Hôm nay,  

Trang Sử Việt: Chúa Nguyễn: Nguyễn Hoàng

02/11/201506:26:00(Xem: 5608)
(Lời tâm tình: Bài viết về “Sử Việt” chỉ khái quát, không đi sâu từng chi tiết của mỗi nhân vật. Cuối mỗi bài viết, phần “Thiết nghĩ” nếu có chỉ là góp ý của tác giả, không ngoài mục đích làm sáng tỏ thêm về nội dung đã biên soạn. Trang Sử Việt luôn mong mỏi nhúm nhen tình tự dân tộc, niềm yêu thương quê hương và giữ gìn Việt ngữ cùng văn hóa Việt. Trang Sử Việt đăng trên Vietbao Online thứ Ba và thứ Năm. Kể từ hôm nay sẽ gởi đến quý độc giả 60 nhân vật lịch sử vào thời chúa Nguyễn và nhà Nguyễn cho đến hòa ước Patennôtre tức là hòa ước Giáp Thân do ông Nguyễn Văn Tường, Phạm Thận Duật ký với Patennôtre năm 1884, sau đó là một khúc quanh lịch sử khác sẽ trình bày tiếp theo).
_____________
.
CHÚA NGUYỄN: NGUYỄN HOÀNG
(1524 - 1613)
.
Nguyễn Hoàng quê Gia Miêu ngoại trang, huyện Tống Sơn, Thanh Hóa, là con trai thứ 2 của Hưng Quốc Công Nguyễn Kim. Ông thấy anh là Nguyễn Uông bị người anh rể là Trịnh Kiểm hãm hại, ông đến hỏi Trạng Trình kế sách dung thân. Trạng bảo “Hoành sơn nhất đái, vạn đại dung thân” (một dãy Trường Sơn dung thân suốt đời), ông nhờ chị là Ngọc Bảo, xin Trịnh Kiểm vào trấn thủ đất Thuận Hóa, được Trịnh Kiểm chấp thuận.
.
Năm 1558, Nguyễn Hoàng 34 tuổi, đem người nhà, gia tướng và đồng hương ở huyện Tống Sơn, Nghĩa Dũng vào Nam, dựng trại Ái Tử ở huyện Triệu Phong, Quảng Trị, thu dụng hào kiệt, vỗ về bá tánh, bắt đầu dựng nghiệp.
Năm 1593, Lê và Trịnh đánh tan nhà Mạc, Nguyễn Hoàng ra Bắc yết kiến vua Lê, vua phong Đoan Quốc Công, ông ở lại Bắc 7 năm, đem quân dẹp các loạn đảng cho nhà Lê. Năm 1600, Nguyễn Hoàng đem quân dẹp loạn Phan Ngạn, Ngô Đình Nga, nhân đấy dong thuyền về Thuận Hoá. Từ đấy, dựng nghiệp chúa ở Đàng Trong vững mạnh, nhân dân gọi ông là Chúa Tiên.
Năm 1613, ông truyền ngôi chúa cho con là Nguyễn Phúc Nguyên, ông bảo: “Đất Thuận Quảng phía Bắc có núi Ngang (Hoành Sơn) và sông Gianh (tức Linh giang ở Quảng Bình) hiểm trở, phía Nam có núi Hải Vân và núi Đá Bia (Thạch Bi Sơn ở Phú Yên) bền vững, núi có vàng sắt, biển có cá muối, là đất tốt cho người dụng võ, ta không còn lo Trịnh nữa”.
   Chính sự qua các đời chúa Nguyễn ở Phương Nam:
.
1- Binh chếViệc binh bị đối với các chúa Nguyễn là việc quan trọng. Quân số bấy giờ khoảng 30.000 người. Năm 1631, chúa Sãi mở trường bắn, trường tập voi, tập ngựa và sở đúc súng đại bác, do người Pháp là Jean de la Croix giúp tạo ra cơ sở đúc súng gọi là phường Đúc ở Thuận Hóa.
.
2- Mở mang bờ cõi: Vào thời các chúa Nguyễn, Chiêm Thành suy yếu. Năm 1653, vua Chiêm là Bà Thấm đánh phá phủ Phú Yên, bị tướng Hùng Lộc thời chúa Hiền đánh bại. Sau lấy Diên Khánh (Khánh Hòa) đặt dinh Thái Khang, để Hùng Lộc Trấn thủ.
.
Từ Phan Rang trở vào vẫn để cho Chiêm Thành. Năm 1693, vua Chiêm là Bà Tranh bỏ việc tiến cống, nên Minh Vương (Nguyễn Phúc Chu), cử Tổng binh Nguyễn Phúc Kính đem quân hỏi tội, bắt được cận thần là Kế Bà Tử và Tả Trà Viên cùng Ba Ân đem về Phú Xuân. Chúa Nguyễn gọi đất của Chiêm là Thuận Thành phủ, phong chức Khám Lý cho Tả Trà Viên và Kế Bà Tử và 3 người con của Bà Ân được làm Đề Đốc giữ Thuận phủ. Chúa Nguyễn lại bắt dân Chiêm mặc như người Việt. Năm 1697, chúa Nguyễn đặt ra phủ Bình Thuận. Từ đấy, đất Chiêm mất hẳn trên bản đồ, khi các đại thần và người Chiêm đã trở thành công chức của nước Việt, hoàng gia Chiêm không còn uy tín nữa.
.
3- Thuế khóa: Năm 1632, Sãi Vương cho áp dụng thuế như Bắc Hà. Thuế ruộng thì sau vụ gặt, quan đến từng địa phương quy định hạng ruộng để đánh thuế. Đánh thuế mỏ và thương chính: Tại Thuận Hóa và Quảng Nam có mỏ vàng, Quảng Ngãi có mỏ bạc, Bố Chính có mỏ sắt. Các mỏ này đã đem lại nguồn lợi lớn. Tàu bè ngoại quốc qua lại các cửa bể phải đóng thuế.
.
4- Địa hạt hành chính: Sông Gianh là phân giới giữa Đàng Trong và Đàng Ngoài. Ban đầu, Đàng Trong chỉ có 2 trấn Thuận Hóa và Quảng Nam. Đến đời Nguyễn Phúc Khoát thì kiểm soát từ Hoành Sơn đến Cà Mau. Đàng Trong được chia thành 12 dinh và 1 trấn. 12 dinh: Bố Chính, Quảng Bình, Lưu Đồn, Cựu Dinh (Ái Tử), Chính Dinh (Phú Xuân), Quảng Nam, Phú Yên, Bình Khang, Bình Thuận, Trấn Biên (Biên Hòa), Phiên Trấn (Sài Gòn), Long Hồ và một trấn là Hà Tiên. Mỗi dinh cai quản một phủ, dưới phủ có huyện, tổng, xã.
.
5- Quan chế: Quan lại phục vụ ở kinh đô và các dinh đều tuyển dụng bằng khoa cử, tuy nhiên một số người đã theo chúa Nguyễn Hoàng năm 1558 được ưu đãi. Từ năm 1632, mở khoa thi để chọn người vào các chức Tri phủ, Huấn đạo, Lễ sinh.
.
Cảm niệm: Chúa Tiên
Nguyễn Hoàng vấn kế để dung thân!
Bịn rịn Thăng Long, lại ngại ngần
Đất Bắc nhịn nhường, luôn thủ thế
Trời Nam củng cố, để tranh phân
Ngựa thuyền sắm sửa, lo lường lính
Rừng rú khai hoang, khuyến khích dân
Chúa Nguyễn lẫy lừng, riêng một cõi
Ngự phòng ngăn Trịnh, hết phân vân!.
.
Nguyễn Lộc Yên 
.
.

Ý kiến bạn đọc
02/11/201519:32:14
Khách
Rat rat hay,minh la nguoi Hue,may co noi ngoai deu la may ong nghe o trieu dinh,roi sau do di hoc thi vo trong dai noi de hoc thi va an cap xoai voi may dua ban hoc bi canh sat bat nhung roi duoc tha(1973)doc them bai nay thay hay qua co them hieu biet nhieu,cam on tac gia nghe,tai dang o Germany tu nam 1979 nen khong co dieu kien de doc nhieu sach Viet,cam on nhieu.
Gửi ý kiến của bạn
Vui lòng nhập tiếng Việt có dấu. Cách gõ tiếng Việt có dấu ==> https://youtu.be/ngEjjyOByH4
Tên của bạn
Email của bạn
)
Câu nói của cố thủ tướng Việt Cộng là Võ Văn Kiệt rằng ngày 30-4 có một triệu người vui và một triệu người buồn...
“Ý thức xã hội mới Việt Nam “là toàn bộ những tư tưởng, quan điểm, những tình cảm, tâm trạng, truyền thống tốt đẹp, v.v. của cộng đồng dân tộc Việt Nam, mà hạt nhân là chủ nghĩa Mác- Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh, đường lối, chủ trương của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước, phản ánh lợi ích căn bản của nhân dân nhằm phục vụ sự nghiệp xây dựng, bảo vệ xã hội mới”. Nói như thế là cuồng tín, vọng ngoại và phản bội ước vọng đi lên của dân tộc...
Nhiều sự việc thay đổi kể từ thập niên 1970 khi Richard Nixon và Mao Trạch Đông nghĩ ra công thức “một Trung Quốc” cho sự dị biệt của họ đối với quy chế Đài Loan. Nhưng nếu kết hợp với các biện pháp khác để tăng cường việc răn đe chống lại bất kỳ hành động xâm lược bất ngờ nào, chính sách này trong 50 năm qua vẫn có thể giúp cho việc gìn giữ hòa bình. Liệu Trung Quốc có thể cố tấn công Đài Loan vào năm 2027 không? Philip Davidson, Tư lệnh mãn nhiệm của Bộ Tư lệnh Ấn Độ-Thái Bình Dương của Mỹ, nghĩ như vậy hồi năm 2021 và gần đây ông đã tái khẳng định việc đánh giá của mình. Nhưng liệu Hoa Kỳ và Trung Quốc có định sẵn cho cuộc chiến trên hòn đảo này không, đó là một vấn đề khác. Trong khi nguy hiểm là có thật, một kết quả như vậy không phải là không thể tránh khỏi.
Khi nhận xét về chính trị tại Việt Nam, không những các quan sát viên quốc tế mà ngay cả nhân dân đều băn khoăn trước câu hỏi: dưới chế độ CSVN, cả quân đội lẫn công an đều là những công cụ bảo vệ cho đảng và chế độ, nhưng tại sao thế lực của công an và đại tướng công an Tô Lâm lại hoàn toàn lấn át quân đội như thế?
Có nhiều chỉ dấu Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ đã “lọt vào mắt xanh” Trung Quốc để giữ chức Tổng Bí thư đảng CSVN thay ông Nguyễn Phú Trọng nghỉ hưu. Những tín hiệu khích lệ đã vây quanh ông Huệ, 66 tuổi, sau khi ông hoàn tất chuyến thăm Trung Quốc từ 7 đến 12/04/2024.
“Hủ cộng”, tôi có thể hợm mình tuyên bố, với sự chứng thực của Google, là do tôi khai sinh trong khi mấy lời cảm thán tiếp nối là của Tố Hữu khi nhà thơ này, nhân chuyến thăm viếng Cuba, đã tiện lời mắng Mỹ: “Ô hay, bay vẫn ngu hoài vậy!” Gọi “khai sinh” cho hách chứ, kỳ thực, chỉ đơn thuần là học hỏi, kế thừa: sau “hủ nho”, “hủ tây” thì đến “hủ cộng”. “Hủ nho”, theo Việt Nam Tự Điển của Hội Khai Trí Tiến Đức, là “nhà nho gàn nát”, chỉ giới Nho học cố chấp, từng bị những thành phần duy tân, đặc biệt là nhóm Tự Lực Văn Đoàn, nhạo báng sâu cay vào thập niên 1930. Nếu “hủ nho” phổ biến cả thế kỷ nay rồi thì “hủ tây”, có lẽ, chỉ được mỗi mình cụ Hồ Tá Bang sử dụng trong vòng thân hữu, gia đình. Hồ Tá Bang là một trong những nhà Duy Tân nổi bật vào đầu thế kỷ 20, chủ trương cải cách theo Tây phương nhưng, có lẽ, do không ngửi được bọn mê tín Tây phương nên mới có giọng khinh thường: "Chúng nó trước hủ nho giờ lại hủ tây!" [1]
Mới đấy mà đã 20 năm kể từ khi đảng CSVN cho ra đời Nghị quyết 36 về “Công tác đối với người Việt Nam ở nước ngoài” (26/03/2004-26/03/2024). Nhưng đâu là nguyên nhân chưa có “đoàn kết trong-ngoài” để hòa giải, hòa hợp dân tộc?
Cả Hiến Pháp 2013 và Luật Công An Nhân Dân năm 2018 đều quy định công an nhân dân là lực lượng bảo đảm an toàn cho nhân dân và chống tội phạm. Tại sao trên thực tế nhân dân Việt lại sợ hãi công an CSVN hơn sợ cọp?
Càng gần các Hội nghị Trung ương bàn về vấn đề Nhân sự khóa đảng XIV 2026-2031, nội bộ đảng CSVN đã lộ ra vấn đề đảng viên tiếp tay tuyên truyền chống đảng. Ngoài ra còn có hiện tượng đảng viên, kể cả cấp lãnh đạo chủ chốt đã làm ngơ, quay mặt với những chống phá Chủ nghĩa Mác-Lênin và tư tưởng Cộng sản Hồ Chí Minh...
Hí viện Crocus City Hall, cách Kremlin 20 km, hôm 22 tháng O3/2024, đang có buổi trình diển nhạc rock, bị tấn công bằng súng và bom làm chết 143 người tham dự và nhiều người bị thương cho thấy hệ thống an ninh của Poutine bất lực. Trước khi khủng bố xảy ra, tình báo Mỹ đã thông báo nhưng Poutine không tin, trái lại, còn cho là Mỹ kiếm chuyện khiêu khích...
NHẬN TIN QUA EMAIL
Vui lòng nhập địa chỉ email muốn nhận.