Hôm nay,  

Trang Sử Việt: Chúa Nguyễn: Nguyễn Hoàng

02/11/201506:26:00(Xem: 5601)
(Lời tâm tình: Bài viết về “Sử Việt” chỉ khái quát, không đi sâu từng chi tiết của mỗi nhân vật. Cuối mỗi bài viết, phần “Thiết nghĩ” nếu có chỉ là góp ý của tác giả, không ngoài mục đích làm sáng tỏ thêm về nội dung đã biên soạn. Trang Sử Việt luôn mong mỏi nhúm nhen tình tự dân tộc, niềm yêu thương quê hương và giữ gìn Việt ngữ cùng văn hóa Việt. Trang Sử Việt đăng trên Vietbao Online thứ Ba và thứ Năm. Kể từ hôm nay sẽ gởi đến quý độc giả 60 nhân vật lịch sử vào thời chúa Nguyễn và nhà Nguyễn cho đến hòa ước Patennôtre tức là hòa ước Giáp Thân do ông Nguyễn Văn Tường, Phạm Thận Duật ký với Patennôtre năm 1884, sau đó là một khúc quanh lịch sử khác sẽ trình bày tiếp theo).
_____________
.
CHÚA NGUYỄN: NGUYỄN HOÀNG
(1524 - 1613)
.
Nguyễn Hoàng quê Gia Miêu ngoại trang, huyện Tống Sơn, Thanh Hóa, là con trai thứ 2 của Hưng Quốc Công Nguyễn Kim. Ông thấy anh là Nguyễn Uông bị người anh rể là Trịnh Kiểm hãm hại, ông đến hỏi Trạng Trình kế sách dung thân. Trạng bảo “Hoành sơn nhất đái, vạn đại dung thân” (một dãy Trường Sơn dung thân suốt đời), ông nhờ chị là Ngọc Bảo, xin Trịnh Kiểm vào trấn thủ đất Thuận Hóa, được Trịnh Kiểm chấp thuận.
.
Năm 1558, Nguyễn Hoàng 34 tuổi, đem người nhà, gia tướng và đồng hương ở huyện Tống Sơn, Nghĩa Dũng vào Nam, dựng trại Ái Tử ở huyện Triệu Phong, Quảng Trị, thu dụng hào kiệt, vỗ về bá tánh, bắt đầu dựng nghiệp.
Năm 1593, Lê và Trịnh đánh tan nhà Mạc, Nguyễn Hoàng ra Bắc yết kiến vua Lê, vua phong Đoan Quốc Công, ông ở lại Bắc 7 năm, đem quân dẹp các loạn đảng cho nhà Lê. Năm 1600, Nguyễn Hoàng đem quân dẹp loạn Phan Ngạn, Ngô Đình Nga, nhân đấy dong thuyền về Thuận Hoá. Từ đấy, dựng nghiệp chúa ở Đàng Trong vững mạnh, nhân dân gọi ông là Chúa Tiên.
Năm 1613, ông truyền ngôi chúa cho con là Nguyễn Phúc Nguyên, ông bảo: “Đất Thuận Quảng phía Bắc có núi Ngang (Hoành Sơn) và sông Gianh (tức Linh giang ở Quảng Bình) hiểm trở, phía Nam có núi Hải Vân và núi Đá Bia (Thạch Bi Sơn ở Phú Yên) bền vững, núi có vàng sắt, biển có cá muối, là đất tốt cho người dụng võ, ta không còn lo Trịnh nữa”.
   Chính sự qua các đời chúa Nguyễn ở Phương Nam:
.
1- Binh chếViệc binh bị đối với các chúa Nguyễn là việc quan trọng. Quân số bấy giờ khoảng 30.000 người. Năm 1631, chúa Sãi mở trường bắn, trường tập voi, tập ngựa và sở đúc súng đại bác, do người Pháp là Jean de la Croix giúp tạo ra cơ sở đúc súng gọi là phường Đúc ở Thuận Hóa.
.
2- Mở mang bờ cõi: Vào thời các chúa Nguyễn, Chiêm Thành suy yếu. Năm 1653, vua Chiêm là Bà Thấm đánh phá phủ Phú Yên, bị tướng Hùng Lộc thời chúa Hiền đánh bại. Sau lấy Diên Khánh (Khánh Hòa) đặt dinh Thái Khang, để Hùng Lộc Trấn thủ.
.
Từ Phan Rang trở vào vẫn để cho Chiêm Thành. Năm 1693, vua Chiêm là Bà Tranh bỏ việc tiến cống, nên Minh Vương (Nguyễn Phúc Chu), cử Tổng binh Nguyễn Phúc Kính đem quân hỏi tội, bắt được cận thần là Kế Bà Tử và Tả Trà Viên cùng Ba Ân đem về Phú Xuân. Chúa Nguyễn gọi đất của Chiêm là Thuận Thành phủ, phong chức Khám Lý cho Tả Trà Viên và Kế Bà Tử và 3 người con của Bà Ân được làm Đề Đốc giữ Thuận phủ. Chúa Nguyễn lại bắt dân Chiêm mặc như người Việt. Năm 1697, chúa Nguyễn đặt ra phủ Bình Thuận. Từ đấy, đất Chiêm mất hẳn trên bản đồ, khi các đại thần và người Chiêm đã trở thành công chức của nước Việt, hoàng gia Chiêm không còn uy tín nữa.
.
3- Thuế khóa: Năm 1632, Sãi Vương cho áp dụng thuế như Bắc Hà. Thuế ruộng thì sau vụ gặt, quan đến từng địa phương quy định hạng ruộng để đánh thuế. Đánh thuế mỏ và thương chính: Tại Thuận Hóa và Quảng Nam có mỏ vàng, Quảng Ngãi có mỏ bạc, Bố Chính có mỏ sắt. Các mỏ này đã đem lại nguồn lợi lớn. Tàu bè ngoại quốc qua lại các cửa bể phải đóng thuế.
.
4- Địa hạt hành chính: Sông Gianh là phân giới giữa Đàng Trong và Đàng Ngoài. Ban đầu, Đàng Trong chỉ có 2 trấn Thuận Hóa và Quảng Nam. Đến đời Nguyễn Phúc Khoát thì kiểm soát từ Hoành Sơn đến Cà Mau. Đàng Trong được chia thành 12 dinh và 1 trấn. 12 dinh: Bố Chính, Quảng Bình, Lưu Đồn, Cựu Dinh (Ái Tử), Chính Dinh (Phú Xuân), Quảng Nam, Phú Yên, Bình Khang, Bình Thuận, Trấn Biên (Biên Hòa), Phiên Trấn (Sài Gòn), Long Hồ và một trấn là Hà Tiên. Mỗi dinh cai quản một phủ, dưới phủ có huyện, tổng, xã.
.
5- Quan chế: Quan lại phục vụ ở kinh đô và các dinh đều tuyển dụng bằng khoa cử, tuy nhiên một số người đã theo chúa Nguyễn Hoàng năm 1558 được ưu đãi. Từ năm 1632, mở khoa thi để chọn người vào các chức Tri phủ, Huấn đạo, Lễ sinh.
.
Cảm niệm: Chúa Tiên
Nguyễn Hoàng vấn kế để dung thân!
Bịn rịn Thăng Long, lại ngại ngần
Đất Bắc nhịn nhường, luôn thủ thế
Trời Nam củng cố, để tranh phân
Ngựa thuyền sắm sửa, lo lường lính
Rừng rú khai hoang, khuyến khích dân
Chúa Nguyễn lẫy lừng, riêng một cõi
Ngự phòng ngăn Trịnh, hết phân vân!.
.
Nguyễn Lộc Yên 
.
.

Ý kiến bạn đọc
02/11/201519:32:14
Khách
Rat rat hay,minh la nguoi Hue,may co noi ngoai deu la may ong nghe o trieu dinh,roi sau do di hoc thi vo trong dai noi de hoc thi va an cap xoai voi may dua ban hoc bi canh sat bat nhung roi duoc tha(1973)doc them bai nay thay hay qua co them hieu biet nhieu,cam on tac gia nghe,tai dang o Germany tu nam 1979 nen khong co dieu kien de doc nhieu sach Viet,cam on nhieu.
Gửi ý kiến của bạn
Vui lòng nhập tiếng Việt có dấu. Cách gõ tiếng Việt có dấu ==> https://youtu.be/ngEjjyOByH4
Tên của bạn
Email của bạn
)
Cộng sản Việt Nam khoe có tự do tôn giáo ở Việt Nam, nhưng Hoa Kỳ và Thế giới nói “rất hạn chế”, tùy nơi và từng trường hợp. Tình trạng này đã giữ nguyên như thế trong những báo cáo trước đây của cả đôi bên. Nhưng tại sao Hoa Kỳ vẫn liệt Việt Nam vào danh sách phải “theo dõi đặc biệt”...
Đến giữa tháng 3 năm nay, hầu hết chúng ta đều thấy rõ, Donald Trump sẽ là ứng cử viên tổng thống của đảng Cộng Hòa và Joe Biden là ứng cử viên tổng thống của Democrat. Ngoại trừ vấn đề đột ngột về sức khỏe hoặc tử vong, có lẽ sẽ không có thay đổi ngôi vị của hai ứng cử viên này. Hai lão ông suýt soát tuổi đời, cả hai bộ não đang đà thối hóa, cả hai khả năng quyết định đều đáng nghi ngờ. Hoa Kỳ nổi tiếng là đất nước của những người trẻ, đang phải chọn lựa một trong hai lão ông làm người lãnh đạo, chẳng phải là điều thiếu phù hợp hay sao? Trong lẽ bình thường để bù đắp sức nặng của tuổi tác, con đường đua tranh vào Tòa Bạch Ốc, cần phải có hai vị ứng cử viên phó tổng thống trẻ tuổi, được đa số ủng hộ, vì cơ hội khá lớn phải thay thế tổng thống trong nhiệm kỳ có thể xảy ra. Hơn nữa, sẽ là ứng cử viên tổng thống sau khi lão ông hết thời hạn bốn năm. Vị trí và vai trò của nhân vật phó này sẽ vô cùng quan trọng trong lần tranh cử 2024.
Không phải “học” mà là bắt, là tóm đầu, là tống cổ vào nhà giam: khi cân bằng quyền lực ở Hà Nội xáo trộn với tiền chấn rung chuyển tận Amsterdam thì cái khẩu hiệu quen thuộc của Vladimir Lenin ngày nào cũng phải được cập nhật. Không còn “Học, học nữa, học mãi” mà, táo tợn hơn, hệ thống quyền lực đang giỡn mặt Lenin: “Bắt, bắt nữa, bắt mãi”.
Câu chuyện kể từ xa xưa, rất xa xưa, là từ thời đức Phật còn tại thế: Có một người Bà La Môn rất giầu có và rất quyền thế, ông thích đi săn bắn thú vật trong rừng hay chim muông trên trời. Một hôm đó, ông bắn được một con thiên nga to đẹp đang bay vi vút trong bầu trời cao xanh bát ngát thăm thẳm trên kia. Con thiên nga vô cùng đẹp bị trúng đạn, rơi xuống đất, đau đớn giẫy và chết. Ông liền chạy tới lượm thành quả của ông và xách xác con thiên nga lộng lẫy về cho gia nhân làm thịt, làm một bữa nhậu, có lẽ.
Dù đã từ trần từ lâu, Võ Văn Kiệt vẫn được người đời nhắc đến do một câu nói khá cận nhân tình: “Nhiều sự kiện khi nhắc lại, có hàng triệu người vui mà cũng có hàng triệu người buồn”. Tôi vốn tính hiếu chiến (và hiếu thắng) nên lại tâm đắc với ông T.T này bởi một câu nói khác: “Chúng tôi tự hào đã đánh thắng ba đế quốc to”. Dù chỉ ngắn gọn thế thôi nhưng cũng đủ cho người nghe hiểu rằng Việt Nam là một cường quốc, chứ “không phải dạng vừa” đâu đấy!
Lý do ông Thưởng, ngôi sao sáng mới 54 tuổi bị thanh trừng không được công khai. Tuy nhiên, theo báo cáo của Uỷ ban Kiểm tra Trung ương và các cơ quan chức năng, thì ông Võ Văn Thưởng “đã vi phạm Quy định về những điều đảng viên không được làm...
Cứ theo như lời của giáo sư Nguyễn Văn Lục thì T.T. Thích Trí Quang là tác giả của câu nói (“Cộng Sản nó giết mình hôm nay, mai nó mang vòng hoa đến phúng điếu!”) thượng dẫn. Tôi nghe mà bán tin bán nghi vì nếu sự thực đúng y như vậy thì hoa hòe ở Việt Nam phải trồng bao nhiêu mới đủ, hả Trời?
Đảng CSVN tự khoe là “ niềm tin hiện thực hóa khát vọng phát triển đất nước phồn vinh, hạnh phúc“của nhân dân, nhưng sau 94 năm có mặt trên đất nước, thực tế đã chứng minh đảng đã cướp mất tự do của dân tộc, và là lực cản của tiến bộ...
Khi Kim Dung gặp Ian Fleming cả hai đều hớn hở, tay bắt mặt mừng và hể hả mà rằng: “Chúng ta đã chia nhau độc giả của toàn thể thế giới”. Câu nói nghe tuy có hơi cường điệu (và hợm hĩnh) nhưng sự hỉ hả của họ không phải là không có lý do. Số lượng sách in và số tiền tác quyền hậu hĩ của hai ông, chắc chắn, vượt rất xa rất nhiều những cây viết lừng lẫy cùng thời. Ian Fleming đã qua đời vào năm 1964 nhưng James Bond vẫn sống mãi trong… sự nghiệp của giới làm phim và trong… lòng quần chúng. Tương tự, nhân vật trong chuyện kiếm hiệp của Kim Dung sẽ tiếp tục là những “chiếc bóng đậm màu” trong tâm tư của vô số con người, nhất là người Việt.
Trong tháng Hai vừa qua, cái chết đau thương, lẫm liệt của nhà đối kháng người Nga Alexei Navalny trong tù đã gây sầu thảm, phẫn nộ cho toàn cộng đồng tiến bộ nhân loại. Đối với người Việt Nam tiến bộ, nỗi đau lại càng sâu thêm khi trong ngày cuối cùng của tháng Hai, ngày 29, nhà cầm quyền độc tài Hà Nội bắt đi cùng lúc hai nhà đấu tranh kiên cường...
NHẬN TIN QUA EMAIL
Vui lòng nhập địa chỉ email muốn nhận.