Liên-xô và khối cộng sản Đông Âu sụp đổ. Lịch sử kết thúc một giai đoạn, mở ra thời đại Dân chủ tự do sẽ vĩnh viễn ngự trị thế giới loài người. Đó là lý thuyết của Giáo sư Francis Fukuyama ở Huê kỳ (La fin de lhistoire, Poche, Paris). Theo ông, lịch sử loài người trong giai đọan qua là cuộc tranh đấu khốc liệt, dai dẳng, giữa những ý hệ, nay chấm dứt. Lịch sử chấm dứt.
Vừa rồi, ông cho phổ biến một bài báo trên Wall Street Journal (Courrier Internatinal, 2015, đăng lại bản tiếng pháp) để kiểm điểm lại quan điểm 26 năm trước của ông, đối chiếu với tình hình thực tế gần đây.
Tiến sĩ Alexandre Del Valle, nhà nghiên cứu về địa chánh trị ở Viện Choiseul, giảng dạy tại Đại Học La Rochelle, Pháp, trong quyển sách “Le Complexe occidental” của ông, cho rằng khối cộng sản liên-xô sụp đổ, giải thoát cho một không gian khỏi ách đô hộ độc tài và đánh dấu thế giới lưỡng cực kết thúc để chỉ còn lại thế giới đơn cực, đứng đầu là cường quốc Huê kỳ, chấm dứt tình trạng xung đột giữa hai khối. Ông đồng ý với ông Fukuyama ở điểm này và chỉ tới đây.
“Khối liên-xô sụp đổ mở ra một kỷ nguyên dân chủ toàn cầu,” theo ông Alexandre Del Valle, lại là vấn đề cần phải được suy nghĩ lại. Còn theo học giả Samuel Huntington, khi đề cặp tới “đợt sóng dân chủ thứ ba,” thì hiện tượng xuất hiện dân chủ từ sau thề chiến có thể ghi nhận là từ sau khi chế độ độc tài ở Espagne và Portugal sụp đổ trong những năm 70 của thế kỷ trước.
26 năm sau, ông Francis Fukuyama, trong bài viết trên, vẫn xác định lại niềm tin Dân chủ rồi đây cũng sẽ thắng vì mô hình xã hội khi lịch sử chấm dứt chắc chắn phải dẩn tới dân chủ tự do.
Chúng ta sẽ tìm hiểu dựa vào những yếu tố nào mà sự quả quyết của ông vẫn không thay đổi, mà còn đưọc củng cố thêm.
Dân chủ suy yếu
Phong trào Đoàn kết ở Ba-lan thành công chấm dứt chế độ độc tài do Staline dựng lên, thanh niên, sinh viên biểu tình ở Thiên An môn đòi dân chủ, bức tường bá-linh sụp đổ, kết thúc hơn 70 năm cầm quyền cộng sản.
Nhắc lại năm 1974, thế giới chỉ có 35 nưóc dân chủ vì có bầu cử tương đối tự do. Tới năm 2013, có gần 120 nước dân chủ (30% - 60%, theo Giáo sư Larry Diamond, Stanford). Năm 1989 khởi đầu một xu hướng dân chủ nở rộ và Giáo sư Samuel Huntington gọi đó là “đợt sóng dân chủ thứ ba.” Nó bắt đầu ở Âu châu rồi hơn mươi năm sau, lan qua Nam Mỹ, Phi châu và Á châu. Phải chăng vì vậy mà ông Francis Fukuyama nhận định khi xã hội tiến bộ, tức khi kinh tế và chánh trị cải thiện, thì tiến trình ấy sẽ dẩn tới chánh trị dân chủ tự do và kinh tề thị trường, chớ không thể theo hướng cộng sản như những lý thuyết gia công sản dự đoán. Lịch sử, không cách gì khác hơn, sẽ mở ra một thế giới tự do, với những chánh phủ dân cử, với những quyền cá nhơn được luật pháp bảo đảm, tư bản lưu hành dưới sự kiểm soát tương đối của Nhà nước.
Khi đối chiếu với thực tế ngày nay, thế giới từ năm 2014 đã thay đổi. Nước Nga có bầu cử nhưng dưới sự kiểm soát chặc chẻ của nhà cầm quyền, trở thành một mối hăm dọa an ninh chung, nhứt là đối với các nước láng giềng. Tàu vẫn là một nước độc tài tuy kinh tế có phát triển mạnh trong thời gian qua.
Vấn đề của thế giờ ngày nay là những chế độ độc tài, vừa trở lại hoặc còn lại, chẳng những mạnh, hung hăn mà nhiều nước dân chủ, kỳ cựu hoặc vừa chuyển đổi, lại có sức khoẻ trên đà suy yếu. Những nước vừa thay đổi dân chủ như Turquie, Sri-Lanka, Nircaragua,… lại trở lại chế độ độc tài hoặc như Bulgarie, Roumanie bị tham nhủng hoành hành, khó thực thi dân chủ.
Nhình chung, từ năm 2005, theo Freedom House, số nước đạt được dân chủ dựa trên cách đo “bầu cử hạn kỳ, tự do báo chí, tự do tập họp,… và phẩm chất dân chủ đã bắt đầu giới hạn trong những năm sau này. Về mặt tâm lý xã hội, Huê kỳ và Tây Âu là mô hình dân chủ tự do, nhưng vì bị hơn mươi năm kinh tề khủng hoảng nghiêm trọng nên lập luận dân chủ tự do là điều kiện nền tảng để kinh tế thị trường phát triển đã mất đi sức hấp dẩn khá nhiều.
Dân chủ vẫn thắng
Dựa trên những xu hướng lớn của lịch sử, người ta ghi nhận thế giới thay đổi sâu xa trong vài thập niên qua. Sản xuất xã hội gia tăng mạnh, ít nhứt từ năm 1970 cho tới năm khủng hoảng 2008. Mặc dầu bị khủng hoảng nhưng thạnh vượng của thế giới vẫn giử ở mức cao nhờ biết dựa theo hệ thống tự do trao đổi và đầu tư. Ngay cả nưóc cộng sản độc tài như Tàu và Việt nam cũng biết tuẩn thủ luật thị trường và cạnh tranh để kinh tế phát triển. Mà dân chủ tự do thường nảy sanh từ từng lớp dân chúng khá giả và có học thức. Vì người dân càng có tiền, đóng thuế càng cao thì càng đòi hỏi nhà cầm quyền phải biết tôn trọng quyền lợi của họ. Trái lại, những quốc gia giàu nhờ dầu hỏa như Nga, Vénézuela, các ước vùng Vịnh, ngân sách không phụ thuộc thuế nên dễ trở thành độc tài.
Về mặt tư tưởng, dân chủ định hình thành thể chế thường rất chậm. Nhưng dân chủ cho tới ngày nay vẫn chưa có cạnh tranh tương xứng. Ngước Nga của Poutine, Iran của ayatollahs, Tàu và Việt nam của đảng cộng sản, vẫn khoe khoang mình là nước dân chủ. Chưa bao giờ có nước độc tài nào dám vổ ngực xác nhận “chúng tôi là độc tài đây.” Nên Poutine mới cho tổ chức trưng cầu dân ý ở Đông Ukraine, ở Việt nam, đảng cộng sản đã quyết định xong mọi việc, vẫn tổ chức bầu Quốc Hội để vổ tay chào mừng chánh phủ mới.
Dân chủ là cái gì mà những người độc tài cần như ánh sáng rọi vào gương mặt âm u của họ để mong làm cho dịu bớt nét rùng rợn.
Xưa nay, người cầm quyền không do dân bầu tự do và có định kỳ, mà do cướp được, như các chế độ cộng sản, thì không bao giờ họ muốn thực hiện dân chủ. Họ phải giử quyền lực bằng mọi giá như tư hữu của họ và xem dân là kẻ thù nguy hiểm hơn hết vì người dân chính là kẻ lấy lại quyển lực quốc gia. Nên muốn giành chánh quyền về mình, giành lại quyền tự mình cai trị chính mình, thì người dân phải tranh đấu. Phải dám quyết định và dấn thân.
Khi thấy kinh tế quốc gia bắt đầu tăng trưởng, xã hội bắt đầu thay đổi thì sự thay đổi này luôn luôn đòi hỏi, tiếp theo đó, chánh trị mở rộng để mọi người có thể tham gia. Vì dân chủ mới bảo đảm được sự tăng trưởng kinh tế và cải thiện xã hội.
Ai cũng biết Dân chủ là quyền của người dân tự quyết định vận mệnh của mình. Nhà cầm quyền là sản phẩm của dân. Nhưng trên thực tế, không thiếu nhà cầm quyền phản dân, hại nước mà vẫn tồn tại bởi người dân không quyết định thay đổi. Vì không dám hoặc vì thiếu ý thức và vô trách nhiệm.
Thay đổi dân
Người ta chỉ nói thay đổi chánh quyền, chớ chưa nghe nói “Thay đổi dân.” Nay cần đặt vấn đề “Thay đổi dân” khi không thể thay đổi thứ nhà cầm quyền phản dân, hại nước. Ý nghĩ nghe qua rất nghịch lý nhưng đã đặt thành vấn đề khi nói về kết quả bầu cử ở Do Thái vừa rồi, ông Benyamin Nétanyahou tái đắc cử.
Kết luận đầu tiên từ kết quả thăm dò cử tri vừa ra khỏi phòng phiếu rất bi quan: “Dân chúng cử tri phải được thay đổi.”
Dư luận do thái giải thích về hiện tượng đắc cử của cựu Thủ tướng Benyamin Nétanyahou “Chúng tôi không đặc vấn đề tổ chức bầu cử lại để chọn người lãnh đạo khác, mà muốn đem lại cho Do Thái một dân tộc mới, khác hơn, để tổ chức lại tổng tuyển cử. Nhơn dân do thái không thể chịu nổi thêm một nhiệm kỳ nữa của ông Benyamin Nétanyahou.”
Bình luận gia do thái Gideon Levy, trên báo Haaretz ngày 18/03/2016, mạnh dạng phê bình đồng bào của ông đã chọn ông Benyamin Nétanyahou làm Thủ tướng thêm một nhiệm kỳ nữa. Chẳng khác nào “chọn cách giải quyết hòa bình với á-rặp.” Vậy thì chỉ còn cách phải “thay dân” mà thôi.
Ông Gideon Levy tìm liên kết với trí thức á-rặp, những người thất vọng về những cuộc cách mạng vừa qua.
Chính những người á-rặp này cũng kêu gọi hảy “thay đổi dân.”
Dưới thời Đông Đức, soạn giả hài kịch người Đức Bertolt Brecht, trong một bài thơ châm biếm, đã đề nghị những người cộng sản nếu thấy nhơn dân không đáp ứng được sự mong đợi của họ thì hảy thay bằng một thứ nhơn dân khác.
Vấn đề thay dân, tưởng chắc cũng nên thử đặt ra cho trường hợp Việt nam. Trước nhà cầm quyền cộng sản đại gian, đại ác như vậy mà dân vẫn tỏ thái độ vô cảm. Thanh niên, sinh viên ái quốc đã đứng lên tranh đấu đòi thay đổi chế độ bạo ngược, chịu đàn áp, trù dặp, tù đày, nhưng vẫn chưa thức tỉnh được lương tâm xã hội thì còn cách nào khác hơn là thay thứ dân này bằng một thứ dân khác, nhại cảm về thảm họa mất nước, dân tộc bị diệt vong do đồng chí Bắc kinh của nhà cầm quyền ở Việt nam hiên nay gây ra?
Thật đau lòng!
Nguyễn Văn Trần
Vừa rồi, ông cho phổ biến một bài báo trên Wall Street Journal (Courrier Internatinal, 2015, đăng lại bản tiếng pháp) để kiểm điểm lại quan điểm 26 năm trước của ông, đối chiếu với tình hình thực tế gần đây.
Tiến sĩ Alexandre Del Valle, nhà nghiên cứu về địa chánh trị ở Viện Choiseul, giảng dạy tại Đại Học La Rochelle, Pháp, trong quyển sách “Le Complexe occidental” của ông, cho rằng khối cộng sản liên-xô sụp đổ, giải thoát cho một không gian khỏi ách đô hộ độc tài và đánh dấu thế giới lưỡng cực kết thúc để chỉ còn lại thế giới đơn cực, đứng đầu là cường quốc Huê kỳ, chấm dứt tình trạng xung đột giữa hai khối. Ông đồng ý với ông Fukuyama ở điểm này và chỉ tới đây.
“Khối liên-xô sụp đổ mở ra một kỷ nguyên dân chủ toàn cầu,” theo ông Alexandre Del Valle, lại là vấn đề cần phải được suy nghĩ lại. Còn theo học giả Samuel Huntington, khi đề cặp tới “đợt sóng dân chủ thứ ba,” thì hiện tượng xuất hiện dân chủ từ sau thề chiến có thể ghi nhận là từ sau khi chế độ độc tài ở Espagne và Portugal sụp đổ trong những năm 70 của thế kỷ trước.
26 năm sau, ông Francis Fukuyama, trong bài viết trên, vẫn xác định lại niềm tin Dân chủ rồi đây cũng sẽ thắng vì mô hình xã hội khi lịch sử chấm dứt chắc chắn phải dẩn tới dân chủ tự do.
Chúng ta sẽ tìm hiểu dựa vào những yếu tố nào mà sự quả quyết của ông vẫn không thay đổi, mà còn đưọc củng cố thêm.
Dân chủ suy yếu
Phong trào Đoàn kết ở Ba-lan thành công chấm dứt chế độ độc tài do Staline dựng lên, thanh niên, sinh viên biểu tình ở Thiên An môn đòi dân chủ, bức tường bá-linh sụp đổ, kết thúc hơn 70 năm cầm quyền cộng sản.
Nhắc lại năm 1974, thế giới chỉ có 35 nưóc dân chủ vì có bầu cử tương đối tự do. Tới năm 2013, có gần 120 nước dân chủ (30% - 60%, theo Giáo sư Larry Diamond, Stanford). Năm 1989 khởi đầu một xu hướng dân chủ nở rộ và Giáo sư Samuel Huntington gọi đó là “đợt sóng dân chủ thứ ba.” Nó bắt đầu ở Âu châu rồi hơn mươi năm sau, lan qua Nam Mỹ, Phi châu và Á châu. Phải chăng vì vậy mà ông Francis Fukuyama nhận định khi xã hội tiến bộ, tức khi kinh tế và chánh trị cải thiện, thì tiến trình ấy sẽ dẩn tới chánh trị dân chủ tự do và kinh tề thị trường, chớ không thể theo hướng cộng sản như những lý thuyết gia công sản dự đoán. Lịch sử, không cách gì khác hơn, sẽ mở ra một thế giới tự do, với những chánh phủ dân cử, với những quyền cá nhơn được luật pháp bảo đảm, tư bản lưu hành dưới sự kiểm soát tương đối của Nhà nước.
Khi đối chiếu với thực tế ngày nay, thế giới từ năm 2014 đã thay đổi. Nước Nga có bầu cử nhưng dưới sự kiểm soát chặc chẻ của nhà cầm quyền, trở thành một mối hăm dọa an ninh chung, nhứt là đối với các nước láng giềng. Tàu vẫn là một nước độc tài tuy kinh tế có phát triển mạnh trong thời gian qua.
Vấn đề của thế giờ ngày nay là những chế độ độc tài, vừa trở lại hoặc còn lại, chẳng những mạnh, hung hăn mà nhiều nước dân chủ, kỳ cựu hoặc vừa chuyển đổi, lại có sức khoẻ trên đà suy yếu. Những nước vừa thay đổi dân chủ như Turquie, Sri-Lanka, Nircaragua,… lại trở lại chế độ độc tài hoặc như Bulgarie, Roumanie bị tham nhủng hoành hành, khó thực thi dân chủ.
Nhình chung, từ năm 2005, theo Freedom House, số nước đạt được dân chủ dựa trên cách đo “bầu cử hạn kỳ, tự do báo chí, tự do tập họp,… và phẩm chất dân chủ đã bắt đầu giới hạn trong những năm sau này. Về mặt tâm lý xã hội, Huê kỳ và Tây Âu là mô hình dân chủ tự do, nhưng vì bị hơn mươi năm kinh tề khủng hoảng nghiêm trọng nên lập luận dân chủ tự do là điều kiện nền tảng để kinh tế thị trường phát triển đã mất đi sức hấp dẩn khá nhiều.
Dân chủ vẫn thắng
Dựa trên những xu hướng lớn của lịch sử, người ta ghi nhận thế giới thay đổi sâu xa trong vài thập niên qua. Sản xuất xã hội gia tăng mạnh, ít nhứt từ năm 1970 cho tới năm khủng hoảng 2008. Mặc dầu bị khủng hoảng nhưng thạnh vượng của thế giới vẫn giử ở mức cao nhờ biết dựa theo hệ thống tự do trao đổi và đầu tư. Ngay cả nưóc cộng sản độc tài như Tàu và Việt nam cũng biết tuẩn thủ luật thị trường và cạnh tranh để kinh tế phát triển. Mà dân chủ tự do thường nảy sanh từ từng lớp dân chúng khá giả và có học thức. Vì người dân càng có tiền, đóng thuế càng cao thì càng đòi hỏi nhà cầm quyền phải biết tôn trọng quyền lợi của họ. Trái lại, những quốc gia giàu nhờ dầu hỏa như Nga, Vénézuela, các ước vùng Vịnh, ngân sách không phụ thuộc thuế nên dễ trở thành độc tài.
Về mặt tư tưởng, dân chủ định hình thành thể chế thường rất chậm. Nhưng dân chủ cho tới ngày nay vẫn chưa có cạnh tranh tương xứng. Ngước Nga của Poutine, Iran của ayatollahs, Tàu và Việt nam của đảng cộng sản, vẫn khoe khoang mình là nước dân chủ. Chưa bao giờ có nước độc tài nào dám vổ ngực xác nhận “chúng tôi là độc tài đây.” Nên Poutine mới cho tổ chức trưng cầu dân ý ở Đông Ukraine, ở Việt nam, đảng cộng sản đã quyết định xong mọi việc, vẫn tổ chức bầu Quốc Hội để vổ tay chào mừng chánh phủ mới.
Dân chủ là cái gì mà những người độc tài cần như ánh sáng rọi vào gương mặt âm u của họ để mong làm cho dịu bớt nét rùng rợn.
Xưa nay, người cầm quyền không do dân bầu tự do và có định kỳ, mà do cướp được, như các chế độ cộng sản, thì không bao giờ họ muốn thực hiện dân chủ. Họ phải giử quyền lực bằng mọi giá như tư hữu của họ và xem dân là kẻ thù nguy hiểm hơn hết vì người dân chính là kẻ lấy lại quyển lực quốc gia. Nên muốn giành chánh quyền về mình, giành lại quyền tự mình cai trị chính mình, thì người dân phải tranh đấu. Phải dám quyết định và dấn thân.
Khi thấy kinh tế quốc gia bắt đầu tăng trưởng, xã hội bắt đầu thay đổi thì sự thay đổi này luôn luôn đòi hỏi, tiếp theo đó, chánh trị mở rộng để mọi người có thể tham gia. Vì dân chủ mới bảo đảm được sự tăng trưởng kinh tế và cải thiện xã hội.
Ai cũng biết Dân chủ là quyền của người dân tự quyết định vận mệnh của mình. Nhà cầm quyền là sản phẩm của dân. Nhưng trên thực tế, không thiếu nhà cầm quyền phản dân, hại nước mà vẫn tồn tại bởi người dân không quyết định thay đổi. Vì không dám hoặc vì thiếu ý thức và vô trách nhiệm.
Thay đổi dân
Người ta chỉ nói thay đổi chánh quyền, chớ chưa nghe nói “Thay đổi dân.” Nay cần đặt vấn đề “Thay đổi dân” khi không thể thay đổi thứ nhà cầm quyền phản dân, hại nước. Ý nghĩ nghe qua rất nghịch lý nhưng đã đặt thành vấn đề khi nói về kết quả bầu cử ở Do Thái vừa rồi, ông Benyamin Nétanyahou tái đắc cử.
Kết luận đầu tiên từ kết quả thăm dò cử tri vừa ra khỏi phòng phiếu rất bi quan: “Dân chúng cử tri phải được thay đổi.”
Dư luận do thái giải thích về hiện tượng đắc cử của cựu Thủ tướng Benyamin Nétanyahou “Chúng tôi không đặc vấn đề tổ chức bầu cử lại để chọn người lãnh đạo khác, mà muốn đem lại cho Do Thái một dân tộc mới, khác hơn, để tổ chức lại tổng tuyển cử. Nhơn dân do thái không thể chịu nổi thêm một nhiệm kỳ nữa của ông Benyamin Nétanyahou.”
Bình luận gia do thái Gideon Levy, trên báo Haaretz ngày 18/03/2016, mạnh dạng phê bình đồng bào của ông đã chọn ông Benyamin Nétanyahou làm Thủ tướng thêm một nhiệm kỳ nữa. Chẳng khác nào “chọn cách giải quyết hòa bình với á-rặp.” Vậy thì chỉ còn cách phải “thay dân” mà thôi.
Ông Gideon Levy tìm liên kết với trí thức á-rặp, những người thất vọng về những cuộc cách mạng vừa qua.
Chính những người á-rặp này cũng kêu gọi hảy “thay đổi dân.”
Dưới thời Đông Đức, soạn giả hài kịch người Đức Bertolt Brecht, trong một bài thơ châm biếm, đã đề nghị những người cộng sản nếu thấy nhơn dân không đáp ứng được sự mong đợi của họ thì hảy thay bằng một thứ nhơn dân khác.
Vấn đề thay dân, tưởng chắc cũng nên thử đặt ra cho trường hợp Việt nam. Trước nhà cầm quyền cộng sản đại gian, đại ác như vậy mà dân vẫn tỏ thái độ vô cảm. Thanh niên, sinh viên ái quốc đã đứng lên tranh đấu đòi thay đổi chế độ bạo ngược, chịu đàn áp, trù dặp, tù đày, nhưng vẫn chưa thức tỉnh được lương tâm xã hội thì còn cách nào khác hơn là thay thứ dân này bằng một thứ dân khác, nhại cảm về thảm họa mất nước, dân tộc bị diệt vong do đồng chí Bắc kinh của nhà cầm quyền ở Việt nam hiên nay gây ra?
Thật đau lòng!
Nguyễn Văn Trần
Gửi ý kiến của bạn
Theo như công bố từ Tổng Thống Donald Trump vào cuối tuần qua, nữ thẩm phán Amy Coney Barrett đã chính thức được đề cử vào Tối Cao Pháp Viện và sẽ đệ trình lên Thượng Viện Hoa Kỳ để bắt đầu quá trình chuẩn thuận
Nhà văn Võ Hồng ví von: “Bụng to như bụng xe đò.” Nhận xét của ông, rõ ràng (và hoàn toàn) không… trật! Xe đò thường đầy khách mới chịu rời bến nhưng trên đường đi tài xế vẫn luôn dừng bánh “hốt” thêm mấy con nhạn là đà để kiếm thêm chút đỉnh. Khách lên sau thì ngồi ghế súp.
Cuộc Họp Thường Niên lần thứ 75 của Liên Hiêp Quốc năm nay diễn ra trong hoàn cảnh chưa từng thấy trong lich sử do tác động của đại dịch Covid-19. Các hội trường, các cơ sở của LHQ ở New York vắng hoe ngay trong thời điểm diễn ra buổi họp khoáng đại thường niên kể từ ngày 21-9-đến ngày 02-10-2020.
Chủ Nhật, 27 tháng 9, năm 2020 – Gần 200 người Mỹ gốc Việt và đồng minh đủ mọi lứa tuổi đã tổ chức trên mạng một buổi họp rầm rộ để vận động cho cuộc bầu cử có khả năng quyết định đường hướng tương lai của Hoa Kỳ.
Việc qua đời của Thẩm Phán Ruth Ginsberg và Tổng Thống Donald Trump đề cử Tân Thẩm Phán Amy Coney để được Thượng Nghị Viện (với đa số thuộc đảng Cộng Hòa) gấp rút thông qua không đầy 40 ngày trước bầu cử đã khiến báo chí và dư luận nổi lên làn sóng tranh luận gay gắt gọi đây là cuộc chiến văn hóa sống còn trong nước Mỹ. CNN hôm 09/26/2020 chạy hàng đầu bài bình luận rằng đây là cuộc đão chánh do phe bảo thủ chuẩn bị từ nửa thế kỷ nay [1]. Bài viết này sẽ tìm hiểu giữa Tòa Án Tối Cao lại có liên hệ gì đến cuộc chiến văn hóa vốn âm ỷ trong suốt 50 năm nhưng nay bùng nổ làm rạn nứt xã hội Hoa Kỳ, không kém gì cuộc Cách Mạng Văn Hóa tại Trung Quốc vào thập niên 70.
Nhưng trước cả cuộc chiến văn hóa của thập niên 60 còn có cuộc chiến kinh tế từ thập niên 30. Sau Đại Khủng Hoảng 1929 Tổng Thống Franklin Roosevelt đưa ra chương New Deal bảo vệ công đoàn và quyền lợi người lao động theo mô hình Dân Chủ Xã Hội do John M. Keynes đề xướng. Ngược lại không ít dân Mỹ chủ trương tiếp tục tư bản
Ở Việt Nam, một tờ báo được cung cấp 3 thẻ phóng viên quân đội. Cục An Ninh Quân Đội điều tra rất cẩn thận, từ cá nhân ký giả, cha mẹ, ông nội bà nội, có ai vào theo Việt Cộng không? Có ông bà, cha mẹ đi vào rừng với Mặt Trận giải phóng miền Nam hay không?
Hơn hai phần ba thế kỷ qua, chế độ toàn trị và bạo ngược hiện hành ở Việt Nam chưa hề mang lại an bình hay phúc lợi cho bất cứ ai (ngoài đám lãnh đạo) nên cứ “yên tâm đi” và “đừng lo lắng quá” e không phải là thái độ tương thích để có thể sống với cái nhà nước tráo trở này.
Năm nay, 2020, cháy rừng không những tại California mà còn bùng phát tại cả chục tiểu bang ở Miền Tây nước Mỹ làm hàng triệu mẫu tây đất rừng bị thiêu rụi. Tình trạng cháy rừng ngày càng trầm trọng. Trong cuộc họp với Tổng Thống Donald Trump hôm 14 tháng 9 năm 2020, Thống Đốc California Gavin Newsom và nhiều lãnh đạo Miền Tây khác đều nói rằng cháy rừng sở dĩ ngày càng dữ dội là do ảnh hưởng của biến đổi khí hậu. Trong khi đó TT Trump cho rằng các tiểu bang Miền Tây đã không dọn sạch bụi cây và gỗ mục để cho cây cỏ dễ cháy chất đống trong rừng. “Khi cây ngã xuống sau một thời gian ngắn, khoảng 18 tháng, chúng sẽ biến thành cây rất khô. Chúng trở thành những que diêm… các bạn biết đó, không có nước đổ xuống và chúng trở nên rất, rất – chúng dễ bị cháy,” theo Trump phát biểu tại California hôm 14 tháng 9. Phụ Tá Giáo Sư dạy về Lịch Sử tại Đại Học Oregon là Steven C. Beda, cũng là sử gia về môi trường đã nghiên cứu về các khu rừng tại Bở Biển Thái Bình Dương cho biết
Trước tình trạng dịch Vũ Hán lây lan mạnh trở lại, riêng ở Pháp trong vài ngày qua, cứ mỗi 24 giờ, có tới trên dưới 10000 trường hợp bị nhiễm, tuy chánh quyền chưa chánh thức thừa nhận đợt 2 dẫng tới, bổng xuất hiện «phong trào chống mang mặt-nạ» phòng bịnh, chống đóng cửa.
Tại Thượng Viện, được xem là tay chiến lược gia lão luyện của phe Cộng Hòa, McConnell được bầu làm lãnh đạo khối thiểu số khi Thượng Viện rơi vào tay Đảng Dân Chủ năm 2006 rồi trở thành lãnh đạo khối đa số tại Thượng Viện trong sáu năm qua, khi đảng Cộng Hòa giành lại phần thắng vào năm 2014.
Người Việt Phone
Không còn nghi ngờ gì nữa, khẩu trang đã đóng một vai trò trung tâm trong các chiến lược đối đầu với dịch bệnh COVID-19 của chúng ta. Nó không chỉ giúp ngăn ngừa SARS-CoV-2 mà còn nhiều loại virus và vi khuẩn khác.
Hôm thứ Hai (06/07/2020), chính quyền Mỹ thông báo sinh viên quốc tế sẽ không được phép ở lại nếu trường chỉ tổ chức học online vào học kỳ mùa thu.
Đeo khẩu trang đã trở thành một vấn đề đặc biệt nóng bỏng ở Mỹ, nơi mà cuộc khủng hoảng Covid-19 dường như đã vượt khỏi tầm kiểm soát.
Trong khi thế giới đang đổ dồn tập trung vào những căng thẳng giữa Mỹ với Trung Quốc, thì căng thẳng tại khu vực biên giới Himalaya giữa Trung Quốc và Ấn Độ vào tháng 05/2020 đã gây ra nhiều thương vong nhất trong hơn 50 năm.
Ủy ban Tư pháp Hạ viện Mỹ cho biết các CEO của 4 tập đoàn công nghệ lớn Amazon, Apple, Facebook và Google đã đồng ý trả lời chất vấn từ các nghị sĩ Quốc hội về vấn đề cạnh tranh trong ngành công nghệ.
Copyright © 2020 vietbao.com All rights reserved 