say mê không khí những ngày Tết. Có lẽ vì vậy, tôi vẫn nhớ như in những ca khúc xuân mà mình có kỷ niệm trong từng chặng tuổi đời.

Tôi học tiểu học ở trường Sư Phạm Thực Hành, ngôi trường ở Sài Gòn áp dụng lối dạy học mới, năng động kiểu Mỹ dành cho học sinh. Tôi được thầy cô dạy hát trong những dịp lễ đặc biệt, trong đó có ngày Tết. Ở tuổi thơ ấu, những ngày chuẩn bị đón Tết là thần tiên nhất. Ở nhà thì bận bịu dọn dẹp, trang hoàng nhà cửa, mua sắm cho ba ngày Tết. Lên trường thì bài vở nhẹ nhàng, các lớp lo tập văn nghệ mừng xuân. Tôi nhớ cô giáo dạy hát bài Nắng Tươi của Hoàng Quí, ca khúc như vẽ ra được một bức tranh sáng ngời của mùa xuân:

Nắng. Gió. Chim muông. Hoa lá. Thiên nhiên trong ngày xuân như hiện ra trong mắt. Và tôi thấy mình chính là em bé trong bài hát, reo vang tiếng cười và hát mừng xuân mới…

Ca khúc Nắng Tươi ngày nay ít nghe hát lại. Tìm trên mạng, chỉ thấy một video dạy hát dành cho các em tiểu học ở VIệt Nam:

Lớn lên một chút, ở tuổi thanh xuân mới bắt đầu yêu đương, trong những đêm xuân má ấp môi kề với người tình, tâm hồn tràn ngập hạnh phúc, bản nhạc Khúc Hát Thanh Xuân như cứ vang mãi trong tâm tưởng. Với giai điệu cổ điển của Johann Strauss, lời Việt của Phạm Duy, Khúc Hát Thanh Xuân là bản luân vũ mùa xuân, giai điệu trầm bổng, thanh thoát như lời tình tự lứa đôi:

Ngày ấy khi Xuân ra đời
Một trời bình minh có lũ chim vui
Có lứa đôi, yêu nhau rồi
Hẹn rằng còn mãi không nguôi
Nhạc lắng hương xuân bồi hồi
Như vì tình ai tiếng hát lên ngôi
Nói với nhau, yêu nhau rồi
Một ngày còn mới tươi môi…

Những mùa xuân tràn đầy tình yêu như vậy là bất tử. Để mỗi độ xuân về, những người tình dù đã bạc mái đầu vẫn nhớ mãi bái hát của một thuở xuân nồng:

…Từ đó khi xuân tái hồi
Cho bùi ngùi thương nhớ tới xa xôi.
Nhớ tới câu thương yêu người
Một ngày tuổi mới đôi mươi…

Hầu hết những người ở lại Sài Gòn sau 1975 như tôi đã chứng kiến những mùa xuân khốn khó. Xuân về mà nỗi lo cơm áo gạo tiền vẫn không dứt. Thay cho xuân đoàn tụ là những cái tết chia xa, người đi kẻ ở. Nhưng chúng tôi không muốn mất đi niềm hy vọng của mùa xuân. Chúng tôi vẫn hát, vẫn cười, vẫn nâng ly rượu mừng xuân mới. Trong những cái tết thăng trầm đó, giọng ca lãng tử của cố nhạc sĩ Trần Quang Lộc trong bái hát Có Phải Xuân Về Không Em do chính anh sáng tác đã trở thành một xuân khúc không bao giờ quên. Xuân nghèo nhưng vẫn hào sảng. Bôn ba giữa chợ đời, nhưng vẫn còn có cành mai nở, có ly rượu để chào xuân và uống say đời:

Trong những mùa xuân thiếu thốn cả vật chất lẫn niềm vui tinh thần đó, chúng tôi nhớ lại những mùa xuân tươi đẹp đã qua, và hy vọng có những đổi thay tốt đẹp hơn cho một năm mới:

 Rồi tôi cũng như hàng triệu người Việt khác đã rời bỏ quê hương Việt Nam để định cư tại Mỹ, đi tìm một tương lai tốt đẹp hơn cho con cái, cho chính mình. Trong những cái Tết đầu tiên nơi vùng đất mới, tôi đi tìm những bản xuân ca hải ngoại chia sẻ nỗi lòng hoài hương của mình. Và cho đến tận bây giờ, tôi vẫn không thể tránh khỏi nghẹn ngào khi hát thầm ca khúc Thư Xuân Hải Ngoại của nhạc sĩ Trầm Tử Thiêng. Tôi tin rằng đây là ca khúc hải ngoại về chủ đề xuân tha hương cảm động nhất. Hình như Trầm Tử Thiêng viết ca khúc này với tâm tình của cả kẻ ở lẫn người đi. Tôi thấy hình ảnh của mình lúc còn ở quê nhà mong chờ những lá thư người thân kể chuyện đón tết ra sao ở Úc, Mỹ; và nay là ở hải ngoại nhớ lại những mùa xuân êm đềm ở cố hương:

…Ước gì giờ này anh đang ôm em xuân về ngoài kia
Mối tình bình yên đôi ta không lo lắng gì chia lìa
Thế mà người tình phải đi, thế mà cuộc tình tan vỡ
Thân phận bềnh bồng để xuân trôi qua âm thầm đợi mong…
…Thư xuân từ ngàn phương Mang nỗi lòng người tha phương Ôm ấp tình hoài hương
Thư xuân là rượu cay Tương tư rót tràn trên giấy Bên trời đông tuyết say…
Ước gì giờ này nhạc đang du dương trong bài tình xuân
Bên này nằm nghe quê hương bên kia pháo nổ tưng bừng
Chan hoà nhạc lòng lả lơi, mơ người về từ muôn lối
Suối tuôn lệ mừng vòng tay thân yêu ôm trọn mùa xuân…

Hoài niệm… Day dứt với nỗi nhớ những mùa xuân xưa…Mơ về mùa xuân đoàn tụ trong tương lai… Chỉ trong vài câu nhạc, Trầm Tử Thiêng đã phác họa được tâm tình của cả dân tộc Việt trong một giai đoạn lịch sử thương tâm nhất…

Rồi dần dần tôi cũng đi vào giai đoạn tuổi vàng, độ tuổi mà nhiều người bắt đầu tìm lại những gì đã xảy ra trong đời mình. Cuộc đời phù du, ngắn ngủi thật. Nhìn lại nó giống như xem một cuốn phim chỉ dài vài tiếng, trong đó mình là nhân vật chính với đủ mọi tình tiết vui buồn. Và chẳng có ca khúc nào phác họa lại một kiếp người xúc tích, sống động như Xuân Ca của nhạc sĩ Phạm Duy. Bài hát chỉ có bốn câu thật đơn giản, được lập lại trong năm phiên khúc. Mỗi phiên khúc là một giai đoạn cuộc đời. Mà đời người theo Phạm Duy thì bắt đầu ngay từ đêm cha mẹ động phòng để hình thành mầm sống thai nhi. Rồi ta chào đời, lớn lên để bắt đầu yêu đương, trải qua biết bao vui sầu. Dù sao đi nữa, người nhạc sĩ tha thiết yêu người, yêu đời vẫn muốn được tái sinh trở lại, để được làm tình nhân thêm nhiều kiếp nữa:

Câu điệp khúc của Phạm Duy chỉ lập lại có hai chữ “xuân ơi” mà nghe tha thiết làm sao! Tình yêu mùa xuân của người nhạc sĩ thiên tài thật là mãnh liệt:

Và rồi trong giai đoạn cuối đời, nếu có ai đó hỏi tôi ước gì trong mùa xuân, tôi xin mượn lời ca của bài Tâm Xuân (Đạo Ca 10) cũng của nhạc sĩ Phạm Duy phổ thơ Phạm Thiên Thư để nói lên lời ước nguyện:

Mùa xuân đất trời đến rồi đi, cũng như tuổi xuân của một đời người. Chỉ có xuân trong cõi tâm là những mùa xuân miên viễn. Hãy trở về nguồn cội của tâm để được sống trong những mùa xuân bất tận…