Hồ Thanh Nhã
Hộp mắm kho
Nè cháu! Đừng hâm!
Con bé Loan le lưỡi mĩm cười
Rút vội hộp mắm kho
Khỏi Microwave bốc khói
Mùi mắm thơm lừng
Làm tôi thấy đói
Con bé du học sinh vừa mới ra trường
Nhớ quê hương
Không tiền về nước
Đem mắm kho ăn lén
Trong giờ lunch
Cho đỡ nhớ giòng Ba lai nước đục
Nhớ mẹ nhớ em từ cuối chân trời
Hai chú cháu
Nhìn nhau thông cảm mĩm cười
Ăn xong tôi mỡ cửa bước ra ngoài
Bà Mỹ già xếp hàng chờ tới lượt
Đưa mắt hỏi tôi
Hình như có mùi gì khủng khiếp ?
Tôi mắc cở trả lời
Chắc mùi ống cống cạnh nhà bank
Rồi đi luôn không dám nói thêm gì
Vài phút sau
Cũng chẳng còn ai nhắc chi
Đến mùi mắm kho trong nhà bank nước Mỹ
Nhưng tôi nhớ hoài
Có lẽ đến nhiều năm
Mấy bữa sau
Phòng lunch cũng chỉ có hai người
Con bé lại mang vào
Hộp cá kèo kho tộ với rau răm
Lần nầy không dám hâm
Nhìn con bé ăn ngon lành
Với hộp cơm gạo nàng Hương bốc khói
Tôi nuốt nước miếng thèm thuồng
Thấy nó ăn hình như mình cũng đói
Ôi! Cái con bé nầy ăn chi mà cắt cớ
Toàn những món tầm thường
Hằng bữa quê hương
Tôi nhìn bữa lunch con bé
Cười mĩm hỏi đùa
Cháu có người yêu chưa ?
Con bé hai mươi ngước mắt ngây thơ
Chi vậy chú ?
Đi với người yêu mà ăn uống thế nầy
Lúc âu yếm làm sao hôn được ?
Con bé thẹn thùng
Nhìn sang hướng khác
Tôi chợt thấy một trời bát ngát quê hương
Mùa mưa Bến Tre
Nước ngập sau vườn
Con nước rông đợt Rằm
Tràn bờ đục nước phù sa rạch nhỏ
Mẹ nấu cơm chiều
Con hơ tay sưởi ấm
Bữa cơm chiều ôi sao mà ảm đạm
Chỉ có tô canh nghèo tép vụn nấu mồng tơi
Cũng có khi
Rau tập tàng mấy thứ
Hái vườn sau mà sao quá là ngon
Hơn hai mươi năm viễn xứ dép giày mòn
Nếm đủ món Tây-Tàu-Mễ-Thái
Cho đến bây giờ tôi mới thấy
Không đâu bằng
Cơm gạo mới thơm lừng
Ăn với tô nước mắm kho khô quẹt
Những chiều mưa gió
Chắc còn hơn mỹ vị nhà vua
Hai tiếng quê hương như điệu hò nức nở
Ngàn năm sau chưa chắc có người quên
Hồ Thanh Nhã
Mắm thái Châu Đốc
Nếu có dịp về Châu Đốc thăm thắng cảnh Núi Sam, chắc ai cũng nghe nhắc đến món đặc sản của vùng sông nước Nam bộ : đó là món mắm thái Châu Đốc.Du khách khó lòng mà quên được món ăn nầy nếu được một lần nếm món mắm thái cùng thịt ba chỉ luộc với bún tươi, rau thơm. Vị thơm của mắm cá lóc thái mỏng, vị béo của thịt ba chỉ, hương thơm của rau và vị nồng của gừng xắc nhuyển sẽ làm du khách nhớ hoài đến miền đất nầy.
Mắm thái là món ăn lâu đời và nó cũng là đặc sản của vùng Châu Đốc – An Giang.Tại đây mắm thái thương hiệu Bà giáo Khỏe là một thương hiệu đặc trưng và rất nhiều người chọn mua để thưởng thức hoặc làm quà tặng cho người thân. Những cọng đu đủ giòn giòn, thịt cá lóc tan trong miêng, ăn thêm vài cọng rau sống,cắn một miếng ớt nữa thì mới thấy nó ngon làm sao ?
Thành phần chính của mắm thái là thịt cá lóc thái mỏng, đu đủ vàng ươm và gia vị cần thiết như thính gạo rang. Đại loại như thế, nhưng không phải ai cũng làm nên một mẻ mắm ngon được. Phải có bí quyết và kinh nghiệm gia truyền.Mắm thái thường dùng chung với thịt ba chỉ, bánh tráng, bún tươi, rau sống, khế xắc lát mỏng, chuối chát và chấm với nước chấm mà bạn thích, thường là mắm nêm. Văn hóa ẩm thực của người Việt nhất là ở Nam Bộ thật là đa dạng mà người nước ngoài khó lòng bắt chước được.
Hương vị mắm thái Châu Đốc lan tỏa đến cả Âu Mỹ và cả Châu Úc nữa. Điều đó mang lại niềm tự hào cho người Châu Đốc . Trong ký ức của đồng bào hải ngoại thì hình ảnh làng mắm quê hương còn lưu lại nhiều chục năm sau trong lòng người xa xứ.Bài thơ” Hộp mắm kho” bên trên là một thí dụ.Một cô bé Teller làm trong nhà Bank of America của Mỹ nhớ mùi vị quê nhà dám đem mắm kho ăn lén trong giờ lunch. Thật là hết biết! Ở quê hương, món mắm Nam Bộ đã đi vào truyền khẩu dân gian như :
Liệu cơm gắp mắm.
Mục đích để nhắc nhở con cháu hãy liệu sức mình, đừng quá ôm đồm, tham lam quá mà thất vọng vì việc làm quá sức mình.Hoặc mô tả cảnh đôi vợ chồng già nhà quê, sau bao năm tháng thiếu thời vất vả, cơ cực, tối đến ngồi bên ánh đèn dầu leo lét, thì thầm tâm sự về kiếp nhân sinh :
Con cá làm nên con mắm
Vợ chồng già thương lắm mình ơi!
Ý tưởng mộc mạc trên, nghĩ mà thâm thúy,cảm động làm sao ?