Dưới đây là Thông Cáo Về Tình Trạng Thuyền Nhân Ở Phi Luật Tân phổ biến bởi Uỷ Ban Cứu Người Vượt Biển vào ngày 30 tháng 1, 2000, nội dung nói rõ về các tin đồn cứu xét định cư.
5. Đối với số gia đình con lai, cũng do sự can thiệp của Ông Rees và của Dân Biểu Christopher Smith, Chủ Tịch Tiểu Ban Quốc Tế Vụ Và Nhân Quyền, Hoa Kỳ đã bắt đầu tái xét và định cư một số hồ sơ con lai mà trước đây bị phân loại là thành phần “con lai quậy” (anti-social). Trường hợp đầu tiên được giải quyết trong nhóm này đã lên đường định cư tại San Jose ngày 30 tháng 12 vừa qua. Hoa Kỳ không hề có chính sách giải quyết cho những trường hợp con lai giả. Mấy tuần qua có tin đồn hoàn toàn không chính xác rằng những trường hợp con lai giả cũng sẽ được định cư nếu có hội đoàn bảo lãnh.
Mấy tuần gần đây chúng tôi nhận được nhiều thắc mắc từ đồng bào ở Phi Luật Tân về tin đồn rằng các quốc gia đệ tam sắp sửa cử phái đoàn cứu xét định cư cho tất cả thuyền nhân đang kẹt ở PLT. Những tin đồn này không chính xác và có thể đã xuất phát từ sự phỏng đoán của đồng bào về một số nỗ lực của cộng đồng người Việt ở Úc cũng như của Uỷ Ban Cứu Người Vượt Biển và LAVAS.
Chúng tôi ra thông cáo này nhằm đánh tan đi tin đồn không chính xác ấy và trình bày thực tại của cuộc vận động này.
1. Chính quyền Phi Luật Tân vẫn chưa quyết định về số phận của khoảng 2,000 người Việt tạm cư ở PLT, gồm thuyền nhân lẫn các trường hợp con lai. Uỷ Ban Liên Bộ do Tổng Thống Estrada chỉ định thành lập trước đây hứa hẹn sẽ tuyên bố giải pháp vào cuối năm 1999. Đến nay vẫn chưa có gì. Mới đây, trước khi giải tán, Uỷ Ban Liên Bộ chỉ thông báo kết quả cuộc kiểm tra nguyện vọng của người Việt tạm cư. Theo đó, trong số 964 gia đình gồm cả thuyền nhân lẫn gia đình con lai, thì có 3 gia đình xin hồi hương, 362 gia đình xin ở lại PLT, và 363 gia đình xin đi định cư ở một quốc gia đệ tam (số này cũng xin thường trú ở PLT trong trường hợp không quốc gia nào khác nhận định cư).
2. Tại Hạ Viện PLT, Dân Biểu Golez có đưa ra một dự luật nhằm cho phép thuyền nhân được hưởng quyền thường trú. Qua cuộc tiếp xúc hồi đầu năm nay giữa Luật Sư Trịnh Hội và Cô Alison Phan, đại diện cho cộng đồng Việt ở Úc và LAVAS, với Dân Biểu Golez và Dân Biểu Alvarez thì sẽ phải mất từ một đến hai năm dự luật này mới được đưa ra biểu quyết ở Hạ Viện PLT. Nếu được thông qua, dự luật sau đó lại phải đưa qua Thượng Viện để biểu quyết.
3. Để khuyến khích PLT trong việc biểu quyết này, cuối năm ngoái cộng đồng người Việt ở Úc vận động chính quyền Úc nhận định cư cho những trường hợp tuy không đủ tiêu chuẩn di dân bình thường nhưng có thân nhân ở Úc, với mục đích giảm bớt gánh nặng cho PLT. Qua cuộc tiếp xúc với đại diện của cộng đồng người Việt ở Úc, Bộ Trưởng Di Dân Phillip Ruđock đồng ý cứu xét đề nghị này và yêu cầu cung cấp danh sách. Tháng 12 vừa qua, Luật Sư Trịnh Hội và một số thân hữu từ Úc đã tình nguyện đến PLT để lập danh sách những người có thân nhân ở Úc để nộp cho ông Ruđock. Có gần 190 gia đình, gồm khoảng 450 người, đã ghi danh. Tuy nhiên, nếu chính phủ Úc có chấp nhận định cư thì không biết họ sẽ chấp nhận bao nhiêu trong số người này.
4. Cuối năm ngoái, Ông Grover Joseph Rees, tham mưu trưởng cho Tiểu Ban Quốc Tế Vụ và Nhân Quyền của Hạ Viện Hoa Kỳ, đã ghé Manila trên đường đi Việt Nam. Tại Manila, Ông Rees đã tiếp xúc với Ông Regis Puno, Chủ Tịch Uỷ Ban Liên Bộ của PLT. Ông Puno đề nghị chính phủ Hoa Kỳ ưu tiên giải quyết sớm cho những trường hợp hội đủ tiêu chuẩn di dân nhưng đơn bảo lãnh chưa đáo hạn để được cứu xét. Ông Rees hứa sẽ hỗ trợ cho đề nghị này. Hiện nay Uỷ Ban Cứu Người Vượt Biển và LAVAS đang làm việc với Ông Rees trong vấn đề này.
5. Đối với số gia đình con lai, cũng do sự can thiệp của Ông Rees và của Dân Biểu Christopher Smith, Chủ Tịch Tiểu Ban Quốc Tế Vụ Và Nhân Quyền, Hoa Kỳ đã bắt đầu tái xét và định cư một số hồ sơ con lai mà trước đây bị phân loại là thành phần “con lai quậy” (anti-social). Trường hợp đầu tiên được giải quyết trong nhóm này đã lên đường định cư tại San Jose ngày 30 tháng 12 vừa qua. Hoa Kỳ không hề có chính sách giải quyết cho những trường hợp con lai giả. Mấy tuần qua có tin đồn hoàn toàn không chính xác rằng những trường hợp con lai giả cũng sẽ được định cư nếu có hội đoàn bảo lãnh.
6. Để hỗ trợ cho cuộc vận động đa phương này, LS Trịnh Hội và Cô Alison Phan, một sinh viên luật từ Úc tình nguyện làm việc ở PLT từ tháng 7 năm 1999, đã vận động một số dân biểu và thượng nghị sĩ PLT viết thư cho chính quyền Úc và Hoa Kỳ để ủng hộ cho giải pháp tổng hợp kể trên. Cộng đồng người Việt ở Úc đang dùng những bức thư này cho việc vận động chính phủ Úc. Uỷ Ban Cứu Người Vượt Biển và LAVAS cũng đang làm công việc tương tự ở Hoa Kỳ.
Tóm lại, trong ba năm qua một số tổ chức vẫn bền bỉ tìm giải pháp lâu dài cho số người Việt tạm cư ở PLT. Một mặt, chúng tôi cố gắng vận động các quốc gia đệ tam chia xẻ phần nào gánh nặng với PLT, trong phạm vi luật pháp của các quốc gia này cho phép; mặt khác chúng tôi cố gắng thuyết phục chính phủ PLT sớm ban cấp quy chế thường trú nhân cho số thuyền nhân chấp nhận ở lại PLT. Tuy nhiên, triển vọng thành công hiện rất mù mờ.
Vấn đề thuyết phục các quốc gia đệ tam nhận định cư thuyền nhân hiện nay không dễ. Trước đây, ngay khi chính quyền PLT ngưng cưỡng bách hồi hương, chúng ta có một cơ hội thuận lợi hơn rất nhiều vì tình hình còn nóng hổi. Chúng tôi đã đề xướng giải pháp tổng hợp mà qua đó các quốc gia đệ tam sẽ nhận khoảng phân nửa số thuyền nhân, trong đó có rất nhiều người trước đây được các tàu bè ngoại quốc vớt và các quốc gia chủ tàu đã hứa sẽ nhận định cư; một khi số thuyền nhân vơi đi nhiều thì dễ dàng cho chính phủ PLT chấp nhận cho số còn lại được thường trú. Tuy nhiên lúc ấy đã có dư luận ở PLT cũng như ở hải ngoại tuyệt đối bài bác vấn đề vận động cho thuyền nhân được định cư ở quốc gia thứ ba.
Một phần do trở ngại này mà cuộc vận động từ năm 1996 chỉ đạt kết quả là các quốc gia đệ tam chấp nhận định cư những ai hội đủ tiêu chuẩn di dân bình thường mà thôi. Con số những thuyền nhân và trường hợp con lai ở PLT hội đủ tiêu chuẩn di dân như vậy chỉ khoảng 300 trong số 2,000 người.
Năm 1999 cộng đồng người Việt ở Úc chủ xướng trong việc đẩy mạnh cuộc vận động cho giải pháp tổng hợp này nhưng cơ hội đã qua đi, tình hình đã thay đổi và trở nên khó khăn hơn trước rất nhiều. Vấn đề thuyền nhân đã trở thành nguội lạnh, không còn được sự quan tâm của các quốc gia đệ tam. Khơi lại lòng trắc ẩn của họ trong thời điểm này là việc làm cực kỳ khó khăn.
Những điều trình bày ở trên cốt để giúp cho đồng bào thuyền nhân hiểu rõ tình cảnh hiện nay và đánh giá đúng mức những nỗ lực vận động kể trên, để tránh không quá hy vọng bây giờ và quá tuyệt vọng sau này. Diễn tiến của cuộc vận động đến đâu chúng tôi sẽ thông báo. Mong rằng đồng bào thuyền nhân ở PLT và thân nhân của họ ở hải ngoại không trở thành nạn nhân của những tin đồn thất thiệt.
Nguyễn Đình Thắng, Giám Đốc Điều Hành Uỷ Ban Cứu Người Vượt Biển
Gửi ý kiến của bạn
